Оқшау сөздер

Бөкей Ордасы ауданы Мұратсай ауылы

А.Құсайынов атындағы орта жалпы білім беретін мектеп – балабақшасы

Ашық сабақ

Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Н.С.Амиргалиева

|Сыныбы | 8 |Күні | |
|Пәні |Қазақ тілі |
|Сағаты |1 |
|Тақырыбы |Оқшау сөздер |
|Мақсаты: |білімділік- оқшау сөздердің оқшауланып тұру себептерін |
| |анықтау, олардың түрлерін бір-бірінен ажырата білу; |
| |дамытушылық-өз беттерінше салыстыру, ой қорыту, мысалдар |
| |арқылы көз жеткізу дағдысын арттыру; |
| |тәрбиелік-тіліміздегі оқшау сөздердің табиғатын терең |
| |түсіне отырып, орынды қолдана білуге тәрбиелеу, халықтың |
| |бар болмыс- бітімі оның тілінде екендігіне көз жеткізу; |
|Сабақтың типі |Жаңа сабақ |
|Сабақтың түрі |Жарыс сабақ, жаңа білімді меңгерту |
|Көрнекілігі |Сабаққа арналған арналған слайдтар |
|Әдіс-тәсілдер |сұрақ-жауап, әр түрлі ойын түрлері, жарыс, мәтін |
| |құрастыру. |
|Күтілетін нәтиже |Жаңа сабақты меңгереді, өз беттерінше жұмыстана біледі, ой|
| |қорытады, пікір айта біледі; |
|Сабақтың барысы | |
|Ұйымдастыру кезеңі |а) Оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу. «Шаттық шеңберін» |
| |жасау; |
| |Достар, бері келіңдер, |
| |Қолдарыңды беріңдер. |
| |Шаттық толы шеңберге |
| |Қуанышпен еніңдер. |
| |ә) 1,2,3 сандары арқылы топтарға бөлінеді, бағалау парағы |
| |үлестіріледі; |
| |б) Өткен сабақты еске түсіру |
| |«Адасқан сөздерді орнына қой» (1- слайд) |
| |1-топқа: «Мөлдір, сулы, айналуы тиіс, Қазақстан, желекті, |
| |жасыл өлкеге»; |
| | |
| |2-топқа: «Қалалары, бар, Алматы, әсем, Орал, сияқты, |
| |Атырау, Қазақстанның»; |
| | |
| |3-топқа: «Балқаш, мыналар, Алакөл, көлдері, Қазақстанның, |
| |Сасықкөл» |
| | |
| |Оқушылар әр сөзді орнына қойған уақытта сөйлемдер тақтаға |
| |жазылады. |
| |Қазақстан мөлдір сулы, жасыл желекті өлкеге айналуы тиіс. |
| |Қазақстанның Алматы, Орал, Атырау сияқты әсем қалалары |
| |бар. |
| |Қазақстанның көлдері мыналар: Балқаш, Алакөл, Сасықкөл. |
| |-Сөздерді неліктен бұлай орналастырдыңдар? Мөлдір сулы, |
| |жасыл желекті өлке, Алматы, Орал, Атырау немесе Балқаш, |
| |Алакөл, Сасықкөл деген сөздер неліктен қатар келді? |
|Жаңа сабақ |І. Қызығушылықты ояту. |
| |1. Мұғалімнің кіріспе сөзі: |
| |- Сөйлем, оның тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелері, бірыңғай |
| |мүшелер, айқындауыш мүшелер жайында өтіп келе жатып, |
| |«Оқшау сөз» деген тақырыпқа қалай келіп қалдық, балалар, |
| |қалай ойлайсыдар? |
| |Тақтадағы мына мысалдарды оқып, сөйлем мүшелеріне |
| |талдайық, не байқадыңдар? |
| |(2- слайд) |
| |Балалар, сабақты жақсы оқыңдар. |
| |Білімсіз күнің бар ма, сірә? |
| |Бәрекелді, балам, жарайсың!- десін жұрт. |
| | |
| |Талданбай қалған сөз бар ма? Неге талданбады? |
| |«Балалар» деген сөз қандай мақсатта айтылып тұр? |
| |«Сірә», «бәрекелді» деген сөздерге сұрақ қойыла ма, |
| |лексикалық мағынасы бар ма? Ендеше, балалар, бұл оқшау |
| |сөздер делінеді екен. Оқшау деген сөзді ассоциациялайық. |
| |(3- слайд) |
| |Оқшау: бөтен, басқа, бөлек, бөлініп тұрған, дара, |
| |қоршалған т.б. |
| | |
| |«Топтастыру» статегиясы (4- слайд) |
| | |
| |1.Қаратпа 2. Қыстырма |
| |3. Одағай |
| |жанды, айтылған ойға |
| |Көңіл- күй, |
| |жансызға қаратылып сөйлеушінің түрліше |
| |шақыру, |
| |айтылады. көзқарасы,ой реті,|
| |т.б. жекіру, т.б. |
| |Мысалы: Менің Бәсе, солай болады |
| |Па, шіркін! Даусы |
| |ойлаған ойымның деп айтып едім ғой. |
| |дауыс- ақ екен. |
| |үстінен түстің, |
| |Ботагөз. |
| | |
| |2. Кітаппен жұмыс. 80- беттегі 66- жаттығуды |
| |дәптерлерімізге жазып, орындайық. |
| |ІІ. Мағынаны тану. |
| |Топтық жарыс. |
| |Тірек сөздерді пайдалана отырып, мәтін құрастыру. |
| |1- топқа: қыстырмалар (әрине, мүмкін, сірә, ендеше, |
| |біріншіден) |
| | |
| |2- топқа: одағайлар (алақай, ойбай, бәрекелді, тәйт, |
| |япырмай) |
| | |
| |3- топқа: қаратпа жасау үшін (мектебім, балалар, анашым, |
| |достар, әкем) |
| |Мәтін құрай алмағандары сөйлемдер құрайды. |
| | |
| |Сергіту сәті |
| | |
| |«Сандық диктант» |
| |Ескерту: Мысалдардағы 1- ліктер қаратпа сөздер, 2- ліктер |
| |қыстырма сөздер, 3-тіктер одағай сөздер. |
| |1- топқа: |
| |2, шәкірттер де өсіп, қанат қақты. Мен де сендерге |
| |көмектесемін, 1. 3, Жақа, ол Жоламанның дүмпуі ғой. |
| | |
| |2- топқа: 1, ойын арзан, күлкі қымбат. 3, сол да сөз болып|
| |па? 2, осы істегеніміз дұрыс емес. |
| | |
| |3- топқа: Тыңда, 1, Жамбылды. Апам келді, 3! 2, сендер|
| |тапсырманы уақытында орындамадыңдар. |
| | |
| | |
| |ІІІ. Ой толғаныс |
| | |
| | |
| |1. Ұжымдық тапсырма (жоба қорғау) |
| | |
| |Қаратпа сөздер |
| |Қыстырма сөздер |
| |Одағай сөздер |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| |2. Семантикалық кесте |
| | |
| |Тақырыбы |
| |Түрлері |
| |Тыныс белгілері |
| |Сөйлем мүшесі |
| |Сөйлемнің қай шенінде? |
| |Одағайдың тыныс белгісі |
| | |
| |Оқшау сөздер |
| |3 |
| |4 |
| |үтір |
| |Нүктелі |
| |үтір |
| |Болады |
| | |
| |Бола алмайды |
| | |
| |Сөйлем соңында |
| |Барлық шенінде |
| |Нүкте, сызықша |
| |Үтір, леп белгісі |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| |Бағалау. Бағалау парағы жиналып алынады, оқушылар өздерін-|
| |өздері бағалайды. |
| | |
| |Үйге тапсырма. Веен диаграммасын қолдана отырып, 80- |
| |беттегі 67- жаттығуды орындау. |
| |Қорытындылау. Бүгінгі сабақтан алған әсерім. |

-----------------------
Оқшау сөздер