Пластидтер – мембраналы органоид

Ақмола облысы
Сандықтау ауданы
Нұрғабыл Малгаждарұлы атындағы
Қызыл Қазақстан орта мектебінің
Биология және химия пәнінің мұғалімі
Магзумова Динара Сайранбекқызы.

Сабақтың тақырыбы: Пластидтер - мембраналы органоид
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға жасуша органоиді - пластидтер туралы оқушылар білімін тереңдету
Пластидтердің құрылысы мен қызметін, теменгі сыныптан алған білімдеріне сүйене отырып, маңызын ашып көрсету.
Пластидтердің тек өсімдік жасушаларының органоиді екендігін көрсету арқылы митохондрия органоидімен байланысын, құрылысындағы ұқсастық пен ерекшелікті ажырата білу дағдысын қалыптастыру.

Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың әдісі:деңгейлеп оқыту
Сабақтың көрнекілігі: үлестірме қағаздар, кесте, тест тапсырмалары, сурет.
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру кезеңі
2. Үй тапсырмасын сұраудың алдында тақтаға алдын - ала дайындалған бағалау парағы немесе бағалау кестесі ілініп қойылады.
Халық пен халықты, адам мен адамды теңестіретін нәрсе - білім <<М. Әуезов>> ендіше біліміміз одан әрі жоғары болу үшін, қайталау - оқу анасы дегендей үй жұмысын тексеруге арналған мынандай тапсырмалар болады.
Сабақтың құрылымы:
1
<<Ұйымдастыру кезеңі>>
Оқушыларды сабаққа икемдеу
2
<< Еңбегіне қарай өнбегі>>
<<Сұрақтар>>
<<Құпия сандар>>
<<Суретпен жұмыс>>

3
<<Білгенге маржан>>
Жаңа сабақ
4
<<Білім кілті танымдылықта>>
А)<<Сызбамен жұмыс>>
Ә) <<Биологиялыш пошта !(тест)
Б) <<Венн диаграммасы>> Митохондрия мен пластид
5

<<Жан қиналмай жұмыс бітпес, талап
қылмай мұратқа жетпес>>
(Оқушыларды сабақта көрсеткен білімдеріне қарай бағалау)
6
<<Оқу түбі - тоқу>>
Үйге тапсырма

ІІ << Еңбегіне қарай өнбегі>>
1 тапсырма: <<Сұрақтар>> ( Жасушаның құрылысы мен атқаратын қызметтеріне арналған өткен тарау бойынша жалпылама сұрақтар)
* Жануар жасушасының мембранасы неше қабаттан тұрады. (<<3>> Ішкі және сыртқы нәруыздан, ортаңғы фосфолипид молекуласынан тұрады)

* Цитоплазманың түпнегізі (гиалоплазма)

* Жасуша органоидтеріне не жатады (цитоплазма, ядро, митохондрия, ЭПТ, гольджи жиынтығы, рибосомалар, лизосомалар)

* Органикалық заттарға не жатады. (нәруыз, көмірсулар, майлар, нуклеин қышқылы.)

* Эукариот жасушаларының барлығында болады. (лизосома 1955 ж Де Дюв ашқан ерігіш дене фагоцитозға қабілетті.)

* Митохондрия не себеппен гетеротрофты ағзаларда көп болады. (Өйткені оның гиалоплазмасында оттектің қатысынсыз жүруінен ол процес анаэробты болып келеді)

* Голджи жиынтығы қандай пішінді органоид атқаратын қызметі. (орақ, Гольджи жиынтығы ферменттерді ЭПТ арқылы өңдер вакуоль түрінде шығарып, көпіршікті лизосома органоиді п.б.)

* ЭПТ неше түрі бар. (2)

2 тапсырма: <<Құпия сандар>> ойыны
Ойын шарты: тақтаға дайын сөздер ілінген. Кезекпен тақтада ілінген сұрақты оқып, санды дұрыс орналастырады.

Жасуша органоидтері
Сандар
Цитоплазма.
2

Ядро.
5
Қабықша
1
Митохондрия.
3
Лизосома.

4

Гольджи жиынтығы.
6
Эддоплазмалық тор.
7

Рибоосома.
8

1.Тіршілік үрдістеріне қатысады . 2 цитоплазма
2.Көбеюге қатысады 5 ядро
* Жасушаны сыртқы әсерден қорғайды 1 қабықша
* Энергия станциясы. 3 митохондрия
* Фагоцитозға қатысады. 4 лизосома
* Диктиосомаға дейін бөлшектенеді. 6 гольджи жиынтығы
* Тегіс пен кедір - бұдыр органоид. 7 ЭПТ
* Рибонуклеотидтерден тұрады. 8 рибосома

3 тапсырма: << Суретпен жұмыс>>
1 оқушы) 19 сурет Жануар жасушасындағы пиноцитоз пен фагоцитоз арасындағы айырмашылықты түсіндір
2 оққушы) 29 сурет бойынша қандай органоидтер бейнеленген Құрылысын ата
3 оқушы) 30 сурет бойынша ЭПТ, Гольджи жиынтығы және лизосоманың араларында қандай байланыс бар?
4 оқушы)32 суретте қандай органоид берілген Номерлерін ата

Бағалау парағы:
№
Оқушының аты - жөні
1 тапсырма
2 тапсырма
3 тапсырма
Қорытынды
1
Амиржанов Қуаныш

2
Жұмағалиева Айдана

3
Жабикеева Толғанай

4
Жақсыбаев Сейілхан

ІІІ <<Білгенге маржан>> жаңа сабақты кесте бойынша түсіндіру
ІV <<Білім кілті танымдылықта>>
1тапмырма <<Сызбамен жұмыс>>
Хлоропласттың құрылымы және құрылысы
Матрикс - ішкі қоймалжын сұйықтық
Хлоропласт сопақша денешік
Екі мембранадан тұрады

Ішкі мембранасы өсінді түзеді
Сыртқы мембранасы тегіс
↓ ↓


↓
Граналар деп аталады


↓
Мембрана өсінділері жинап қойған тиындар тәрізді


Өсінділері ішінде тилакоидтер (көпіршіктер) орналасады
↓


Ферменттер
Хлорофилл
↓ ↓


Органикалық затты синтездейтін ферменттер
ДНК
РНК
Рибосома
Ферменттер

2 тапсырма. Биологиялық пошта (тест тапсырмасы)

1. Пластидтердің неше түрі бар?
А) 1
Ә)2
Б)3
2. Қызыл, қызғылт сары түс беретін пластид
А)хлоропласт
Ә)хромопласт
Б)лейкопласт
3.Органикалық заттарды және өз нәруызын синтездейді
А)хлоропласт
Ә)хромопласт
Б)лейкопласт
4.Әр хлоропластта қанша грана бар
А) 100
Ә)50
Б)55
5.Хлоропластты толтыратын нәруызды зат
А) рибосома
Ә)нуклеин қышқылы
Б)строма
6.Қос мембраналы органоид
А)хлоропласт
Ә)хромопласт
Б)лейкопласт
7.Тилакоидтер мен матрикс қай мембранада кездеседі
А) ішкі
Ә)ортаңғы
Б)сыртқы

Жауабы:
* Б 6)а
* Ә 7)а
* а
* ә
* б

3 тапсырма: <<Венн диаграммасы>> Митохондрия мен Пластид тақырыптарының түйіндерімен жұмыс атқарып екі заттың ұқсастығы мен айырмашылығын іздеу

Пластид пен Митохондрияда АТФ синтезделеді Пластидтерде органикалық зат
митохондрияның синтездел (фотосиндез)
құрылысы


Қос мембраналы органоид,
Ішкі мем бетін митохон-да
<<криста>> үлкейтсе, пластидте
<<граналар>> үлкейтеді. Екі
Орн-де РНК, ДНК,рибосома а
Нуклеин қыш болады

Ұқсастықтары Айырмашылықтары

5.<<Жан қиналмай жұмыс бітпес, талап қылмай мұратқа жетпес>> (Оқушыларды сабақта көрсеткен білімдеріне қарай бағалау)
6. <<Оқу түбі - тоқу>> Үйге тапсырма: Пластиттер тақырыбын оқу. Кестені толтыру.