Мұз патшалығына саяхат

Мұз патшалығына саяхат.
Байтугелова Г.Е. «Балауса»
балалар бақшасы
Жамбыл обл.
Т.Рысқұлов ауданы.Құлан ауылы
Білім саласының мазмұны: Қатынас . Таным . Шығармашылық .
Бөлімі : Тіл дамыту . Айналамен танысу. Экология . Сурет . Жапсыру .
Мақсаты: Жыл мезгілінің белгілері , ерекшіліктері туралы балалардың
түсінігін кеңейту оларды ажырата білуге үйрету . Балаларды қоршаған
орта,заттар мен олардың маңызын ұғындыра отырып, танымдық қабілеттерін
арттыру. Табиғат пен адамның өзара байланысын үйлестіру. Жаңа сөздерді
меңгертіп , сөздік қорын молайту . Табиғатты сүюге , қорғауға тәрбиелеу .
Жапсыру мен сурет салудың түрлі бейнелеу іскерліктері мен дағдылары арқылы
балаларды дәстүрден тыс сурет салу , жапсыру үлгілеріне үйрету , қол
моторикасын дамытып ,эстетикалық талғамдарын тәрбиелеу .
Сөздік жұмыс: Омбы қар , қыраулы бұтақ .
Көрнекіліктер: Қыс мезгілінің көріністері бейнеленген сурет .
Аққала бейнеленген сурет (үлгі)
Қыраулы бұтақ (жапсырудың үлгісі)
Керекті құрал-жабдықтар: Ақ парақ , субояқ , губка , желім , жұмыртқаның
қабыршағы (үгітілген) , сулық .
Билингвистикалық компонент: Қыс-зима , қар-снег .
Инклюзивтік әлеумент: М.Мадинаға тіл жаттығуларын айтқызып тілін
жаттықтыру.

|Іс- әрекет |Тәрбиешінің іс-әрекеті |Балалардың іс-әрекеті | Жанұяның |
|кезеңі | | |Қатысуы |
|Мотивация-лы| |-Табиғат біздің анамыз, | |
|қ қозғау- |Шаттық шеңбері: |Табиғатқа баламыз. | |
|Шы | |Біз әдепті боламыз, | |
| | |Иіліп сәлем береміз. | |
| |Амандасу: |Салеметсіздерме ? | |
| |Жұмбақ: | | |
| |1.Қоймасын қыс ақтарып, | | |
| |Жерді жапты ақ мамық. |-Қар. | |
| |2.Қыста ғана болады, | | |
| |Ұстасаң қолың тоңады. |-Қар | |
| |Осы кезде хат келді деген |-Қар жауады, мұз қатады, | |
| |хабарлама компьютерден |суық болады. | |
| |естіледі.Электрондық | | |
| |пош-таға Қар ханшайымынан | | |
| |хат келеді,жұмбақтың шешуін | | |
| |тауып, теледидардағы | | |
| |тап-сырманы орындаса«Мұз | | |
| |патшалығына» саяхатқа | | |
| |бар-тындарына ұсыныс жасайды| | |
| |Тікен ,тікен тік пісте, | | |
| |Қысы жазы бір түсте.Ол не? |-Ол шырша. | |
|Ұйымдас-қ |-Жарайсыңдар балалар шыр |Теледидардан дискі қою | |
|кезең |ша жылдың барлық мезгі-лінде|арқылы тапсырманы орын | |
| |бір түсте болады .Жыл |дайды. | |
| |дың әр маусымының өзіне тән |-Мынау көктем | |
| |қызығы бар. |мезгілі.Көк-темде күн | |
| |Суретпен жұмыс (балалар жыл |жылынады. Қар ериді. | |
| |мезгілі бейнеленген суретке |-Мынау жаз мезгілі. Жазда | |
| |қарап әңгімелейді) . |күн ыстық болады.Суға | |
| |-Мына суреттерге назар |шо-мыламыз. | |
| |ау-дарыңдаршы. Мұнда жыл |-Мынау күз мезгілі.Күзде | |
| |мезгілдері |жапырақтар сарғайып жер-ге| |
| |бейнеленген.Қа-зір біз әр |түседі.Құстар ұшып кетеді.| |
| |жыл мезгіліне же-ке-жеке |-Мынау қыс мезгілі.Қыста | |
| |тоқталып әңгімелей-міз. |қар жауады.Аққала соғамыз | |
| | |шанамен сырғанаймыз. | |
| |- |-Зима. | |
| | |-Снег. | |
| | | | |
| |Қысты орысша не дейді? | | |
| |-Қарды орысша не дейді? | | |
| | | | |
| |Бүгін біз Қыс ханшайымы |-Алыста... | |
| |қайда тұратынын көру үшін |-Суық жерде... | |
| |саяхатқа барамыз. |-Аяз Атаның қасында... | |
| |-Ал, сендер білесіңдер ме, | | |
| |Қар ханшайымының қайда | | |
| |тұратынын? | | |
| | | | |
| |-Дұрыс, Қар ханшайымы өте | | |
| |алыста солтүстікте «Мұз | | |
| |пат-шалығында» тұрады.Біз | | |
| |бүгін Қар хан-шайымының | | |
| |мекеніне барамыз. Бірақ | | |
| |жолда көптеген кедергілер | | |
| |кездеседі. | | |
| |. |-Мынау қолғап, оны қолға | |
| |-Балалар қыс мезгілінде біз |киеді. | |
| |қандай киімдер киеміз? |-Мынау тақия, оны басқа | |
| |-Басқа не киеді? |киеді..т.с.с. | |
| |-Қолға не киеді? | | |
| |-Аяққа не киеді? | | |
| | | |Бұтақтың тапсыр- |
| |Балалар жолға дайын. Қыс |-Айналамызды қоршаған |масын Ердәулеттің |
| |мезгілі, күн суық.Айналаның |заттар. |анасы айтады: |
| |бәрі аппақ. Балалар жолда |-Екіге бөлінеді (өлі,тірі)|-Егер де, сендер ме |
| |қырау шалған бұтақтарға |-Ағаш, гүл, адам, |нің сұрақтарыма |
| |кез болады, қалай өтерін |жануарлар. |жауап бермесеңдер |
| |білмейді.(Осы кезде бұтақ |-Тас, күн, қар, су... |мен орнымнан қоз- |
| |сөйлейді ,сұрақтарға жауап |-Табиғатты қорғау керек |ғалмаймын. |
| |бергенде бұтақты жерден |(гүлдерді |Табиғат дегеніміз не? |
| |көтеріп құмыраға салу |жүлуға,бұтақ-тарды |Табиғат нешеге |
| |керектігін түсіндіреді.) |сындыруға бол-майды) |бөлінеді? |
| | | |Тірі табиғатты |
| | | |атап беріңдер. |
| | |-Қыраулы бұтақ. |Өлі табиғатты атап беріңдер. |
| |-Жарайсыңдар балалар, енді | | |
| |жаңа сөзді бірге | | |
| |қайталайық-шы. «Қыраулы | |-Егер де, сендер |
| |бұтақ». | |менің омбы қардың астына |
| |Балалар ары қарай жүріп | |тығып |
| |ке-ле жатып «омбы қарға» тап| |қойған тапсырма- |
| |болады. Балалар омбы қарды |-Мынау түлкі, жабайы аң.. |ларды орындамасаң-дар,мен |
| |тазалайын деп, қолындарын |-Мынау қоян, құлағы ұзын |орнымнан қозғалмаймын. |
| |тигізгенде қар сөйлейді. |болады..т.с.с. | |
| | |-Мынау арыстан,ол тірі | |
| |-Балалар,олай болса сиқыр-лы|табиғатқа жатады. | |
| |қарды ашып көрейікші. |-Жануарларға қамқорлық | |
| |Ішінде не бар екен?(ақ |жасау керек(шөп, жем,су). | |
| |парақтан қиылған жабайы | | |
| |аңдардың бейнесі) | | |
| | | | |
| |Тіл жаттығуы: |-Омбы қар. | |
| |-Ан-ан -ан , аң патшасы | | |
| |арыстан. | | |
| |-Ян-ян-ян , жүгіріп шықты | | |
| |қоян. | | |
| |Жаңа сөзді бірге қайталау. | | |
| |-Омбы қар. | |Шыршаның тап- |
| | | |сырмасы |
| |Балалар келе жатып тағы | |-Ханшайымға |
| |кедергіге тап болады. |Сергіту сәті. |арнап аққала мен |
| |Шыршалардан қалай өтерін | |қыраулы бұтақ |
| |білмей тұрғанда шырша |Балалар екі орталыққа |сыйла. |
| |тапсырма береді. |бөлі-ніп жұмыс жасайды. | |
| |-Қәне балалар боймызды |1-орт.қ «Бейнелеу».Ақ | |
| |сергітіп екі орталыққа |па-рақты губкамен субояқты| |
| |бөлінініп жұмыс жасайық. |пайдаланып бетін тұтас | |
| | |бояп шығады, ортасында | |
| | |аққаланың бейнесі пайда | |
| | |болады. | |
| | |2-орт.қ «Жапсыру». Ақ | |
| | |параққа салынған бұтақ-тың| |
| | |бейнесіне қырау жапсырады | |
| | |. | |
| |Тәрбиеші балалардың жұмы-сын| | |
| |көрме ұйым-у арқылы |-Сәлеметсізбе? | |
| |бағалайды. | | |
| |Балалар «Мұз патшалы-ғына» | | |
| |жақындайды.Қар ханшайымы | | |
| |шығады. | | |
| |-Бұлар кімдер шулап жүрген? |-Қиын болған жоқ. | |
| |-Сәлеметсізбе,біз сізге | | |
| |қо-наққа келдік. | | |
| |-Балалар менің патшалығы-ма | | |
| |қош келдің!Сендер мұнда | | |
| |қалай жеттің жолда қиын | | |
| |болған жоқ па? | | |
| |-«Қарлығаш» тобының балалары| | |
| |көмектесті.Сізге сыйлықтары | | |
| |бар. | | |
| |Ханшайым балаларды мақ-тап | | |
| |сыйлық беріп ,бір жыл-дан | | |
| |соң Жаңа жыл мереке-сіне | | |
| |келетінін айтып қоштасады. | | |
|Рефлексивті |Оқу іс-әрекетін |-Өлі және тірі табиғат. | |
|Түзету |қорытынды-лау,бал-ды мақтап,|-Тірі табиғат өнеді , | |
| |мадақтау. |өседі | |
| | |(ағаш,адам,гүл) | |
| | |-Өлі табиғат өспейді | |
| | |(су,машина,күн..) | |
| | |-Қыс мезгілінде қар | |
| | |жауады. | |
| | |-Жаз мегілінде күн ыстық. | |
| | |-Көктемде қар еріп,шөп | |
| | |шығады. | |
| | |-Күзде жапырақ сарғаяды. | |

Күтілетін нәтиже:
Не білді: Жыл мезгілдерін ажыратуды білді.
Не меңгерді: Табиғат туралы жаңа мағлұмат меңгерді .
Не істей алады: Қойылған сұрақтарға жауап бере алады.
Тәрбиешінің берілген нұсқауы бойынша жұмыс

жасай алады .

Мұз патшалығына саяхат.
Байтугелова Г.Е. «Балауса»
балалар бақшасы
Жамбыл обл.
Т.Рысқұлов ауданы.Құлан ауылы
Білім саласының мазмұны: Қатынас . Таным . Шығармашылық .
Бөлімі : Тіл дамыту . Айналамен танысу. Экология . Сурет . Жапсыру .
Мақсаты: Жыл мезгілінің белгілері , ерекшіліктері туралы балалардың
түсінігін кеңейту, оларды ажырата білуге үйрету . Балаларды қоршаған
орта,заттар мен олардың маңызын ұғындыра отырып, танымдық қабілеттерін
арттыру. Табиғат пен адамның өзара байланысын үйлестіру. Жаңа сөздерді
меңгертіп , сөздік қорын молайту . Табиғатты сүюге, қорғауға тәрбиелеу .
Жапсыру мен сурет салудың түрлі бейнелеу іскерліктері мен дағдылары арқылы
балаларды дәстүрден тыс сурет салу , жапсыру үлгілеріне үйрету , қол
моторикасын дамытып ,эстетикалық талғамдарын тәрбиелеу .
Сөздік жұмыс: Омбы қар , қыраулы бұтақ .
Көрнекіліктер: Қыс мезгілінің көріністері бейнеленген сурет .
Аққала бейнеленген сурет (үлгі)
Қыраулы бұтақ (жапсырудың үлгісі)
Керекті құрал-жабдықтар: Ақ парақ , субояқ , губка , желім , жұмыртқаның
қабыршағы (үгітілген) , сулық .
Билингвистикалық компонент: Қыс-зима , қар-снег .
Инклюзивтік әлеумент: М.Мадинаға тіл жаттығуларын айтқызып тілін
жаттықтыру.
Іс-әрекет кезеңдері.
Тәрбиешінің іс-әрекеттері
Балалардың іс-әрекеттері
Мотивациялық қозғаушы:
Балалар жарты шеңберге тұрып іс- қимылдармен табиғатпен, қонақтармен
амандасуы
Шаттық шеңбері:
-Табиғат біздің анамыз,
Табиғатқа баламыз.
Біз әдепті боламыз,
Иіліп сәлем береміз.
Біз әдепті баламыз,
Біз ерекше боламыз.
Қонақтарды көргенде,
-Салеметсіздерме ?-деп
Сәлемдесіп аламыз.
Жұмбақ:
1.Қоймасын қыс ақтарып,
Жерді жапты ақ мамық.
- Ол қар. (Снег )
2.Қыста ғана болады,
Ұстасаң қолың тоңады.
- Ол да қар. (Снег )
- Қар жауады, мұз қатады,
суық болады (қыс мезгілінің ерекшеліктерін атап кетеді,өздері білетін
тақпақ, жаңылт-паштар айтады).
- Далада қар борайды,
Ақ мамыққа орайды.
Мұз болоады қатады,
Жып-жылтыр боп жатады.

- Қыста – күн қысқа. Күн қыста – тым қысқа.
Іздену ұйымдастырушылық кезең:
Осы кезде электрондық поштағахат келеді. «Хат келді» деген хабарлама
компьютерден естіледі.Электрондық поштаға Ақшақардан хат келеді,жұмбақтың
шешуін тауып, теледидардағы тапсырманы орындаса «Мұз патшалығына» саяхатқа
баратындарына ұсыныс жасайды.
Жұмбақ:
Тікен ,тікен тік пісте,
Қысы жазы бір түсте.Ол не?
- Ол шырша . Елка.
-Жарайсыңдар балалар шырша жылдың барлық мезгілінде бір түсте болады
.Жылдың әр маусымының өзіне тән қызығы бар.
Суретпен жұмыс (балалар теледидардан дискі қою арқылы тапсырманы
орындайды, жыл мезгілі бейнеленген суретке
(слайд) қарап әңгімелейді) .
- Мына суреттерге назар ау-дарыңдаршы. Мұнда жыл мезгілдері
бейнеленген.Қазір біз әр жыл мезгіліне жеке-жеке тоқталып әңгімелейміз.
- Мынау көктем мезгілі.Көктемде күн жылынады. Қар ериді.
- Мынау жаз мезгілі. Жазда күн ыстық болады.Суға шомыламыз.
- Мынау күз мезгілі.Күзде жапырақтар сарғайып жерге түседі.Құстар ұшып
кетеді.
- Мынау қыс мезгілі.Қыста қар жауады.Аққала соғамыз ,шанамен сырғанаймыз.
-Қысты орысша не дейді? ( Зима)
- Қарды орысша не дейді? (Снег )
- Бүгін біз Ақшақар қайда тұратынын көру үшін саяхатқа барамыз.
- Ал, сендер білесіңдер ме, Ақшақар қайда тұратынын?
-Алыста...
- Суық жерде...
- Аяз Атаның қасында...
- Дұрыс, Ақшақар өте алыста солтүстікте «Мұз патшалығында» тұрады.Біз бүгін
Ақша-қардың мекеніне барамыз. Бірақ жолда көптеген кедергілер кездеседі.
.-Балалар қыс мезгілінде біз қандай киімдер киеміз? (Жылы киімдер)
-Басқа не киеді? (Мынау тақия, оны басқа киеді.).
- Қолға не киеді? (Мынау қолғап, оны қолға киеді.)
- Аяққа не киеді? (Етік)
- Балалар жолға дайын. Қыс мезгілі, күн суық.Айналаның бәрі аппақ. Балалар
жолда қырау шалған бұтақтарға кез болады, қалай өтерін білмейді.(Осы кезде
бұтақ сөйлейді. Сиқырлы дауыс жанұяның қатысуымен орындалады. Сұрақтарға
жауап бергенде бұтақты жерден көтеріп құмыраға салу керектігін
түсіндіреді.)
Жанұяның қатысуы (топтағы бір баланың анасы)
-Егер де, сендер менің сұрақтарыма жауап бермесеңдер мен орнымнан
қозғалмаймын.
-Табиғат дегеніміз не? (Айналадағы қоршап тұрған заттар: ана, тау, гүл,
күн...т.с.с)
-Табиғат нешеге бөлінеді? ( Тірі , өлі табиғат)
-Тірі табиғатты атап беріңдер. (Адам, жануар, гүл, ағаш...өсімдіктер ауаны
тазартады)
-Өлі табиғатты атап беріңдер ( Күн, тас, құм, су...)
-Жарайсыңдар балалар, енді жаңа сөзді бірге қайталайықшы: «Қыраулы бұтақ».
Балалар ары қарай жүріп келе жатып «омбы қарға» тап болады. Балалар омбы
қарды тазалайын деп, қолындарын тигізгенде қар сөйлейді. (Сиқырлы дауыс )
-Егер де, сендер менің омбы қардың астына тығып қойған тапсырмаларды
орындамасаң-дар,мен орнымнан қозғалмаймын
-Балалар,олай болса сиқырлы қарды ашып көрейікші. Ішінде не бар екен?(ақ
парақтан қиылған жабайы аңдардың бейнесі)
-Мынау түлкі, жабайы аң..
-Мынау қоян, құлағы ұзын болады..т.с.с.
-Мынау арыстан,ол тірі табиғатқа жатады.
-Жануарларға қамқорлық жасау керек (шөп, жем,су).
Тіл жаттығуы:
-Ан-ан -ан , аң патшасы арыстан.
-Ян-ян-ян , жүгіріп шықты қоян.
Жаңа сөзді бірге қайталау: «Омбы қар».
Балалар келе жатып тағы кедергіге тап болады. Шыршалардан қалай өтерін
білмей тұрғанда шырша тапсырма береді.
Шыршаның тапсырмасы: (Сиқырлы дауыс)
-Ханшайымға арнап аққала мен қыраулы бұтақ сыйла.
-Қәне балалар боймызды сергітіп екі орталыққа бөлінініп жұмыс жасайық.
Балалар өз қалаулары бойынша екі орталыққа бөлініп жұмыс жасайды.
1-орт.қ «Бейнелеу».Ақ парақтың бетін субояқты пайдаланып губкамен тұтас
бояп шығады, ортасында аққаланың бейнесі пайда болады (парафинді қолдану
арқылы).
2-орт.қ «Жапсыру». Ақ параққа салынған бұтақтың бейнесіне қырау жапсырады
(қырауды жұмыртқанын қабыршығын майдалап үгітіп жасайды).
Тәрбиеші балалардың жұмысын көрме ұйымдастыру арқылы бағалайды.
Балалар «Мұз патшалығына» жақындайды. Ақшақар шығады.
-Бұлар кімдер шулап жүрген?
-Сәлеметсізбе,біз сізге қонаққа келдік.
-Балалар менің патшалығыма қош келдің! Сендер мұнда қалай жеттің жолда қиын
болған жоқ па ?
- Қиын болған жоқ.
-«Қарлығаш» тобының балалары көмектесті.Сізге сыйлықтары бар.
Ақшақар балаларды мақтап , мадақтап сыйлық беріп ,бір жылдан соң Жаңа жыл
мерекесіне келетінін айтып қоштасады.
Рефлексивті түзету:
Оқу іс-әрекетін қорытындылау,балаларды мақтау.
-Өлі және тірі табиғат.
-Тірі табиғат өнеді , өседі
(ағаш,адам,гүл)
-Өлі табиғат өспейді (су,машина,күн..)
-Қыс мезгілінде қар жауады.
-Жаз мегілінде күн ыстық.
-Көктемде қар еріп,шөп шығады.
-Күзде жапырақ сарғаяды.
-Табиғатты қорғап , аялау керек.

Күтілетін нәтиже:

Не білді: Жыл мезгілдерін ажыратуды білді.
Не алды: Табиғат пен адамның өзара байланысын үйлестіре алды.
Не істей алады: Қойылған сұрақтарға жауап бере алады.
Тәрбиешінің берілген нұсқауы бойынша жұмыс

жасай алады .