Екі өлшемді жиымдарды қолдану алгоритмі

Алматы облысы , Іле ауданы
№39 гимназияның информатика пәні мұғалімі
Әбдрахманова Гүлзира Пешентайқызы

Сабақтың тақырыбы: Екі өлшемді жиымдарды қолдану алгоритмі

Мақсаты: Жеті модуль элементтерін қолдана отырып, екі өлшемді
жиым ұғымымен таныстыру, қатар мен бағандарда орналасқан
элементтерге амалдар қолдануды және тәжірибелік
жұмыстарды орындауда математикалық есептерді орындай
білуге үйрету. Өз бетінше іздене отырып алған білім
нәтижесінде оқушы жадысында ұзақ сақтауға жағдай жасап,
болашақта өзіндік ойлау қабілеті бар саналы тұлға
қалыптастыру
Міндеті:
Вектор мен матрица арасындағы айырмашылықты аша білу
Жұмыс істеу ережелерін қолдана отырып, программа құруды меңгеруі тиіс
Матрица элементтерін енгізе және шығара білу
Әртүрлі әрекет жасау жолдарын білу тиіс
Сабақтың типі: Аралас сабақ
Сабақтың түрі: Сындарлы оқыту технологиясы
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі:
-оқушылармен сәлемдесу.
-оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру
-шаттық шеңберін ұйымдастыру, сыныпты топқа бөлу (капитан бортта)
Капитан бортта -1адам
Борт сыртында -2 адам
Түскі үзіліс -3 адам
Қайықта -4 адам
Блум таксономиясы бойынша
БІЛУ деңгейі «Кір жаю» стратегиясы түркі болу сұрақтары қойылады
• Жиым дегеніміз не?
• Жиымдардың негізгі параметрлеріне нелер жатады?
• Жиым айнымалылар бөлімінде қалай сипаттайды?
• Жиымдарға қолданылатын амалдар қандай?
• Бір өлшемді жиымдардың белгіленуі?

Жаңа сабақты түсіндіру.
2. ТҮСІНУ деңгейі таным мақсаты – мазмұнын айту, ақпаратты бір күйден
екінші күйге аудару, өз сөзімен жеткізіп айту. ДАЙЫНДАЛ, НАЗАР САЛ!
Үш топқа сынақтан өткізу сұрақтары беріледі, постерге сызып қорғайды.
Сынақтан өткізу сұрақтары дегеніміз- өз ойларын анық білдіріп , өз
идеяларын дамыту.
❖ Екі өлшемді жиым дегеніміз не?
❖ Жиымдарға қолданылатын амалдар және сипатталуы
❖ Екі өлшемді массивтермен жұмыстың негізгі алгоритмдері

Екі өлшемдi жиым

Бiр өлшемдi /яғни бiр индексi бар/ жиыммен сiздер таныстыңыздар. Сонымен
қатар информатикада жиi қолданылатын көп өлшемдi жиымдар яғни ол екi
өлшемдi жиым – матрица ретiнде көп қолданылады.
Мысалы, бiрнеше жолға жазылған бүтiн сандар тiзбегi берiлсiн:
15 4 3 6 Бұл матрица өлшемi 3(4, яғни ол үш жолдан
2 8 1 7 және төрт бағаннан құралған.
4 3 19 5
Егер жолды i индексiмен, ал бағананы j индексiмен нөмiрлесек, онда екi
өлшемдi жиымды А[i, j] деп белгiлеймiз. Сонымен матрица элементi екi
индекспен белгiленедi. Алдыңғы мысалда көрсетiлген матрица A[3,4], жолы
i=1, 2, 3 ал бағанасы j=1,2,3,4.
Матрицаның программада жазылуы үлгiсi:
Type k= array [1 ..3, 1 .. 4] of integer;
Var a : k;
1-мысал. Үш сатушы төрт түрлi тауарды сатты. Осылардың нәтижелерiн кесте
түрiнде жазып, есептеу программасын құрайық.
Сатушылар: 1] [pic]
2] 3 5 2 5
3] 20 0 0 1
program s;
type atype=array[1..3, 1..4] of integer;
var
a : atype ; j : integer;
begin for i:=1 to 3 do (* матрица жолын енгiзу*)
for j:=1 to 4 do (* матрица бағанын енгiзу*)
read(A[i, j]);
s:=s+A[i,j];
writeln(a);
end.

3.ҚОЛДАНУ деңгейінде мәселені шешу, нәтиже алу үшін ақпаратты қолдану
мақсаты болып табылады. «ӨЗІҢ ЖАСАП АЛ» идеясы

Компьютермен жұмыс
1-есеп. А(3,3) ) жиым элементтерінің квадраттарын табатын программа құру
program e1;
uses crt;
var i,j:integer;
A:array[1..3,1..3] of integer;
begin
clrscr;
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
begin
readln(a[i,j]);
end;
for i:=1 to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (a[i,j]:3);
writeln;
end;
writeln;
for i:=1to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (sqr(a[i,j]):3);
writeln;
end;
readln;
end.

2-есеп. А(3,3) жиым оң элементтерінің қосындысын табу программасын құр.
program e2;
uses crt;
var i,j,s:integer;
A: array [1..3,1..3] of integer;
Begin clrscr;
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
begin
readln(a[i,j]);
end;
for i:=1 to 3 do
begin
for j:=1to 3 do
write (a[i,j]:3);
writeln; end;
s:=0;
for i:=1to 3 do
for j:=1to 3 do
if a [i,j] >0 then writeln ('оң элемент=', a[i,j]);
readln; end.

4.ТАЛДАУ деңгейінде – бөліктерге бөлу арқылы тұтас нәрсені көру, себептерін
анықтау.
Сұрақ: Бір өлшемді екі өлшемді n өлшемді жиымдардың ұқсастықтары мен
айырмашылықтарын жаз

[pic]

5.ЖИНАҚТАУ деңгейінде – ауызша немесе нақты пән ретінде өзіндік, ерекше
туынды жасау.

Бос ұяшықты толтырыңдар

6. ең жоғары деңгей БАҒАЛАУ деңгейінде – бағалау шешімдері қабылданады,
қарама–қайшы немесе әртүрлі көзқарастар шешіледі.
«Ыстық орындық» стратегиясы

Кері байланыс
INSERT

|V |- |+ |? |
|білемін |түсініксіз |жаңа ақпарат |мені таң қалдырды |
| | | | |

Үйге тапсырма: К(7) жиым элементтерінің ең үлкенін баспаға шығаратын
программа құру .

|№ |Оқушының аты |1.Білу |2.Түсіну |3.Қолдану|4.Талдау |5.Жинақтау|6.Бағала|
| |жөні |«Кір жаю»|«Дайындал|Комп |«Фишбоум»|«Бос |у |
| | | |, Назар |жұмыс | |ұяшықты | |
| | | |сал» | | |толтыр» | |
| | | | | | | | |
| | | | | | | | |
| | | | | | | | |
| | | | | | | | |

Критерий А
| |
|Жиымдар туралы қажетті ақпаратты іздеп табу; |
|Алынған ақпаратты түсіндіру, талдау |
| |
|Техниканы (компьютер) тіліне «аудару»; |
| |
| |
|Жиымдардың әр түрлі формада берілуін анықтай алу; |
| |
|Критерий В |
| |
|Жиымдарды анықтай алу және гипотеза ұсыну, зерттеу мақсатын анықтау, қорытынды |
|шығару; |
| |
| |
| |
|Қосымша ақпарат іздей алу және оны өз бетімен мақсатқа жету үшін қолдана алу; |
| |
|Критерий С |
| |
|Жиымдарға арналған тапсырмаларды шешу жоспарын құру (ресурстар және уақытты |
|қолдану арқылы), өз бетімен сипаттау; |
|Өз шығармашылық қызметін тиімді жоспарлау және ұйымдастыру; |

-----------------------

Бағалау шкаласы: 15-18 балл – «5»8-14 балл – «4» 3-7 балл – «3»