Адамның сезім мүшелері. 1 сынып

Қала: Павлодар
Мектеп: №35 ЖОББМ
Мұғалімнің аты-жөні: Жумабаева Жаркынай Жасталаповна
Сынып: 1 <<Б>>
Пән: дүниетану
Сабақ тақырыбы: Адамның сезім мүшелері
Сабақ мақсаты:
1.Оқушылар адамның сезім мүшелері туралы білім алады. Көз, мұрын, тіл, тері, құлақ-сезім мүшелері құрылысымен танысады.
2. Оқушылар танымдылық қасиеттерін дамытады. Оқушы сезім мүшелері арқылы өмірдегі маңызын түсінеді.
3. Оқушыларды адамгершілікке, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Күтілетін нәтиже: Сезім мүшелерін біледі, қызметі мен құрылысын түсінеді, жеке бас гигиенасын сақтайды.
Сабақ түрі: Қайталау сабақ
Қолданылатын әдіс-тәсілдер: сұрақ-жауап, түсіндіру.
Керекті құрал-жабдықтар: қораптар, маркерлер, әтір, суреттер, тұз бен қант, дискке жазылған жануарлар дыбыстары, доп, АКТ, интербелсенді тақта.

Кезеңдер
Мұғалім әрекеті
Оқушылар әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылар назарын сабаққа аудару.

Психологиялық ахуал тудыру

* Ал, балалар, күндей жадырап,
Жұлдыздай жарқырап,
Судай таза, мөлдір көңіл-күймен
Бүгінгі сабағымызды бастайық.

Амансың ба, алтын күн!
Амансың ба, көк аспан!
Амансың ба, достарым!
Сендерді көрсем шаттанам!

Тақырыпқа шығу

* Ал, енді, бүгінгі сабаққа үй тапсырмасы қандай?

Жұмбақтар жаттау.
* Көреді бәрін өзгенің, көре алмайды өздерін. (Көз)
* Екі шырақтың арасында бір өзім. (Мұрын)
* Күмбір, күмбір, қарағым, қартайғанша жарадың. (Құлақ)
* Денесі жұмсақ, сүйір, көп сөйлеуге үйір. (Тіл)
* Бунақты көсеу, тармағы бесеу.
(Қол мен саусақ)

* Сонымен, балалар, бүгінгі сабақ тақырыбы - сезім мүшелерін қайталау. Бүгінгі сабақта сендер нені білгілерің келеді? Алдарыңа


* Яғни ,бүгін адамның сезім мүшелерін, олардың құрылысын, қызметін білесіңдер.
*

-Топпен жұмыс істеуді;
-Топқа баға қоюды;
-Сезім мүшелері не екенін білгіміз келеді;
-Оларды қалай күту керектігін білгіміз келеді;
-Құрылысын білгіміз келеді.

Топқа бөліну
* Балалар, маған қай топта жұмбақтың қай шешуі аталғанын айтыңдаршы.
* Ендеше әр топтың атауы осы жұмбақтардың шешуіне байланысты болады. Сонымен І топ - <<құлақ>>, ІІ топ - <<көз>>, ІІІ топ - <<мұрын>>, ІҮ топ - <<тіл>>, Ү топ - <<тері>>.
* Енді топ болып топ басшыларыңды сайлап алыңдар.
-Құлақ, мұрын, көз, тіл, тері.

Бағалау ережесі

* Балалар, сендердің парталарыңның алдында топ атауы

жазылған қағаз бар. Топ атауларыңды есте сақтаңдар! Сендердің топ басшыларың әр тапсырмаға өз тобына баға қоятын болады. Бағалау үшін партада бағалау парағы бар. Әр тапсырмаға "+" немесе <<->> қойып отырасыңдар. Егер барлығы дұрыс болса <<+>>, толық емес немесе дұрыс емес болса <<->> қоясыңдар.
Сонымен, бастайық!

Бағалау парағы

Топтың аты
Тапсырмалар
Бағасы
Көз
1-тапсырма


2-тапсырма


3-тапсырма


<<+>> - қызыл түсті гүл
<<->> - сары түсті гүл

Электронды оқу құралы

* Барлығымыз интербелсенді тақтаға қараймыз.
(1-сыныпқа арналған электронды оқу құралы қосылады. Авторлары: Жүнісқызы Күлжан, Жапанбаева Назгүл, Маркина Марина)
* Сонымен, адамның қандай сезім мүшелері бар?
Олар нені сезеді?

-Мұрын - иіс сезу және дем алу мүшесі. Ол иісті сезеді, адам мұрынмен дем алады..
-Құлақ - дыбыстарды естиді. Ол - есту мүшесі.
-Көз - көру мүшесі. Көз арқылы заттың түсін, пішінін көреміз.
-Тіл - дәм сезу, сөйлеу мүшесі. Тілмен біз ащыны немесе тұщыны сеземіз.Онымен сөйлейміз.
-Терімен ыстық пен суықты, қатты мен жұмсақты сеземіз. Тері - сипап сезу мүшесі.

Слайд

* Балалар сендердің парталарыңның үстінде әр топтың атауына байланысты сурет берілген. Бұл суретте сезім мүшелерінің құрылысы көрсетілген. Осыны топпен қарастырыңдар да, интербелсенді тақтаға 1 оқушы шығып, баяндап бересіңдер.

1-тапсырма

-Мынау - көз. Көзде көз алмасы, ақ қабаты және қарашығы бар. Көз - көру мүшесі.

- Мынау - тіл. Тілдің ұшы және екі ағы бар. Тілдің ұшы - тәттіні, ал екі жағы - ащыны сезеді. Тіл - дәм сезу және сөйлеу мүшесі.

-Мынау - мұрын. Мұрында танау бар. Танаудың екі тесігі бар. Олар арқылы иісті сеземіз, дем аламыз. Танау тесігінің ішінде түкшелері бар. Олар шаң-тозаңды енгізбейді.
Мұрын - иіс сезу, дем алу мүшесі.

-Бұл - құлақ. Құлақта қалқан мен дабыл жарғағы болады. Қалқан - дыбыстарды жинайды, ал дабыл жарғағы - дыбыстарды естиді. Құлақ - есту мүшесі.

-Бұл - тері. Тері жасушадан тұрады.Терінің тесіктері мен түкшелері болады. Терінің тесіктері арқылы тері дем алады, ал түкшелер теріні қорғайды. Тері - сипап сезу мүшесі.

Бағалау
* Өз басқа топтарыға баға қойыңдар.

2-тапсырма

Сарамандық жұмыс

* Балалар, сендердің алдарыңда қорап бар. Қораптың ішіндегі заттарды өз топтарыңның атауларына байланысты таңдап алыңдар. Неге бұл затты алғандарыңды дәлелдеп беріңдер.

* Құлақ тобы дискті таңдапты. Олай болса, бұл топты тексерейік. Мен сендерге дисктегі жануарлардың дыбыстарын қоямын, ал сендер олардың аттарын атау керексіңдер.

Көз:
*Біздің топ - көз тобы.
*Біз кемпірқосақ суретін таңдадық.
*Оның жасыл, қызыл, көк және т.б. түстері бар.
*Кемпірқосақты көзбен көреміз, қолмен ұстай алмаймыз, иісін сезе алмаймыз.
*Көз - көру мүшесі.

Тіл:
*Біздің топ - тіл тобы.
*Біз қант пен тұзды таңдадық.
*Қант - тәтті.
*Тұз - ащы.
*Тәттіні - тілдің ұшымен, ащыны - екі жағымен сеземіз.
*Тіл - дім сезу мүшесі.

Тері:
*Біздің топ - тері тобы.
*Біз допты таңдадық.
*Себебі оны қолмен ұстаймыз, ал қолда тері бар.
*Доптың жұмсақ екенін, шипасы бар екенін сездік.
*Тері - сипап сезу мүшесі.

Мұрын:
*Біздің топ - мұрын тобы.
*Біз әтірді таңдадық.
*Әтірдің иісін мұрнымызбен сеземіз.
*Оның иісі жағымды.
*Мұрынмен дем аламыз.
*Мұрын - дәм сезу және дем алу мүшесі.

Құлақ:
*Біздің топ - құлақ тобы.
*Біз <<жануарлар дауыстары>> деген дискті таңдадық.
*Себебі онда әр түрлі дыбыстар жазылады.
*Ал дыбыстарды біз естиміз.
*Құлақ - есту мүшесі.

Бағалау
Топ басшылары бағаларыңды қойыңдар.

Сергіту сәті

* Ал, енді, орнымыздан тұрамыз. Біздің сезім мүшелерімізді сергітейік. Олай болса, <<Сезім мүшелері жаттығуын>> жасайық. (Музыка ойнап тұрады)


3- тапсырма
* Енді, әр топ атауларыңа байланысты осы сезім мүшелерінің күтуін атап, дәлелдейсіңдер.

Көз:
*Үшкір затпен ойнауға болмайды, себебі көзге кіріп кетуі мүмкін.
*Қолмен көп уқалауға болмайды, көз ауыра бастайды.
*Көзге бірдеңе түссе, жылы қайнатылған сумен шаю керек.
*Қараңғыда кітап оқуға болмайды, көз көруі нашарлайды.
*Теледидар және компютерде көп отыруға болмайды, себебі көздің көруі нашарлайды.

Тіл:
*Өткір затты ауызға салуға болмайды, себебі кесіп алуың мүмкін.
*Тамақты асықпай жеу керек, өйткені тілді тістеп алуымыз мүмкін.
*Тамақтан кейін ауызды шаю керек, өйткені тамақ қалдықтары қалады.
*Ыстық тамақты суытып ішу керек, себебі тіл күйіп қалады.

Мұрын:
*Мұрынды үшкір затпен тазалауға болмайды.
*Мұрынды жылы сумен шайып отыру керек.
*Оны арнайы құралмен тазалау керек.
*Жылы киіну керек, құлаққа суық ттиіп қалуы мүмкін.

Тері:
*Теріні үшкір заттардан сақтау керек, себебі
жараланып қалуы мүмкін.
*Өткір заттардан сақтану керек.
*Ашық жиі жуынып отыру керек.
*Жылы киіну керек.

Құлақ:
*Құлақты үшкір заттармен тазалауға болмайды, себебі дабыл жарғағына тиіп кетуі мүмкін.
*Оны арнайы құралмен тазалау керек.
*Жылы бас киім кию керек, өйткені суық тигізіп алуымыз мүмкін.
*Құлақты жылы сумен жуып отыру керек, себебі құлық жиналып қалады.

Бағалау
* Ал, енді, баға қояйық.

Бекіту

* Сендердің парталарыңның үстіндегі А3 қағазында сөздер жазылған. Осы сөзерді топтарыңның атауларына байланысты сәйкестендіріңдер. 1 оқушы шығып, айтып береді.

Қорытынды
* Ал, сендерге бүгінгі сабақ ұнады ма?
* Бұл сабақта не білдіңдер?
* Олай болса, Қадыр Мырза Әлидің <<Не үшін?>> деген өлең жолдарын еске түсірейік.

Екі көзің не үшін керек?
Жақсыларды көру үшін.
Құлақ деген не үшін керек?
Ақыл-кеңес тыңдау үшін.
Екі қолың не үшін керек?
Елге көмек беру үшін.

Бағалау
* Егер тапсырма бойынша <<+>> болса, мына құмыраға қызыл түсті гүлді жабыстыр.
* Егер тапсырмада <<->> болса, сол құмыраға сары түсті гүлді жабыстырамыз.
* Ал, енді, балалар қараңдаршы. Қандай түсті гүлдер көп?
* Ендеше біз бүгінгі сабақта білім шыңына жеттік. Себебі қызыл түс тапсырмаларды дұрыс және толық орындалғанын, сендер мақсаттарыңа жеткенін білдіреді.

-Қызыл
Үй тапсырмасы
* Үйде 20 бетті оқып келіңдер.