Жармадан және бұршақ, макарон өнімдерінен тағамдар даярлау технологиясы

Сабақтың тақырыбы:
Жармадан және бұршақ, макарон өнімдерінен тағамдар даярлау технологиясы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларды жарма, бұршақ тағамдарының азықтың құндылығымен, жіктелуімен, екінші тағамдарды әзірлеу технологиясымен таныстыру.
Дамытушылық: ойлауды, танымдық қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: жеке және топта жұмыс істей білуге, азық-түліктерге ұқыптылықпен қарауға тәрбиелеу.
Сабақ үлгісі: аралас сабақ
Пәнаралық байланыс: биология
Көрнекілігі: дайын тағамдар, кітаптар, журналдар, схема
Сабақтың барысы:
* Ұйымдастыру кезеңі.
* Сәлемдесу
* Кезекшінің рапорты
* Оқушылардың назарын сабаққа аудару
* Үй жұмысын тексеру.
* Сұрақ-жауап, кесте, трек сызбасын пайдаланып, үй жұмысын тексеру.
* Үйден көкөністен жасап келген тағамның жасалу технологиясымен таныстыру.
* Жаңа сабақ.
* Жармалардан әр түрлі тағамдар мен гарнирлер дайындау.
* Трек сызба.
* Кесте бойынша жармалардың құрамын анықтау.
* Ботқа пісіру ережелері.
* Ботқаның сапасына қойылатын талаптар.
Жарманы әр түрлі тағамдар мен гарнирлер даярлау үшін қолданады. Оларды мынадай топтарға бөлуге болады:
Құрамында крахмалы көп - күріш, манка, арпа
Құрамында белоктары көп - сұлы, қарақұмық, тары
Құрамында майы көп - сұлы, тары қарақұмық
Дәрумендердің мөлшеріне қарай сұлы жармасы, одан кейін қарақұмық, тары бірінші орында, ал күріш пен манка соңғы орынды алады. Өндірісте күрішті жылтыратып, жарқыратып өңдегенде, сыртқы қабығымен бірге В тобының дәрумендері жойылады. Жармаларда фосфор мен кальций аз болғандықтан, ботқаны көбінесе сүтке пісіреді. Жармалардан әр түрлі тағамдар дайындалады:

Макарон өнімдерін екі тәсілмен: көп суға, аз суға пісіреді. Бірінші тәсіл 100 г макаронға 2 стакан су, май қосып тұз салады. Макаронды қайнап жатқан тұзды суға салады, піскеннен кейін сүзгішке аударады. Суы әбден ағып болған соң, май немесе тұздық қосып ұсынады.
Екінші тәсілмен дайындаған кезде 100 г макаронға 1 ст су құяды. Макаронды қайнап жатқан тұзды суға салып, қоюланғанша пісіреді, оқтын-оқтын араластырады, содан соң май қосып, ыдыстың қақпағын жауып, баяу отқа қойып пісіреді.
Макарон өнімдерінің пісу уақыты макарон 20-30-минут, кеспе 20-25, вермишель 10-12 минут.
Жүгері - тамақ өнеркәсібі үшін аса маңызды дақыл. Жүгерінің қантты сорттарынан сүттену кезінде жинап, консерві жасайды. Берік женшөп қорын жасауда да жүгерінің маңызы үлкен.
Қарақұмық - жарма дақылдарының ішіндегі маңыздыларының бірі. Ол - болды өсімдік. Бал аралары оның әр гектарынан 50-60 кг , ал қолайлы жағдайда 100 кг дейін бал жинайды.
Ботқа пісіру ережелері.
* Ботқаны - суға, сорпаға, сүтке пісіреді.
* Пісірер алдында жарманы өңдейді: іріктейді, електен өткізеді, жуады, кептіреді немесе қуырады, суға жібітіп қояды.
* Ботқаны түбі қалың ыдысқа пісіреді. Ол үшін ыдысты пісу өлшеміне қарай таңдап алады
* Сұйықты құйған кезде жуылған жармада 10-30 % су болатынын ескеру керек.
* Сүт ботқасын пісіргенде, алдымен жарманы суға шала пісіріп алады да, суын төгіп, сүт құяды.
Ботқаның сапасына қойылатын талаптар
* Дайын үгілмелі ботқада дән өз қалпын сақтап, жақсы піскен , жұмсақ, біір-біріне жабыспайтындай болуы керек.
* Үгілмелі ботқаның құрамы біркелкі, түйіршіксіз, қою, әбден пісіп, жабысып тұруы керек.
* Сұйық ботқа да әбден пісіп , жабысып тұрады, құрамы біркелкі, сұйық болады. Тәрелкеге құйғанда жайылып кетеді.
* Сабақты бекіту.
Дәнді-дақылдардан дайындалатын бүкіл мұсылман халықтарының ерекше тағамы - наурыз көже.
Оны Өзбекстан, Тәжікстан, Қырғызстан, Иран, Пәкістан, Ауғаныстан т.б. елдерде де тойлайды. Наурызда күн мен түн теңелетін 21-нен 22-не қараған түні басталады. Табиғат ақ-қара түсін жасыл ала түске ауыстырады, жаңа күн туады.("нау"-жаңа, "рауз"-күн ). Бұл күні ескі наным бойынша , жер бетін Қыдыр баба аралайды , адамдарға бақыт, жақсылық әкеледі деп сенген.
Наурыз көже - наурыз мерекесінің ең басты тағамы. Ол жеті түрлі тағамнан: су, ет, тұз және бірнеше түрлі дәнді-дақылдардан күріш, жүгері, бидайдан жасалады.
* Үйге тапсырма. Дәнді-дақылдардан жасалатын тағамдар технологиясы.
* Қорытынды.
* Оқушылардың жасаған тағамдарының кемшіліктеріне тоқталу.
* Оқушыларды бағалау.
* Жұмыс орнын жинастыру.