Физика ғылымындағы ілгерлі эксперименттер қолданбалы курс 10 және 11 сынып

Скачать

Кафедра отырысында Келісемін: Бекітемін:

қаралды: Оқу ісінің меңгерушісі №39 ОМГ директоры

Қаулы № Алимкулова Г. А Сейткулова К. Б

жаратылстану математика «___»2014 ж «___»2014 ж

кафедрасының меңгерушісі

Байболатов А. Б

«___» 2014ж

Қолданбалы курс

«Физика ғылымындағы іргелі эксперименттер»

Бағыты: жаратылыстану математика

Бағдары: физика математика

Сынып: 10 А, Б

Пәні: физика

Мұғалімі:Байболатов А. Б

Түсінік хат

Физика ғылымындағы іргелі эксперименттер қолданбалы курсы 10 сыныпты және 11 сыныпты оқытуға құрылған. Бұл курс 10 сыныпқа 34 сағат, 11 сыныпқа 34 сағат қамтылған, аптасына 1 сағат. Іргелі тәжірбиелерді оқи отырып оқушылар физика тарихының дамуымен, физика ғылымының эволюцясымен және ұлы ғалымдардың өмірбаянымен танысады. Курс жартылыстану - математика бағытындағы сыныптардың бағдарлы оқытуын ұйымдастыруда тиімді.

Адам өміріндегі шығармашылық, ізденіс әрекеттері түрлі есептерді шешумен тікелей байланысты. Оның ішінде, оқушылардың оқып- үйрену процесінде - табиғаттың жалпы, және ең бастысы - іргелі де, негізгі заңдарын қарастыратын физика ғылымы есептерін шығару - түрлі ғылыми тәжрибелер мен жобаларды қою мен қорғау тәрізді аса маңызды болмақ.

Есеп шығару: зор күш- қуатты, энергияны, талмас- жігерді талап ететін жоғары деңгейдегі - ақыл- ой жұмысы. Ол тек жүйелі білімді ғана емес, түрлі іскерлік- дағдыларды, зор интуициялық ойлау қабілеттілігін талап етеді және бұл реттегі ең шешуші жәйт- осы қасиеттерді ұштап жетілдіреді, шыңдайды. Бұл ретте негізгі құралы математика болып табылатын- физика ғылымы есептерін шығарту - казіргі заман талабы- білім сапасын көтеруде зор роль атқарса, екінші жағынан қымбат құрал- жабдықтарды талап етпейтін, мұғалім қолындағы аса тиімді де, шешуші оқыту әдісі болары сөзсіз. Ал, эксперименттік есептерге келетін болсақ, олардың әрқайсысын оқушы үшін кіші- гірім зерттеу іс- әрекеті ретінде алуға болады.

Курстың мақсаты:

Іргелі эксперименттік әдісінің физикада алатын орны, теориямен эксперименттің өзара байланысы туралы білімдерін дамыту және алған білімдерін тереңдете отырып, оқушылардың танымдық қабілеттерін қалыптастыру. Оқушылар іргелі тәжірибелерді орындау барысында физикалық құралдарды тиімді пайдаланып, эксперимент жүргізуге дағдыландыру. Ұлы физика ғалымдарының тәжірибелерін компьютермен модельдеу арқылы эксперименттің орындалу тәртібі туралы жалпы сынып оқушылары білімдерін жетілдіру.

Курстың міндеті:

• Физика пәні бойынша білім берудің жоғары сапасын қамтамасыз ету, бағдарлы оқытуды ұйымдастыру;
• Мектеп бағдарламасын тереңдете оқыту, іргелі эксперименттік дәлеледемелерге көз жеткізу;
• Оқушылардың ғылыми көзқарастарын қалыптастыру, теориямен эксперименттің байланысын, физика ғылымының дамуындағы іргелі экспериметтердің алатын орны, ұлы физиктердің өмірбаяны мен қол жеткізген жетістіктері туралы білімдерін жетілдіру;
• Оқушыларға экспериментті жоспарлауға, экспериментті орындауға қажетті құрал жабдықтарды таңдауға, эксперименттік тапсырманы орындауға, математикалық әдістерді қолданып теориялық есептерді түрлендіріп шешуге баулу
• Оқушыларға жан жақты ақпарат құралдарымен жұмыс істей отырып, баяндама, реферат дайындауға, эксперименттік зерттеу жұмыстарын жүргізуге үйрету;

Оқушылар білім мен дағдыларына қойылатын талаптар:
- физикалық ұғымдардың, заңдардың, теориялардың қолданылу шегі болатынын түсіну және физикалық теориялар белгілі ғылыми фактілер мен физиканың техника-экономикалық, экологиялық проблемаларды шешудегі ролін түсіну
- игерген білімдері мен әртүрлі ақпарат құралдарынан алған мәліметтерді өнеркәсіптің қоршаған ортаға тигізетін ықпалын бағалау үшін қолдана білу
- лабораториялық жұмыстар мен практикумдар жүргізу кезінде өлшеулерді дұрыс жүргізіп алған нәтижені бағалай алуға және кешенді есептерді шығара білуге үйрету.

Пәнаралық байланысы: Математика, химия, дүниежүзі тарихы

Кәсіпке бағдарлау : Кәсіби бағдарлау, оны оқушыларды диагностикалық материалдарына сүйене отырып таңдауды негіздеу. Оқушылар осы курсты оқу нәтижесінде мынадай мамандықтарды игеруге дайындалуға мүмкіндік алады: Педагогика, экономика, архитектор, әскери, құрылыс мамандары. Табиғатты саналы танудың міндетті ретінде алдынғы шартты ғылыми деректерді іздестіріп жинақтау. Байқау мен эксперимент жүргізу. Физикалық шамаларды анықтап, өлшем бірліктерін тағайындау және сан мәнін өлшей білу.

Физика ғылымындағы іргелі эксперименттер оқыту барысында уақыт көлемі аптасына 1 сағат, жыл бойына 34 сағат берілген, оның ішінде: лекция 23 сағат, практикалық жұмыс (іргелі эксперименттерді компьютерде модельдеу) -6 сағат, семинар (презентация жасап қорғау) -4 сағат, сынақ-1 сағат

Курстың тақырыптар бойынша сағаттарға бөлінген мазмұны

Жартылыстану ғылымындағы теориямен эксперименттер (4 сағат)

Табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері, Теория мен эксперименттің танымдық деңгейі. Теориямен экспериментті байланыстыру, Тарихи физикалық тәжірибелердің түрлері, Жаратылыстану ғылымындағы іргелі эксперименттердің физика ғылымында алатын орны.

Механикадағы іргелі эксперименттер- (8сағат)

Физикадағы эксперименттік әдістің пайда болуы. Іргелі эксперименттің классикалық механикада алатын орны, Дененің қозғалысын оқытудағы Галилей тәжірибесі. Галилейдің тұжырымы бойынша инерция заңына жасалынған эксперимент., Ньютонның екінші және үшінші заңы. Бірнеше күштердің әрекеті кезіндегі дененің қозғалысы, Тербелмелі қозғалысты оқытудағы Гюйгенс тәжірибесі, Кеплер заңының ашылуы, Лаплас және біздің әлемдегі қара дақ.

Практикалық жұмысқа 2 сағат беріледі: Механикадағы іргелі эксперименттерді таңдау бойынша екі тақырыпты алады, (экспериментті компьютермен модельдеу )

Семинарға 1 сағат берілген: Жалпы механикадағы іргелі эксперименттерге презентация жасап, қорғау.

Молекулалық физика бойынша іргелі тәжірижелер (11сағат)

Заттың құрлысы, атом гипотезасының ашылуы, Жылулық қозғалыс. Броун тәжірибесі, Молекула өлшемін анықтаудағы Релея тәжірибесі, Молекула массасын өлшеу және Авагадро тұрақтысы анықтауда Перрена тәжірибесі, Молекула қозғалысының жылдамдығы Штерн тәжірибесі, Молекула жылдамдығы таралуының эксперименттік және теориялық тұрғыда анықтау, Газдың құрлысын зерттеудегі тәжірибелер. Бойл тәжірибесі, Румфорд тәжірибесі, Джоуль тәжірибесі, жылудың механикалық эквиваленті, Майер мен Гельмгольдің жылулық құбылыстарды зерттеуге сіңірген еңбегі.

Практикалық жұмысқа 2 сағат беріледі: Молекулалық физика бойынша іргелі тәжірижелерді таңдау бойынша екі тақырыпты алады, (экспериментті компьютермен модельдеу ) .

Семинарға 1 сағат берілген: МКТ іргелі тәжірибелерді қорытындылау, презентация жасау, қорғау.

Электродинамика бөліміндегі іргелі эксперименттер (6сағат)

Электр зарядтарының әрекеттесі. Кулон тәжірибесі, Рикке, Иоффе тәжірибелері, Милликен, Манделыптам тәжірибелері, Папалекси, Толмен, Стюарт тәжірибелері, Ом тәжірибесі

Практикалық жұмысқа 1 сағат беріледі: Электродинамика бөліміндегі іргелі эксперименттер таңдау бойынша бір тақырыпты алады, (экспериментті компьютермен модельдеу )

Семинарға 1 сағат берілген: Электродинамика бөліміндегі іргелі эксперименттер қорытындылау, презентация жасау, қорғау

Электромагнитизм бөліміндегі іргелі эксперименттер (4сағат)

Эрстед пен Фарадей тәжірибесі, Максвелл гипотезасы, Ампер тәжірибесі

Практикалық жұмысқа 1 сағат беріледі: Электромагнитизм бөліміндегі іргелі эксперименттер таңдау бойынша бір тақырыпты алады, (экспериментті компьютермен модельдеу )

Семинарға 1 сағат берілген: Электромагнитизм бөліміндегі іргелі эксперименттер қорытындылау, презентация жасау, қорғау

Қорытындылау сынағы: 1 сағат

Курсты оқытуды аяқтау формасы: (реферат, жоба, баяндама)

Рефераттар тізімі:

1. Дененің қозғалысын оқытудағы Галилей тәжірибесі. Галилейдің тұжырымы бойынша инерция заңына жасалынған эксперимент.
2. Ньютонның екінші және үшінші заңы. Бірнеше күштердің әрекеті кезіндегі дененің қозғалысы.
3. Тербелмелі қозғалысты оқытудағы Гюйгенс тәжірибесі.
4. Кеплер заңының ашылуы.
5. Лаплас және біздің әлемдегі қара дақ.
6. Заттың құрлысы, атом гипотезасының ашылуы,
7. Жылулық қозғалыс. Броун тәжірибесі,
8. Молекула өлшемін анықтаудағы Релея тәжірибесі,
9. Молекула массасын өлшеу және Авагадро тұрақтысы анықтауда Перрена тәжірибесі,
10. Молекула қозғалысының жылдамдығы Штерн тәжірибесі,
11. Молекула жылдамдығы таралуының эксперименттік және теориялық тұрғыда анықтау,
12. Газдың құрлысын зерттеудегі тәжірибелер. Бойл тәжірибесі, Румфорд тәжірибесі,
13. Джоуль тәжірибесі, жылудың механикалық эквиваленті,
14. Майер мен Гельмгольдің жылулық құбылыстарды зерттеуге сіңірген еңбегі.
15. Электр зарядтарының әрекеттесі. Кулон тәжірибесі,
16. Рикке, Иоффе тәжірибелері,
17. Милликен, Манделыптам тәжірибелері,
18. Папалекси, Толмен, Стюарт тәжірибелері, Ом тәжірибесі
19. Эрстед пен Фарадей тәжірибесі,
20. Максвелл гипотезасы,
21. Ампер тәжірибесі

Баяндама тізімі:

1. Жаратылыстану ғылымындағы іргелі эксперименттердің физика ғылымында алатын орны.
2. Физикадағы эксперименттік әдістің пайда болуы. Іргелі эксперименттің классикалық механикада алатын орны.

Жоба тізімі:

1. Экологиялық таза автокөлік. (Электромагниттік қозғалтқыш автокөлікте)

Оқушылардың оқу жетістіктерін бағалау жүйесі: (сынақ, жоба, баяндама)

Курсқа қажетті ақпарат көздері:

1. Физикалық құралдар.

2. Компьютерлік программа «Открытая физика» және «Физика в

кар­тинках», «Фундаментальные физические опыты», «Живая физика»

3. Видеофильмдер.
4. Слайдтар (диапозитивы) .
5. Графикалық иллюстрациялар.
6. Дидактикалық материалдар.
7. Жоғарғы сыныпқа арналған физика оқулықтар.
8. Хрестоматия физика даму тарихы

Мұғалімге қажетті әдебиеттер тізімі

1. Боголюбов А. Н. Механика в истории человечества. М. : Наука, 1978.
2. Вавилов С. И. Исаак Ньютон: 1643-1727. М. : Наука, 1989.
3. Голин Г. М. ., Филонович С. Р. Классики физической науки (с древнейших времен до начала 20 века) . М. : Высшая школа, 1989.
4. Дягилов Ф. М. Из истории физики и жизни ее творцов. М. : Просвещение, 1986.
5. Иофе А. Ф. О физике и физиках: Статьи, выступления, письма. Л. : Наука, 1985.
6. Каганов М. И., Френкель В. Я. Вехи истории физики твердого тела. М. : Знание, 1981.
7. Кляус Е. М. Поиски и открытия: Т. Юнг, О. Френель, Дж. К. Максвелл, Г. Герц, П. Н. Лебедев, М. Планк, А. Эйнштейн. М. : Наука, 1986.
8. Филинович С. Р. Кавендиш, Кулон и злекторстатика. М. : Знание, 1989.

Оқушыларға қажетті әдебиеттер тізімі:

1. Гиндикин С. Г. Рассказы о физиках и математиках. М. : Наука, 1985.
2. Кошманов В. В. Георг Ом. М. : Просвещение, 1980.
3. Томилин А. Н. Мир электричества. М. : Дрофа, 2004.
4. Филинович С. Р. Шарль Кулон. М. : Просвещение, 1988.
5. Храмов Ю. А. Физики: Биографический справочник. М. : Наука, 1983.
6. Хрестоматия по физике / Под ред. Б. И. Спасского. М. : Просвещение, 1983.
7. Энциклопедический словарь юного физика / Сост. В. А. Чуянов. М. : Педагогика, 1991.
8. Сорокин А. В., Торгашина. Н. Г., Ходос Е. А., Чиганов А. С. Физика. Наблюдение. Эксперимент. Моделирование. М. : БИНОМ. Лаборатория знаний, 2006

Түсінік хат

Физика ғылымындағы іргелі эксперименттер қолданбалы курсы 10 сыныпты және 11 сыныпты оқытуға құрылған. Бұл курс 10 сыныпқа 34 сағат, 11 сыныпқа 34 сағат қамтылған, аптасына 1 сағат. Іргелі тәжірбиелерді оқи отырып оқушылар физика тарихының дамуымен, физика ғылымының эволюцясымен және ұлы ғалымдардың өмірбаянымен танысады. Курс жартылыстану - математика бағытындағы сыныптардың бағдарлы оқытуын ұйымдастыруда тиімді.

Адам өміріндегі шығармашылық, ізденіс әрекеттері түрлі есептерді шешумен тікелей байланысты. Оның ішінде, оқушылардың оқып- үйрену процесінде - табиғаттың жалпы, және ең бастысы - іргелі де, негізгі заңдарын қарастыратын физика ғылымы есептерін шығару - түрлі ғылыми тәжрибелер мен жобаларды қою мен қорғау тәрізді аса маңызды болмақ.

Есеп шығару: зор күш- қуатты, энергияны, талмас- жігерді талап ететін жоғары деңгейдегі - ақыл- ой жұмысы. Ол тек жүйелі білімді ғана емес, түрлі іскерлік- дағдыларды, зор интуициялық ойлау қабілеттілігін талап етеді және бұл реттегі ең шешуші жәйт- осы қасиеттерді ұштап жетілдіреді, шыңдайды. Бұл ретте негізгі құралы математика болып табылатын- физика ғылымы есептерін шығарту - казіргі заман талабы- білім сапасын көтеруде зор роль атқарса, екінші жағынан қымбат құрал- жабдықтарды талап етпейтін, мұғалім қолындағы аса тиімді де, шешуші оқыту әдісі болары сөзсіз. Ал, эксперименттік есептерге келетін болсақ, олардың әрқайсысын оқушы үшін кіші- гірім зерттеу іс- әрекеті ретінде алуға болады.

Курстың мақсаты:

Іргелі эксперименттік әдісінің физикада алатын орны, теориямен эксперименттің өзара байланысы туралы білімдерін дамыту және алған білімдерін тереңдете отырып, оқушылардың танымдық қабілеттерін қалыптастыру. Оқушылар іргелі тәжірибелерді орындау барысында физикалық құралдарды тиімді пайдаланып, эксперимент жүргізуге дағдыландыру. Ұлы физика ғалымдарының тәжірибелерін компьютермен модельдеу арқылы эксперименттің орындалу тәртібі туралы жалпы сынып оқушылары білімдерін жетілдіру.

Курстың міндеті:

• Физика пәні бойынша білім берудің жоғары сапасын қамтамасыз ету, бағдарлы оқытуды ұйымдастыру;
• Мектеп бағдарламасын тереңдете оқыту, іргелі эксперименттік дәлеледемелерге көз жеткізу;
• Оқушылардың ғылыми көзқарастарын қалыптастыру, теориямен эксперименттің байланысын, физика ғылымының дамуындағы іргелі экспериметтердің алатын орны, ұлы физиктердің өмірбаяны мен қол жеткізген жетістіктері туралы білімдерін жетілдіру;
• Оқушыларға экспериментті жоспарлауға, экспериментті орындауға қажетті құрал жабдықтарды таңдауға, эксперименттік тапсырманы орындауға, математикалық әдістерді қолданып теориялық есептерді түрлендіріп шешуге баулу
• Оқушыларға жан жақты ақпарат құралдарымен жұмыс істей отырып, баяндама, реферат дайындауға, эксперименттік зерттеу жұмыстарын жүргізуге үйрету;

Оқушылар білім мен дағдыларына қойылатын талаптар:
- физикалық ұғымдардың, заңдардың, теориялардың қолданылу шегі болатынын түсіну және физикалық теориялар белгілі ғылыми фактілер мен физиканың техника-экономикалық, экологиялық проблемаларды шешудегі ролін түсіну

-игерген білімдері мен әртүрлі ақпарат құралдарынан алған мәліметтерді өнеркәсіптің қоршаған ортаға тигізетін ықпалын бағалау үшін қолдана білу
- лабораториялық жұмыстар мен практикумдар жүргізу кезінде өлшеулерді дұрыс жүргізіп алған нәтижені бағалай алуға және кешенді есептерді шығара білуге үйрету.

Пәнаралық байланысы: Математика, химия, дүниежүзі тарихы

Кәсіпке бағдарлау :
Кәсіби бағдарлау, оны оқушыларды диагностикалық материалдарына сүйене отырып таңдауды негіздеу. Оқушылар осы курсты оқу нәтижесінде мынадай мамандықтарды игеруге дайындалуға мүмкіндік алады: Педагогика, экономика, архитектор, әскери, құрылыс мамандары. Табиғатты саналы танудың міндетті ретінде алдынғы шартты ғылыми деректерді іздестіріп жинақтау. Байқау мен эксперимент жүргізу. Физикалық шамаларды анықтап, өлшем бірліктерін тағайындау және сан мәнін өлшей білу.
Физика ғылымындағы іргелі эксперименттер оқыту барысында уақыт көлемі аптасына 1 сағат, жыл бойына 34 сағат берілген, оның ішінде: лекция 21 сағат, практикалық жұмыс (іргелі эксперименттерді компьютерде модельдеу) -6 сағат, семинар (презентация жасап қорғау) -4 сағат, сынақ-3 сағат

Курстың тақырыптар бойынша сағаттарға бөлінген мазмұны

Жартылыстану ғылымындағы теориямен эксперименттер (4 сағат)

Табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері, Теория мен эксперименттің танымдық деңгейі. Теориямен экспериментті байланыстыру, Тарихи физикалық тәжірибелердің түрлері, Жаратылыстану ғылымындағы іргелі эксперименттердің физика ғылымында алатын орны.

Электромагнитизм бөліміндегі іргелі эксперименттер (6 сағат)

Эрстед пен Фарадей тәжірибесі, Ампер тәжірибесі, Максвелл гипотезасы

Герц тәжірибесі

Практикалық жұмысқа 2 сағат беріледі: Электромагнитизм бөліміндегі іргелі эксперименттер таңдау бойынша екі тақырыпты алады, (экспериментті компьютермен модельдеу )

Семинарға 1 сағат берілген: Электромагнитизм бөліміндегі іргелі эксперименттер қорытындылау, презентация жасау, қорғау

Қорытындылау сынағы: 1 сағат

Оптика бөліміндегі іргелі эксперименттер (9 сағат)

Жарық табиғаты жөніндегі көзқарастарға қысқаша тарихи шолу, Жарық толқындық теориясының ашылуы, Жарық дисперциясы бойынша Ньютон тәжірибесі, Жарық интерференциясы бйынша Ньютон тәжірибесі, Юнг және Френель жасаған тәжірибе, Жарық поляризациясына жасалынған тәжірибе, Физика ғылымындағы жарық жылдамдығының проблемасы. Астрономиялық зерттеудегі жарық жылдамдығы,

Практикалық жұмысқа 2 сағат беріледі: Оптика бөліміндегі іргелі эксперименттер таңдау бойынша екі тақырыпты алады, (экспериментті компьютермен модельдеу )

Семинарға 1 сағат берілген: Оптика бөліміндегі іргелі эксперименттер қорытындылау, презентация жасау, қорғау

Қорытындылау сынағы: 1 сағат

Кванттық физикадағы іргелі эксперименттер (15 сағат)

Фотоэффект теориясын ашудағы Г. Столетов және Г. Герц тәжірибесі, Кванттық теорияның ашылуы, Жылулық сәулеленуді эксперимент арқылы оқыту, Жарық қысымын өлшеудегі П. Н. Лебедев тәжірибесі, Атомның құрылымдық моделі. Резерфорд тәжірибесі, Бордың атомдық моделі, Квант, Жарық қысымын өлшеу, Фотоэффект, Атомның құрылымдық моделі, Бордың атомдық моделі, Франк және Герц тәжірибелері, Лазердің ашылуы, Ядроның нуклондық моделі, Атом ядросының заряды. Г. Мозли және Дж . Чедвик, Табиғи радиоактивтік. Беккерель, Кюрии тәжірибелері, Иондаушы сәлелерді тіркеу әдістері

Практикалық жұмысқа 2 сағат беріледі: Оптика бөліміндегі іргелі эксперименттер таңдау бойынша екі тақырыпты алады, (экспериментті компьютермен модельдеу )

Семинарға 1 сағат берілген: Оптика бөліміндегі іргелі эксперименттер қорытындылау, презентация жасау, қорғау

Қорытындылау сынағы: 2 сағат

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс