Әдебиет -адамшылық шұғыласы

Тақырыбы: <<Әдебиет - адамшылық шұғыласы!>>
Мақсаты:балалардың әдебиетке деген құштарлығын арттыру, туған әдебиеті мен жерін сүйе білуге баулу, көркем шығарманы оқып, талдап, тәрбие алуға шақыра отырып, эстетикалық тәрбие беру.
Көрнекілігі:әдебиет жайлы өлеңдер жазылған, суреттері бар слайдтар, әдеби шығармалардан үзінділер, үлестірмелер.
Барысы:
* Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасып, назарларын әдеби- танымдық сабаққа аударып, бүгінгі сыныптан тыс жұмыстың тақырыбын айтып, мақсатымен таныстыру.
Негізгі бөлім. Мұғалімнің кіріспе сөзі. Бүкіләлемдік әдебиет тарихында қазақ әдебиетінің алар орны ерекше екенін білеміз. Бірақ қазіргі күні көбіміз әдеби шығарма оқу орнына ғаламтордың ақпараттарына тым тәуелді болып бара жатырмыз. Бұл - адамзатты рухани тұрғыдан аздыратын әрекет, себебі әдебиет - адамшылық шұғыласы. Әдеби шығарманы оқығанда, біз тек тілімізді дамытып қана қоймаймыз, адамдық қасиеттерді де бойымызға сіңіре бастаймыз. Біздің бүгінгі жұмысымыз да осылай аталады. Сайыс түрінде өтілетін танымдық сағатымызға 8-<<А>> сыныбынан <<Асыл сөз>> тобы, 8-<<Б>> сыныбынан <<Қара сөз>> тобы және 8-<<В>> сыныбынан <<Сөз өнері>> тобы қатыспақ, қарсы алайық!
Топтардың топ атын, төсбелгісін және топ мүшелерін таныстырулары:
Топ атын топ ұранымен таныстыра отырып, топ мүшелері өз есімдерін бір-бір әдеби эпитетпен тіркестіре айтулары керек.
Сайыс шарттары:
* Берілген авторлардың шығармаларын сәйкесінше орналастыру.
* Слайд арқылы көрсетілген сұрақтарға жауап беру.
* Үйден салып келген суретте қай шығарма бейнеленгенін табу.
* Жанкүйерлер сайысы
* Бүгінгі сайыс туралы <<Сараптау қағазын>> тоолтыру.
* Сайыс қорытындысын шығару.
І.Берілген авторлардың шығармаларын сәйкесінше орналастырыңдар:
№
авторлар
№
Әдеби шығармалар
1
Сәбит Мұқанов
1
<<Ақ бантик>>
2
Ғабит Мүсірепов
2
<<Алтын Орда>>
3
Ілияс Есенберлин
3
<<Аш бөрі>>
4
Тәкен Әлімқұлов
4
<<Бурыл ат>>
5
Бердібек Соқпақбаев
5
<<Балуан Шолақ>>
6
Әбіш Кекілбаев
6
<<Қараой>>
7
Қарауылбек Қазиев
7
<<Қымыз>>
8
Мұхтар Мағауин
8
<<Сайтан көпіо>>
9
Дүкенбай Досжанов
9
<<Тазының өлімі>>
10
Оралхан Бөкеев
10
<<Шұғыла>>
Оқушыларға төмендегідей жауап қағазы таратылып беріледі, олар 2 минутта сол кестеге тиісінше сандарды орналастырулары керек:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Уақыт өткен соң дұрыс жауаппен тексеріледі:
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
5
10
2
6
4
3
1
9
7
8
Топтардың әр дұрыс жауабы 1 ұпаймен есептеліп, бағалау қағазына жазылып отырады.
ІІ. Слайд арқылы көрсетілген сұрақтарға жауап беру.
1.Мына үзінді қай шығармадан?
1.<<Маужыраған көзі ілініп кеткен екен, түс көрді. Сары үрпек балапан шиқ-шиқ етеді. <<Кел, ойнайық>>- дейді. Өзі кіп-кішкентай. Сүйкімді. Міне, екеуі бірін-бірі қуып ойнап жүр. Шөже мұндай жүйрік болар ма, жеткізер емес. >>
2. Мына диалог қай шығарма кейіпкерлері арасында болды?
- Мен де оған ұшуды армандайтынмын.
- Бірақ сенен космонавт шықпас еді.
- Не себепті шықпас еді?
- Себебі сен тым қорқақсың?
3. <<Тазының өлімі>> шығармасында мынадай үзінді бар:
<<Күшіктің мойнына ою-өрнекті жез ... жасатып тақты да, содан ұстап жүретін болды>> Көп нүктенің орнына қойылуға тиісті қандай сөз?
4.Мына диалог қай шығармадан:
- Аққу қанша жасайды?
- Жүз жетпіс, жүз сексен.
- Бүркіт ше?
- Әрі кетсе, жетпіс-сексен.
- Әлді бүркіт неге әлсіз аққудан аз жасайды?
Құсбегі қарт қалай жауап берді. Жауап оған ұнады ма? Не себепті?
5.Мына үзіндіні толықтыр:
<<Бірақ аңшылардың ырымы бойынша, ауылдан шыға бере қоян кездессе, оны қалай да соғып алу керек. Әйтпесе...>>
* <<Қымыз>> шығармасында ұлттық сусынның жасалу әдісі керемет ашылған. Келесі тапсырма бойынша таратып берген қымыз түрлері кімдерге ұсынылатынын табу керек.
<<... қымызды жақтырмаған адамына береді. ... қымызды сырласар қонағына береді. Оны <<әуезді мәслихаттың кеніші>> деседі. Ғашықтар мен ақындарға ... қымыз ұсынады. Сусынның сосынғы төресі - ... қымыз. ... қымызды жауға шабар батырлар мен бәтуаға жүрер елшілер ішеді. ... қымызды қазақ кезбе, бақсы, бәдік, саудагер жандарға беретін болған >>
Керекті сөздер: саумал, құнан, дөнен, бесті, қу, у қымыздар.
ІІІ.Үйден салып келген суретте қай шығарма бейнеленгенін табу.
Әр топтың үйден салып келген суреттері алмастырылады, олардың қай шығармадан екенін табу керек.
ІҮ.Жанкүйерлер сайысы: осы шығармалар арасында халыққа танымал қандай тұлғалар жайлы оқыдыңдар, шығармада олардың қандай қасиеттері суреттелген?
Жауабы: Махамбет, Құрманғазы, Балуан Шолақ
Ү.Бүгінгі сайыс туралы <<Сараптау қағазын>> толтыру.
Әр топқа сараптау қағазы таратылады, онда бүгінгі сайыс жайлы өз ой-пікірлерін қалдырулары керек:
Қандай жаңа мәлімет алдыңдар?
Қандай тәрбие алдық деп ойлайсыңдар?
Не ұнады?
Не қорқытты?
Сендер сайыс барысында қандай сезімде болдыңдар
Өкініш болды ма?
Пікір, баға, ұсыныс

ҮІ.Сайыс қорытындысын шығару.

<<Асыл сөз>>
<<Қара сөз>>
<<Сөз өнері>>
таныстыру

Сәйкестікті табу

Сұрақтар мен тапсырмалар

Сурет

Жанкүйерлер жауабы

қорытынды

Қорытынды. Сайыс нәтижесін хабарлау, оқушыларды мақтау-марапаттау, алған әсерлерімен бөлісу. Келесі сайыстарда сәттілік тілеп, сыныптан тыс жұмысты аяқтау.
<<Бекітемін>>
№ 70 мектеп-лицейі директорының
тәрбие ісі жөніндегі орынбасары:
_____________Жетпысбаева Н.Б.





Сыныптан тыс жұмыс
Тақырыбы:
<<Әдебиет - адамшылық шұғыласы>>









Дайындаған: Алпанова Ж.Б.

Астана қаласы