Мыс

Атырау облысы
Индер ауданы
С.Сейфуллин атындағы орта мектеп
химия пәні мұғалімі
Жұмабаева Ұлжан Елубайқызы

Сабақтың тақырыбы: Мыс.
Мақсаты: а) білімділік: мыстың периодтық жүйедегі орны және атом құрылысы, табиғатта таралуы, алынуы физикалық, химиялық қасиеттері мыс оның қосындысын анықтау
ә) дамытушылық: жоспарды пайдалана отырып, жaуап беру
б) тәрбиелігі: уақытты тиімді пайдалануға өз бетінше жұмыс істеп,
қорытындылай білуге қалыптастыру.
Сабақтың типі: Жаңа сабақты игеру.
Сабақтың барысы: I .Ұйымдастыру
II. <<Ой шақыру>> Үй тапсырмасын тексеру. Сәйкестендіру тестісі
А. Доломит CaSO4 * 2H2O
Б. Асбест ( CaSO4)2 * H2O
В. Гипс MgO*2H2O *2SiO2
Г. Алебастр CaCO3
Д. Әктас CaCO3 * MgCO3
III. << Мағынаны тану>> Жаңа сабақ.
Жұмбақ
Ол адамның қанында кездеседі,
Балқашпен Жезқазғанда өңделеді.
Бірінші топтың Б топшшасында орналасқан
Қандай металл, кәне кім біледі?


2.Табиғатта таралуы бойынша формуласын кестеге жазу.
Маңызды минералдары
Химиялық формуласы
Мыстың массалық үлесі %
Халькопирит


30
Халькозин, мыс жылтыры


79,8
Малахит

57,4
Куприт


81,8
Қазақстан картасы арқылы еліміздегі мыс кеніне бай өлкелерді көрсету. (карта көрсетіледі)2.Алынуы реакция теңдеулерін жазу
3. Физикалық қасиеттері топтастырылды.
4.Химиялық қасиеттері мынадай сызбанұсқа түрінде көрсетіледі,оқушы химиялық реакция теңдеуін теңестіріп, оқиды.
Мыстың жай заттармен әрекеттесуі

CI2 --> CuCI2
Cu[0]+ O2--> CuO
S--> CuS
Мыстың күрделі заттармен әрекеттесуі,теңдеуді теңестіру
H2SO4 к = CuSO4 + SO2 ↑ + 2H2O
HNO3 к = Cu(NO3)2 + 2NO 2 ↑ + 2H2O
Cu0 + 8HNO3 с = = Cu(NO3)2 + 2NO ↑ + H2O
AgNO3 = Cu(NO3)2 + Ag

5. Шпаргалканы қалпына келтір.
(Мыс қосылыстарының алыну реакция теңдеулерін аяқтаңыздар).
СuSO4 + NaOH =
Cu(OH) + H2SO4 =
CuO + HNO3 =
CuCI2 + HOH ⇆

6. Химик - сараман (тәжірибе жасап көрсетіледі)
7. Мыс және оның құймаларының қолданылуын кестеге толтыру

Аталуы
Құрамы %
Қолданылуы
Алюминий марганецті
қола

Cu (90) ,
AI (8,5-9,5),
Mn (1,5-2)
Машина тетіктерін дайындауда
Берилийлі қола

Cu (97,7-98) ,
Be (2-2,6)
Соққанда ұшқыш шығармайтын аспаптармен серіппе жасауда
Жез

Cu (57-60),
Zn (40-43)
Кейбір механизмдер тетіктерін, тұрмыс-бұйымдарын жасауда
Нейзильбер

Cu (65),
Zn (20),
Ni (15)
Тиындар жасауда
Константан

Cu (60),
Ni (39-41) ,
Mn (0,4-0,6)
Электрөлшегіш приборлар тетіктерін дайындауда
Никелин

Cu (65-67),
Ni (33-35),
Mn (0,4-0,6)
Электр қыздырғыштар тетіктерін жасауда
IV.Бекіту. Тест
1. d - элементті көрсет : а) CI в)Br c) Na д) K e) Cu
2. 2е, 8е, 18е, 1е қай элементтің электрондық конфигурациясы
а)Ba в)Ca с)K д)Cu e)Zn
3.Мыс конц. күкірт қышқылымен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі:
А) Си2О + SO2 в) Cu + SO2 с) CuSO4 +SO2↑+ 2H2O
е) Cu + FeSO4 е) CuSO4 +SO3 +H2O
4.Мыс сұйыт. азот қышқылымен әрекеттескенде түзілетін өнімдер:
А)3Cu(NO3)2+2Аg б) Cu(NO3)2+2NO2↑ + 2H2O
В) CuCI2+H2O д) Cu(OH)2 + Na2SO4
5. Мыс конц. Азот қышқылымен әрекеттескенде қандай заттар түзіледі:
А)3Cu(NO3)2+2NO↑ + 4H2O б) Cu(NO3)2+2NO2↑ + 2H2O
В) CuCI2+H2O д) Cu(NO3)2 + 2Ag
V. Үйге тапсырма § 7.1 5- жаттығу
VI. Бағалау