Дауысты дыбыстардың жіктелуі 5- сынып, салт және сабақты етістік 6- сынып

-190567310Қостанай облысы, Арқалық қаласы,
Қайыңды ауылы орта мектебінің
қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі
Канапина Гүлдана Оракбаевна

Сабақтыңтың тақырыбы: Дауысты дыбыстардың жіктелуі 5- сынып ,Салт және сабақты етістік 6- сынып
Сабақтың мақсаты:
Білімділік:Оқушыларға дауысты дыбыстардың жіктелуі жайлы түсінік беру.Айтылу ерекшеліктерін ұғындыру.Түрлері,жасалу жолдары турал,сөйлемді дұрыс құру тәсілдерін таныстыру.
Дамытушылық:Оқушылардың ой-өрісін,ойлау белсенділігін,сөйлеу шеберлігін,тіл мәдениетін дамыту,сөздік қорын молайту,сауаттылыққа баулу.
Тәрбиелік:Елін,жерін,Отанын қадірлеуге,адамгершілікке тәрбиелеу.
Көрнекілігі:Интерактивті тақта,презентация,кеспе қағаздар,тірек сызбалар.
Сабақтың түрі:Жаңа сабақты игерту.
Сабақтың әдісі:түсіндіру,талдау,топтық жұмыс,деңгейлік тапсырмалар,тест жұмыстары.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі:Оқушыларды сабаққа жұмылдыру, амандасу, түгендеу, ынталандыру, жағымды көңіл-күй туғызу.6 сыныпта (8 оқушы) топқа бөлу,5 сыныпта (4 оқушы) жұп болып жұмыс істеу.
ІІ.Үй жұмысын тексеру.№1 слайд
5-сынып
6-сынып
1.Фонетика нені зерттейді?
2.Дауысты дыбыстар қалай жасалады?
3.жуан,жіңішке дауыстыларды ата?
4.жаттығу жұмысы
1.Етістік түрлері?
2.Болымды және болымсыз етістіктерді дегеніміз№
3.Жаттығу жұмысы

ІІІ.Жаңа сабақ.№2 слайд
5-сынып
6-сынып
(Тірек сызбалар арқылы көрсету)
Дауысты тілдің қатысына қарай.
жуан,жіңішке.
Жақ қатысына қарай:
ашық,қысаң
Ерін қатысына қарай:
еріндік,езулік
Етістік мағынасына қарай
Мағыналы жағынан тура нысанды, табыс септікті қажет етіп
тұратын етістік
Сөзді (нені?) сен баста
Бетті (нені?) бастым
Сабақты етістік барыс,жатыс,шығыс көмектес септіктегі септіктермен сөздермен тіркесіп келетін етістік түрі.
Қаладан (қайдан?)қайтты
Ауыллға(қайда?) қайтты

Қызығушылығын ояту.№3 слайд
Бірыңғай дауысты дыбыстан басталатын мақалдар айту.
Отан үшін отқа түс күймесін.....т.б
Еңбек етсең ерінбей,
Тояды қарнын тілінбей.
Өнер алды - қызыл тіл
Етістікті тікестер кім жылдам жазады?
Оқушы ...............(жазады)
Қарды .........(күрейді)
Гүлді .............(отырғызады)

Оқулықпен жұмыс(тақтамен, дәптермен жұмыс)
240-жаттығу.Мына жұмбақтарды көшіріп жазып,жуан дауысты сөздердің астын сыз.
241-жаттығу.мына сөздердің ішінен жуан у дыбысын,жіңішке у дыбысын бір қатарға жаз.
242-жаттығу.Көп нүктенің орнына тиісті әріптерді жазу.

Адасқан әріптер:
і,м,б,л,і, білім
к,р,е,м,е,т керемет
қ,у,о оқу
қ,й,а,қ,ы қайық
233-жаттығу.(жазбаша)
(тақтада оқушы орындайды)
Деңгейлік тапсырмалар.
І деңгей
1.Төмендегі мақалдардан етістікті тап.Салт,сабақты етістіктерді табу.
236-жаттығу. <<Адамгершілік-кісіліктің белгісі>> тақырыбында ойтолғау жазу.
ІІ деңгей
Төмендегі салт етістікті сабақты етістікке айналдыр,сабақты етістікті салт етістікке айналдыр.
Салт етістік Спабақты етістік
Ол кетті әңгіме айтты
Шам сөнді хат жазды
Гүл өседі кітапты оқыды

Шығармашылық жұмыс.5-сынып
Фонетикалық талдау.
Денсаулық-зор байлық
Берілгені:денсаулық = +
А)Тіл қатысына қарай :3 = 2 (а,ы)жуан
1 (е) жіңішке
Жақ қатысына қарай: 3 = 1 (а )ашық,(е)
1 (ы) қысаң
Ерін қатысына қарай: 3 = 3 (а,е,ы) езулік
О еріндік

Шығармашылық жұмыс.6-сынып
Морфологиялық талдау.
Бақта бұлбұлдар сайрайды,
Күн көзі жадырап жайнайды.
6-сынып <<Кім жылдам>> Сабақты етістік пе,салт етістік пе?
1 топ
2топ
Көн
Қара
Жүгір
Қуан
Биле
Жарыс
Жет
Жасыр

Біл
Кір
Жаз
Тұр
Жаса
Баста
Жатыр
Тапсыр

5-сынып метаграмма құрастыр.
Егер т-дан бастасаң,
Мал ішінде ірісі.
Егер к-ден бастасаң,
Дүниенің кірлісі.
(түйе-күйе)

Сабақты қорытындылау. Тест тапсырмасы
5-сынып
6-сынып
1. Қазіргі әліпбиімізде қанша әріп бар?А) 10 Ә) 41 Б) 422. Қазақ әліпбиіне тән дыбыстардың саны қанша?А) 7 Ә) 12 Б) 93. Тіл дыбыстарын зерттейтін тіл білімінің саласы қалай аталады?А) синтаксис Ә) фонетика Б) лексика4. Дауысты дыбыстарды тап.А) а, ә, ө, о Ә) б, ж, л, р Б) қ, ғ, м, н, ң5. Жуан дауысты дыбыстарды ажыратА) а, ә, б, в, ң Ә) й, п, а, о, м, л Б) а, о, ұ, ы6. Ашық дауысты дыбысты тап.А) а, ө, у, ү, ұ Ә) а, ә, о, ө, е, э Б) ұ, ү, ы, і, и7. Жіңішке дауысты дыбыстарды тап.А) а, ө, у, ү, ұ Ә) а, ә, о, ө, е, э Б) і, и, е, э, ү8. Қысаң дауысты дыбыстарды көрсет.А) о, ө, ұ, ү Ә) ы, і, и, у, ұ Б) қ, к, с, з, д9. Қосарлы дыбыстар қандай дыбыстар?А) а, ө, у, ү, ұ Ә) а, ә, о, ө, е, э Б) ұ, э, я10. Қазақ тілінде дыбыс саны қанша?А) 32 Ә)28 Б)37
1.Етістік нені білдіреді ?
А. заттың атын білдіреді
Б. заттың сапасын білдіреді
В. заттың қимылын,іс-әрекетін білдіреді
2. Етістік тұлғасына қарай нешеге бөлінеді ?
А. 1
Б. 4
В. 2
3. Дара етістіктерді табыңдар
А. оқып отыр
Б. жүгірді
В. айтар-айтпас
4. Туынды етістікті көрсет
А. пікірлесті
Б. сөйлесті
В. айтты
5. Етістік іс-әрекеттің жүзеге асу-аспауына қарай неше бөлінеді ?
А. 5
Б. 2
В. 3
6. Болымсыз етістік жұрнақтарын тап
А. - са,-се
Б. - ма,-ме
В. - ын,-ін
7. Болымды етістікті көрсет
А. жазар
Б. жазбайды
В. жазбаған
8. Етістіктің сұрақтарын тап
А. кімге ? неге ?
Б. не істеді ? қайтеді ?
В. қашан ? қалай ?
9. Көмекші етістікті көрсет
А. оқыды
Б. екен
В. жазды
10. Күрделі етістікті тап
А. әңгімелесті
В. жығылып қалды
Өзін-өзі бағалау.Сабақтың басында үлестіріліп берілген <<Өзін-өзі бағалау>> парағы бойынша оқушылар мұғалімнің әрбір тапсырмаға берген ұпай санына сүйене отырып,өзін-өзі бағалайды.
Үйге тапсырма:5-сынып 244-245 жаттығу .сөзжұмбақ құру.фонетикалық талдау.6-сынып.237-жаттығу.тұлғасына қарай талдау.
Пайдаланылған әдебиеттер:
Қазақ тілі мен әдебиеті жұрналы ,2008, 2013,2014 ж
Оқулық қазақ тілі 5- сынып,6-сынып