Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында оқыту мен оқу үшін бағалаудың маңыздылығы

СҚО
Тайынша ауданы
Чкалов селосы


Чкалов№2 орта мектебі

Тақырыбы: Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында
оқыту мен оқу үшін бағалаудың
маңыздылығы





Қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі:
Шауенова Алтын Балгановна.


Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында оқыту мен оқу үшін бағалаудың маңыздылығы
Мақсаты:Әріптестеріммен тәжірибе алмаса отырып, ... жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алынған терең білімнің, кәсіби дағдының негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыруға үлес қосу.
Қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында оқыту мен оқу үшін бағалауды
басшылыққа ала отыра, оқушылардың тілін дамытып, сыни тұрғыдан ойлауға жағдай жасау.

Реурстар (көрнекілік):слайд, постер,маркер,жұмыс жасауға қажетті тапсырмалар, тәжірибе алмасу мақсатында үлестірмелі материалдар т.б.

Барысы: Кріспе.
Сұрақ қойған бес минут қана ақымақ болса,
Оны қоймаған өмір бойы ақымақ боп өтеді.
Қытай даналығы.
Ал, Сократ:
<<Ұстаздың биігі ойлана қарасаң биіктей береді, үңіле қарасаң, тереңдей береді, қол созсаң қарсы алдыңда, айналсаң артыңда тұрғандай>> - десе
Абай атамыз
<<Тегінде адам баласы адам баласынан ақыл, білім, ар, мінез деген қасиеттерімен озады>>, -деп айтқан екен. Сондықтан да озық ойлы білімдар адамдар заманның, қоғамның дамуына, өзгеруіне үлесін қосып келеді. Осындай қоғамдық әлеуметтік мәдени өзгерістер, дамулар мектептің оқыту процесіне әсер ететіні сөзсіз.
XXIғ. көшбасшысы - жаңашыл, ізденімпаз, шебер ұстаз. XXI ғасыр ұстазы бүгінгі күн талабына сай жан-жақты дамыған, өмірге реалистік тұрғыдан қарайтын, терең біліммен қаруланған оқушы тұлғасын сомдау үшін өзі де шеберліктің шыңынан көрінуі тиіс.Қазіргі таңда оқу үрдісінде қазақ тілін оқытуда сан-алуан жаңа әдіс-тәсілдер сапалы білім беруде үлкен рөл атқарады. Заман талабына сай оқушыларға сапалы, тиянақты білім беру-мұғалімдер алдындағы үлкен міндет.Бұл әрбір мұғалімге тынымсыз ізденісті,оқытудың жаңа формасымен, әдіс тәсілдерін тиімді пайдалануды қажет етеді.
Сол себепті де біз баланы оқыта отырып, ой еркіндігін, белсенділігін, ізденімпаздығын қалыптастырып, өз бетінше шешім қабылдауға дағдыландырамыз.қазір сіздермен бөліскім келіп тұрғаны: қазақ тілі мен әдебиет сабақтарында оқыту мен оқу үшін бағалаудың маңыздылығы. Мен бүгінгі жұмысымызды алдымен біз бір-бірімізге жақсы тілектермен, шынайы ниеттермен бастағым келеді.

Бағалау - оқыту нәтижесін анықтау үшін қолданылатын тәсіл, оқушының берілген тақырыпты меңгерудегі кемшіліктерін жоюда, оның үлгерімінің нәтижелі болуына ықпал ететін фактор. Бағалау, көбінесе, баға қоюдың синтездік түрі (1-ден 5-ке дейінгі ранг) арқылы жүзеге асады. Сондай-ақ, мектеп тәжірибесіндегі бағалау баға қоюмен ғана шектелетін тәсіл емес, ол материалды меңгеру, меңгермеу фактісімен қатар оның себептерін анықтауға мүмкіндік беретін оқытудың маңызды құрамды бөлігі болып табылады. Жоғары оқу орындарында бағалау рейтингтік әдіс арқылы жүргізіледі (Қазақ Энциклопедиясы, 1 том).
1960-жылдардан бастап формативтік (қалыптастырушы) және суммативті (жиынтық) бағалау терминдерінің арасындағы айырмашылық енгізіле бастады. Кей жағдайда өзіміз алдымен формативті бағаланып, соңынан портфолио жинақтап, таныстырылымдарды қорғап, емтихан тапсырып жиынтық бағалау үдерісіне түсетінін біріміз білсек, біріміз білмей жатамыз. Бағалаудың бұл екі түрінің арасындағы байланысты түсінбей жатады. Ең үлкен қиындық, міне, осында жатыр. Әрине, бұл екі бағалауда да өздеріне қатысты өз критерийлері болады. Оны әр топтың тыңдаушыларын бағалайтын тәуелсіз бағалаушылардың құзырына береміз.
Нақтырақ айтқанда, жіктеу үшін өткізілетін оқуды бағалау және оқытудың бөлігі ретінде бағалауды қолдану болатын оқыту үшін бағалау арасында. Оқытуды, әдістерді жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға бағытталған оқыту үшін бағалау (ОүБ) дербес тұжырымдама ретінде 1999 жылдан кейін қолданысқа енді. Бағалау оқытудың алға жылжуын белгілейді және өзінің функциясы бойынша бағалау жиынтық (оқуды бағалау) болып саналады (Мұғалімге арналған нұсқаулық, 56 бет).
Оқушыны қандай мақсатта, не үшін, қалай бағалаймыз? Бағалау кезінде мынадай мақсаттар болуы мүмкін: оқытудың қиындықтарын анықтау, жетістікке жеткендегі кері байланыс, уәж, болжау, стандарттарды бақылау, бағдарламаның мазмұны мен стилін бақылау. Бұл келтірілген барлық бағалаудың түрлерінде бақылау, интерпретациялау, қорытындылауды қамтиды.
Оқыту үшін бағалау құралдары:
Оқушылар сұрақ құрастырады ,Оқушылар сұрақ қояды,Түсініктеме арқылы бағалау
Блок ортасында бағалау т.б.
<<Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау>> модулі білім беру, оқыту үдерісіндегі әдіс-тәсілдердің барлық түрлерімен байланыста болады. Бұны меңгеру үшін қалған модульдердің мазмұнын игеру қажет, болжау, сұрыптау, бақылау, жоспарлау әдістерін меңгеру керек. Оқушылардың алға қарай даму мақсатында жұмыс нәтижелерін, өз-өздерін бағалай білуі керек.
Оқыту үшін бағалау мен оқуды бағалау модулі бағдарламаның басқа модульдерімен тығыз байланысқан. Бұл модульді пайдаланғанда барлық жаңа тәсілдердің мазмұнын дұрыс игеру керек, орынды пайдалану керек. Оқыту үшін бағалау мен оқуды бағалау модулі оқушылардың білім деңгейін анықтауға, алдағы жұмыстарды қалай жоспарлау керектігі, алға қойған мақсатқа жету алгоритмін құру керек.
Қазіргі кезде оқытудың көптеген жаңа технологиялары жайлы айтылып, бұқаралық ақпараттар құралдар арқылы да жарияланып келеді. Бұған көптеген материалдар бар.
Біз, мұғалімдер осындай қиындықтарды шешуге жол сілтей отырып, бағыт-бағдар беріп мұғалімдердің кәсіби жұмыстарында оқушыларды нақты, әділ баға беруіне үйретеміз, дағдыландырамыз. Сондай мұғалімдерден білім алған әрбір жеткіншектен қоғам құрылады. Ал, біздің қоғамымыз шыншылдықты, әділдікті, парасаттылықты, білімді басты мақсат етіп ұстанса Тәуелсіз Еліміздің дамыған елдердің қатарынан көрінетініне, биік шыңдарды бағындыратынына

Әрине бәрін бір сабақта қамтып, қарастырып өті мүмкін емес.Сонда мен сіздермен бірге осы 3 бағытты қамтып өткізген бір сабақ үлгісін сіздермен қарастырмақпын.(бөліспекпін)

Мұғалімдермен жұмыс жоспар бойынша.Ж.Молдағалиев. <<Ар-ұят туралы.>> өлеңі.
Сабақтың тақырыбы
Жұбан Молдағалиев <<Ар-ұят туралы>> өлеңі
Сабақтың мақсаты
1.Білімділігі: Ж.Молдағалиев жайлы білетін мәліметтерді тыңдай отырып жаңа мағлұматтар алуына жағдай жасау, <<Ар - ұят туралы>> өлеңінің тақырыбы мен идеясын ашу.
2.Дамытушылығы:Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеті артады. Шығармашылығын тудырады. Өзіне сын көзбен қараушылық артады,құрбылармен жұмыс істеп үйренген оқушы өзінің қабілетін дұрыс бағалай және жақсы бақылай алуға қалыптасады.
3.Тәрбиелігі: Топтағы ынтымақтастыққа тәрбиеленеді. Ортақ бір тұжырымға келуге дағдыланады.Ар-ұят туралы, адамгершілікке байланысты тәрбие көздерімен сусынданады.
Күту нәтижелері

Түйінді идеялар
1.Ж.Молдағалиевті меңгереді, өлеңі жайлы өз ойларын жеткізе алады.
2.Ар-ұят туралы өлеңінің мағынасын ашып, түйінді ойын айтады.
3.Ар-ұят туралыөздерінің пікір айтады.
Оқушылардың сыни тұрғысынан ойлауын дамыта отырып Ж.Молдағалиевті Ар-ұят туралы өлеңінің сөздерін түсініп,ойға түюе білу.
Кезең
Мұғалімнің орындайтын іс - әрекеті
Оқушылардың орындайтын іс - әрекеті
Оқыту әдісі
Бағалау
Жаңа сабақ

Қорытынды, пысықтау.

Үйге тапсырма.
А)Сұрақтармен жұмыс түрі. Ұят туралы.
Оқуда сұрақтарды қалай дұрыс қою керек?
Блум түймедағы.
Қарапайым сұрақтар - Бұл сұрақтар нақты деректерді еске түсіріп, жауап беру үшін қойылады
Анықтаушы сұрақтар - алған ақпаратты анықтау үшін бағытталған. <<яғни сенің ойынша, бұл... ....>>, <<мен сені дұрыс түсінсем, онда...>>
Интерпретациялық сұрақтар (түсіндіруші) белгілі бір мәселелерді шешу барысында жаңа идеяларға итермелеуі мүмкін және түсініксіз іс-әрекеттердің себебін анықтауға көмектеседі (неліктен?)
Бағалаушы сұрақтар(салыстыру) - ойлаудың эмоционалды жағын арттыру үшін бағытталған "Сіз қалай ойлайсыз ?>>
Шығармашылық сұрақтар(болжам) - <<Не болады, егер де,...?>>
Тәжірибелік сұрақтар - <<Сіз қалай орындар едіңіз ...?>>Одан не істеуге болады..?

Оқулықпен жұмыс

Ашық-жабық сұрақ.
Ә) Дәлелдеріздестіріп, ұсынуы.
Әңгіменің 3 түрі.
ӘҢГІМЕНІҢ ҮШ ТҮРІ (үлгіні тарату)
1. Әңгіме-дебат барысында:
Ой-пікірлерде үлкен алшақтық болады және әрқайсысы өз шешімдерінде қалады;
Ресурстарды біріктіруге бағытталған аздаған талпыныс жасалады;
қарым-қатынас көбіне <<Иә, бұл солай>>, <<Жоқ, олай емес>> деген бағытта жүзеге асады;
Орта бірлесуден гөрі, көбіне бәсекелестікке бағытталған.
2. Кумулятивтік әңгіме барысында байқалатын жайлар:
Айтылған пікірлермен тыңдаушылардың әрқайсысы механикалық түрде келісе беруі;
Әңгіме білім алмасу мақсатында жүргізілгенімен, оған қатысушылардың өзгелер ұсынған қандай да болсын идеяларды төзімділікпен тыңдауы;
Идея қайталанады және жасалынады, бірақ үнемі мұқият бағалана бермейді.
3. Зерттеушілік әңгіме кезінде:
Барлығы белсенді тыңдайды;
Адамдар сұрақ қояды;
Адамдар тиісті ақпаратпен бөліседі;
Идеяларға дау айта алады;
Дауласуға себеп табылады;
Қатысу алдыңғы тәжірибеге негізделеді;
Барлығының қатысуы ынталандырылады;
Идеялар мен пікірлерге құрметпен қарайды;
Сенім атмосферасы орнайды;
Ортақ мақсат сезімі пайда болады;
Топ бірлескен шешімдер қабылдау үшін келісім іздейді.
(C) Нил Мерсер, 2008

Ар-ұят туралы тапсырма

Б)Шешімдер қабылдай алуы. <<Ар-ұят туралы>>

Кері байланыс:Көңіл күй.

Ж.Молдағалиев Ар - ұят туралы талдау, тақырыпқа сай мақал, ұнаған үзінді жаттау, ұқсас тақырып қарасытру.

Интерпретациялық сұрақтар қарт пен жас жігіт арасында

Джигсо. (топқа жұмыс)

(жалпылама сұрақ)

Тақырыпқа қатысты

Әңіме-дебат
пікір алмасу

<<10 сұрақ>>

Постер. Кластер.

Стикер.Себетке салу.

СТО
Топпен жұмыс.

СТО
Топпен жұмыс.
Топпен жұмыс.

Топпен жұмыс.

Топпен жұмыс.

Жеке жұмыс

Өзара тыңдау

Өзара бағалау

Өзара бағалау

Бағдаршам

Жеке бағалау.