Химиялық реакция типтері: орынбасу, алмасу. 8 сынып

Агедилова Гүлмира Ғилажқызы- химия пәнінің жоғарғы санатты мұғалімі. ӘБ жетекшісі, еңбек өтілі 19 жыл. Оқушылары пәндер бойынша, түрлі байқауларда әрдайым үлкен жетістіктерге жетеді. Аудандық білім бөлімінің мақтау қағазымен марапатталған.

Сабақтың тақырыбы: «Химиялық реакция типтері: орынбасу, алмасу"

8 сынып

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: орынбасу, алмасу реакция теңдеулерін жаза білуге, бір-бірінен ажырата білуге, теңестіруге үйрету.

Дамытушылық: өздігінен жұмыс істеу арқылы оқушылардың өз бетінше ойлау жүйесін дамыту, белсенділіктерін, шығармашылығын арттыру.

Тәрбиелік: химия пәні нақты дәлелдемені қажет ететін ғылым екеніне оқушылардың көзін жеткізу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: тәжірибе жасау, жаттығулар орындату, интерактивті

тақта мен оқулықпен жұмыс.

Көрнекіліктер: интерактивті тақта

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі

Оқушылардың сабаққа қатысуы мен оқу құралдарының әзірлігі тексеріліп, назарын сабаққа аударамын.

Сабақтың барысы:

1) Ұйымдастыру кезеңі

2) Үй тапсырмасын тексеру

3) Жаңа сабақты меңгерту

4) Білімді тиянақтау

5) Бағалау

6) Үй тапсырмасы

Психологиялық дайындық (үш қатарға 2 тапсырмадан беріледі, реакция теңдеулерін құрастыру)

1. Кальций мен хлор 2. Сутек пен оттек

3. Кальций мен күкірт 4. Темір (ІІІ) мен оттек

5. Мыс (І) пен оттек 6. Марганец (ІІ) мен хлор

«Кім жылдам?»

Үй тапсырмасын тексеру

1. Қандай реакция типтерін білесіңдер?

2. Қосылу реакциясына анықтама беріңдер.

3. Айырылу реакциясына анықтама беріңдер.

4. Зат массасының сақталу заның кім ашты?

5. Зат құрамының тұрақтылық занын кім ашты?

“Бос орынды толтыр” (әр топқа тапсырма беріледі қорытындылау, реакция типін анықта)

1. Ca + … → CaO 2. H2O → … + …

3. … + O ₂ → MgO 4. MgCO ₃ →… + CO ₂ ↑

5. N ₂ + … =NH ₃ 6. H ₂ +Cl ₂ = …

Жаңа тақырып: Химиялық реакция типтері: орынбасу, алмасу”

Химиялық реакция типтері

Орынбасу реакциясы алмасу реакциясы

Күрделі заттың құрамындағы бір элемент атомының орнын жай заттың атомы басатын

Күрделі зат пен жай зат арасындағы реакция

Mg + H ₂ SO ₄ = MgSO ₄ + H ₂

_{CuSO4+Fe=Cu+FeSO4}

Ғе + СuSО ₄ = ҒеSО ₄ + Сu

Екі күрделі заттың құрамындағы атомдар бірінің бірі басуы арқылы жүретін реакция

CuO+HCI=CuCI ₂ +H ₂ O CaO+H ₂ SO ₄ =CaSO ₄ +H ₂ O

Тәжірибе алаңы

1. Мырыш пен тұз қышқылының әрекеттесуі. (әр үстелге сынауықтар, реактивтер)

2. Барий хлориді мен натрий сульфатының реакциясы.

3. Видео-опыт: интерактивтітақтамен 1. Мыстың, мырыштың тұз қышқылымен әрекеттесуі(орынбасу реакция)

2. Кальций, темір оксидтерінің тұз қышқылымен әрекеттесуі. (алмасу реакциясы)

3. Барий хлоридінің күкірт қышқылымен әрекеттесуі. (алмасу реакциясы)

“Химиялық лото” ойыны

Тапсырма: Төменде берілген формулаларды реакция теңдеулерімен сәйкестендіріп, коэффиценттерін қойыңыздар, әр топқа тапсырма беріледі.

Fe+Cl ₂ =

Zn+H ₂ SO ₄ =

2Na+Cl ₂ =

Fe+Cl2=: K+H ₂ =

Zn+H2SO4=: 2HCl+Mg=

2Na+Cl2=: Ca+N2=

Fe+Cl2=: CuSO ₄ +Fe=

Zn+H2SO4=: Al+S=

2Na+Cl2=: Mg+O ₂ =

Fe+Cl2=: Fe+HCl=

Zn+H2SO4=: 2HBr+Mg=

2Na+Cl2=: Na+HOH=

Al ₂ S ₃ MgCl ₂ +H ₂ ↑ 2NaClMgBr ₂ +H ₂ ↑ Ca ₃ N ₂ MgONaOH+H ₂ ↑ ZnSO ₄ +H ₂ ↑ 2KH2FeCl ₃ FeCl ₂ +H ₂ ↑ FeSO ₄ +Cu↓

“Белгісізғажайып” Бұл тапсырма бойынша оқушылар реакция типтерін анықтап, ережесін айту керек.

Реакция теңдеулері

Қосылу

Айырылу

Орынбасу

Алмасу

Реакция теңдеулері: 2K +Cl ₂ =2KCl

Қосылу: +

Айырылу:

Орынбасу:

Алмасу:

Реакция теңдеулері: Ca(OH) ₂ = CaO + H ₂ O

Қосылу:

Айырылу: +

Орынбасу:

Алмасу:

Реакция теңдеулері: Mg + 2HCl = MgCl ₂ + H ₂ ↑

Қосылу:

Айырылу:

Орынбасу: +

Алмасу:

Реакция теңдеулері: 4P+5O ₂ = 2P ₂ O ₅

Қосылу: +

Айырылу:

Орынбасу:

Алмасу:

Реакция теңдеулері: CaO + H ₂ SO ₄ =CaSO ₄ +H ₂ O

Қосылу:

Айырылу:

Орынбасу:

Алмасу: +

Реакция теңдеулері: CaCO ₃ → CaO + CO ₂ ↑

Қосылу:

Айырылу: +

Орынбасу:

Алмасу:

Реакция теңдеулері: Mg+H ₂ SO ₄ =MgSO ₄ +H ₂

Қосылу:

Айырылу:

Орынбасу: +

Алмасу:

Сұрақ белгісің орнына тиісті формулалар тауып, реакция типін анықтаңдар, әр топқа тапсырма беріледі.

1. H ₂ + ? = H ₂ O2. Mg+ ? = MgCL ₂ +H ₂

3. S + O ₂ = ?4. AL + ? =AL ₂ O _3§

5. SO ₂ +O ₂ = ? 6. 2KMnO ₄ =K ₂ MnO ₄ +MnO2+?

4. Бекіту тапсырмалары

“Менің ойым”Қатесін тауып, дұрыс жауабын айту.

Al + HCl → AlH ₂ + Cl ₂ ↑ FeO + H ₂ → FeO + H ₂ O

Ca+H ₂ SO ₄ →CaCO ₄ +H ₂ Zn+HCl=CaCl ₂ +O

Zn + HCl → ZnCl + H

Есепке кім жүйрік (әр қатарға есептер беріледі)

1. Массасы 7 г темір күкіртпен әрекеттескенде түзілген темір(ІІ) сульфидінің массасы (г) .

2. Массасы 480 г магний толық жанғанда түзілген магний оксидінің массасы.

3. Массасы 27 г алюминий күкіртпен әрекеттескенде түзілген алюминий сульфидінің массасы және зат мөлшері.

4. Оқушыларды бағалау: әр оқушы слайд бойынша өзін бағалап отырады, сабақтың соныңда орташа балы шығады.