Математикалық және жараталыстынау. 10 сынып

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

Оқу ісінің меңгерушісі «___________»
________2011 ж
___________________
Пән аты: Информатика
Класы: 10 «А»,10 «Б»
Жаратылыстану- математикалық бағыт
Сабақтың тақырыбы: Есептегіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік техника
ережесін сақтау.
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.

Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктіріп,
пәнге деген
қызығушылығын арттыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, компьютерлер
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.
Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру кезеңі
б) сабақ сұрау
в) бағалау
г) жаңа сабақ
д) бекіту
е) үйге тапсырма
ж) қорытынды
Қоңырау оғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра отырып сабақты
бастаймын.
Жаңа материалдың мазмұны:
Сендердің жұмыс орындарында компьютердің құрамдас бөліктері
орналасқан: жүйелік блок, пернетақта, монитор. Жұмыс кезінде монитордың
сәуле түтігі жоғары кернеуде жұмыс істейді.
І. Төмендегі әрекеттерді жасауға болмайды:
1. Кабельдердің қосылған орындарына тиюге болмайды
2. Жұмыс істеп тұрғанда экранға, монитор мен пернетақтаның сырт жағына
тиюге болмайды.
3. Оқытушының рұқсатынсыз аппаратураларды ток көзіне қосуға, үзуге
болмайды.
4. Кітап, дәптер және т.б. артық заттарды монитордың, пернетақтаның үстіне
қоюға болмайды.
5. Су киіммен, су қолмен компьютерде жұмыс істеуге қатал тиым салынады.
ІІ. Жұмыс тәртібі:
1. Компьютер экранынан 60-70 см қашықтықта дұрыс, еңкеймей, жатып алмай
отыру қажет, ал ұдайы көзілдірік тағатындар – көзілдірікпен отыру
керек.
2. Дисплей алдында 20 минут жұмыстан соң міндетті түрде 5 минут дем алу
керек.
ІІІ. Жұмыс кезінде:
1. Аппаратуралардың дұрыс жұмыс істеуін қадағалаңдар, егер аппаратураның
дұрыс жұмыс істемей тұрғанын сезсеңдер, немесе өзгеше дыбыс пайда
болса, немесе пернетақта өз бетімен өшіп қалса, дереу жұмысты
тоқтатыңдар. Техниканың ақауы жөнінде оқытушыға хабарлаңдар.
2. Пернелерді қатты тақылдатпай жай басыңдар.
3. Пернетақтада жұмыс істегенде қолдарың таза болсын.
4. Аппаратураның ақауын ешқашан өз беттеріңмен жөңдеуге ұмтылмаңдар.
Кез келген дербес компьютер бірнеше құрылғылардан тұрады. Бұл
құрылғылардың кейбірі өте маңызды- бұл монитор, жүйелік блок пен
пернетақта, өйткені компьютер оларсыз жұмыс істей алмайды.
Жаңа сабақты бекіту: Ол үшін балалрға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар
қоя отырып сабақты аяқтаймын.
Үйге тапсырма: Есептегіш техника кабинетіндегі қауіпсіздік
техника ережесін сақтау.
Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген
білімдер бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

І. Сабақтың тақырыбы: Компьютердің программалық жабдықтары
ІІ. Сабақтың мақсаты:
а) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
Балалар біз жаратылыстану бағыты бойынша 10 класқа келіп
отырмыз. Енді біз информатика сабағын аптасына 1 сағат өтеміз.
Яғни жаратылыстану бағыты бойынша біз осы пәннің осы бағытқа
байланысты қадай мәндері бар екенін білетін боламыз. Біз өткен
сабақта электронды есептеуіш машина алдындағы қауіпсіздік
ережелерімен танысқанбыз. Әрине, бұл ережені біз 7 кластан бастап
білеміз. Көзімізге, денелерімізге жатығулар жасауды да білеміз.
Ал бүгінгі жаңа сабағымыздың тақырыбы: Компьютердің программалық
жабдықтары.
Компьютерге арналған программалардың жиынтығы программалық
жабдықтаманы құрады. Қызмет ету қасиеттері бойынша программалық
жабдықтаманың келесі түрлерін ажыратады.
1. Жүйелік
2. Қолданбалық
Жүйелік жабдықтама деп өзіне:
• операциялық жүйелерді;
• желілік программалық жабдықтаманы;
• сервистік программаларды;
• программаларды жасау құралдарын
операциялық жүйелердің негізгі қызметі:
• физикалық;
• логикалық
• есептеуіш жүйелердің процестері ресурстарын басқару болып
табылады.
Физикалық ресурстарға: жедел жад, процессор, монитор, баспа
құрылғысы, магниттік және оптикалық дискілер жатады. Логикалық
ресурстарға: программаларды, файлдарды, оқиғаларды және т.б.
жатқызуға болады.
Желілік программалық жабдықтама желілік есептеуіш жүйелердегі жалпы
ресурстарды: магниттік дискілердегі желілік жинақтауышарды,
принтерлерді, сканерлерді, жіберілетін хабарламаларды және т.б.
басқаруға арналған.
Желілік программалық жабдықтамаға:
• желілік ОЖ
• желілік емес ОЖ-лерде бар кейбір желілік программаларды
жатқызады.
Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының белгілі мақсаттық
мәселелерін шешуге арналған программалық жабдықтама аталады.
Операциялық жүйелердің мүмкіндіктерін кеңейту үшін және қосымша қызметтер
жиныны ұсыну үшін сервистік программалар қолданылады. Сервистік
программалардың ішінен утилиталарды қарастырамыз. Утилиталар
пайдаланушыларға компьютер мен оның жабдықтамасына қызмет көрсету
құралдарын ұсынады.
Олар келесі әрекеттердің жүзеге асырылуын қамтамасыз етеді:
• магниттік дискілерге қызмет көрсету;
• файлдар мен каталогтарға қызмет көрсету;
• компьютер ресурстары жайлы ақпарат ұсыну;
• ақпаратты шифрлеу;
• компьютерлік вирустардан қорғау;
• файлдарды архивтеу және басқалары.
Программаларды жасау құрлдары жүйелік те, қолданбалы да жаңа программалық
жабдықтамаларды жасау үшін пайдаланылады.
Қолданбалы деп белгілі бір қызметтер саласының белгілі бір мақсаттық
мәселелерін шешуге арналған программалық жабдықтама деп аталады. Көбінесе
мұндай програмамларды қосымшалар деп атайды.
Қызмет салаларының спектрі қазіргі кезде өте кең және кем дегенде өзіне:
өндірістік өрекәсіпті, инженерлік тәжірибені, ғылыми зерттеулерді,
медицинаны, басқаруды, іс-жүргізуді, баспа қызметін, білім беруді және
т.б. қосады.
Типтік қолданбалы программалық жабдықтамаға келесі программаларды
жатқызады:
• мәтіндік процессорларды;
• кестелік процессорларды;
• безендіру және іс қағаз грфика жүйелері;
• деректер базасын басқару жүйелері;
• сараптау жүйелері;
• математикалық есептеулер, эксперименттік деректерді модельдеу және
талдау программалары жатады.
Программалық жабдықтама нарығында ұсынылатын қосымшалар, жалпы жағдайда,
жеке программалар немесе біріктірілген жүйелер ретінде орындалуы мүмкін.
Жаңа сабақты бекіту

Сабақты бекіту сұрақтары:
1. Жүйелік программалық жабдықтамаға не жатады?
2. ОЖ қызметкері қандай
3. ОЖ дамуына не себепші болды?
4. Желілік программалық жабдықтамаға не жатады?
ІХ. Үйге тапсырма
Компьютердің программалық жабдықтары

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

I. Сабақтың тақырыбы: Бағдарламалау жүйесі
II. Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктріп,
пәнге деген қызығушылығын
арттыру.
III. Сабақтың түрі: аралас сабақ
IV. Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
V. Сабақтың көрнекілігі: копьютер, топтама, тест сұрақтары т.б.
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.
Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30
сабақ, Информатика негіздері журналы.
VIII. Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) Бағалау
Г) Жаңа сабақ
Д) Бекіту
Е) Үйге тапсырма
Ж) Қорытынды
Жаңа сабақ
Бағдарламалау жүйелері деп компьютердегі есептерді программалауды
автоматтандыруға арналған программа жиынтығы аталады.Программалау жүйесі
пайдаланушыны немесе програмистті өзінің мәселелерін оған қолайсыз
машиналық командалар тілінде жазу қажеттілігінен босататын және оларға
жоғары дәрежелі арнайы тілдерді пайдалану мүмкіндігін береді.Кіріспе немесе
бастапқы деп аталатын осындай тілдердің әрқайсысы үшін,программалау
жүйесінің программа мәтінін кіру тілінен машина тіліне автоматты түрде
аударатын программасы бар.
Әдетте программалау жүйесінде:
• қолданылатын программалау тілдерінің сипаттамасы;
• тілді жүзеге асыру құралдарнын сипаттау- бұл осы тілдерден аударғыш
программалар;
• стандартты бағыңқы программалар кітапханасы бар.

Программалау тілдерімен тілді жүзеге асыру құралдарын айыру керек.
Программалау тіі- бұл программаны құрайтын жазбалар
жүйесін,пайдаланылатын грамматикалық құрылыс синтаксисі мен симатикасы
анықтайтын ережелер жинағы.
Компилятор үздіксіз процесс барысында жоғары дәрежелі тілде жазылған
программаның бүкіл мәтінін аударады. Бұл кезде машиналық кодта толық
программа жасалынады, кейін оны компьютер компилятордың қатысуынсыз
орындайды.
Интерпретатор программаның операторын бір-бірлеп ретпен
талдайды.Сонымен қатар жоғары дәрежелі тілде жазылған әрбір синтаксистік
құрылымы машиналық кодка бірінен соң бірін негізгі жад аймағында
интерпретацияланатын программамен бірге болуы керек,бұл жадтың айтарлықтай
көлемін қажет етеді.
Әрбір программалау тілі интерпретациялануы да, компиляциялануы да мүмкін
екенін айта кеткен жөн, бірақ көптеген жағдайларда әрбір тілдің өзінің
артық көретін жүзеге асыру әдісі бар. Фортран, Паскаль тілдері негізінен
компиляциаланады. Ассемблер ьтілі негшізінде интерпретацияланады, Бейсик
пен Лисп тілдері осы екі әдісті де кең қолданылады.
Құрылымы, кірістік тілінің формальдау дәрежесі және мақсаттық арнаулы
бойынша келесі программалау жүйелерін ажыратады:
• машиналық-бағытталған;
• машиналық-тәуелсіз
Машиналық бағытталған программалау жүйелерінің операторлар жиынтығы және
бейнелеу құралдары компьютердің ерекшеліктерінен айтарлықтай тәуелді ішкі
тілі бар. Машиналық бағытталған жүйелер машиналық тәуелді тілдердің барлық
мүмкіндіктері мен ерекшеліктерін пайдалануға мүмкіндік береді:
- жасалынатын программалардың жоғары сапалылығы;
- белгілі бір аппараттық ресурстарды пайдалану мүмкіндігі;
- объектік код пен жад тапсырмаларының болжаулылығы.
Мұнымен қатар бұл жүйелердің бірқатар жетіспеушілігі де бар:
* тиімді программалау жасау үшін берілген компьютердің
командалар жүйесі мен қызмет ету ерекшеліктерін білу қажет;
* қателер пайда болуынан аз қорғалған программалар құру поцесінің
қиындығы;
* программалау жылдамдығының төменділігі;
* бұл тілдерде құрылған программаларды, компьютнрлердің басқа
типтерінде пайдалану мүмкіндігінің
жоқтығы.
Машиналық-бағытталған программалау жүйелері бұл компьютердің
ұйымдастыру мен қызмет ету ерекшеліктерін білуді қажет етпейтін,есептерді
шешу алгоритімдері мен өңделетін информацияны жүзеге асыру мен сипаттау
жүйесі.
Қазіргі программалық жүйелерінің негізгі тізімі және олардың қызметтік
арнаулы:
1. Объект – бағытталған визуалды програмамлау жүйелері. Олар графикалық
интерфейсті пайдалану арқылы программалардың күрделі жинағын жасау процесін
тиімдірек етуге мүмкіндік береді.
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. Программалау жүйесі дегенді қалай түсінесіңдер?
2. Программалау жүйесінің құрамында не болуы керек ?
3.Машиналық – бағытталған программалау жүйесінің артықшылықиары мен
кемшіліктері қандай ?

Жаңа сабақты бекіту
IX .Үйге тапсырма
Бағдарламалау жүйелері
X . Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,бағалау.
XI . Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

I. Сабақтың тақырыбы: Операциялық жүйелер және олардың дамуы.
Windows 2000 операциялық жүйесі. Қолданушының интерфейсі
II. Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктріп,
пәнге деген қызығушылығын
арттыру.
III. Сабақтың түрі: аралас сабақ
IV. Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
V. Сабақтың көрнекілігі: копьютер, топтама, тест сұрақтары т.б.
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.
Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30
сабақ, Информатика негіздері журналы.
VIII. Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) Бағалау
Г) Жаңа сабақ
Д) Бекіту
Е) Үйге тапсырма
Ж) Қорытынды
Балалар біз өткен сабақта Бағдарламалау жүйелері деп аталатын жаңа
тақырып өткен болатынбыз. Өткен сабақтар бойынша кім үйге берілген сабақты
айтады деп? Деп бірнеше оқушыдан үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Операциялық жүйелердің (ОЖ) дамуы көбінесе компьютерлердің аппараттық
базасының жетілдіруімен байланысты. Ең бірінші компьютерлердің
операциялық жүйесі болған жоқ – олар бір ғана енгізілген программаны
орындады; программаны дайындау мен енгізу бойынша барлық әрекетті,
сонымен қатар деректер мен нәтижелерді енгізу/шығару пайдаланушыдың
өзімен қамтамасыздандырылды. Сонымен бірге ОЖ шығу тарихы компьютерлердің
ең алғаш пайда болуынан басталды, 1949 жылы ағылшын компьютері ЕDSАС
өзінің бірінші автоматтық есептеуін жасады. Оның оған дейінгі
компьютерлерден негізгі айырмашылығы программалық жабдықтаманы
ұйымдастыру жаңа концепциясында болды: оперативті жадта сақталатын
программа, жиі пайдаланылатын есептеулер үшін стандартты программалар
кітапханасы және программалардағы қателерді табу құралы. ЕDSАС үшін
есептеу процесін автоматты басқаратын және компьютер ресурстарын
жобалауды қамтамасыз ететін программалар жиыны ретінде бірінші ОЖ
жасалды. Компьютерлердің 1 және 2 кезендері үшін операциялық жүйелер
өзінің дамуының бірінші қадамдарында, негізгі зейінін дестені орындау
процесінде пайдалунышы мәселелерін автоматты ауыстыруына бөліп, бірінен
соң бірі жүретін мәселелер дестелерін автоматты орындау функцияларын
қолдайтын. ОЖ-нің ары қарай дамуы олардың басқарушылық және жоспарлаушы
функцияларының күрделенуінде, қарапайым мультипрограммалық және диалогтық
режимдердің т.б. пайда болуында көрінеді.
3-кезендегі компьютерлердің аппараттық құралдарының дамуы ОЖ-нің ары
қарай дамуына түрткі берді. Бұл кезде аппараттандырудың жоғары дәрежелі
пайдаланушылардың көптеген тапсырмалар ағымын бір уақытта орындауға
мүмкіндік беретін дестелік өндеу режимінің қалыптасуы аяқталды.
Қазіргі заманғы ОЖ-ге мынадай талаптар қойылады:
• сыйымдылық – ОЖ басқа ОЖ-лер үшін әзірленген қосымшаларды орындайтын
құралдарды қамтуы тиіс;
• көшірушілік – ОЖ- ні бір аппараттық тұғырнамадан басқасына көшіру
мүмкіндігін қамтамасыз ету;
• сенімділігі мен бас тартуға төзімділігі – ОЖ-ні ішкі және сыртқы
қателіктерден, іркілестерден және бас тартулардан қорғауды ойластырады;
• қауіпсіздік – ОЖ-де бір пайдаланушының ресурстарын екінші
пайдаланушыдан қорғау құралдары болуы тиіс;
• ұлғайтылымдығы – ОЖ келесі өзгерістер мен толықтыруларды енгізудің
қолайлылығын қамтамасыз етуге тиіс;
• өнімділігі – жүйе жеткілікті тез әрекет ету қасиетіне ие болуы тиіс.
Windows 95-тің пайда болуы операциялық жүйе MS-DOS кезеңінен дербес
компьютерлер әлемінде жаңа эраға өтуі болды. Келесі нұсқа - Windows 98-
ті пайдаланушыларға одан да көп құрал және жұмыс өнімділігін арттыру мен
Internet-те жұмыс істеу үшін ыңғайлы интерфейс мүмкіндігін ұсынды. 2000
жылғы қарай - Windows NТ дің мирасқоры болып табылатын, жаңа
операциялық жүйе Windows 2000 шығарылды. Windows 2000-да өндірістік
операциялық жүйе Windows NТ- дің мүмкіндіктері мен Windows 98-дің
қарапайым интерфейсі мен қуаты қосылды. Мағлұматты ары қарай беру
барысында Windows 2000-дағы жұмыс қарастырылады, бірақ айтылған Windows
98-ге қатысы бар.
Бірнеше бағдарламамен жұмыс істеген кезде есте болатын ережелер бар:
• әрбір бағдарлама өзінің терезесінде жұмыс істейді;
• уақыттың әр сәтінде бір ғана бағдарлама пәрменді;
• пәрменді бағдарламаның тақырыбы ерекшеленген, пәрменді емес
бағдарламалар «сөндірілген».
• пәрменді бағдарламаның терезесі әманда алдыңғы қатарда болады.
• пәрменді емес бағдарламамен жұмыс істеу үшін оның терезесін пәрменді
ету керек;
• бағдарламалардың ашық терезелерінің барлығының міндеттер панелінде
өздерінің батырмалары болады.
Анықтаманың инструменттер панелінде (құралдар панелінде) мына командалар
бар:
Начало – мұнда анықтама бөлімдерінің мазмұны, ақауларды жою жөнінде
ұсынымдар мен қосымша анықтамалық ресурстар тізімі бар.
Указатель – шешуші терминдер мен сөз тіркестері бойынша анықтама бөлімін
табуға мүмкіндік береді.
Іздеу үшін: 1. Тізімнің жай-күйін қадағалай отырып, мәтін өрісіне сөзді
енгізе баста.
2.Тізімде керек термин (сөз тіркесі) пайда
болған кезде, оны

тышқанды шертіп ерекшелейсің.
3. Показать батырмасын шертесің, егер
термин бірнеше бөлімдерде
түсіндірілетін болса, қажет бөлімді таңдап аласың.
Пайдаланушы интерфейсі және файл қосымша жүйесі.
Windows 2000-ның пайдаланушы интерфейсі Internet Explorer 5 ықпалдасқан
қосымшасы бар Windows 98 интерфейсі еске салады. Интерфейстің негізі –
Жұмыс үстелінің тұжырымдамасы. Айталып кеткендей, Windows 2000 объективті-
бағдарлық жүйе болып саналады. Мұндай жүйелердегі объектінің әрбір түріне
өзінің белгішесін және осы объектіні пайдалану әдісін анықтайтын кейбір
қасиеттер тобын береді. Қапшықтар қоймалар болып табылады, оларда
таңбашалар, файлдар, басқа да қапшықтар және әр түрлі құрылымдағы
пиктограммалар(дискілер, принтерлер, компьютер желілері) бар.
Белгішелер мен таңбашаларды жұмыс үстелінің кез келген жеріне орналастыру
үшін оларды осы жерге апару керек. Оны апару (тасымалдау) тышқанның сол
жақ батырмасын (левой кнопки мыши) басу кезінде жүзеге асырылады.
Белгішелерге, таңбашаларға және қапшықтарға шерту көмегімен, Открытие
(Ореn) - Windowsтің тиісті объектілеріне қол жеткізуге (Windowsті
пәрменді етуге) мүмкіндік береді.
Мой компьютер (Му Соmputer), Сетевое окружение (Му Network Рlaсе),
Корзина (Reсусlе Віn) белгішелері типтік белгішелері типтік белгішелер
болып табылады. Мой компьютер (Му Соmputer) белгішесі компьютердің
файлдарына, қапшықтарына және басқа да тұрақты ресурстарына (басқару
тақтасына, принтерлерге )қол жеткізеді. Сетевое окружение желінің
ресурстарымен қатынас жасауға мүмкіндік береді. Бұл ретте желімен жұмыс
істеу желілік бағдарламалық қамтамасыз етуді пайдалануға байланысты
болмайды. Корзина – пайдаланушы алып тастаған объектілер болады. Оларды
қалпына келтіру үшін маустың оң жақ батырмасымен контексті менюді
шақырып, ондағы Восстановить пунктін таңдап алса болғаны.
Windows-те терезелердің бірнеше түрі пайдаланылады:
• Қосымша терезесі нақты қосымшамен байланысты болады және меню,
инструменттер панельдері, жай-күй жолдары сияқты және басқа да қосымша
элементтердің болуымен сипатталады
• Құжат терезесі қосымшаның өзінен туындайды. Мысалы, Мicrosoft Word
редакторы құжатының терезесі
• Диалогтық терезесі пайдаланушының ОЖ-нің әр түрлі қосымшаларымен өзара
әрекетін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді, оны тек жабуға немесе көшіруге
ғана болады.
• Жүйелік хабарлар терезесі ОЖ немесе қосымша жасайтын әр түрлі алдын
алулар мен хабарларды шығаруға арналған
Мicrosoft Оffice панелі қосымшаларды тез жіберуді қамтамасыз етеді.
Міндеттер панелі пайдаланушыға жұмыс істеу үшін құралдарды береді және
жұмыс үстелінің кез келген шетінде (әдетте оның төменгі бөлігінде)
орналасады. Панель сүйретіп әкелінеді. Міндеттер панелінде Пуск (Start)
батырмасы мен ағымдағы кездегі қосымшалардың пәрменді батырмалары
орналасады.

Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. ОЖ-ның дамуы неге байланысты?
2. ОЖ функциялары тарихи қалай өзгерді?
3. Windows 2000 – ның негізгі сипаттамаларын атаңдар.
4. Жедел көмекті қалай алуға болады?
5. Windows 2000 пайдаланушы интерфейсі несімен сипатталады?
6. «Терезе» ұғымына анықтама беріңдер.

Жаңа сабақты бекіту
IX .Үйге тапсырма
Операциялық жүйелер және олардың дамуы.
Windows 2000 операциялық жүйесі. Бағдарламалау жүйелері
X . Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,бағалау.
XI . Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

I. Сабақтың тақырыбы: Windows 2000 қосымшаларындағы
берілгендердің алмасуы. Windows 2000 орнатылуы
II. Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктріп,
пәнге деген қызығушылығын
арттыру.
III. Сабақтың түрі: аралас сабақ
IV. Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
V. Сабақтың көрнекілігі: копьютер, топтама, тест сұрақтары т.б.
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.
Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30
сабақ, Информатика негіздері журналы.
VIII. Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) Бағалау
Г) Жаңа сабақ
Д) Бекіту
Е) Үйге тапсырма
Ж) Қорытынды
Балалар біз өткен сабақта Операциялық жүйелер және олардың дамуы.
Windows 2000 операциялық жүйесі. Бағдарламалау жүйелері
деп аталатын жаңа тақырып өткен болатынбыз. Өткен сабақтар бойынша
кім үйге берілген сабақты айтады деп? Деп бірнеше оқушыдан үй тапсырмасын
сұраймын.
Жаңа сабақ
Пайдаланушы бастапқыда DOS ОЖ-де жұмыс істей отырып мәтіндік және
графикалық редакторларды жеке пайдаланады, содан соң оларды біріктіріп
тұтас басып шығарады. Бұл бірқатар ыңғайсыздықтар туғызады:деректерді әр
түрлі файлдарда сақтауға тура келеді, бұл жағдайда құжатты қабылдау
өзінің тұтастығынан айырылады, беттерді нөмірлеуде және басқа да
қиындықтар туады.
1. Қосымша-тұпнұсқада деректер үзіндісін ерекшелеу керек.
2. Алмасу буферінде ерекшеленген үзіндіні Правка-Копировать немесе Правка-
Вырезать(Еdit-Сору немесе Еdit-Сui) командасымен көшірмелеу керек.
3. Қосымша-қабылдаушыға көшіп, меңзерді (курсор) буфердегі деректерді қою
қажет болатын жерге орналастырып, Правка-Вставить командасын орындау
керек. Алмасу буфері арқылы деректерді алмасудың артықшылығы әр түрлі
қосымшалармен жасалған(құрымды құжаттар) бір құжатта объектілердің
ұштасуы болып табылады. Мұндай алмасудың кемшіліктері:
Аралық сақтау буферінде деректерді жинақтау мүмкіндігінің болмауы.
СІірboardқа жаңа үзіндіні орналастырған кезде ескісі өздігінен жойылады.
Сондықтан, мысалы, бір құжаттың әр түрлі жерінен екінші құжатқа бірнеше
үзіндіні көшірмелеген кезде пайдаланушыға қосымша-түпнұсқа мен қосымша
қабылдағыш арасында талай рет қайталап қосылып отыруына тура келеді.
Сіірboard арқылы берілетін ақпарат көлемінің шектелуі;
Ауыстыру буфері арқылы құжат-қабылдағышқа кірістірілген деректер оларды
құжат көзінде өзгерткенде жаңармайды.
OLE-де байланыстыру кезінде:
• объектінің екінші көшірмесін жасау қажеттігі болмайды, мұның өзі
дискілік кеңістікті қажетті қысқартуға мүмкіндік береді;
• байланысқан объектіге өзгерістер енгізу объект байланысқан құжаттардың
бәрінде олардың қосарлануын қамтамасыз етеді;
• түпнұсқаға баратын жол есте қалады, сондықтан басқа компьютерге
көшірген кезде осы құжатқа енгізілген объектілер мазмұндалатын барлық
файлдарды қайта жазу керек.
OLE-ге енгізу кезінде :
• қойылған объектіні өзгерту түпнұсқада көрінбейді;
• барлық ақпарат бір файлда сақталады және басқа компьютерге көшірген
кезде ешқандай проблема туындамайды.
Мicrosoft 2000 Рrofessional күрделі жүйе болғанымен оған көшу аса
айтарлықтай оңай, себебі орнатудың бұл түрі көбіне автоматтандырылған. Ең
оңайы толық модернизация жүргізу, бұл кезде Windows 2000 бұрынғы
(алдындағы) ОС-ті «өшіріп» тастайды, алайда машинада Windows 95, Windows
98, немесе Windows NТ қалдырып, «таза» инсталяцияны жүргізу де қиынға
соқпайды. Егер Сіз өзіңіздің барлық документтеріңізді(тексті, процессор
файлдары) қатқыл дисктің айрықша бөліміне орналастырсаңыз, ескі жүйеге
оралу оңайға түседі. Осы жағдайда Сіздің файлдарыңызға басқа бөлімдерді
жою, переформатирование немесе қалпына келтіру ешқандай зиянын
тигізбейді. Айрықша бөлімге қолданбалы программаларды да орнатуға болады.
СD-ROM драйверімен салынатын Windows дискісін дайындау да артық болмайды.
Автоматты жалғасу. Процедура мүлдем автоматты болады, алайда бір немесе
одан көп уақытты қажет етеді. Орнату бағдарламасы компьютерді бірнеше рет
өшіріп-қосады, барлық керекті файлдардың көшірмесін жасап, ертеректе
қойылған Windows-тағы настройкалар мен бағдарламаларды Windows 2000-ға
көшіреді. Ұзақ кезендер (5-10 мин) бойы машина (қатқыл дискті қосып
отырып) істемей, өшіп қалғандай тұрады. Қобалжымаңыз:бұл процесс жүріп
жатыр деген сөз.
Соңғы қадамдар. Windows 2000-ды бірінші рет қосқан кезде ол жүйеге кіру
үшін пароль сұрайды, тек содан кейін ғана жұмыс бастауға болады. Windows
2000-ға кірген соң ең алдымен танысып, дұрыс істеп жатқандығын
тексеріңіз. Проблемалар туындаса, Интернетке www.microsoft.com/
windows2000/рrofessional адресі бойынша Мicrosoft Windows 2000 жетекші
аймағына жүгіну қажет.
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. Алмасу буфері арқылы мәліметтер алмасу қалай жүзеге асырылады?
2. Windows-те мәліметтер алмасудың қандай технологиясы бар?
Жаңа сабақты бекіту
IX .Үйге тапсырма
Windows 2000 қосымшаларындағы берілгендердің алмасуы.
Windows 2000 орнатылуы
X . Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,бағалау.
XI . Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

I. Сабақтың тақырыбы: Процедуралық программалау
II. Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктріп,
пәнге деген қызығушылығын
арттыру.
III. Сабақтың түрі: аралас сабақ
IV. Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
V. Сабақтың көрнекілігі: копьютер, топтама, тест сұрақтары т.б.
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.
Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30
сабақ, Информатика негіздері журналы.
VIII. Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) Бағалау
Г) Жаңа сабақ
Д) Бекіту
Е) Үйге тапсырма
Ж) Қорытынды
Балалар біз өткен сабақта Windows 2000 қосымшаларындағы берілгендердің
алмасуы. Windows 2000 орнатылуы деп аталатын жаңа тақырып өткен
болатынбыз. Өткен сабақтар бойынша кім үйге берілген сабақты айтады деп?
Деп бірнеше оқушыдан үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Тарихи пікір бойынша, программалау процедуралық программалау ретінде пайда
болып дамыған, программаның негізгі алгоритм мен деректерді өңдеу
процедурасы дейді. Процедуралық программалау 40 жылдары Фон Нейман ұсынған
дәстүрлі ЭЕМ сәулетінің бейнесі болып табылады. Процедуралық
программалаудың идеологиясы мынадай:
• программа мәселені шешу процедурасын беретін операторлардың
(нұсқаулардың) тізбегінен тұрады
• негізгі оператор жады аймағындағындағыларды өзгерту үшін қызмет ететін
меншіктеу операторы болып табылады;
• компьютер жады мәндердің сақтау қоймасы ретінде көрсетіледі. Ондағы
мәліметтерді программа операторы жаңартады.
• программаны орындау жадының алғашқы күйін, яғни алғашқы деректердің
мәндерін қорытынды, яғни нәтижелерге түрлендіру мақсатында операторларды
ретпен саяды.
Осылайша, программисттің көзқарасы бойынша программа және жад болады, мұнда
біріншісі екіншісінің мәліметтерін ретпен жаңартып отырады.
Процедуралық тілдер келесі ерекшеліктермен :
• жадты нақты түрде басқару, оның ішінде айнымалыларды сипаттау
қажеттілігімен ;
• символды есептеу үшін аз жарамдылығымен;
• қатаң математикалық негіздің жоқтығымен;
• әдеттегі ЭЕМ-да іске асырудың жоғары нәтижелілігімен сипатталады.
Екінші тіл машинаның тілі болып табылады. Қазіргі кезде мұндай тілдерді
программисттер қолданбайды.
Ассемблер тілі – машина тілінде жазылған, программаның оқуға жеңіл
символдық түрінде ұсыну үшін арналған. Ол программистке операциялардың
мнемоникалық кілттерімен қолдану, жадтың аймақтарына және ұяшықтарға өзіне
қолайлы аттарды беру, және де адресациялаудың аса қолайлы схемаларын беру
мүмкіндігін береді.
Раscal(Паскаль) програмисттердің арасында әсіресе ЖК үшін аса танымал
процедуралық қолданбалы тілдердің бірі болып танылады. 1970 ж. есептеу
техникасы саласындағы швейцар маманы профессор Н.Витрум ойлап тапқан тіл
француз матаматигінің құрметіне аталып автордың ойынша программа-лауды
үйретуге арналған. Алайда тілдің сәттілігі сонша, есептеу және инфор-мация-
логикалы сипаттағы мәселелерді шешу үшін программисттердің қолданбалы және
жүйелі негізгі құралдарының біріне айналды. 1979 ж. Раscal ВS 6192
программалау тілінің британдық стандартының жобасы дайындал-ды., сонымен
қатар ол ISQ 7185 халыкаралық стандарты болды. Раscal тілінде «дұрыс»
программалаудың негізі болып қаралатын және кейінен көптеген тілдерді
жасаушылар пайдаланған бірқатар концепциялар іске асырылған. Бұл тіл
алдында айтылған программалау тілдерінен өзгешілігі мыналармен мінезделеді:
• жоғары дәрежемен;
• кең мүмкіндіктерімен;
• пішінділікпен, қарапайымдылықпен, қысқашалықпен;
• нәтижесі және сенімді программа жасауға керекті қаталдықпен;
• ЭЕМ-да іске асырылудың жоғары нәтижелілігі.
Раscal тілінің маңызды белгілерінің бірі құрылымды программалау концепция-
сының толық іске қосылуы және кезектемелілігі.
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. Процедуралық программалаудың идеологиясы неде?
2. Процедуралық тілдердің қандай артықшылықтары бар?
3. Программалау тілінің дәрежесі немен анықталады?
Жаңа сабақты бекіту
IX .Үйге тапсырма
Процедуралық программалау
X . Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,бағалау.
XI . Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

I. Сабақтың тақырыбы: Құрылымдық программалау
II. Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктріп,
пәнге деген қызығушылығын
арттыру.
III. Сабақтың түрі: аралас сабақ
IV. Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
V. Сабақтың көрнекілігі: копьютер, топтама, тест сұрақтары т.б.
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.
Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30
сабақ, Информатика негіздері журналы.
VIII. Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) Бағалау
Г) Жаңа сабақ
Д) Бекіту
Е) Үйге тапсырма
Ж) Қорытынды
Балалар біз өткен сабақта Процедуралық программалау деп аталатын жаңа
тақырып өткен болатынбыз. Өткен сабақтар бойынша кім үйге берілген сабақты
айтады деп? Деп бірнеше оқушыдан үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Процедуралық программалаудың дамуында құрылымдық
программалаудың принциптері үлкен роль атқарды. Программаны белгілі бір
мәселені шешіп жатқан орындаушы ретінде қарастырайық. Программа жазып
болған кезде, бастапқы мәселе көптеген бөліктерге бөлінеді, оларрдың
әрқайсысы элемен-тарлық (базалық) орындаушы-нұсқаумен шешіледі. Бұл жерден
бөлінуде қоры-тындылайтын, жоғары-төмен программалау әдістемесі деп
аталатын келесі қа-тынас туындайды:
• мәселелер мен бөліктер өзінің аралық орындаушымен («процедура» деп
аталатын бір кіруі мен бір шығуы бар код фрагменттерімен);
• әрбір бөлшек өзінің бөлшектеріне базалық орындаушылар (нұсқаулар)
дәрежесіне жетпейінше өзінің аралық орындаушысымен.
Мұндай әдістемесінің теориялық негізі келесі 4 типті элементарлы блок-
схемалардан тұратын кез келген алгоритмнің құрылымдық блок-схемасын ұсыну
мүмкіндігі болып табылады.
Сипатталған процестің әрбір қадамында кезекті аралық орындаушы жасай
отырып, біріншіден, ағымдағы орындаушының жұмысының үлкен үлесін оларға
арту қажет, екіншіден, оларда базалық орындаушылардың аяққы дәрежесіне
жақындауы қажет. Жазылған құрастырудың құрылымдық технологиясы бойынша
өңделген алгоритмдер ішіне еңгізілген дұрыс қасиеттері бар:
• кезекті мәселенің келесі бөлімдерінің дұрыс мағлұматтануын, аралық
орындаушылардың дұрыстығын, кезекті орындаушының дұрыстығын қамтамасыз
етеді, оларда қате аз;
• оларды түсіну мен модификациясының оңайлатылғанын.
Жоғарыдан төмен қарай құрылған программадағы басқарудың жалпы құрылымы
ағаш тектес болып табылады. Сондықтан мұндай программаны оңай түсінуге
болады.
Тура осы мақсатқа тағы да бірқатар мәтінді көркемдеу ережелері де қызмет
етеді, жекелей айтқанда, оның форматталуы, яғни оған шегініс пен интервал
құрылымының анықталған еережелері бойынша енгізу.
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. Жоғарыдан төмен қарай программалаудың мәні неде?
2. Алгоритмдердің қандай базалық құрылымын білесіңдер?
3. Құрылымдық қатынаста программалау технологиясы қандай?
4. Неліктен программалуды өңдеудегі құрылымдық қатынас процедуралыққа
қарағанда оңайырақ?
Жаңа сабақты бекіту
IX .Үйге тапсырма
Құрылымдық программалау
X . Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,бағалау.
XI . Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

I. Сабақтың тақырыбы: Программаларды құрудағы модульдық қатынас
II. Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктріп,
пәнге деген қызығушылығын
арттыру.
III. Сабақтың түрі: аралас сабақ
IV. Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
V. Сабақтың көрнекілігі: копьютер, топтама, тест сұрақтары т.б.
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.
Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30
сабақ, Информатика негіздері журналы.
VIII. Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) Бағалау
Г) Жаңа сабақ
Д) Бекіту
Е) Үйге тапсырма
Ж) Қорытынды
Балалар біз өткен сабақта Құрылымдық программалау деп аталатын жаңа
тақырып өткен болатынбыз. Өткен сабақтар бойынша кім үйге берілген сабақты
айтады деп? Деп бірнеше оқушыдан үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Программалық жабдықтама өңдеуіндегі модульдік қатынас түсінігін
оңдаған, жүз мыңдаған операторлары бар программалар мысалында қарастырамыз.
Мұндай үлкен күрделі алгоритмдік программалардың құрылысы, оларды
программалық өнім деп атайық, бөлінбейтін бүтін болып табылмайды.
Программалық өнім өзара байланысқан – программалық модульдер жиынтығы болып
көрінеді.
Модуль – бұл анықталған тағайындалуы және басқа программалық модульдерден
автономды өңдеу берілген функцияларын қамтамасыз ететін программаның
тәуелсіз бөлігі. Өзара байланысқан бөлік-модульдер жиыны түріндегі жасалып
жатқан программалық өнім көрінуі, ыңғайлылығы үшін орындалады: • өңдеу;
• программалау;
• жөндеу;
• программалық өнімге өзгертулер енгізу.
Программалық өнімнің модульдік көрінуі келесі мақсаттарды көздейді:
• өндеудің қажет мерзімін қамтамасыз етіп
орындаушыларға жұмысты үлестіру;
• жобалық жұмыстарға күнтізбектік график құрау
және программалық өнімдерді жасау процесінде оларды үйлестіру;
• жобалық жұмыстардың еңбек шығыны мен бағасын
бақылау.
Программаларды жеке құрамдарға құрылымдық бөлу оларды жасау құралын таңдау
үшін де қызмет етеді. Программалық өнімді жасаған кезде көп рет
пайдаланылған модульдер еркшеленеді, олардың тимизациясы мен унификациясы
болады, ол арқылы бүтіндей өңдеуге кеткен мерзімі мен еңбек шығыны
қысқартылады. Үлкен алгоритмдік күрделі программалар өңдеушілер ұйымымен
жасалынады және өңдеу ыңғайлылығын, программалау сенімділігін, жөндеу
тиімділігін және программалық өнімге өзгертулер енгізуді қамтамасыз ететін
модульдік қатыныста ғана жасауға болады.
Көптеген модульдер арасынан ерекшелейді:
• басты модуль – программалық өнімнің іске қосуын басқарады;
• басқарушы модуль – басқа модульдерді өндеуге шақыруын қамтамасыз етеді;
• жұмыс модульдері - өндеу функцияларын орындайды;
• сервистік модульде және кітапханалар, утилиттер – қызмет ету функцияларын
атқарады.
Әрбір модуль дербес сақталатын файл ретінде рәсімделеді. Программалық өнім
қызмет ету үшін программалық модульдердің толық құрамы бар болуы қажет.
Программалық өнім жұмысы кезінде қажетті программалық модульдер
активтеледі. Басқарушы модульдер кезекті модульдер орындауға тізбекті
шақыруды береді. Модульдердің ақпараттық байланысы ортақ деректер базасы
немесе өзгермелі алмасу арқылы модульаралық деректер жіберу арқасында
қамтамасыз етіледі.
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. Программалық модуль дегеніміз не?
2. Программаның құрылымдануы не үшін орындалады?
3. Программаның құрылымдануы қандай мақсаттарды көздейді?
4. Программалардың модульдік құрылысының типтік схемасы қандай?
Жаңа сабақты бекіту
IX .Үйге тапсырма
Программаларды құрудағы модульдық қатынас
X . Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,бағалау.
XI . Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: ________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт

I. Сабақтың тақырыбы: Әділ – нысаналық бағдарлау
(Объектті –
бағытталған программалау)
II. Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.
Дамытушылығы: Оқушының әрбір сабаққа ынтасы мен қабілетін
біріктріп,
пәнге деген қызығушылығын
арттыру.
III. Сабақтың түрі: аралас сабақ
IV. Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
V. Сабақтың көрнекілігі: копьютер, топтама, тест сұрақтары т.б.
VI. Оқыту формалары: жеке, топтық, ұжымдық
VII. Пайдаланған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.
Ноғайбаланова Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30
сабақ, Информатика негіздері журналы.
VIII. Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) Бағалау
Г) Жаңа сабақ
Д) Бекіту
Е) Үйге тапсырма
Ж) Қорытынды
Балалар біз өткен сабақта Әділ – нысаналық бағдарлау деп аталатын жаңа
тақырып өткен болатынбыз. Өткен сабақтар бойынша кім үйге берілген сабақты
айтады деп? Деп бірнеше оқушыдан үй тапсырмасын сұраймын.
Жаңа сабақ
Программалаудың осы бағытының негізін салушылардың бірі Алан Кэйдің
баяндамасында Объектті-бағытталған программалаудың мынадай принциптері
берілген:
1. Барлығы объект болып саналады.
2. Объекттер бір-бірімен хабарлама жіберу арқылы әрекеттеседі.
3. Хабарлама- қимылға келтіру үшін керекті аргументтер жиынтығымен
қамтылған әрекетті жасауға сұрау.
4. Әрбір объекттің онда басқа объекттер орналасқан тәуелсіз жадысы бар.
5. Әрбір объект объекттердің жалпы қасиеттерін білдіретін кластың өкілі
болып саналады.
6. Класта объекттің іс-әрекеті беріледі. Бір кластың барлық объекттері
бірдей әрекеттерді жасай алады.
7. Кластар жалпыға бірдей, біріңғай иерархиялық ағаш тәріздес құрылым
ретінде ұйымдастырылған. Кейбір класт объекттерінің жадысы мен іс-
әрекеті иерархиялық ағаштың төменгі сатысында орналысқан әрекеттерді
қайталайды.
Осылайша Программалаудың объекті-бағытталған стилінің негізінде объект
түсінігі жатыр, ал мәні «объект=» мәліметтер + процедура» формуласымен
анықталады. Әрбір объект өзінде мәліметтердің кейбір құрылымы мен
әдістеме деп аталатын тек оған ғана ашылатын, осы мәліметтерді өңдеу
процедураларын интеграциялайды. Бір объектте мәліметтер мен
процедуралардың бірігуі инкапсуляция деп аталады.
Әділ – нысаналық бағдарлау - әдітерін қолданумен шешілетін мәселе,
объекттер мен терминдерде баяндалады. Мұндай жағдайдағы программа
объектер жиынтығы мен олардың арасындағы байланысты көрсетеді, пл
программалау процесі – бардың арасынан табу немесе жаңа объекттерді жасау
және олардың арасында қатынас орнату. Жңа объекттерді жасау кезінде
объекттер қасиеті қосылуы немесе алдыңғы объектерден алынуы мүмкін.
Объекттермен жұмыс кезінде полиформизм де болуы мүмкін - әр түрлі
мәліметтерді өңдек үшін бірдей атқа ие әдістерді қолдану мүмкіндігі.
Соңғы уақытта көптеген программалар, әсіресе объектті бағытталғн,
визуальды программалау жүйесі ретінде жүзеге асырылуда. Мұндай
жүйелердің ерекшелігі дайын «құрылыс блоктарынан» тұратын, программаларды
жасайтын мықты орта. Ол программалы операцияларды кодтамай-ақ диалогты
режимде программалау өнімінің интерфейсті бөлімін жасауға мүмкіндік
береді. Объекті
- бағытталған визуалды программалау
жүйесін Visual Basic, Delphi, C+Builder және Visual C++
Жаңа сабақты бекіту сұрақтары:
1. Объекті-бағыттылған программалаудың негізгі принциптері.
2. Программалауды объекті-бағытталған программалау кезінде программа нені
білдіреді?
3. Программалаудың объектті-бағытталған тілдеріне мысал келтіріңдер
Жаңа сабақты бекіту
IX .Үйге тапсырма
Әділ – нысаналық бағдарлау
(Объектті – бағытталған программалау)
X . Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау,оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,бағалау.
XI . Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Power Point және презентация
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
Power Point презентацияны дайындау және өткізудің ең жақсы
бағдарламаларының бірі. Ол MS Office 2000-ның құраушы болып
табылады және презентациялық материалдарды слайд түрінде жасау
және оларды қағазға, экранға, мөлдір пленкаға немесе 35-
миллиметрлік пленкаға шығаруға арналған. Power Point презентацияны
жоспарлауға жасауға және көрсетуге мүмкіндік береді. Пайдаланушыға
шаблондардың модификацияланатын жиынтығы, слайдтар редакторы, схема
құру құралы ұсынылады. Power Point презентацияның барлық
құрауыштарын экранға шығаруға немесе басуға және презентацияларды
кейін басып шығаруға сақтауға мүмкіндік береді.

Презентация ұғымы өзінің толық мағанасында (лат.рrаеsеntо тапсырамын
немесе ағыл. рrеsеnt – ұсыну ) өзін көрсету, баяндама, жобаны, есеп
беруді қорғау, жұмыс жоспарын, дайын өнім мен қызмет, енгізу нәтижесін
бақылауды, сынауларды және басқа да көптеген дүниені ұсыну. Қорытып
айтқанда, ойды, адамдар мен өнімдерді, шикізат пен қызмет түрлерін ұсыну
– бұл әрдайым презентация.
Біз презентация деген кезде оның техникалық жағын, яғни белгілі бір
тақырыпқа байланысты слайдтардың сатылы жиынтығын түсінеміз. Слайд деп
көзге көрінетін күрделі объектті айтамыз. Оның құрамына тақырыптар,
мәтін, кестелер, графикалық кескіндемелер, ұйымдастыру схемалары, дыбыс
үзінділері, бейнеклиптер мен гиперсілтемелер кіреді. Әрбір слайд ескерту
парағымен бірге келеді. Бұл параққа түсініктеме мәтінді оны жасау кезінде
де, демонстрация кезінде де енгізуге болады. Бұл мәтін презентацияның
басты, керекті сәттерін және оған қатысты жағдайларды фиксациялау кезінде
қолданылады. Ескерту, парақтарын слайдтардың әр түрлі саны үшін
қалыптастыруға болады, және де, осы парақтарға презентациямен бірге
жүретін сценарийді енгізуге болады. Презентацияны белгілі тақырыптағы
слайд-фильм деп те атайды. Слайд-фильмдерді жасап шығаруға арналған
арнайы құралдар – графикалық пакеттер де бар. Осы құралдардың бірі – МS
Offiсе құрамдасы Windows-тың қосымшасы Роwer Рoint программасы.
Роwer Рoint қосымшасының неше түрлі объекттерді (мәтін, кесте, графика)
үшін керекті жеке мүмкіншіліктері болғанымен, оның Місrosoft Offiсе
дестесінің басқа да құрамдастарымен тығыз байланысуының арқасында
пайдаланушы әбден жасалған материалдарды қолдану мүмкіндігіне ие болады.
Мысалы :
Мәтін Word мәтіндік редакторында дайындала алады;
Формулалар - Місrosoft Еquatuon қосымшасында;
Кестелер - Місrosoft ЕхсеІ кестелік процессорында;
Бағаналар (диаграммы) - Місrosoft Graрһ қосымшасында;
Әдеби тақырыптар - Місrosoft Word Аrt қосымшасында және т.с.с.
Роwer Рoint әр түрдегі презентацияны көруді қамтамасыз етеді. Мыналарға
арналған:
-компьютер экранында автономды көрсету үшін;
-компьютерлі проектор арқылы көрсетуге;
-оптикалық құрал арқылы демонстрациялау мақсатында мөлдір қабықшаға басып
шығаруға;
-оптикалық слайд-проектор арқылы демонстрациялау мақсатында 35 мм
диапозитивті фотопленкаға басып шығаруға;
-дәл осы шақта жортада көрсету үшін;
-кейіннен пайдаланушының автономды көріп шығуына болатындай етіп желілік
ортада жариялау үшін;
-хат алушылардың автономды көріп шығуына болатындай етіп электронды почта
арқылы жіберу үшін;
-қызыққандарға тарату мақсатында қағазға басып шығару үшін.

ІХ. Үйге тапсырма
Power Point және презентация

Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Экрандық интерфейс және Power Point
терезесінің

интерфейсі, өзгертулері.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды

Жаңа сабақ
Windows 2000-ның пайдаланушы интерфейсі Internet Explorer 5
ықпалдасқан қосымшасы бар Windows 98 интерфейсін еске салады.
Интерфейстің негізі – Жұмыс үстелінің тұжырымдамасы. Мұндай
жүйелердегі объектінің әрбір түріне өзінің белгішесін және осы
объектіні пайдалану әдісін анықтайтын кейбір қесиеттер тобын
береді.
Қапшықтар қоймалар болып табылады, оларда таңбашалар, файлдар, басқа
да қапшықтар және әр түрлі құрылымдағы пиктограммалар бар.
Белгішелер әр түрлі объектілеріне тез шығуды қамтамасыз етеді және
әдетте жұмыс үстелінің сол жақ жоғарғы таңбашалар ярлық деп
аталады. Белгішелер мен таңбашаларды жұмыс үстелінің кез келген
жеріне орналастыру үшін оларды осы жерге апару керек. Оны апару
тышқанның сол жақ батырмасын басу кезінде жүзеге асырылады.
Белгішелерге, таңбашаларға және қапшықтарға шерту көмегімен
мүмкіндік береді.
МS Offiсе барлық қосымшаларының күмәнсіз қолайлылығы қолданылатын
интерфейсті біркелкі көрсетуінде, сондықтан Роwer Рoint интерфейсі осы
операциялық жүйе үшін үлгі(стандарт) болып табылады. Роwer Рoint мына
әдістердің бірімен іске қосуға болады:
1. Меню арқылы Пуск – Программа - Місrosoft Роwer Рoint .
2. Қолданушы тышқанның оң батырмасын басып, Создать – Презентация
Місrosoft Роwer Рoint-ты таңдайды.
Қосу барысында диалогты терезесі бар Роwer Рoint терезесі шығады, ол түрлі
әдіспен презентацияны дайындауды ұсынады. Стандартты баптау кезінде
Місrosoft Роwer Рoint терезесі келесі элементтерден тұрады:
1. терезе тақырыбы (Заголовок окна) – Windows терезесі үшін – стандартты.
2. Меню жолы тақырып жолының астында орналасқан.
3. Құралдар панелі (Панели инструментов) – үнсіз келісім бойынша
Стандартная және Форматирование панелдері көрсетіледі.
4. Жұмыс аумағы (Рабочая область) – құжат бейнеленетін және
редакцияланатын өріс. Оң жақтан жұмыс аумағы айналдыру жолымен
шектелген. Word немесе ЕхсеІ салыстырғандағы үлкен айырмашылық,
жүгірткі мәтін бойынша бір слайдтың ішінде емес, слайдтан слайдқа өту
мүмкіндігін береді. Жұмыс аумағының нақты түрі редактор жұмысының
режиміне тәуелді.
5. Жағдай долы (Строка состояния) – көру режимі және презентация жайлы әр
түрлі ақпарат : слайдтар саны, тіл, слайдты көркемдеу параметрлері
және т.с.с. көрсетілетін ақпараттық жол.
Роwer Рoint интерфейсінің Місrosoft Offiсе құрамына кіретін
программалардан негізгі айырмашылығы, құжаттың жұмыс үстеліндегі арнайы
бейнелену режимдері. Төрт негізгі бейнелену режимі қарастырылған:
1.Әдеттегі.
2.Құрылымдық.
3.Слайдтар.
4.Слайдтарды сорттаушы.
Слайдтарды сорттаушы режимінде кадрлар бүкіл жұмыс үстелін алатын эскиз
түрінде көрінеді, олардың әрқайсысының астында слайдтарды, анимацияларды
ауыстыру параметрін, кадр экспозиция уақытын көрсететін бағдаршалар
орналасқан. Әрине қажет басқару элементтері пайда болатын құралдар панелі
де, слайд эскизінде тышқанның оң жақ батырмасын басқанда ашылатын
контесттік меню де өзгереді. Слайдты көрсету режиміне ауысқан кезде
слайдтарды сорттаушы режимінде орналасқан параметрлерімен толық-экранды
демонстрация қосылады. Демонстрация таңдалған слайдтан басталады. Оны Еsс
батырмасын басып әр уақытта аяқтауға болады.

ІХ. Үйге тапсырма
Экрандық интерфейс және Power Point терезесінің интерфейсі, өзгертулері.

Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Power Point құжаттарының құрылымы.
Презентация.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
Power Point презентацияны дайындау және өткізудің ең жақсы
бағдарламаларының бірі. Ол MS Office 2000-ның құраушы болып табылады
және презентациялық материалдарды слайд түрінде жасау және оларды
қағазға, экранға, мөлдір пленкаға немесе 35-миллиметрлік пленкаға
шығаруға арналған. Power Point презентацияны жоспарлауға жасауға
және көрсетуге мүмкіндік береді. Пайдаланушыға шаблондардың
модификацияланатын жиынтығы, слайдтар редакторы, схема құру құралы
ұсынылады. Power Point презентацияның барлық құрауыштарын экранға
шығаруға
Қазіргі заманғы презентациялық бағдарламаларының көбісі
анимациялық, дыбыспен, бейнемен жұмыс істеуді, мультимедианың басқа
да мүмкіндіктерін пайдаланады. Мультимедиялаық өнімдерде әр слайд
сахна сияқты, оны қозғалыстағы объектілермен толтырып, музыкамен
сүйемелдеуге де болады. Көптеген презентациялық пакеттер қазірден
сондай құралдар ұсынуда. Мультимедиялық объектілерді тікелей
слайдтарға кірістіру үшін Оле технологиясы қолданылады. Бұл
жағдайда мультимедия объектілерін жеке қосымша басқарады. Мұндай
технологияны қолдану үшін оперативті және дискілік жады үлкен
мөлшердегі. Едәуір қуатты, сондай-ақ дыбыстық платасы бар дербес
компьютер қажет. Бұған қоса дискеталарда немесе компакт-дискілерде
жасалған слайд-фильмдерді пайдалану және тарату үшін, белгілі Оле
серверлері болуы шарт. Осы себептерге орай, өзіндік қолдау
мультимедиясы бар презентация бағдарламалар жақсы бағаланады
Кез келген Роwer Рoint құжаты слайд деп аталатын өзара байланысқан
жекеленген кадрлар жиыны болып табылады. Мұндай файлдар презентацияда көп
болуы мүмкін, бірақ олар маңызды болуы шарт, сіздің презентациядағы жүзінші
слайд ешкімге қызықты болып көрінбейді. Құжаттағы әрбір слайдтың оның
орналасу жеріне байланысты үнсіз келісім бойынша берілетін бірегей нөмірі
болады. Слайдтардың тізбектілігі (олардың байланысы, нөмірленуі) құжатта
сызықты. Мұндай сызықтық пайдаланушы әрекетіне тәуелсіз Роwer Рoint
Автоматты түрде сүйемелденеді. Яғни, слайдтарды жою, енгізу, алмастыру,
көрінбеуі немесе көрсету құжаттың сызықтық құрылымын бұзбайды.
Слайдтарда әр түрлі типті объекттер бар, олардың қиюласуы презентацияның
берілген кадрінің мазмұнын толығымен ашуға арналған. Әрбір слайдта, кем
дегенде бір объект – кадр фоны болады. Яғни толығымен бос слайд болуы
мүмкін емес және «бос» деп «фон» типті объектісі бар слайд түсініледі.
Слайдта орналастырылатын объектілерге:
• фон
• мәтін
• гиперсілтемелер (мәтіннің ерекше түрі ретінде);
• колонтитулдар (мәтіннің ерекше түрі ретінде);
• кестелер;
• графикалық бейнелер;
• жазулар;
• диаграммалар;
• дильм;
• дыбыс;
• бағдарша (ярлык) жатады.
Ерекше объект ретінде жиынтығында слайдтың түстік схемасын ұсынатын әр
түрлі объектілерді түстік көркемдеу шығады. Слайтда орналастырылған барлық
объектілер, Роwer Рoint-тің ішкі құралдарымен, сыртқы қосымшалармен немесе
бір мезгілде осы және басқа құралдарымен жасалына немесе көркемделіне
алады.
Презентацияның кез келген компонентін баспаға шығару үшін, оны ашып, Файл –
Печать командасын беріп, басылатын объектіні : слайдтар, берілулер, мақала
беттерін немесе құрылымын көрсету қажет. Содан соң басылатын слайдтар тобы
және басылатын көшірме саны анықталады.
Слайдтардың басылатын түрде көріну үшін (сұр түс өрбуі пайдаланумен ),
слайдтар режимінде Вид – Черно-белый командасын немесе оны контекстті
менюден таңдап, көркемдеудің қажетті вариантын орнату қажет. Мысалы , егер
Авто-ны таңдаса фон жасырылған және слайдта тек мәтін мен графика ғана
көрсетілінеді. Егер де Черный с белый заливкой таңдаса, сұрдың барлық
реңкі, объектінің құйылмалары қоса жасырылынады және барлығы қара-ала түрде
басылынады.
Ақ-қара түсті режимдегі жұмыс кезінде енгізілген өзгертулер, экрандағы
презентация түстеріне әсер етпейді. Сол себептен ең тиімді вариант – түрлі-
түсті презентация жасау және үлестірмелі материалдарды ақ-қара түсті
принтерде басып шағару.

ІХ. Үйге тапсырма
Power Point құжаттарының құрылымы. Презентация.
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Презентция құру. Графиктік объектілерді орнату.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
Жаңа презентацияны, (Word-та жаңа құжатты жасау сияқты) үш түрлі
әдіспен жасауға болады.
1. Мастер автосодержания көмегімен.
2. Ұсынылған қалыптар негізінде.
3. Бос презентацияны пайдаланып, яғни құжатты басынан бастап жасау.
Мастер автосодержания көмегімен презентацияны жасау. Роwer Рoint-ті
қосқан кезде Мастер автосодержания бағдаршасында тышқанды басу келесі
диалогтық терезені шақырылады.
Слайдты жасау процесі үш этаптан тұрады.
Бірінші этапта Вид презентации таңдау керек. Мұнда тиісті батырманы
басқанда ашылатын алты блок ұсынылады. Әрбір блокта презентацияның
бірнеше стандарты бар, сендер олардың тақырыбы сәйкесін таңдап аласындар.
Шебермен жұмыс істеудің ыңғайсыздығы, біз таңдап алғанды алдын-ала көре
алмаймыз. Бұдан басқа, егер сендер бір фирманың қызметкері болмасаңыз,
ұсынылған презентацияның 54 варианты және тақырыптары: «Стратегияны
ұсынамыз» , «Персоналды оқытамыз», «Қаржылық күйді шолу» және т.б.
ұнамайды.
Үшінші этапта ең бірінші слайдтың көркемдеуі жүреді. Мұнда презентацияның
аты беріледі, сонымен қатар барлық слайдтардың төменгі колонтитулы үшін
мәтін енгізіледі. Готово батырмасында тышқанмен басу шеберге жұмыстың
аяқталуы жайлы команданы береді, және ол жиналған ақпарат негізінде
слайдтардың базалық жиынын жасайды. Енді слайдтардың аяққы көркемдеумен
айналысуға болады, керекті деректерді енгізе отырып : мәтін, бейне,
суреттер,сонымен қатар, керек кезде, форматтау параметрлерін ауыстыра
отырып.
Автосодержание шебері көмегімен презентация жасау – бұл ең оңай, бірақ ең
стандартталған әдісі. Бұл жағдайда шебер, Місrosoft Offiсе-тің көптеген
шеберлері сияқты, белгілі бір сұрақтар қояды, сонымен қажет ақпаратты
жинап және соның негізінде берілген тақырып бойынша слайдтар жиынын
ұсынады. Алғаш пайдаланушы үшін бұл әдіс алғаш ең қарапайым және ыңғайлы
көрінеді, себебі шебер оны презентация дайындаудың барлық сатылары арқылы
өткізеді. Басқа жағынан, ол дербес барлық маңызды шешімдерді қабылдайды,
іс жүзінде тәуелсіз шығармашылық үшін мүмкіндікті қалдырмайды.
Үлгітүр негізінде презентация жасаудың, мысалы Word-та үлгітүрді
пайдаланудан басқаша болады. Power Point үлгітүрдің екі типін ұсынады:
• презентациялар үлгітүрі;
• көркемдеу үлгітүрі.
Презентация үлгітүрлері Word-тың стандарттты үлгітүрлеріне ұқсайды:
олардың Сату жоспары, Бизнес-жоспар, Қаржылық күйді шолу және т.б.
атаулары бар. Пайдаланушы үлгітүр ұсынған мәтінді ала алады немесе оны
авторлыққа ауыстыра алады. Көркемдеу үлгітүрлері профессионалды
әрлендірушілермен жасалған және презентацияның барлық слайдтарына
біркелкі көркемдеуді беру үшін қызмет етеді. Үлгітүрдің әрқайсысының
белгілі бір түстік гаммасы, фоны және өзінің стилистикасы бар, әр түрлі
графикалық элементтері бар. Презентациямен жұмыс кезінде көркемдеу
үлгітүрін таңдауға зейін қою керек, себебі ол презентация тақырыбымен
үйлеспеуінен басқа, мүнда енгізілген мәтін немесе графикалық объектілер
жоғалып кетуі мүмкін.
Графикалық файлдарды ендіру.

Ағымдағы cлайдқа бейнесі бар файлды ендіру үшін, келесі әрекеттерді
орындау керек :
1. Слайдтың жұмыс аумағында тышқанның оң жақ батырмасын басыңыз.
2. Фон менюі пунктін таңданыз.
3. Исключить фон образца пунктінте жалаушаны алыңыз және оң жақтағы
үшбұрышы тышқанмен шертіңіз.
4. Способы заливки таңдаңыз.
5. Способы заливки терезесінде Рисунок жапсырмасын таңдаңыз.
6. Способы заливки терезесінің төменгі бөлігінде Рисунок пунктін
таңдаңыз.
ІХ. Үйге тапсырма
Презентция құру. Графиктік объектілерді орнату.

Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Дыбысты қосу. Слайдтарды демонстрациялау.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды

Жаңа сабақ
Дыбыспен жұмыс.
Егер презентация Интернетте ұсыну, компьютерде автономды көру және басқа
да электронды жариялым үшін болса, оны дыбыстық көркемдеумен сүйемелдеуге
болады. Бұл музыка, сөз, дыбыстық эффектілер болуы мүмкін. Әдетте
дыбыстық эффектілерді жекелеген слайдтарға зейін аудару элементі ретінде
пайдаланады, ал музыка шығармашылық тақырыпты ұсыну кезінде баяндаманың
дербес элементі ретінде болады. Сөзді әдетте автономды көруге бағытталған
презентацияны түсіндіру үшін пайдаланады. Сонымен қатар, сөздің жазбасын
аудиториялық баяндама дайындау үшін де қолдануға болады.
Дыбыстық эффектілер бүтіндей слайдқа немесе оның объектілеріне
аудиторияның көңілің аударту үшін ендіреді. Интернетте дыбысты жіберу
белгілі бір қиыншылықтармен байланысты болуын көңілде ұстау керек, себебі
дыбыстық файлдардың көлемі өте үлкен болуы мүмкін. Дыбыстық файлдардың
арнайы пішімдерін, сапасын басқару мүмкіншілігімен қысудың жоғары
дәрежесін қамтамасыз ететін, мысалы МРЗ пішімі қолдану ұсынылады.
Ағымдағы слайдқа дыбыстық файлды ендіру үшін, келесі әрекеттерді орындау
қажет:
1. Встака – Фильмы и звук – Звук из файла менюі пунктін тандаңыз.
2. Вставка звука терезесінде сендердің компьютерлерінде сақталған
дыбыстық файлдардың біріне жол көрсетіңіз.
Слайдтарды демонстрациялау.
Слайдта объектілердің пайда болу ретін басқару үшін қажет:
1. Показ слайдов – Настройка анимации командасын орындау.
2. Тізімде объектіні таңдау және оның реті мен пайда болу уақытын, түр
өзгертуін, дыбыстық сүйемелдеуін және т.с.с. анықтау керек.
3. Берілген процедураны слайдтағы әрбір объекті үшін кезекпен қайталау.
Анимация эффектілерін беруде тиісті құралдар панелін пайдалануға болады:
Слайдтар алмасуын басқару және демонстрация кезінде арнайы эффектілердің
тандалуы Показ слайдов – Смена слайдов командасының көмегімен орындалады.
Презентацияның әрбір слайдты экранда белгілі бір уақыт бойы болады, оның
ұзақтығын басқа слайдқа өткенде қолмен реттеуге болады немесе белгілі бір
уақыт аралығында слайд алмасуын беріп алдын ала жасауға болады(Показ
слайдов – Настройка времени командасы). Уақыт интервалдары жайлы
ақпаратты алу үшін презентацияны слайдтарды сорттаушы режимінде ашу
керек, ол жерде әрбір слайд астында оның экранда болу ұзақтылығы
көрсетіледі. Слайдтарды көрсетудің үш әдісі бар:
1. Слайдтар толық экранды режимде бейнеленетін, баяндамашымен
басқарылатын көрсетуді өткізудің әдеттегі әдісі. Жетекші
презентацияны қолмен немесе автоматты режимде өткізе алады, оны
ескертулер немесе әрекеттер жазу үшін тоқтата және тіпті презентация
кезінде сөздік сүйемелдеуді жаза алады. Бұл режим презентацияны үлкен
экранда көрсету, желі арқылы жиналыс өткізу немесе презентацияны
трансляциялау үшін ыңғайлы.
2. Пайдаланушымен басқарылатын презентация кішкентай терезеде
бейнеленеді (желі бойынша немесе Интернет арқылы бір пайдаланушы көру
кезінде ), слайдтарды ауыстыру, редакциялау, көшіру және басу
командалары бар. Бұл режимде басқа слайдқа өту айналдыру жолының
немесе және батырмалары көмегімен
жасалынады. Жұмыстың ыңғайлылығы үшін Web құралдар панелін шығаруға
болады.
3. Автоматты – презентация толығымен автоматты түрде толық экранда
өтеді. Бұл режимді көрмелік стендте немесе жиналыста пайдалануға
болады. Сонымен қатар көптеген меню мен командаларға тыйым салуға
және циклдық көрсету режимін қосуға болады.
Әдісті таңдау үшін, Настройка презентации (Показ слайдов менюі)
диалогтық терезесінде ауыстырып қосқышты тиісті күйге орнату керек.
Слайдтартды көрсету процесін басқару үшін басқару батырмаларын да
пайдалануға болады. Егер әрбір слайдқа бірдей батырмаларды орналастыру
керек болса, оларды слайд үлгісінде орналастыру ұсынылады.

ІХ. Үйге тапсырма
Дыбысты қосу. Слайдтарды демонстрациялау.

Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Бақылау жұмысы
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды

Жаңа сабақ
Оқушылардан өтілген сабақтарды қалай түсінгендіктерін тексеру үшін
бақылау жұмысын аламын. Яғни оқушыларды үш топқа бөліп 4 тақырыптан
бөліп беріп, қысқаша түсінгендерін жазғызамын.
І топ.
1. Компьютердің программалық жабдықтары.
2. Windows 2000 қосымшаларындағы берілгендердің алмасуы.
3. Құрылымдық программалау.
4. Дыбысты қосу. Слайдтарды демонстрациялау.
ІІ топ
1. Процедуралық программалау
2. Power Point презентациясы.
3. Әділ-нысаналық бағдарлау
4. Программалау жүйесі.
ІІІ топ
1. Программалдарды құрудағы модульдік қатынас
2. Презентация құру. Графиктік объектілерді орнату.
3. Power Point құжаттарының құрылымы.
4. Операциялық жүйелер және олардың дамуы.

ІХ. Үйге тапсырма
Бақылау жұмысы
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ
«Бекітемін»

----------
------------------

Оқу ісінің
меңгерушісі

Пән аты:
Информатика
Класы: 10 «А», 10 «Б»
Сабақтың тақырыбы: Даярламаның жинақталған ортасы
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту.
Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабыты болуға қалыптастыру
Дамытушылығы: Оқушылардың ойлау қабілетімен қызуғышылығын
арттыру.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекі, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары, т.б.б.
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.
Пайдаланылған әдебиеттер:Н.Ермеков,М.Ермеков, С.Ноғайбаланова информатика
10 сынып оқулығы, Балапанов инфарматикадан 30 сабақ, информатика ортасы,
Ж.Динисламов Bisual ортасы, Ж.Динисламов Basic Bisual Basic
Сабақтың барысы:
А) ұйымдастыру кезеңі
Б) сабақ сұрау
В) жаңа сабақ
Г) бекіту
Д) үйге тапсырма
Е) ) қорытынды
Үй тапсырмасын пысықтауға бірнеше сұрақтар қойылады.
Жаңа сабақ:
Біз Visual Basic 6 версиясын – осы кең тараған бағдарламалау тілінің
соңғы жаңалықтарының бірін оқып – үйренуі бастаймыз. Visual Basic өзін
инструменттердің үлкен жиынтығын пайдалана отырып, пішімдер мен графикалық
объектілерді көрнекі құрастұруға болатын графикалық орта ретінде ұсынады.
Visual Basic бағдарламалау тілі дегеніміз – көпке таныс Basic
стандартттық тілінің кеңейтілген версиясы.
Visual Basic – ті іске қосу Пуск – Программы - Visual Basic - Visual
Basic6 командасымен жүзеге асырылады.
Visual Basic – ті іске қосқанда экранда Project Wizart жобаларының
менеджері өзінің New Project терезесімен пайда болады.
Терезе үш қосымша беттен тұрады. New (Жаңа жоболар), Existing
(Қолданыстағы жобалар), Recent (Жақында пайдаланылған жобалар).
New қосымша бетінде жаңа қолданба үшін шаблон таңдайсыңдар.
Existing қосымша бетінде қолданыстағы жобаны таңдауға болады.
Recent қосымша беті Existing қосымша бетне ұқсас, бірақ онда өздерің
соңғы кездерде жұмыс істеген жобалар ғана түседі.
Visual Basic пен жұмыс істеуді кез келген қосымшамен бастауға
болады. Алайда біз жаңа жобаны бастап отырмыз, сондықтан New
қосымшабетіндегі Standard EXE таңбашасын екі мәрте шертіңдер, бұл Project
Wizart жобалар менеджері жұмысын аяқтауға әкеледі. New Project терезесінде
проектінің типі таңдалғаннан кейін экранға бірнеше терезелерден тұратын
Visual Basic ортасы шығады. Visual Basic ортасы терезесін жұмысқа қажетті
барлық құрал-саймандармен программа терезелері бір ортада болғандықтан
жинақталған орта деп те атайды.
1. Экранның жоғарғы жағында негізгі немесе Бас мәзір деп аталатын
мәзірлердің қатары орналасқан.
2. Бас мәзірдің төменгі жағында құрал-саймандар панелі орналасқан. Бұл
панельде Бас мәзірдің командаларын жылдам орындайтын батырмалар
шоғырланған. Егер экранда құрал-саймандар панелі көрінбесе, онда оны View-
ToolBars-Standard командасын орындау арқылы шығаруға болады.
3. Visual Basic компоненттері панелі
4. Үстіне Visual Basic компоненттерін орналастырып, терезелі қосымша жасау
үшін қолданылатын қалып немесе форма терезесі орналасады.
5. Форманың астыңғы жағында орналасқан форма конструкторы
6. Форма макеті терезесі
7. Проектілер терезесі
8. Visual Basic компоненттерінің қасиеттерін өзгерту үшін қолданылатын
Қасиеттер терезесі орналасқан.
Басты меню деп Visual Basic терезесінің жоғарғы жағында орналасқан
мәтін жолын айтады. Сол жақта File меню тұр. Ол қолданбаларында құрайтын
файлдармен жұмысістеуге арналған. Онда жобаларды жасауға, ашуға, басуға
және сақтауға болады.
File менюінен кейін Editменюі келеді. Онда алмасу буферімен ойып
алу, көшірмелеу және кірістру іспетті стандартты операциялар орындалады.
View менюінде әр түрлі құрауыштар мен инструментттерді қарау
режимдері қосылады. Пішіндер мен бағдарламалық модульдерді, сондай – ақ
даярлама процесін неғұрлым өнімді ететін алуан түрлі көмекші объектілерді
қарауға болады.
Project менюі – жобаның жүрегі.
Format менюі командалары элементтер мен пішіндердің өлшемдері мен
орналасуын ан.ықтайда.
Run менюі командалары қолданбалы іске қосады және тоқтатады,
бағдарламаның орындалуын үзіп жібереді және қайтадан бастайды.
Tоols менюінен процедралар қосуға және олардың қасиеттеріне мән
беруге болады.
Add-Ins-менюінде қондырма аталатын қосымша тиімді құралдар
бар.
Wіndоws менюінде ашық терезелермен жұмыс бойынша таныс
командалар.
Неlр менюі дегеніміз-Visuаі Basic бағдарламалау тілінің
қайсыбір қызметтері немесе
құрауыштары ортасымен жұмыс істеу бойынша жөн сілтегіш арқылы
шақырылатын командалар. Жаңа сабақты бекіту:
Қосымша жасауда қолданылған барлық формуаларды модельдер мен
элементтерді көрсетіп тұратын арнайы терезені объектілер терезесі деп
атайды. Бір формадан екінші формаға немесе бір модульден екінші модульге
белгішесіне курсорды апарып, екі рет шертсе жеткілікті. Visual Basic-тің
басқа терезелері сияқты Проектілер терезесін жылжытуға, оның формасын
өзгертуге болады.
Сондй-ақ бұл терезеде тышқан құрылғысының оң жақ батырмасын басу арқылы
бірден File мәзірінің командаларын орындауға болады.
View Code – программалық код терезесін шығарады.
View Object – форманы шығарады
Toggle Forders – форма бумасын ашады.

Жаңа сабақты бекіту:
Ол үшін балалрға жаңа сабақтан бірнеше сұрақтар қоя отырып
сабақты аяқтаймын.
Үйге тапсырма: Даярламаның жинақталған ортасы
Сабақты қорытындылау: Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген
білімдерін талдау, бағалау.

САБАҚ ЖОСПАРЫ

Бекітемін»

----------------------------

Оқу ісінің меңгерушісі
Пән аты: Информатика
Класы: 10 «А», 10 «Б»
Сабақтың тақырыбы: Пішін және басқару элементтері
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі:Білімділікке, сауаттылыыққа, ойлау ұшқырлығын дамыту.
Тәрбиелігі :Жауапкершілікке баулу, дәлдікке үйрету.
Дамытушылығы:Оқушының әрбір сабаққа ынтасымен қабілеттін
біріктіріп, пәнге

деген қызығушылығын арттыру .
Сабaқтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың өту әдісі: сөздік, көрнекілік, практикалық
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.б.
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру кезеңі
б) сабақ сұрау
в) бағалау
г) жаңа сабақ
д) бекіту
е) үйге тапсырма
ж) қорытынды
Қоңырау соғылып сабақ басталған соң балаларды ұйымдастыра
отырып сабақ ты бастаймын. Кезекшіден оқушыларды түгелдеп журналға белгілеп
алып үй тапсырмасын бірнеше сұрақтар қою арқылы сұраймын.
1. Бас мәір дегеніміз не?
2. Бас мәзірдің қатарын айт
3. Проектілер терезесі дегеніміз не?
4. Visual Basic ортасының бөлктерін түсіндір?
5. New парағын түсіндір?
4. Existing парағын түсіндір?
5. Recent парағын түсіндір?
6. Visual Basic программаларында сақтаудың неше түрі бар?
7. Visual Basic қосымшасын қалай сақтаймыз?
8. Қасиеттер терезесі дегеніміз не?
9. Экраннан қасиеттер терезесі көрінбесе, қалай ашамыз?
Осы жауаптарды ала отырып оқушыларды бағалаймын.
Жaңа сабақ:
Visual Basic қосымшаларын жасауда қолданылатын компоненттердің
орналасуы және оның дизайнын жасау үшін қызмет атқаратын басты терезені
Форма деп атайды. Ол орындалған кезеңде көзге көрінбейтін нүктелі тордан
тұрады. Тор пайдаланушының формадағы объектілердің дұрыс орналасуы үшін
қызмет атқарады. Форма форма конструкторы терезесінде орналасады. Форма
макеті терезесі қосымша орындалғанда программалаушыға форманың экранның
қай жеріне шығатынын көрсетіп тұрады. Форманың экранға шығатын орнын
өзгерту үшін программалаушы макеттегі форманың бейнесін курсормен шертіп
қалаған жеріне сүйреп апарып қоюына болады.
Пайдаланушы Форма мен оның конструкторы терезелерінің өлшемдерін кәдімгі
Windows терезелеріндегі әдістерді қолдану арқылы, өзінің қалауы бойынша
өзгертіп алуына болады.
Егер экранда Форма көрінбесе, онда оны келесі командаларды орындап
шығаруға болады:
1. Бас менюден View-Object командасын орындау арқылы;
2. Shift+F7 функциональды клавишаларын басу арқылы;
3. Project терезесіндегі сәйкес батырманы басу арқылы
Visual Basic ортасының Комоненттер панелінде келесі элементтер
орналасқан:
1. Pointer – панельдегі екпінді күйде тұрған компонент батырмасының түрін
кәдімгі режимге ауыстыру үшін қолданылатын көрсеткіш.
2. Label – текстік және сандық шамаларды шығару үшін қолданылатын
компонент.
3. Frame – формаға ішіне әртүрлі компоненттерді топтастырып орналастыру
үшін қолданылатын компонент.
4. CheckBox – формаға жанында жалаушасы бар жазу шығаратын компонент.
5. ComboBox – формаға бірнеше қатарлардан тұратын жазулар құрастыруға
болатын өріс шығару үшін қолданылатын компонент.
6. HscrollBar – формаға жатық айналдыру белдеушесін шығаратын компонент
7. Timer – формаға уақыт-өлшеуіш шығаратын компонент
8. DirListBox – формаға таңдалған дискінің құрамына кіретін каталогтар
тізімін шығаратын компонент.
9. Shape – формаға әртүрлі геометриялық фигуралар шығаратын компонент
10. Imageформаға әртүрлі типті бейнелік файлдардан суреттер шығаратын
компонент.
11. OLE - Visual Basic ортасын Windows операциялық жүйесіне орнатылған
басқа қолданбалы программаларымен байланыстыратын компонент.
12. PictureBox –формаға графиктік өріс шығаратын компонент.
13. TextBox – формаға текстік және сандық шамаларды енгізу және шығару
үшін қолданылатын компонент.
14. CommandButton – формаға командалық батырма орналастыру үшін
қолданылатын компонент.
15. OptionButton – формаға жанында ауыстырып қосқышы бар жазу шығаратын
компонент
16. ListBox – формаға бірнеше қатарлардан тұратн жазулар тізімін шығаратын
компонент
17. VscrollBar – формаға тік айналдыру белдеушесін шығаратын компонент
18. DriveListBox – формаға компьютерге орнатылған дискілер тізімін
шығаратын компонент
19. FileListBox – формаға таңдалған каталогта орналасқан файлдар тізімін
шығаратын компонент
20. Line – формаға сызық салу үшін қолданылатын компонент
21. Data – формаға белгілі бір объектілерді деректер қоры сақталған mdb-
типті файлдармен байланыстыратын және олардың жұмысын басқаратын
компонент.
Бұлардан басқа элементтер панеліне Project-Components командасын
орындағанда немесе курсорды компоненттер панеліне апарып оң жақ батырманы
басып, контексті мәзірден Components қатарын таңдағанда шығатын үш
парақтан тұратын Components терезесінен компонентті белгілеу арқылы
қосымша объектілер ендіруге болады.
Visual Basic объектілерінің қасиеттерін көрсету үшін арналған терезе
Қасиеттер терезесі деп аталады. Проектідегі кез-келген объект белгіленген
кезде оның қасиеттері қасиеттер терезесінде көрінеді. Бұл терезеден
белгіленген объектінің әртүрлі қасиеттерін таңдап орнатуға болады.
Мысалы: объектіге ат беру, түсін өзгерту, шрифтер орнату, экранда
көрінбейтін ету т.б.
Объектінің мәндері сандық немесе символдық шама болатын қасиетіне жаңа
мән беру үшін Қасиеттер терезесінің бірінші бағанындағы тізімде
орналасқан қасиетің атына курсорды апарып екі рет шерту керек,
нәтижесінде екінші бағанда қасиеттің бұрынғы мәні белгіленіп тұрады.
Сол кезде клавиатурадан бірден жаңа мәнді теріп енгізуге болады.
Мәндері бульдік шама болатын не бірнеше тұрақты шамалар тізімінен тұратын
қасиеттерге жаңа мән орнату үшін курсорды қасиет атына апарып екі рет
шерту немесе қасиеттің бұрынғы мәні жазылған өрістегі тілсызықты шертіп
ашылған тізімнен жаңа мән таңдау қажет.
Файлдық жол көрсететін элементтердің форматтарын өзгертетін қасиеттер
параметрлерін курсорды қасиет атына апарып екі рет шерткенде немесе
қасиеттің мәні жазылатын өрістегі үш нүкте белгісі бар батырманы
шерткенде ашылатын терезеден таңдайды.
Сондай-ақ объектілер қасиеттерін программалаушы бірден код терезесінде
программалау арқылы орната алады.
Егер экранда Қасиеттер терезесі көрінбесе, онда оны төмендегі
командаларды орындап шығаруға болады:
1. Бас мәзірден View-Properties Windows командасын орындау арқылы;
2. Құрал-саймандар панелінен сәйкес батырманы шерту арқылы;
3. F4 функциональды клавишын басу ақылы;
Форма және онда орнатылған компоненттер объектілер деп аталады. Олардың
әрқайсысының өзіне тән қасиеттері, әдістері және оқиғалары болады.
Қасиеттер ретінде объектілердің сыртқы атрибуттарын, әдістер ретінде
олардың әрекеттерін, ал оқиғалар ретінде қосымшалармен жұмыс істегенде
белгілі бір әрекетті орындау үшін пайдаланушы тарапынан берілетін
командаларды құрастыруға болады. Visual Basic-те пайдаланушының басты
міндеті болып объектілерге қасиеттер мен әдістерді дұрыс таңдай білу мен
код терезесінде оқиғаларды өңдеу процедураларын жазу болып табылады. Visual
Basic объектілерінің өзіне тәнқасиеттерімен қатар көптеген ортақ
қасиеттері де болады. Қасиеттер терезесінде олардың ортақ қасиеттерін
бірнеше объектілерді бірден белгілеу арқылы орнатуға болады. Төменде
келтірілген Form объектісінің кейбір қасиеттері басқа объектілерге де тән.
Name – формаға ат қою, программалық кодта Visual Basic объектіні осы ат
арқылы таниды, сондықтан объектіге аттар ағылшынша қойған дұрыс.
Backcolor – форманың фонының түсін орнату түс мәндерін System немесе
Palett тізімдерінен таңдауға болады.
Bolderstyle – форма жиегінің стильдерін орнату
Caption – форманың тақырыбын жазу
ControlBox – форманың өлшемдерін басқару батырмаларын орнату немесе алып
тастау
Font – шрифт түрлерін орнату
Forecolor-формаға Print әдісімен шығатын текст түсін орнату, бұл
қасиеттің мәні формада орналасқан басқа текстік объектілерге әсер етпейді.
Height, Top, Left, Width – форманың экранда орналасуын реттеу және оның
өлшемдерін орнату үшін қолданылатын қасиеттер.
Пайдаланушының әрбір орындаған іс-әрекеті белгілі бір оқиғаны шақырады.
VB-те әр оқиғаның өз аты болады, мысалы:
Initialize қосымшаны іске қосқанда пайда болады;
Load – қосымша жүктеліп жатқанда пайда болады;
Resize – қосымша жүктеліп болғаннан кейін пайда болады;
Deactivate – форма екпінсіз күйге өткенде пайда болады;
Activate – формаға екпінді күйге өткенде пайда болады;
Unload-форманы жапқанда пайда болады;
Terminate – форма жабылғаннан кейін пайда болады;
Change – текстік алаңға клавиатурадан символ енгізген сайын пайда болады;
Click – объектінің үстіне курсорды апарып тышқан құрылғысының сол жақ
батырмасын шеріп, қайта жібергенде пайда болады;
Dbiclick – объектінің үсітне курсорды апарып тышқан құрылғысының
батырмасын екі рет шерткенде ғана пайда болады
gotFocus – объект фокусқа кірген сәтте пайда болады;
LostFocus-объект фокустан шыққан сәтте пайда болады;
Paint – сурет салу
keyPress – объект белгіленген кезде кез-келген клавишты басқан сәтте
пайда болады;
keyUp – объект белгіленген кезде кез-келген клавишты басып қайта
жібергенде пайда болады;
MouseMove – объектінің үстіне курсорды апарғанда пайда болады;
MouseUp – объектінің үстіне курсорды апарып тышқан құрылғысының кез-
келген батырмасын шертіп, қайта жіберген пайда болады;
MouseDown- объектінің үстіне курсорды апарып тышқан құрылғысының кез
келген батырмасын шерткен сәтте пайда болады.

Жаңа сабақты бекіту : Ол үшін балаларға жаңа сабақтаң бірнеше
сұрақтар қоя отыры сабақты аяқтаймын .

Жаңа сабақты бекіту : Ол үшін балаларға жаңа сабақтаң бірнеше
сұрақтар қоя отыры сабақты аяқтаймын .
Үйге тапсырма : Пішін және басқару элементтері
Сабақты қортындылау : Жаңа материалды пысықтау, Оқушылардың менгерген
білімдерін талдау , бағалау .

САБАҚ ЖОСПАРЫ

Бекітемін»

----------------------------

Оқу ісінің меңгерушісі
Пән аты: Информатика
Класы: 10 «А», 10 «Б»
І. Сабақтың тақырыбы: TextBox, Label, CommandButton компоненттері
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Т.Ермеков, Н.Ф.Стифутина 7-8 класс
оқулығы, Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова Информатика 10-11 сынып
оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ, Информатика негіздері
журналы. Ж.Динисламов «Visual Basic ортасы»
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
ТехtВох – қосымшаға әртүрлі информация енгізу және шығару үшін
қолданылатын компонент. Қосымша орындалғанда пайдаланушы бұл объектіде
жазылған жазуды редакциялауына болады. Негізгі оқиғасы –Сһаnqe. ТехtВох
объектісінің негізгі қасиеттері:
Name – объектіге ат беру.
Техt – алаңға текст енгізу, тексті тікелей қасиеттер терезесінде немесе
программалық кодта төмендегідей меншіктеу операторының көмегімен енгізуге
болады:
Техt 1.Техt=”” // текстік аланды тазарту
Техt 2.Техt= Техt1. Техt
Текстік объектінің мәнін төмендегідей анықтауға болады:
Х= Техt 1.Техt
DataSоurсе – деректер қорымен байланыс орнату.
DataField – деректер қоры өрістерімен байланыс орнату.
Lосked – құлып, алаңға текст енгізу мүмкіндігін алып тастайтын немесе
орнататын бульдік шама. Егер қасиеттің мәнін Тrue етіп орнатса, онда
объекті тек көру режимінде ғана шығады, курсор көрініп тұрады, ал тексті
өшіруге немесе жаңа текст жазуға болмайды.
МахLenqtһ – енгізілетін символдар санына шектеу қою, үндемеген жағдайда
(МахLenqtһ=0) шектеу қойылмайды.
МultiLine – енгізу алаңын көп қатарлы ететін бульдік шама, текст алаңын көп
қатарлы ету үшін бұл шамаға «Тrue» орнатып, текст алаңын программалық кодта
төмендегі мысалдағыдай толтыруға болады. Программалық кодта тексті бөліп
жазу үшін + не & символдары қолданылады.
Аііqnment – тексті сол жақтаумен, оң жақтаумен немесе ортамен түзету.
ВоІderStyle – жақтау орнататын бульдік шама.
SсrоІІВаr – айналдару белдеушелерін орнату.
Ғоnt – шрифт орнату.
FоrеСоІоr – шрифт түстерін орнату.
ВасkСоІоr – текст қорабын бояу.
Таblndeх – объектілердің табуляция тәртібіндегі реттік нөмірін орнату.
ТаbStор – табуляция тәртібінен алып тастау.
ТооІТірТехt – объектінің атқаратын қызметі туралы сыбырлап тұратын көмекші
мәлімет орнату.
РаsswordСһаr – символдарды парольдік символмен ауыстырып көрсету.
ЕnаbledVіsіble – қосымша орындалғанда объектіні өшіру/қосуды және объектіні
көзге көрінбейтін/көрінетін етуді орнататын бульдік шамалар(мәндері
Тrue/Fаlse)
Lаbel компоненті информацияны шығару үшін қолданылатын компонент. Көптеген
қасиеттері ТехtВох компонентінің қасиеттеріне ұқсайды. Негізгі оқиғасы –
СІіск.
Lаbel компонентінің өзіне тән қасиеттері:
Сарtіоn – жазу орнату. Егер бұл қасиетке мән беру барысында кез-келген бір
әріптің алдына «&» (амперсенд) белгісін қойып кетсе, онда сол әріптің асты
сызылып тұрады.
АutoSіze – объектінің шекара өлшемдерін жазудың ұзындығына байланысты
горизонталь бағытта автоматты түрде соза алатын бульдік шама.
WordWrар – шекара өлшемдерін вертикаль бағытта созу.
ВоІderStуle – жазу шығатын алаңнын түрін өзгерту, бұл қасиеттің мәнін 1-
FiхеdSіnqle шамасына орнатқанда жазу алаңы ТехtВох секілді өзгереді,
бірақ ондағы жазу редакциялауға келмейді.
СоmmandВutton компоненті батырма жасау үшін қолданылатын кеңінен
қолданылатын пайдалы объектілердің бірі болып табылады. Негізгі оқиғасы –
СІісk.
СоmmandВutton компоненті негізгі қасиеттері:
Сарtion – батырманың бетіне жазу орнатады. Label компонентіндегі сияқты бұл
қасиетке мән беру барысында кез-келген бір әріптің алдына «&» символын
қойып кетсе, онда сол әріптің асты сызылып тұрады. Бұл батырмаларды басу
орнына жылдам клавиштар қолдану мүмкіндігін береді. Орнату алдында
«&»символын қосымшада бұл объектінің тышқан құрылғысының батырмасымен
шертілуін, Сарtion қасиетінің қолдану арқылы, жылдам клавиштарға ауыстыруға
болады.
Суреттегі мысалда (батырмада О әрпінің асты сызылып тұр ) курсорды «Ок»
батырмасының үстіне апарып тышқан құрылғысының батырмасын шертудің орнына
жылдам орындалатын АІt+О клавиштарын қатар басса болады.
ВасkСоІоr – батырманың түсін орнату.
Рісture – батырма бетіне сурет қою.
Disabled Рісture – батырманың өшірілген күйінде ғана бетінен көрінетін
сурет орнату.
Down Рісture – батырманың басылған күйінде ғана бетінен көрінетін сурет
орнату.
Stуle – объектінің жоғарыда берілген графикалық қасиеттерін (ВасkСоІоr,...,
Down Рісture) пайдалану мүмкіндіктерін орнату.
СапсеІ – ЕSС клавишын қолдану мүмкіндіктерін орнату.
Default – ЕNТЕR клавишын қолдану мүмкіндігін орнату.
Батырма объектілерінің Default және СапсеІ қасиеттеріне мән бере отырып
қосымшаларда батырмалардың атқаратын қызметтерін ЕNТЕR және ЕSС клавиштарын
басу арқылы орындатуға болады. ЕNТЕR клавишына батырманың атқаратын
қызметін орындату үшін, батырма объектісінің Default қасиетіне Тrue мәнін
орнату қажет. Ал ЕSС клавишына орындату үшін – СапсеІ қасиетіне Тrue мәнін
орнату керек. Егер формада бірнеше батырмалар орналасса, онда СапсеІ немесе
Default қасиеттерінің Тrue мәні біреуінде ғана болуы тиіс.
Visual Basic-те басқарудың құрасдас элементтерінің көлемді жиынтығы бар.
Пішін сияқты басқару элементтері де объект болып табылады. Сондықтан кез-
келген объектіге тән, олардың өзіндік қаситтері, әдістері және оқиғалары
бар. Басқару элементтері инструменттер панелі арқылы жасалады. Басқару
элементінің немесе пішіннің қасиеттерін орнатқан соң олармен байланысты
кодты жазуға кіріседі. Кодта оқиғаларды өңдеу процедуралары ерекше орын
алады. Код терезесін жоба терезесінде ViewCode батырмасын басып та шауға
болады.

VІІІ.Үйге тапсырма: TextBox, Label, CommandButton компоненттері
ІХ. Сабақты қорытындылау:
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.

«Бекітемін»
Пән аты: Информатика
_______________
Класы: 10 «А»

Күні: _______________
Жаратылыстану—математикалық бағыт

Сабақтың тақырыбы: Option Button компоненті
Сабақтың мақсаты:
Білімділігі: Бала бойына бүгінгі тақырыпты өту барысында
білімдерін арттыру.
Тәрбиелігі: Әр оқушыны іскерлікке, нақтылыққа, ынтымақтылыққа
тәрбиелеу.

Дамытушылығы: Оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.б.
Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық.
Пайдаланған әдебиеттер: Н.Т.Ермеков, Н.Ф.Стифутина 7-8 класс оқулықтары,
Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова 10-11 сынып оқулығы, Балапанов
«Информатикадан 30 сабақ информатика негіздері журналдары. Ж.Динисламов
«Visual Basic ортасы»
Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
б) сабақ сұрау
в) бағалау
г) жаңа сабақ
д) бекіту
е) үйге тапсырма
ж) қорытынды
Жаңа сабақ:
Option Button компоненті (ауыстырғыш) компоненті жанындағы ауыстырғышты
орнату арқылы пайдаланушы ұсынылған мәлеметтер топтамасы ішінен тек бір
вариантты ғана таңдауына мүмкіндік ьереді. Негізгі оқиғасы Click
Қосымша орындалғанда формада бір ғана ауыстырғыш қосылып тұрады. Бұл
формаға бірнеше ауыстырғыштар тобын орналастыған жағдайларда қиындықтар
туғызады. Сондықтан көбінесе ауыстырғыштарды олардың атқаратын
функцияларына байланысты бірнеше топқа бөліп, әр топты бөлек бөлек Frame
компонентінің ішіне орналастырады. Сол кезде формадағы Frame
компонентінің ішінде орналасу ауыстырғыштар тобының біреуі іске қосылып
тұрады.
Option Button компонентінің негізгі қасиеттері:
Caption – қасиетіне ауыстырғыштардың не үшін қызмет атқаратыны жазылады.
Style – ауыстырғыштың түрін өзгерту
0 – режимінде ауыстырғыш кәдімгі түрінде
І – режимде ауыстырғыш түрі ьатырма секілді өзгереді.
Value – формада немесе қосымша орындалғанда ауыстырғыштың іске қосылуын
орнату, егер бір ауыстырғыштың мәніні True орнатылса, онда алдында іске
қосылып тұрған басқа ауыстырғыштың мәні False. Қосымша орныдалып жатқанда
ауыстырғыштың іске қосылуын тышқан құрылғысының батырмасын басу арқылы
орнатылады. Сондықтан Value мәнінің өзгеруі Click оқиғасы арқылы
анықталады.
Үйге тапсырма:
Option Button компоненті
Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау, бағалау

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Жаратылыстану-математикалық бағыт

І. Сабақтың тақырыбы: CheckBox компоненті
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
CheckBox компоненті (жалауша) компоненті пайдаланушыға ұсынылатын
программалар ішінен бір немесе бірнеше вариант таңдауына мүмкіндік
береді. Бұл объектінің негізгі қасиеттері ауыстырғыш қасиеттерімен
бірдей келеді. Айырмашылығы Value қасиетінің мәндері:
0 – Unchecked – объектінің жалауша орнатылмаған күйі
1 – Checked – объектінің жалауша орнатылған күйі
2 – Grayed – объектінің белгісіз күйі, орнатылған жалауша көмескі
болып көрінедіі
Сондай-ақ формада жалаушаларды ауыстырғыш объектілері секілді Style
қасиетінің мәнін өзгерту арқылы батырма ретінде пайдалануға
болады және процедураларында объектілердің жалаушалардың орнатылу –
орнатылмауына байланысты программа құрылады.
[pic] CheckBox компоненті (жалауша)

Жаңа сабақты бекіту
ІХ. Үйге тапсырма
CheckBox компоненті
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Жаратылыстану-математикалық бағыт

І. Сабақтың тақырыбы: ListBox, ComboBox компоненттері
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10-11 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
ListBox Тізім басқару элементі ListBox батырмасымен жасалады және
мәндер тізімін бейнелеу үшін қолданылады. Пайдаланушы тізімде
кейін бағдарлама мәтінінде қолданылатын бір немесе бірнеше мәндер
таңдай алады.Тізімнің ең жиі қолданылатын қасиеттерін атап өтсек:
Listindex, ListCouns, TopIndex, Enabled, Text, List, List, MultiSelect,
SelCount, Slected, Columns, Sorted, Style
Тізімнің ең жиі қолданылатын әдістері:
Clear, Removeitem, Additem
ComboBox Аралас өріс басқару элементі ComboBox батырмасымен
жасалады да, мәндер тізімін сақтау үшін қолданылады. Ол өз бойында
ListBox тізімінің және TextBox енгізу өрісінің қызметтік
мүмкіндіктерін үйлестіреді. ListBox - тан ерекшелігі ComboBox -те
тізімнің тек қана бір элементі бейнеленеді. Оған қоса, мұнда
тізімнің бірнеше элементін ерекшелеу режимі жоқ, бірақ ол мәнді
TextBox басқару элементі сияқты енгізу өрісі арқылы енгізе алады.
ComboBox объектінің ListIndex, Listcount, Enabled, List сияқты
қасиеттері және Clear Removeltem және AddItem әдістері ListBox
тізімінің сәйкес әдістеріне ұқсас. Әрине, style қасиеті
тізімдікінен басқа түрлер береді, себебі бұл әртүрлі басқару
элементтері. Қасиеті: style
Жаңа сабақты бекіту
ІХ. Үйге тапсырма
ListBox, ComboBox компоненттері
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: HScrollBar VScrollBar компоненттері
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
Айналдыру жолағы басқару элементі HScrollBar көлденең және
VScrollBar тік батырмаларымен жасалады. Айналдыру жолақтары Windows
қолданбаларында жиі қолданылады, мысалы Word мәтіндік процессорында
құжатты жоғары-төмен немесе оңға-солға айналдыру үшін. Мұндайда
айналдыру үшін жүгірткі аталатын кішкентай төртбұрыш қолданылады.
Жүгіткіні жылдытқанда біз айналдыру жолағының мәндерін, тиісінше
жолақтың өзі қисынды бекітілген объектінің де мәнін өзгертеміз.
Айналдыру жолақтарының екі мәні болады: минимальды және максимальды.
Жүгірткі мәндерді осы ауқымнан қайтарады. Bisual Basic-тегі
HScrollBar VScrollBar құрамдас басқару элементтері тек бүтін кері
емес мәндерді қабылдай алады.
Қасиеттері:
1. Value – Айналдыру жолағының ағымдағы мәнін қайтарады немесе
орнатады.
2. Min – айналдыру жолағының минимальды мәнін қайтарады немес
орнатады.
3. Max – Айналдыру жолағының максимальды мәнін қайтарады немесе
орнатады.
4. Smallchange – Жүгірткі мен айналдыру жолағы жебелерінің бірін
шерткендегі мәннің өзгерту қадамын қайтарады немесе орнатады.
5. LargeChange – Жүгірткі мен айналдыру жолағының жебелерінің бірі
арасын шерткендегі мәннің өзгерту қадамын қайтарады немесе
орнатады.
6. Enabled – Пайдаланушы айналдыру жолағының мәнін өзгерте ала ма,
соңғы анықтайтын логикалық қасиет.
7. Visible – Бағдарлама орындалу кезінде айналдыру жолағы бейнелене
ме, соны айқындайтын логикалық қасиет.
Жаңа сабақты бекіту
ІХ. Үйге тапсырма
HScrollBar VScrollBar компоненттері
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.
Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Frame, DriveListBox, DirListBox,
FileListBox
компоненттері
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
Frame компоненті (ЖАҚТАУ)

[pic]

[pic] батырмасымен жасалады. Жақтау элементтерді пішінде визуальды
топтау үшін қолданылады. Жақтау ішінде неше түрлі басқару
элементтері: мәтіндік өрістер, суреттер, жалаушалар, ауыстырып
қосқыштар және т.б. орналасуы мүмкін. Frame элементінің ішінде
орналасқан ауыстырып қосқыштар басқа орналасуы мүмкін. Frame
элементінің ішінде орналасқан ауыстырып қосқыштардан ерекшеленіп,
бір топ болып саналады. Басқару элементін жақтау ішіне екі
әдіспен орналастыруға болады:
• жаңа басқару элементін тікелей жақтау ішінде жасау;
• элементті ерекшелеп оны алмасу буферіне ойып салу. Сосын
жақтауды ерекшелеп, алмасу буферімен кірістірме жасау.
Бұл компоненттерінің көмегімен компьютерде орнатылған дискілер және
оларда жазылған бумалар мен файлдар тізімін шығаруға болады.
Қосымша орындалғанда DriveListBox объектісіндегі дискілер тізімі
ComboBox объектісі сияқты, ал DirListBox, FileListBox объектілері
ListBox объектісі сияқты ашылады.
Бұл объектілердің негізгі қасиеттері:
Drive – дискі аттарын көрсету
Path – каталогтың орналасқан жерін көрсету
Pattern - файлдың орналасқан жолын көрсету

[pic] - DriveListBox [pic] - FileListBox
[pic] - DirListBox

Жаңа сабақты бекіту
ІХ. Үйге тапсырма
Frame, DriveListBox, DirListBox, FileListBox компоненттері
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні __________________

Жаратылыстану-математикалық бағыт

І. Сабақтың тақырыбы: Picture, ImageBox компоненттері
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды

Жаңа сабақ

[pic] - Picture компоненті (бейне-қорап) компоненті формаға
графикалық объектілерді кірістіру үшін қолданылады. Picture объектісінің
графикалық өрісіне әртүрлі типті графикалық файлдар мен текстік
фрагменттерді, ішіне геомтериялық фигураларды салуға және басқа да
графикалық объектілерді кіргізуге болады. Сонда графикалық өрістер
форманың ішінде форма сияқты жұмыс жасайды.
Picture Box объектісінің негізгі қасиеттері:
AutoSize – графикалық өріс өлшемдерін кірістірілген элемент (сурет,
картина) өлшеміне шақтап өзгерту,
Picture кірістірілген графикалық файл жолы,
Image – қосымша орындалып жатқанда бір өрістен екінші өріске сурет көшіру,
мысалы процедура денесінде мынадай қатар жазылса:
Piture1.Picture=Picture2.Image онда Piture1 графикалық өрісінде орналасқан
суреттің орнына Picture2 өрісіндегі сурет келеді.
Circle. Line, Pset-объектінің ішіне фигуралар салу әдістері, мысалы
төмендегі қатар ішіне шеңбер салады.
Picture1.Circle(1100,1000),750
ImageBox(сурет-қорап) компоненті графикалық өрістің қарапайым түрі болып
табылады. Picture Box компонентінен айырмашылығы сурет объектісінің ішіне
басқа объектілер кірістіре алмайды. Қосымша ImageBox компонентімен
енгізілген суреттер жадта аз орын алады.
ImageBox объектісінің негізгі қасиеттері:
Picture-кірістірілген файл жолы
Stretch-текстік объектілердің қасиетіне ұқсайды, егер мәні True болса,
онда сурет объектінің өлшемдеріне шақ кішірейеді немесе үлкейеді, егер
False болса, онда объкт өлшемдері сурет өлшемдеріне шақ өзгереді.

Жаңа сабақты бекіту
ІХ. Үйге тапсырма
Picture, ImageBox компоненттері
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні __________________

Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Timer компоненті
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ

[pic] - Timer компоненті қосымша орындалғанда көзге көрінбей іс -
әрекеттердің белгілі бір уақытта орындалуын қамтамасыз ететін
компонент. Сондай-ақ бұл компоненттердің көмегімен қосымшаларда
ағымдағы уақыт пен мерзімді көрсетуге болады.
Timer объектісінің негізгі қасиеттері:
Interval – уақыт-өлшеуіш орнату объектісінің қанша уақыттан кейін
іске қосылуын анықтайтын шама (мс)
Enabled - ажырату
Жаңа сабақты бекіту
ІХ. Үйге тапсырма
Timer компоненті
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.
Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні __________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Процедуралар
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды
Жаңа сабақ
Visual Basic программа жазу арнайы Код терезесі деп аталатын
терезеде жазылады. Проектіде қолданылған әр форманың өзінің
программалық код терезесі болады. Код терезесінің жоғарғы жағында
Объектілер тізімі және Процедуралар тізімі деп аталатын екі
контейнер-терезе орналасқан. Олардың тізімдері жанында орналасқан
тілсызықты шерту арқылы ашылады. Объектілер тізімі проектіні
формасында қолданылған барлық объектілер аттарынан тұрады.
Процедуралар тізімі таңдалған объектіге сәйкес оқиғалар аттарынан
тұрады. Код терезесі алғаш рет ашылғанда Объектілер тізімінде ал
Процедуралар тізімінде сөзі көрініп тұрады. Объект пен оқиғалар
таңдалғаннан кейін олардың орнына таңдалған объект пен оқиғаның аты
жазылады. Программалық код терезесін форманы немесе формада
орналасқан кез-келген объектіні таңдап екі рет шерту арқылы да
ашуға болады. Бұл жағдайда Объектілер тізімінде таңдалған объект
аты көрініп тұрады, ал процедуралар тізімінде оқиға аты таңдалған
объектіге байланысты шығады. Программалаушы объект пен оқиға атын
таңдағаннан кейін процедураның тақырыбы мен аяқталу белгісін
автоматты түрде жазып, оның жұмысын көп жеңілдетеді.

Жаңа сабақты бекіту
ІХ. Үйге тапсырма
Процедуралар
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Графика мен дыбысты программалау
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды

Жаңа сабақ
Windows –та болып жатқан көптеген процестер файлдардарда сақталатын
программалық кодты пайдаланады. DLL-файлдар дегеніміз – бұл
динамикалық құрастыру кітапханаларының файлдары. Бұл кітапханаларда
сақталатын функциялар және процедуралар АРІ-ді пайдалану сыртқы
программаларға АРІ-мен сүйемелденетін программаға шығуға мүмкіндік
береді. Сөйтіп негізгі қолданбаның АРІ-і арқылы бір программадан
басқасының құралдарына қатынауға болады. Windows АРІ динамикалық
құрастыру кітапханалары түрінде безендірілген. Атына сәйкес,
қолданбалар бұл кітапханаларға бағдарлама орындалу кезінде қажеттілік
бойынша қосылады. Сыртқы кітапханаларға арналған бағдарламалық
интерфейс программалық қолданбаға компиляция кезеңінде кірістіріледі.
Бұл оның статистикалық құрастыру кітапханаларынан негізгі
айырмашылығы болып табылады.Функцияларды сипаттағанда мыналарды беру
қажет.
• динамикалық құрастыру кітапханасын, яғни талап етілген функция
сақталатын DLL-файл;
• функцияға берілетін параметрлер және олардың түрі;
• қайтарылатын мәндер түрі.
Әр түрлі фигуралар салуға арналған көптеген АРІ-функциялары бар.
Ellipse – функцияның параметрлері болып табылатын және х1, у1, х2,
у2 нүктелері координаталарымен берілген тікбұрышқа жазылған элипсті
салады.
Arc – х3,у3 және х4, у4 нүктелері арасында орналасқан эллипс доғасын
салады. Эллипс тікбұрышқа жазылған.
Chord – Хордасы бар элипс доғасын салады.
Pie – Эллиптикалық секторды салады.
Polygon – Сызықтармен біріктірілген нүктелерден тұратын көпбұрышты
салады. Нүктелер координаттары түрінің Point жиымына беріледі.
Rectangle – Тікбұрышты салады.
RoundRect – Бұрыштары жұмырланған х3, у3 тікбұрышты салады.
Жұмырландыру үшін қолданылатын эллипстің ені мен биіктігін береді.
Бұл функциялардың барлығының параметрлері бар. Бұл параметр фигура
салынатын құрылғыға нұсқайды.

ІХ. Үйге тапсырма
Графика мен дыбысты программалау
Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А», 10 «Б»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Қосымша басқару элементтері
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды

Жаңа сабақ
Visual Basic элементтер панеліндегіден анағұрлым көп басқару
элементтерін басқаруға мүмкіндік береді. Элементтер панеліндегі
басқару элементтері стандартты деп аталады және де Visual Basic-
тің интерфейсіне құрамдас болып келеді. Барлық қалаған элементтер
қосымша деп аталады және де кеңейтуі ОСХ файлдарда болады.
Қосымша элементтердің мүмкіндіктері кеңірек және де олар әр түрлі
құрушылармен жасалады, оның ішінде Microsoft та бар. Бұл
элементтерді пайдалану үшін бір ғана нәрсе тиісті ОСХ-файлдың
болуы шарт. Әдетте ОСХ-файлдар каталогында сақталады.
Элементтер панеліне қосымша бассқару элементтерін қосу үішн мына
әрееттерді орындау қажет.
1. Toolbox инструменттер панелінде тышқанның оң батырмасын шерту.
2. Пайда болған контексті менюден Components командасын таңдау.
3. Пайда болған диалогтық терезенің қоысмша бетінде қосылатын
элементтіңтұсына жалауша орнату.
4. ОК батырмасын басу.

ІХ. Үйге тапсырма
Қосымша басқару элементтері

Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.

Бекітілді:
Пәні: информатика
_______________________
Класы: 10 «А»

Күні: _________________
Жаратылыстану-математикалық бағыт
І. Сабақтың тақырыбы: Мультимедиаларды қолданбаларда пайдалану.
ІІ. Сабақтың мақсаты:
А) Білімділігі: білімділікке, сауаттылыққа, ойлау ұшқырлығын
дамыту
ә) Тәрбиелігі: икемділік қасиетімен шабытты болуға
қалыптастыру
б) Дамытушылығы: оқушылардың ойлау қабілетімен қызығушылығын
арттыру
ІІІ. Сабақтың түрі: Аралас сабақ
IV. Сабақтың көрнекілігі: компьютерлер, топтамалар, тест сұрақтары т.б.
V. Оқыту әдістері: сөздік, көрнекі, практикалық
VІ. Оқыту формалары: жеке, топтық және ұжымдық
VІІ. Пайдаланылған әдебиеттер: Н.Ермеков, М.Ермеков, С.Ноғайбаланова
Информатика 10 сынып оқулығы, Балапанов Информатикадан 30 сабақ,
Информатика негіздері журналы. Информатика негіздері журналы.
О.Камардинов Bisual Basic ортасы, Ж.Динисламов Bisual Basic ортасы.
VІІІ. Сабақтың барысы:
а) ұйымдастыру
ә) сабақ сұрау
б) жаңа сабақ
в) бекіту
г) үйге тапсырма
д) үйге тапсырма
е) қорытынды

Жаңа сабақ
Бұл жолы мультимедиа-файлдарды ойнату үшін ең жиі қолданылатын
ММControl басқару элементін қарастырайық. Оның көмегімен дыбыстық
пішімдердің кез-келген файлдарын таңдауға, бейне роликтерді
қарауға, тіпті СД-да бейне фильмдер көруге болады. ММControl
пішінде кәдімгі магнитафонның басқару панелі сияқты көрінеді.
Сондықтан оның көмегімен аудио, бейне ойнатқыштың компьютерлік
моделін жасау оп-оңай. Бірақ құрылғыны бағдарламаның өзі басқаруы
үшін бұл элементті көбіне жасыру қажеттілігі туындайды. Сондай-ақ
бағдарламада Прогресс индикаторы және ойнатылып жатқан файлда
ағымдағы позицияны көрсетеді. Индикатор мәні таймер оқиғасы бойынша
әр жарты секунд сайын жаңартылып отырады.
[pic]
[pic]

ІХ. Үйге тапсырма
Мультимедиаларды қолданбаларда пайдалану.

Х. Сабақты қорытындылау
Жаңа материалды пысықтау, оқушылардың меңгерген білімдерін талдау,
бағалау.
ХІ. Бағалау.[pic]