Олимпиадаға дайындық есептері

Олимпиада есептері 5-сынып

І кезең

1. Жолаушының бір ешкісі, бір капустасы, бір қасқыры бар. Ол өзеннің бір
жағынан екінші жағына екі орынды қайық арқылы өтуі керек. жолаушы ешкіні,
капуста және қасқырды өзеннен қалай өткізді? Қасқырды ешкімен қалдыра
алмайды, ал ешкіні капустамен қалдыра алмайтыны белглі болса? Шешімі: Ол
үшін үшеуін де қадағалаусыз қалмауы керек. Бірінші қатынағанда жолаушы
өзеннің ар жағына ешкіні апарады. Екінші қатынағанда жолаушы қасқырды
алады, капуста қалады. Өзеннің ар жағына жеткен соң қасқырды қалдырып,
ешкіні қайтадан өзеннің бер жағына әкеледі. Үш қатынағанда ешкіні қалдырып,
капустаны өзеннің ар жағына апарады. Капустаны қалдырады да, өзі бер жаққа
қайта оралады. Төрт қатынағанда ол ешкіні өзеннің ар жағына шығарады.

2. Айдынның Асқардан бойы ұзын, бірақ Жанаттан кіші. Кім ұзын?
Шешімі: Жанат - ұзын

3. Менің атым Медет Менің тәтемнің бір ғана інісі бар. Менің тәтемнің
інісінің аты кім? Жауабы: Медет

4. Термометр аяз болғасын – үш градус көрсетіп тұр. Осындай екі
термометр неше градус көрсетеді? Жауабы: үш

5. Бөлмедегі әр бұрышта бір мысықтан жәнеоған қарама-қарсы үш мысықтан
отырса, бөлмеде неше мысық бар? Жауабы: 4 мысық

6. Үстел үстінде үш стакан шие тұр. Марат бір стакан шиені жеп қойды.
Неше стакан қалды? Жауабы: үш стакан

7. Жүгіру жарысынан Асет, Марат, Талғат үш орынды алды, егер: Марат
екінші орын алмаса, ал Талғат –бірінші орын алмаса, кім қандай орын алды?
Жауабы: 1-Марат, 2-Асет, 3-Талғат

8. Көшеде екі әкесі, екі баласы, және атасы немересімен қыдырып жүр.
Көшеде неше адам жүр? Жауабы: үшеу

9. Екі бала шахматты екі сағат ойнады. Олардың әрқайсысы неше сағат
ойлады? Жауабы: екі сағат

10. Допты лақтырғанда, доп сол ізімен кері қайту үшін оны қалай лақтыру
керек? Жауабы: жоғары

11. Қараңғы бөлмеде майшам мен керосин лампасы бар. Бірінші не жағасыз?
Жауабы: шырпы

12. Суға қай кезде қолды кесіп алуға болады?
Жауабы: егер оны мұз етіп қатырса

13. Үш литрлік және бес литрлік суды қалай өлшеуге болады?
Жауабы: 3+3=6 6-5=1 3+1=4л
14. Бес гномға үш қызыл және төрт көк капюшонды көрсетеді. Қараңғыда үш
қызыл және екі көк капюшонды гномдардың бастарына кигізеді. Қалған
капюшондар жасырылады. Жарық жағылады. Гномдардың қайсылары өз бастарындағы
капюшонның түсін таба алады?
Шешімі: екі көк түсті капюшон киген гномдар таба алады. Себебі көк
капюшон киген гном алдында үш қызыл және бір көк капюшон киген гномдар
түрады. Ал қызыл капюшон саны үш, қалғаны көк. Сондықтан өз басындағы да
көк.

15. Үш гном бар. Сол үш гномға үш қызыл және үш көк капюшонды көрсетеді.
Қараңғыда үшеуіне екі қызыл және бір көк капюшонды кигізіп, қалғандарын
жасырады. Гномдардың қайсысы өз басындағы капюшоның түсін таба алады?
Жауабы: ешқайсысы

Олимпиада есептері 5-сынып

ІІ кезең

1.Санды өрнектің мәнін тап:

2010∙20092009-2009∙20102010

Жауабы: 0

2.Бөрененің ұзындығы 150см, оның 1/3 бөлігін кесіп тастады. Қалған
бөлігінің ұзындығы қанша?

3. Теңдеуді шеш:

5(х+26)=2(2х+102) Жауабы: х=66

4. 18 кубиктерден биіктігі 3 кубиктен тұратын тік бұрышты параллелипед
құрастырылды . егер бір кубиктің бетінің ауданы 19 см² болса,
параллелипедтің бетінің ауданы қандай?

Жауабы: S= 19 ∙18 = 342 см²

5. Арман, Ардақ Әсем 5- сыныпта оқиды. Олардың ішінде математик, суретші
шахматшы бар. Егер: а) суретші өз суретін салмай , Ардақтың портретін
салса; б) Әсем ұлдардан шахматтан жеңілмесе;Сыныпта кім шахматшы, кім
суретші, кім математик?

Жауабы : Әсем шахматшы; Ардақ метематик; Арман суретші.

6.Өрнекті ықшамдаңдар:

10х+7х-х+4х∙2 Жауабы: 24х

Олимпиада есептері 6-сынып

І кезең

1. Отбасыда төрт бала бар. Олардың жастары: 5, 8, 13, 15. Балалардың
аттары: Жәнібек, Райхан, Салтанат,Жанат. Қыздардың біреуі бала- бақшаға
барады. Жәнібектен үлкен,Райханның жасына Жанаттың жасын қоссаң, үшке
бөлінеді. Жанат кім? Қыз ба, ұл ма?

Жауабы: (5+13)=18:3 Райхан > Жәнібек. Райхан он үште, Жанат бесте. Ең
кішкентайы бесте, ол-Жанат, демек ол балабақшаға барады. Жанат-қыз

2. Он екі литрлік бөшкеде квас бар, соны сегіз литрлік және үш литрлік
екіге тең қалай бөлуге болады?

Шешімі: 12-3=9 9-3=6 6=6

3. 10 литрлік бөшкеде су бар және 7 литрлік, 2 литрлік бос ыдыстар бар.
Екі ыдысқа 5 литрден суды қалай тең бөлуге болады?

Шешімі: 10-7=3 7-2=5 2+3=5

4. Жаңа үй салып жатқан Бобер Бобтың 6 бөренесі бар. Олардың әрқайсысын
6-ға бөлу керек. Ол өзінің өткір тістерімен бөренені бір жерден кесу үшін 1
минут уақытын жібереді.Барлық жұмысқа оның қанша уақыты кетеді?

Шешімі: Бөренелердің біреуін 6-ға бөлу үшін 5 рет кесу керек. 1бөренеге-
5минут, 6*5=30 минут

5. 10 011 + 100 110 010 өрнегінен 0 мен 1 ді ауыстыруға рұқсат етіледі.
Солай неше алмастыру жасап, 18-ге бөлінетін санды шығаруға болады. Жауабы:2
алмастыру

6. Ойлаған санға бірді қостым, қосындыны екіге көбейттім. Көбейтінідіні
төртке бөлдім. Бөліндіден үшті азайттым. Бір шықты. Мен қандай сан ойладым?

Шешімі: (((x+1)*2)/4)-3=1

x=7

7. Мотоцикл жүргізушісі ауылға келе жатқанда жолдан өзіне қарсы ұш
жеңіл машина және бір камазды кездестірді. Ауылға неше машина бара жатыр?
Жауабы: Бір ғана мотоцикл

8. Сыныпта 35 оқушы бар. Қыздар ұлдардан үшке артық. Сыныпта ұлдар қанша
, қыздар қанша?

Шешімі: x+x+3=35 x=16(ұ) х+3=16+3=19(қ)

9. Есептеңіз. 7500*8001+8001*3500

Шешімі: 7500*8001+8001*3500=8001*(7500+3500)=800110 00

10. Марғұлан үш күнде жүз конверт сатып алды. Осы үш күннің бірінде ол кем
дегенде отыз төрт конверт алғанын дәләлдеңдер.

Шешімі: 100=33*3+1

11. Мектепте төрт жүз оқушы бар. Олардың ең болмағанда екеуі бір күнде
туғанын дәлелдеңіз.

Шешімі: (Дирихле принципі) 1 жылда 365, 366 күн бар. Демек, олардың
ең болмағанда екеуі бір күнде туған.

12. Қорапта 25 кг шеге бар. Табақты таразы мен массасы бір кг гирь тасты
қолданып, екі рет өлшеу арқылы қалай 19 кг шеге алуға болады?

Шешімі: 12+1кг=13 12/2=6 6=6 13+6=19

13 .1,2,3 цифрларының әрқайсы қайталанбайтындай етіп құрастырылған барлық
үш таңбалы сандардың қосындысын тап.

Шешімі: мүмкін нұсқаларды іріктеу 123+132+213+231+312+321=1332

14. Шаршының қабырғасын үш есе үлкейтсе, оның ауданы неше есе үлкееді?

Жауабы: 9 есе

15. Жұп санды үшке бөлгенде қалдық қандай болуы мүмкін.

Жауабы: 1 және 2

16. Дөңгелек бойында 60 рыцарь мен өтірікшілер тұр. Өтірікшілер әрдайым
өтірік айтады, Рыцарьлар әрқашан шындықты айтады. Бірақ рыцарьлар кейде
қалжындайды, яғни арасында өтірік айтады. Бұлардың әрқайсысы «рыцарь мен
өтіріші арасында тұрмын» дейді. Олардың арасында екі рыцарь қалжындайды.
Дөңгелек бойындағы өтірікшілер санын тап?

Жауабы: 20 өтірікші. Себебі, 2 өтірікші қатар тұра алмайды және 3 рыцарь
қатар тұра алмайды (тек 2 рыцарь қалжыңдағанда ғана қатар тұра алады). 2
рет (ррр) бола алмайды. Тек бір (өрө) және бір (ррр) бола алады. Қалғаны
(өрр). өрөрррөррөррөррөрр...өрр 20-өтірікші, 40-рыцарь.

17. Дөңгелек бойында он бес бала тұр. Әрбір қыздың оң жағында бір ұл
тұр.Ұлдардың жартысының оң жағында бір ұлдан тұр, ал қалған ұлдардың
жартысының оң жағында бір қыздан тұр. Неше қыз? Неше ұл бар?

Шешімі: Әр қыздың оң жағында ұл тұрғандықтан, қыздар мен ұлдардың
жұптары бар(қ,ұ). Бірақ ұлдардың жартысының оң жағында ұлдар тұрғандықтан,
дөңгелек бойында ҚҰҰ болуы керек. Ал қалған ұлдардың жартысының оң жағында
қыздар болуы керек. 5-қыз, 10-ұл.

18 .Суретші Худабеднов бір айда 42 картина салды. Олардың 17-сінде орман, 9-
нда өзен, ал 13-нде орманда, өзенде салынған. Қалған картинкаларда
түсініксіз суреттер бар. Қанша түсініксіз суреттер бар?

Жауабы: Эйлер-Венн диаграммасы. (29-17)-13=33 42-33=9

19. Егер фигураның периметрі 32 см екені белгілі болса, онда осы фигураның
ауданын табыңыз. Жауабы: 16жағы бар. 32:16=2. Кішкентай квадраттың бір
қабырқасының ұзындығы - 2см. Кішкене квадрат ауданы: S=2*2=4 Үлкен квадрат
ауданы одан екі есе үлкен S=4*4=16 Kішкене квадраттар -8.
S=8*4=32 S=32+16=48

20. Мұғалім оқушыларға 415327 және 8373 сандарының көбейтіндісін табуды
берді. Жәнібек есепті бірінші орындап, жауабы 328363624 деді. -Бұл қате,
-деді Алишер -Неге, сен әлі шығарған жоқсын ғой, -деп Жәнібек ашуланды.
-Сонда да оның қате екенін көріп тұрмын, -деді Алишер. Кімдікі дұрыс?
Шешімі: Жәнібек дұрыс айтты. 1)Соңғы цифралардың көбейтіндісі бірге
аяқталуы керек. 2)Екі тақ санның көбейтіндісі тақ санға аяқталуы керек.

Олимпиада есептері 7-сынып

І кезең

* 1.Тоғыз литрлік және төрт литрлік екі ыдыс берілген. Осы ыдыстардың
көмегімен бактан алты литр суды қалай алуға болады? (суды бакқа қайта
құюға болады)

Шешімі: 9-4-4=1 9-4=5 5+1=6

* 8 л, 5 л, 3 л ыдыстар берілсін. 8 л ыдыс суға толы. Енді осы суды екі
ыдысқа 4 литрден қалай тең бөлуге болады?

Шешімі: 8-5=3 5-3=2 3+3=6 6-2=4

* Әділ тақтаға екі сан жазды. Мейрамбек олардың қосындасын қасына жазды.
Жәнібек тақтадағы үш санын қосты. Егер Мейрамбектің жазған саны бес
болса, Жәнібек тапқан қосынды нешеге тең?

Жауабы: 5+5+10=20

* Туристік агенство «Дуремар» Карабасқа «Қиялилар әлеміне» үш билетті,
яңни екі үлкен адамға және бір балаға арналған билеттерді -3543 теңгеге
береміз деді. Балаларға арналған билет үлкен адамдарға арналған билеттен
бес жүз теңгеге арзан. Карабас олардың өзін алдап тұрғанын қалай
түсінді? Жауабы: 1) Егер баланың билетінің құны үлкендердікімен бірдей
болса, онда билеттің құны 3543+500=4043 болатын еді. Бірақ 4043 үшке
бөлінбейді. 2) х-үлкен адамның билетінің құны. 3x-500=3543 3x=3543+500
X=4043/3 Теңдеудің натурал шешімі жоқ.

* Үш таңбалы санның соңғы екі цифрларының орындарын ауыстырып, алғашқы үш
таңбалы санға қосты. Одан 195... деп басталатын төрт таңбалы сан шықты.
Онд алғашқы үш таңбалы сан шықты. Онда алғашқы үш таңбалы санның соңғы
цифрі қандай сандар болуы мүмкін? Жауабы: 9 Талғат cba + cab ------ 195
* Екі бірдей санның қосындысынан (c+c) жұп сан шығу керек. Cондықтан
b және a сандарының қосындысы 10-нан үлкен, яғни 14-ке тең. Сондықтан а
цифрі 5-тен кіші бола алмайды. Демек а цифрінің орнына 5-тен 9-ға
дейінгі сандарды қоюға болады.

* А қаласынан В қаласына Печкин жолға шықты. Ал Матроскин керісінше В
қаласынан А қаласына шықты. Олар кездскесін, Печкин қайтадан кері жүрді,
ал Матроскин сол жүрген жолымен жүре берді. Печкин А қаласына
Матроскиннен 30 минутқа ерте келеді және оның жылдамдығы Матроскиннің
жылдамдығынан 6 есе көп еді. В қаласынан А қаласына дейін Матроскин
қанша уақыт жіберді?

Жауабы: Кездескенге дейін Печкин Матроскиннің жүрген жолынан 6 есе артық
жол жүрді. Печкин А қаласына қайта оралғанға дейін Матроскин
кездескеенше дейін жүрген жолындай жол жүрді. Демек, Матроскинге 30минут
ішінде әлі жүрген жолының бесеуіндей жүру керек. 30:5=6 мин. Демек,
Матроскин Печкинге кездескенше дейін 6 мин жүрген Онда 6+6*6=42мин.

* Отбасында анасы, әкесі және 4 баласы бар. Балалардың орташа бойы 120 см,
ал ата-аналарының орташа бойы 174 см. Барлық отбасы мүшелерінің орташа
бойы неше см?

Шешімі: 120*4=480 174*2=348 4+2=6 (480+348)/6=138 см

* Кесіндіге аралары 1 см, 2 см, 3 см, 4 см, 5 см, 6 см, 7 см, 8 см
болатындай ең аз неше нүкте белгілеуге болады? (5 нүкте) А В С D Е
АВ=ВС=1 см 10 СD=DE=3 см

* Ондық цифрлары бірліктер цифрларынан үлкен болатын қанша екі таңбалы сан
бар? Жауабы: 45 сан

* Кесіндінің әрқайсысында 4 нүктеден болатындай етіп, екі кесіндіде қанша
нүктені орналастыруға болады? Шешімі: Екі кесіндіні қиылыстырып,
ортасына бір нүктені қоямыз. Қалғандары сәйкесінше. 7 нүкте қоюға болады

* Есептеңіз. 99-97+95-93+91-92+...+7-5+3-1

Шешімі: 1 мен 99 сандарының арасында 50 тақ сан. Тақ сандардың айрымын
екі-екіден алсақ, 25 жұп бар. Айырымы 2-ге тең. 25*2=50

* 1-ден 81-ге дейінгі барлық натурал сандардың көбейтіндісі қандай цифрға
аяқталады? Шешімі: 0-ге, себебі кез келген санды 0 цифрымен аяқталатын
санға көбейткенде, 0-ге аяқталатын сан шығады.

* 4 қарындаш пен 3 жалпы дәптер 54 тг, 2 қарындаш пен 2 жалпы дәптер 34 тг
тұрады. 8 қарындаш пен 7 дәптер қанша тг тұрады?

Шешімі: 4қ+3жд=54 2қ+2жд=34 жүйе құрып, 1 қарындаш пен 1 жалпы дәптердің
құнын тауып аламыз. 1к-3тг, 1жд-14 8к-24тг, 7жд-98тг

* Шахмат турниріне 7 адам қатысты. Әркім әрқайсымен бір партиядан ойнады.
Барлық ойналған партиялар саны қанша?

Шешімі: 6+5+4+3+2+1=21 партия

* Тақ цифрлардың көмегімен жазылған қанша екі таңбалы сан бар?
Жауабы:1,3,5,7,9 цифрлары арқылы 20 сан

* Үш метрлік 60 бөренелерді жарты метрден кесу керек болса, оларды неше
рет кесу керек?

Шешімі: 3/0,5=6 бөлік 6 бөлікті алу үшін бөренені 5 рет кесеміз. 60*5=300
рет

* Үйдің 1-ші қабатынан 3-ші қабатына көтерілу үшін 52 баспалдақты басып
өту керек. Осы үйдің 1-ші қабатынан 6-шы қабатына көтерілі үшін қанша
баспалдақты басып өту керек? Шешімі: 52:2=26 26+26+26+52=130 б

* Бір жылда ең көп дегенде неше жексенбі болуы мүмкін? Жауабы: 53

* Әкесі 27 жаста болғанда баласы 3 жаста болды. Ал казір баласының жасы
әкесінің жасынан 3 есе кем. әрқайсының жасы нешеде? Жауабы: 36;12

* Дүкенде 5 әртүрлі кесе және 3 әртүрлі тәрелке бар. Неше әдіспен 1тәрелке
мен 1 кесені сатып алуға болады? Шешімі: 5*3=15

* Ғажайып елде А,Б,В деген 3 қала бар. А қаласынан Б қаласына 6 жол, ал Б
қаласынан В қаласына 4 жол апарады. Неше тәсілмен А қаласынан В қаласына
жетуге болады? Шешімі: 6*4=24

* 1 кг, 2 кг, 3 кг, ....., 53 кг, 54 кг гиртастарын салмақтары бірдей
болатын үш үйіндіге бөл. Шешімі: Гаусс әдісі:
1+2+3+...+52+53+54=27*55=1485 1485/3=495

* Екі жас коллекционердің әрқайсында 20 маркадан және 10 значоктан бар.
Бір маркаға бір марка, бір значокқа бір значок беруді олар шынайы
айырбас деп атайды. Онда екі коллекционер бір-бірімен неше тәсілмен
шынайы айырбас жасай алады? Шешімі: 20*20=400 10*10=100 400+100=500

555555 саны 3 пен 5-ке бөлінеді ме? Шешімі: бөлінеді, себебі: 1)5-ке
аяқталады – 5-ке бөлінеді, 2)цифрларының қосындысы 3-ке бөлінеді – 3-ке
бөлінеді