Сөз және оның мағынасы

Батыс Қазақстан облысы, Бөрлі ауданы
Тихонов мектеп-балабақша кешені.
2 санатты бастауыш сынып мұғалімі Кабулова Жайнагул Коптлеуовна
2 сынып. Қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы: Сөз және оның мағынасыСабақтың мақсаты:1. Сөздердің әртүрлі мағынасымен таныстыру; сөздерді мағынасына қарай сөйлем ішінде орынды қолдана білуге үйрету.;2. Сөздік қорын молайту;3. Зейінділікке тәрбиелеу.Сабақтың әдісі: салыстыру, жаттығу, сұрақ - жауап., дидактикалық ойындар.Сабақтың барысы:I. Ұйымдастыру кезеңіІІ. Үй тапсырмасын тексеру.5 - жаттығу● Үйге берілген жаттығудың орындалуын тексере отырып, оқушылардың мәндес сөздерді қаншалықты меңгергенін анықтау.● Мәндес сөздердің қай сөз табына жататынын анықтау, үтірдің қойылу себебін сұрау.IIІ. Жаңа сабақ Сөз және оның мағынасы1. Көркем жазуЖақсы, жылы, түзу, бүлдіру, күлкілі.:: Осы сөздер қатарында қай сөз артық? Неліктен? <<Бүлдіру>> сөзі артық, себебі ол қимылды білдіреді, яғни етістік. Ал қалғандары сын есімдер.:: Осы сөздерге қарама - қарсы мағыналы сөздерді тауып айт. Мысалы, жақсы - жаман, жылы - суық, түзу - қисық, бүлдіру - түзету, күлкілі - қайғылы.2. Бұл қандай сөздер?:: Мағынасы бір - біріне қарама - қарсы сөздер (антонимдер):: Мағынасы жуық сөздер ( синонимдер):: Айтылуы да, жазылуы да бірдей, бірақ мағынасы әртүрлі сөздер (омонимдер)3. Оқулықпен жұмыс 1 - жаттығуСөйлемдерді көшіріп жазып, қарама - қарсы мағыналы сөздердің астын сыз.Жел әкелгенді сел әкетер. Тау жақтан баяу жел соқты. Қатты желдің екпіні қайықты аудара жаздады. Бүлдіру - оңай, түзету - қиын. Дос сыртыңнан мақтар, дұшпан көзіңе мақтар.2 - жаттығу Көп нүктенің орнына қарама - қарсы мағыналы сөздерді жаз.қатты -...... жүру -..........таяз -.......... кию -............жылы -........ кіру -...........кең -.......... сөйлеу -.........● әр бағандағы сөздердің ортақ қасиетін табу, қай сөз табына жататынын анықтау;● тасымалданбайтын сөзді табу.IV. Сергіту сәті << Бір әріптің ізімен>> дидактикалық ойыныЖжж (жолдас), Ддд (дос), Ыыы (ылғалды), Сссс (суық ), Ббб (бала), Ттт ( тоңу)Берілген әріптермен және сөздермен сөйлем құрап айту:: Жолдасым желмен жарысты. Жарас жақсы жігіт.:: Досым допты домалатты.:: Суық сумен сүртіндім.V. Өзіндік жұмыс 5 - жаттығу● Мәндес сөздерді бір бөлек, қарама - қарсы мағыналы сөздерді бір бөлек жаз.● Қалаған 3 - 4 сөзбен сөйлем құрап жаз.1. еріну - жалқаулану, есептеу - санау, қайталау - пысықтау;2. ақырын - шапшаң, апару - әкелу, бастау - аяқтау, тоңу - жылыну.Сөйлемдер мынадай болуы мүмкінШаршы топта сөз бастау қиын. Қайталау - білім анасы. Тоңған кісілер үйге кіріп жылынды.VI. Жұмбақ шешу● Қарамен жазылған сөздерді қарама - қарсы мағыналы сөздермен алмастыр.Жақыннан әкеп хабарды.Ренжітер барлық адамды.Алыстан әкеп хабарды,Қуантар барлық адамды. ( жеделхат)Жеңілдікпен аршылар,Көзіңнен жас тамшылар.Қиындықпен аршылар,Көзіңнен жас тамшылар. ( пияз)● Бес жолды өлең құрастыру1. Пияз2. Ащы, пайдалы.3. Аршылады, ашытады, өседі.4. Жуа5. Аршыған кезде пияз көзді ашытады.VII. Қорытындылау Дұрыс па, бұрыс па?а) Дұрыс емес тұжырымды түзетіп айту, дұрыс жауапты дәлелдеу○ Мәндес сөздерді басқаша синоним деп атайды.○ Қарама - қарсы мағыналы сөздер антоним деп аталады.:: Жақсы, жаман - синоним сөздер○ Сөздің мағыналық бөлігі түбір деп аталады.○ Қыстырма сөздер сөйлем мүшесі бола алмайды.:: Бастауыш - сөйлемнің тұрлаусыз мүшесі○ Жалаң сөйлем тұрлаулы мүшелерден тұрады.○ Дауысты дыбыстар 2 - ге бөлінеді:: Бірыңғай мүшелердің арасына нүкте қойылады.ә) Берілген мақалдардың ішінен антонимдерді тап.Бетегеден биік, жусаннан аласа.- құрмет, кішіге - ізет.Көз қорқақ, қол батыр.Дос жылатып айтар, дұшпан күлдіріп айтарЖақсымен дос болсаң, жетерсің мұратқа,Жаманмен дос болсаң, қаларсың ұятқа.Ағаш кессең, ұзын кес, қысқартуың оңай,Темір кессең, қысқа кес, ұзартуың оңай.VII. Үйге тапсырма