Жолаушы жігіт

САБАҚТЫҢ ТАҚЫРЫБЫ: Жолаушы жігіт.

САБАҚТЫҢ МАҚСАТЫ:
Білімділік: Адамзат тарихында жұлдыздай жарқырап із қалдырған, Шығыстың <<Екінші Аристотелі>> атанған ұлы ғалым Әбу Насыр әл-Фарабидің өмірі мен шығармашылығы туралы мәлімет беру, оқушыларды өз бетінше шығармашылық ізденіс жасауға дағдыландыру.
Дамытушылық: Шәкірттердің шығармашылық ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту, ой-өрісін, сөздік қорын молайту.
Тәрбиелік: Оқушыларды Әбу Насыр әл-Фараби өнегесі арқылы еңбексүйгіштікке, білімқұмарлыққа тәрбиелеу.
Түрі: аралас сабақ.
Әдісі: оқу мен жазу арқылы сын тұрғысынан ойлауды дамыту стратегиялары, сұрақ-жауап, пікір алмасу, әңгімелеу.
Жұмыс түрі: топтық, жұптық.
Пәнаралық байланыс: тарих, әдебиет, география, музыка.
Техникалық құрал: интерактивті тақта.

САБАҚТЫҢ ӨТУ БАРЫСЫ:
І. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу, кезекшімен әңгіме.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау, тексеру.
(Әл-Фараби туралы жаңа, қосымша мәліметтер тауып келу, <<Отырар кітапханасы>> мәтінінің мазмұнын айту).

ІІІ. Жаңа мәтінмен жұмыс.

1. Жаңа сөздер:
ұлық - правитель
құмар болу - быть сильно увлеченным
қара мұртты - черными усами
өткір көзді - с проницательным взглядом
қыр мұрынды - прямым носом
кең маңдайлы - широким лбом
бидай өңді - белолики, светлый
ат жақты - с широким, открытым лицом
кең иықты - широкоплечий
ашаң жігіт - худощавый
а) сөз тіркесін құрау;
ә) сөйлем құрау;
б) мәтінді оқып, танысып, аудару.

2. Сұрақ-жауап:
(Әсіресе соңғы сұраққа мән беру, оқушылардың ойын білу).

3. 2-тапсырма: Мәтін бойынша сөйлемдердің дұрыс не бұрыс екенін анықтау.

4. 4-тапсырма: Мәтіннен Әбу Насыр әл-Фарабидің бет-әлпетін суреттеген сөз тіркестерін тауып айтыңдар.

IV. Ой қозғау стратегиясы. (Оқушылардың өз тобындағы бір оқушыны суреттеуі, екі топқа қағаз беріледі).

Есте сақтаңдар!
Адам жасын мөлшерлеп атау:
25 жасқа дейінгі кезеңді <<дәурен>> дейді.
50 жасқа дейінгі кезеңді <<ел ағасы>> дейді.
75 жасқа дейінгі кезеңді <<аталық жас>> дейді.
75 жастан кейінгі кезеңді <<қарттық жас>> дейді.
100 жыл, бір ғасыр, оны <<дәуір>> дейді.
(Оқушыларға кеңірек түсіндіріп кету).

Жаттап алыңдар:
Мүшел жастар: 13, 25, 37, 49, 61, 73, 85, 97.
Балалық мүшел - он үш жас.
Жігіттік мүшел - жиырма бес, отыз жеті жас.
Ағалық мүшел - қырық тоғыз, алпыс бір жас.
Аталық мүшел - жетпіс үш жас.
Кәрілік мүшел - сексен бес, тоқсан жеті жас.

Топтық жұмыс.
V. Лексикалық ойын. <<Синонимдер мен антонимдер>>.
Мәтіннен алынған мына сөздердің синонимдері мен антонимдерін табыңдар:
ұлық -
өмір -
қызықты -
босаға -
өңді -
сауық -

VI. Мәтіннен сабақтас және салалас құралас сөйлемдерді тауып, оларды сөйлем мүшелеріне талдау.

Мақалдарды түсініп оқып, мазмұнын өз сөздеріңмен айтыңдар:

* Бірінші байлық - денсаулық.
* Адамның жүрген жері - абат.
* Өнерлі бала - сүйкімді.
* Оқы да біл,
Ойна да күл.

VII. Антоним сөздерді қатыстырып сөйлем құраңдар:

қызықты - қызықсыз жіңішке - жуан
құмар болу - жек көру қара - ақ
үстінде - астында өткір - ұяң
кең - тар алыс - жақын
босаға - төр ашаң - толық

VIII. Ойын <<Құпия хат>>.
Сөздерді дұрыс тауып, сандардың орнына тиісті әріптерді қойып, құпия хатты толық шешкенде Әбу Насыр әл-Фарабидің екі ғылыми еңбегінің аты шығады.

1-топтың тапсырмасы:

Ұлттық ойын түрі - 1, 3, 7, 8. (асық).
Маңғыстау облысының орталығы - 8, 9, 1, 6. (Ақтау).
Н.Назарбаев кім? - 2, 4, 5, 1, 3, 7. (Елбасы).
<<Қас>> сөзінің синонимі - 10, 1, 6. (жау).
<<Бар>> сөзінің антонимі - 10, 11, 8. (жоқ).
<<Дело>> сөзінің аудармасы - 12, 3. (іс).

2-топтың тапсырмасы:

Орманды мекендейді - 1, 10. (аң).
Сиырдың төлі - 2, 11, 8, 1, 4. (бұзау).
Ер қанаты - ... - 1, 14. (ат).
Тышқанның мекені - 13, 6. (ін).
<<Саз>> сөзінің аудармасы - 7, 4, 8, 5, 9, 1. (музыка).
<<Ұл>> сөзінің синонимі - 2, 1, 3, 1. (бала).

IХ. Сабақты бекіту.
Мәтіннің мазмұны бойынша жоспар құрастыру, сол жоспар бойынша әңгімелеу.

Х. Оқушыларды бағалау, үйге тапсырма. (49-беттегі 9-тапсырма).

Сабақты өткізген: ХАСАНОВА НҰРГҮЛ ҚАЛАМҒАЛИҚЫЗЫ,
Ақтау қаласындағы № 10 орта мектептің орыс сыныптарындағы қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, 1-санатты ұстаз.