Сүйек типтері және олардың байланысуы

БҚО,Теректі ауданы, Подстепный қазақ жалпы орта білім беретін мектебінің
химия-биология пәндерінің Iсанатты мұғалімі Берді Назгүл Елеуқызы.
Сабақтың тақырыбы: Сүйек типтері және олардың байланысуы.
Сабақтың мақсаты:
1.Оқушыларға сүйек типтері,олардың байланысуы туралы білім беру .
2.Әр түрлі сүйек ауруларының алдын-алуға, СӨС-ті қалыптастыруға,дененің
дұрыс қалыптасуы үшін денсаулықты сақтауға тәрбиелеу.
3.Әр түрлі сүйек, буын аурулары , олардан сақтану үшін ой-өрісін,теориялық
білімін өмірде пайдалана білу дағдысын дамыту .
Көрнекілігі:Кестелер , сызба нұсқалар,слайд-презентациялар,видео-
роликтер,сәйкестендіру тапсырмалары,тірек-қимыл жүйесін дұрыс құрастыратын
тапсырмалар.
Сабақ түрі:дәстүрлі емес сабақ .
Сабақ әдісі: сұрақ-жауап,баяндау,түсіндіру,тапсырмаларды орындату.
Пәнаралық байланыс:химия,медицина.
Сабақтың барысы:
I.Ұйымдастыру бөлімі:
А)Сергіту сәті.(Би)
В)Топқа бөлу.
II.Үй тапсырмасын тексеру:
1-бекет Миға шабуыл.

1.Адам қаңқасы ........ -ден астам сүйектен тұрады.
2.Бас қаңқасы 2-бөлімнен..................... сауыты және
............бөлігінен тұрады.
3.Омыртқа жотасы ..........-.......... омыртқадан тұрады.
4.Сүйектің .............органикалық және..................... минералдық
заттардан,ал............... судан тұрады.
5.Органикалық заттар сүйекке ..................... ,
.................,бейорганикалық заттар сүйекке
..........................,..............................қасиет береді.
III. Негізгі бөлім
(Үстелге түрлі-түсті қағазға топ атын , карточкаларға сұрақтар жазу ).
Жаңа сабақты оқу
үшін:
«Денсаулық» поезының “Тірек-қимыл жүйесі” вагонына кассадан әр топ
жетекшілері билет алып, карточкалардағы сұрақтарға топ мүшелерімен бірге
жауап береді.

2-бекет :
Оқимын, үйренемін, есте сақтаймын.
Сүйек типтері және олардың байланысуы.
Биологтар: Химиктер:
Медиктер:
1.Сүйектер қандай 1.Ересектерде сүйек затының
1.Сүйектердің,буынның,қандай
болып жіктеледі? жарқырауы неге баяу?
ауруларын білесіңдер?
2.Қысқа,ұзын,жалпақ 2.Қандай химиялық элементтер 2.Сүйек
қанша жасқа дейін
сүйектерге қандай сүйек- және қанша грамнан тұрады? өседі?
тер жатады? (Жұмыс дәптер.18-бет.)
3.Буын қандай сүйектерден
3.Буын дегеніміз не?
тұрады?

4.Сүйектердің байланысу 3.Остеондар неден тұрады? 4.Буын
түрлері қандай?
түрлерін атаңдар?
(Оқушылар дәптерге жазып отыруы тиіс)
3-бекет:Сымбат
Үш топқа да сұрақ:Қалыпты мүсін қандай болуы тиіс?
Слаид арқылы 20,30,40,50,60 жас омыртқаны көрсету.
(Дәптермен жұмыс).
Медиктерге сұрақ:
1.Неге омыртқа жотасы қисайып,иығы бүкірейіп қалады?
2.Жалпақтабандылық қалай пайда болады?
3.Рахит ауруын көрсетіп әңгімелеу.

4-Бұл қызық бекеті.
-Сүйектің мықты,берік болуына жілік басындағы сүйек талшықтарының айқаса
орналасуы
әсер етеді.Бұл ерекшелік көпір салуда қолданылады екен.
-40-жастан кейін адам бойы,әр он жыл сайын шамамен 10 мм-ге
қысқарады,себебі омыртқа мен буындардағы шеміршектер үйкеліп мүжіледі.
-Тігінен қойған адамның ортан жілігі 1,5т,асықты жілігі 1,8 т қысымға
шыдайды.
-Сүйек кірпіштен 30-есе,граниттен 2,5 есе қатты.

Қысқа Жалпақ
Ұзын

Омыртқа,алақан, Жауырын,бас сүйектің
Жіліктер.
білезік , табан ми сауыты және бет
сүйектері.
сүйектері,қабырғалар,
төс,жамбас
сүйектері

2.Сүйектердің байланысуы

Қозғалмайтын Жартылай
Қозғалатын
Құйымшақ,сегізкөз, қозғалатын
Қол және аяқ сүйектері

бас сүйектері Омыртқа жотасы

5-Бекіту бекеті.

Биологтар:

1.Сүйектердің байланысуы.(Кесте толтырту).
|Сүйектердің қандай байланысын |Адам денесінің қай жерінде |
|білесіңдер? |орналасқан? |
| | |

2.Сәйкестендір.
Сүйек типтері:

Жалпақ Омыртқа алақан,
Жауырын,
білезік,
Ұзын табан сүйек,
жіліктер,
ми сауыты және бет сүйектері,
Қысқа қабырғалар,
төс,
жамбас сүйектері

.
6- Қортынды бекеті .Құрметті жолаушылар поездан түсуге әзірлене
берулеріңіз сұралады.Адам қаңқасын дұрыс құрастыр.

VI.Бағалау:
Бағалау парақшасына топ жетекшілері балл қою арқылы бағалайды.

VII.Үйге. § 23.№ 8-зертханалық жұмыс.
Омыртқа жотасының иілгіштігін,бұлшық еттер мен сүйектердің орналасуын
анықтау.