Бейорганикалық қосылыстардың негiзгi кластары арасындағы генетикалық байланыс

Батыс Қазақстан облысы Бөрлі ауданы Ақсай қаласының

№4 жалпы орта білім беретін мектебінің химия және биология пәндері мұғалімі Дишенова Армангуль Наурызбайевнаның сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы: «Бейорганикалық қосылыстардың негiзгi кластары

арасындағы генетикалық байланыс»

Сабақтың мақсаты: 1. Тақырып бойынша оқушылардың бiлiм мен бiлiктерiн

жетiлдiрiп дамыту, мысалдармен бекiту.

2. Реакция теңдеуiн құрастыруды үйрету. Алынған

химиялық заттарды өмiрмен байланыстыру.

3. Оқушылардың бiлiм деңгейлерiн тексеру.

Сынып оқушылары 2 командаға бөлiнiп, бiлгiрлерiн ортаға шығарады.

I Бiлгiрлер жаттығуы.

Теориялық сұрақтар қойылады.

Оксидтер, негiздер, қышқылдар, тұздар дегенiмiз не?

Олардың жiктелуiне сипаттама бер.

II «Кiм жылдам» аукционы.

Әр қатардан бiр оқушыдан шығып, тақтада жазылған тапсырманы

орындайды, яғни екi зат қосылғанда түзiлген өнiмдерiн жазады.

Мысалы: Na NaOH H ₂ O CO ₂

HCI NaCI+H ₂

Ca ₂ SO ₄ ?

Na ₂ O ?

Ca(OH) ₂ ?

Әр қатардан басқа оқушылар шығып, үлестiрмелер түрiндегi

химиялық заттарды 4 класқа жiктейдi: Na ₂ So ₄ , CuO, CuSO ₄ . H ₂ SO ₄

NaOH, H ₂ O. Ca(OH) ₂ . HNO ₃ . HCI. Fe ₂ (SO ₄ ) ₃ . MgO. Cu(OH) ₂ .

Белгiсiз затты тауып, реакция теңдеуiн теңестiрiңiз. Реакция типiн анықтаңыз.

а/?+HCI AICI ₃ +H ₂ б/ PbO+HNO ₃ ?+H ₂ O

ә/ Mg(OH) ₂ +?--- MgSO ₄ +H ₂ O в/ Fe(OH) ₃ ?+H ₂ O

III «Кiм көбiрек?» аукционы .

Оқушылар қолдарын көтерiп, 4 бейорганикалық қосылыстарға жататын заттардың формуласын және тұрмыста, өнеркәсiпте, т. б.

салаларда қолданылатынын шатаспай айтады. Мысалы:

NaHCO ₃ - ас содасы, CaCO ₃ - мәрмәр, бор.

Тақтаға тиiстi жауабын жазу керек:

I қатар II қатар III қатар

а/N ₂ O ₅ HNO ₃ а/ Na ₂ O а/ Ca+O ₂

ә/ SO ₃ ә/ FeO ә/ C+O ₂

б/ P ₂ O ₅ б/ AI ₂ O ₃ б/Si+O ₂

IV Кестедегi айналымды реакция теңдеулерiмен көрсету .

Na Металл 2Na+SNa ₂ S Бейметалл S

Na ₂ O металл оксидi Na ₂ O+SO ₃ ---Na ₂ SO ₄ Қышқылдық оксид SO ₃

NaOH Негiз NaOH+H ₂ SO ₄ ? Қышқыл H ₂ SO ₄

NaCI Тұз NaCI+CuSO ₄ CuCI ₂ +Na ₂ SO ₄ Тұз Na ₂ SO ₄

V. Кiм жылдам ?

Берiлген заттардың iшiнен:H2O. SO2. MgSO4. Fe2O3. CaSO4.

S. CI ₂ . AI. CaSO ₃ генетикалық қатарды құрайтын заттарды терiңiз және реакция теңдеуiн жазыңыз.

Жауабы: S---SO ₂ ---H ₂ SO ₃ ---MgSO ₃ ---CaSO ₃

S+O ₂ ---SO ₂

SO ₂ +H ₂ O---H ₂ SO ₃

H ₂ SO ₃ +MgMgSO ₃ +H ₂

MgSO ₃ +Ca(OH) ₂ CaSO ₃ +Mg(OH) ₂

2. Төмендегi өзгерiстердiң реакция теңдеуiн жазыңыз.

1. Cu--- CuO--- CuCI ₂ 3. Ca--- CaO--- CaCI ₂

Cu(OH) ₂ Ca(OH) ₂