Абайдың "толық адам" философиясы. 11-сынып

Сабақ жүргізген мұғалімнің аты-жөні
Имансеитова Зауре Айсаевна
11<<ә>> сыныбы

Алматы облысы
Ұйғыр ауданы
<<Сүмбе орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен>>коммуналдық мемлекеттік мекемесі
Мерзімі
26.02.2015

Сабақтың тақырыбы
Абайдың <<Толық адам>>философиясы
Сілтеме
Абайдың өлеңдер жинағы,2005ж. ІІ томдық.
<<Абай>>энциклопедиясы,Абайдың қара сөздері,презентация
Мұғалімдерге арналған нұсқаулық.
Жалпы мақсаты
Ұлы ақын мұрасы арқылы, оның Толық адам туралы тағылымы негізінде оқушыларға Адамды сүю, оны құрметтеу, биік адамгершілік, елжандылық, имандылық, ізгілікті үлгі ету. Соның негізінде олардың жан-жақты дамыған тұлға болып қалыптасуына түрткі жасау. Өзін-өзі тануларына, өзін-өзі, бір-бірін тәрбиелеуге ықпал ету, тәлімдік мүмкіндік туғызу,оқушылардың бір-біріне деген сыйластық, өзгені өзіндей қабылдауға, өзге ұлттардың салт-дәстүрлерін сыйлаудың маңызына мән беру;Абайдың өлеңдері мен қара сөздерін талдай отырып, әр оқушының өз тапсырмасын орындауына қолайлы орта туғызу, Абайдың қарасөздерін оқыту арқылы ақыл, қайрат, жүрек, ғылымның адам өмірінде алатын орнын түсінуге, адамның ішкі жан дүниесін түсінуге, өз бойларында осы қасиеттер болуы үшін күресе білуге, ақынның қарасөздерінің мәнін, ғылыми-философиялық ойды түсінулерін, сөйлеу, талдау дағдыларын қалыптастыру.
Міндеттер
1 Оқушыларды Абай шығармашылығымен, соның ішінде Толық адам туралы ұстанымдарымен таныстыру.Абай шығармаларының тақырыбы мен идеясын ашу, мәтіннің танымдық сипатын, құрылымдық бөліктерін өздері байқап алатын, түсіне алатын нәтижеге жеткізу, көркем мәтінмен жұмыс істей білу дағдысын жетілдіру, оқып-түйгендері жайлы ой қорытындысын айтқызып жаттықтыру; бір-біріне түсіндіру арқылы ұжымдық шығармашылық жұмыс жүргізе білуге баулу;
2. Ұлы ақынның еңбектерін оқи отырып, елін сүюге, адамгершілік, адалдық, ізгілікке, ғылым-білімді меңгерген көкірегі ояу азамат болуға баулу.
3.өз бетінше ізденуге баулу.
СТО-ға байланысты: -әңгімені бүгінгі өмірмен байланыстыру; өзіндік көзқарас, пікірін қорғауға бағыттау;
Топқа байланысты: - әр оқушының жеке, жұптық, топтық жұмысы, өз пікірін қорғайды, бір-бірінің нұсқауларын орындайды.
Сабақта туындаған негізгі идеялар
Топқа бөлу, сыни ойлану, ой қорыту, өз ойларын дәлелдей алуға дағдыландыру
Күтілетін нәтиже
-Абай туралы, оның асыл қазынасы туралы білімдері толығады.
-Поэзияны сүйетін, эстетикалық сезімдері, дүниетанымдары жетілген тұлғалық қасиеттері дамиды.
-Адамды құрметтеу, оны бағалау сезімдері артады.
-Толық адамды үлгі тұтады, оған ұқсағылары келеді, алдарына мақсат қояды.
-Ұлтжандылық, Отансүйгіштік сезімдері қалыптасады. Азаматтық позициялары беки түседі.
-Адамзат баласын құрметтеу, ізгілік пен имандылықты өмірінің мақсаты ете білетін әділ, <<халық>> деп соққан жүрегі бар жан-жақты тұлға қалыптастыруға қол жеткізуге болады.
-Абай шығармаларын өмірмен байланыстырып, салыстырып өз толғанысын қорытады.
Нәтижені бағалау
Жазу арқылы (ойтолғау жазу)
Көрнекіліктер
АКТ,үлестірмелі қағаздар, , маркер,стикер
Әдістер
СТО стратегиялары: <<Ойшақыру>>, <<Алты қалпақ>>, <<Ой толғау>>, <<топтастыру>>,

Сабақтың мазмұны
Уақыты
Стратегиялар
Ресурстар
Мұғалімнің әрекеті
Оқушының әрекеті
2 мин
Ұйымдастыру кезеңі
Тренинг
Оқушылар ынтымақтастық шеңберін құрып, бір-біріне жақсы тілек айтады.
Смайликтер арқылы топтарға бөлу
Сағат тілі бағытымен оқушылар бір-біріне жақсы тілек айтып шығады.Смайлик түстеріне қарай топтасады.
I кезең: <<Көпір>> тапсырмаларын оқушылар үйде орындап, бүгінгі сабаққа дайындалып келеді.
Осы кезеңде ойлауды Блум бойынша жіктеудің <<Білу>> мен <<Түсіну>> тәсілдері жүзеге асырылады.
3 мин
Ойлауды Блум бойынша жік-
теу
<<Білу>>
Интербел-
сенді тақта

Жүсіп Баласағұнның <<Жәуанмәртлік>>, Йасауидің <<Хал ілімі>> және Абайдың <<Толық адам>> ілімінің арасындағы ұқсастықтар мен ерекшеліктер және дәстүр жалғастығы туралы сұралады
Үйден ізденіп оқып келген Абай туралы білетіндерін слайдтар арқылы тиянақтайды.
5мин
<<Түсіну>>
Абай шығармалары,маркер,стикер,А-3
Ой шақыру:
Жүрегімнің түбіне терең бойла,
Мен бір жұмбақ адаммын, оны да ойла.
Соқтықпалы, соқпақсыз жерде өстім,
Мыңмен жалғыз алыстым, кінә қойма.
Мына шумақтың қай тармағына ерекше назар аударар едіңдер?
Мен бір жұмбақ адаммын.
Ендеше, бүгінгі сабақтың мақсаты осы Абай жұмбағын шеше отырып, шығармаларына талдау жасау.
1-топқа: Абай өлеңдеріндегі Адам проблемасы жайында ой тастау.
2-топқа: Өз пікірлеріңше Адамды адам етіп тұратын қандай қасиеттері?
- Кейде халық біреулерді <<Адам емес>> деп жатады,
оларға кімдерді жатқызар едіңдер?
- Қалай ойлайсыңдар, <<Адам>> деген кім?
Жеке, жұппен, топпен жұмыс істеп, ойларын ортаға салады. Постер қорғайды.
II кезең(Мағынаны тану) жаңа сабақты топтық жұмыс барысында оқушылардың өз бетімен меңгеруіне жағдай жасау: а) оқушылар <<Қолдану>>, <<Талдау>>, <<Жинақтау>> тәсілдеріне сәйкес тапсырмаларын өздері орындайды (20 минут);ә) жауаптарын мұғаліммен бірге талдайды . Нәтижесі ауызша марапатталады.
20 мин
<<Қолдану>>, <<Талдау>>, <<Жинақтау>>
Абайдың қара сөздері үнтаспа Постер,маркер,стикер
<<Үш - ақ нәрсе адамның қасиеті...>>
(Абай және Толық Адам мәселесі)
Ақын тағылым еткен адам қасиеттерін негізге ала отырып, Толық Адам туралы көзқарастарын, пікірлерін толықтыру. Өз-өзін тануға, <<Мен>> менталитетін қалыптастыруға түрткі жасау. Абай айтқан, армандағы Толық Адам қасиеттерінің Елбасымыз
Н. Назарбаев бойынан табылатынын ғибрат ету.

Абай тағылымы негізінде Толық Адамның басты қаситтерінің бірі - өнер білімге ұмытылу екенін басты ұстаным ете отырып, оқушылардың өнер - білімге деген, ынтасының дамуына түрткі жасау.
Егеменді еліміздің өнер - білім, ғылымға ерекше назар аударып отырғанын әңгімелеу.

<<Толық адам>> анықтамасы жасалады.

Сұрақтарға жауап алу
- Ақыл деген не? Абай айтқан <<нұрлы ақылдың>> басты белгілерін қалай түсіндірер едіңдер?
- Қайрат пен <<ыстық қайраттың>> негізгі ерекшеліктері қандай?
- <<Жылы жүрек>> туралы не айтуға болады?
- Ұлы ақын осы үшеуіне неге көңіл бөлген, неге осы үшеуін бірлікте ұста деген?
-Өзіңше, Толық Адамның тағы да қандай қасиеттері бар? Ұлы баба мұрагерлері ретінде оның айтқандарына не қосар едіңдер?
- Абайдың өнер - білім туралы жазған қай өлеңі жүрегіңе жақын? Себебі?
- Ақынның <<Бір ғылымнан басқаның кеселі көп асқанға>> деген ұлағатын қалай түсіндірер едіңдер?
- Қалай ойлайсыңдар бәсекеге қабілетті 50 елдің қатарына қосылу мақсаты алдыда тұрғанда Абайдың ғылым - білім туралы өлеңдерінің маңызы бар ма?
<< Толық Адам және оның қасиеттері>> тақырыбында постер қорғайды
2 мин
Сергіту сәті
Ән, үнтаспа
<<Сегіз аяқ>> әнін тыңдату арқылы ойларын сергітеді.
Ән мазмұны арқылы ойларын сергітеді.
III кезең(Ой толғаныс кезеңі)(кері байланыс - бағалау кезеңі): Бұнда <<бағалау>> тәсілін орындау арқылы ойтолғаныс жасау, сабақ барысы, оқушылардың іс-әрекеті жайлы пікір,оқушылар белсенділігін бағалау,кері байланыс жүзеге асады.
10 мин
<<Бағалау>>
<<Алты қалпақ>>
<<Абайдың қара сөздерінен алған әсерім>> ой толғаныс
Сөзден алған әсерлерін қорыта отырып, шығармаға баға береді., ойларын ортаға салады.
2 мин
Қорытынды. Бағалау
Сабақ талдау парақтары,
бағалау парақтары
Сабақ бойынша сезімдерін бір сөйлемге сыйғызып жазу.Сабақты қорытады. Өздерін бағалауларын сұрайды. Қорытынды баға туралы айтады.
Топ басшылары өз тобындағы оқушыларды бағалап, жиынтық баға шығарады. Стикерлерге кері байланыс көрсетіледі.
1 мин
Үйге тапсырма
Кубизм стратегиясы
<<Мен кіммін?>> толық адам проблемасы бойынша жоба қорғау.
Абай армандаған толық адамға сай болатынын дәлелдеу