Жүйке жүйесінің құрылысы, маңызы. Жұлынның құрылысы мен қызметі

|Сабақтың тақырыбы: |Жүйке жүйесінің құрылысы, маңызы. Жұлынның құрылысы мен |
| |қызметі |
|Сабақтың мақсаты: |Жүйке жүйесінің маңызын, бөлімдерін және жұлынның |
| |құрылысы мен қызметін білу |
|Оқыту нәтижесі: |Ми мен жұлынның өзара байланысының механизмін және |
| |олардың қызметтерінің бір-біріне байланысты екенін |
| |түсіну |
| | |
|Кейінгі тапсырмалар: |Жүйке жүйесі қызметіне ішімдіктің зияны |

|Уақыты |Мұғалімнің іс-әрекеті |Оқушылардың |
| | |іс-әрекеті |
|3-мин |Ұйымдастыру. | |
|  |Оқушылармен амандасу. Топқа бөліу .Тренинг (сабақ | |
|  |басталарда оқушыларға психологиялық дайындық жасаймын) | |
|  |Менің көңіл-күйім жақсы | |
|  |Мен сабақты жылдам орындаймын | |
|  |Мен сабақты жақсы оқимын | |
|  |Менің тәртібім жақсы т.б. | |
|  |  | |
|2 мин |Үй тапсырмасын тексеру: | |
|  |1-топ. Сәйкестендіру тесті | |
|  |1.Гипофиз а)Инсулин | |
|  |2.Қалқанша без ә) Адреналин | |
|  |3.Айырша без б) Өсу гормоны | |
|  |4. Бүйрекүсті безі в) Тироксин | |
|  |5. Ұйқы безі г) Тимозин | |
|  |Жауабы: 1-б, 2-в, 3-г, 4-ә, 5-а; | |
|  |  | |
|  | 2-топ. Семантикалық кесте | |
|  |Ауру түрлері | |
|  |Гипофиз | |
|  |Қалқанша без | |
|  |Ұйқы безі | |
| | | |
|2 мин |Қант диабеті | |
|  |  | |
|  |  | |
|  |+ | |
|  | | |
|  |Ергежейлік | |
|  |+ | |
|  |  | |
|  |  | |
|  | | |
|  |Кретинизм | |
| |  | |
| |+ | |
| |  | |
|2 мин | | |
|  |Базедов | |
|  |  | |
|  |+ | |
|  |  | |
|  | | |
|  |Алыптылық | |
|  |+ | |
|  |  | |
|  |  | |
|  | | |
|  |Мексидема | |
| |  | |
| |+ | |
| |  | |
| | | |
| |Акромегалия | |
| |+ | |
| |  | |
| |  | |
| | | |
| |  | |
| |3-топ. | |
| |Биологиялық диктант | |
|10 мин |Мойында көмекейдің алдыңғы жағында | |
|  |пішіні таға тәрізді, өзара байланысқан екі бөліктен | |
|  |тұратын … орналасқан. Оның негізі … гормоны. Тироксин | |
|  |құрамына … кіреді. Ересек адамда қалқанша бездің | |
|  |гормондары жеткіліксіз бөлінсе … ауруы дамиды. | |
|  |Адам тәулігіне тамақпен бірге … йод алуы керек. Оқушылар | |
|  |мен балабақша балалары … ішуі керек. | |
|  |Тірек сөздер: йод, йодомарин, қалқанша без, мексидема, | |
|  |тироксин, 0,15-0,20 мг | |
|  |  | |
|  |«Мағынаны тану» бөлімі | |
|  |Жаңа сабақ Адамның денесінің барлық жеріне таралған, | |
|  |барлық мүшелерді ми және жұлынмен байланыстырады. Ол? | |
|  |Жаңа сабаққа барар жол: Тренинг | |
|  |Жақын келген көлікті-(өтіп кеткенше күтіп тұру) | |
|5 минут |Аса ыстық немесе суықтан-(қорғану) | |
|  |Денені зақымдайтын заттарға-(жоламау) | |
|  |Даналар сөзі. | |
|  |Білімдінің сөзімен бұзу оңай торды да, | |
|  |Ақыл сөзді сіңірсең, жоғалмайтын сол мұра. | |
|  |М.Қашғари | |
|  |  | |
|  |Білмеген масқара емес, білгісі келмеген ұяттырақ.. | |
|  |Сократ | |
|  |  | |
|10 мин |Жигсо әдісі бойынша тапсырма: оқушылар жаңа тақырыпты өз | |
|  |топтарында талқылап, келесі топқа барып таныстырады. | |
|  |  | |
|  |Ι топ Жүйке жүйесінің құрылымы мен қызметі | |
|  |  | |
|  |ΙΙ топ Жүйке жүйесінің маңызы | |
|  |  | |
|  |ΙΙΙ топ Жұлынның құрылысы мен қызметі | |
|  |  | |
|  |Мұғалім сөзі «Артық болмас білгенің, көкірекке түйгенің» | |
|  |жүйке жүйесі туралы қосымша материалдарды интерактивті | |
|  |тақтадағы слайдтарды пайдалана отырып түсіндірем | |
|  |  | |
|  | Бекіту. | |
|  |Ортадағы қаламсап стратегиясы: (Дарынды оқушыларды | |
|  |анықтау) | |
|  |Жүйке жасушасы … деп аталады. (нейрон) | |
|  |Нейронның қысқа өсіндісі …. (дендрит) | |
|  |Ми … қуысында орналасқан (бассүйек) | |
|  |Жұлын … қабаттан тұрады (3) | |
|  |Жұлын … сегменттен тұрады (31) | |
|  |Нейронның ұзын өсіндісі … (аксон) | |
|  |Рефлекс дегеніміз (сыртқы, ішкі тітіркендіргіштерге жүйке | |
|  |жүйесі арқ.жауап қайтару әрекеті) | |
| |Менингит ауруының белгілері (бас ауырады, құсады, есінен | |
| |айырылады) | |
| |  | |
| |Қорытындылау | |
| |  | |
| |1. Жүйке жүйесінің негізгі қызметі: | |
| |А. Оттегінің   келіп түсуі және көмір қышқыл газын сыртқа | |
| |шығару. | |
| |В. Күрделі қоректік заттардың жай заттарға ыдырауы. | |
| |С. Қозу және қозуды ағзаның басқа жүйелеріне өткізу. | |
| |Д. Ағзадан судың артық   мөлшері мен зиянды өнімдерді | |
| |бөліп шығару. | |
| |Е. Мүшелерге қоректік заттарды жеткізу. | |
| |2. Жүйке ұлпасының жасушасы: | |
| |А. Нейрон   В. Нейрология     С. Эритроцит    Д. Миоцит   | |
| |Е. Нефрон | |
| |3.Нейронның  ұзын өсіндісі: | |
| |А.Сома    В. Дендрит    С. Аксон   Д. Синапс   Е.Дене | |
| |4. Жүйке жүйесініњ негізгі функциональды қасиеті болып | |
| |саналмайды: | |
| |А. Ойлау   В. Сана    С. Есте сақтау     Д.Аккомодация    | |
| |Е. Мінез-құлық (психика) | |
| |5. Жүйке жүйесі мынадай жүйке жасушаларынан тұрады: | |
| |А. Аксон   В. Нейрондар    С.Дендрит    Д. Медиатор   Е. | |
| |Синапс | |
| |6. Жүйке   ұлпасының   серіктес клеткасы: | |
| |А. Медиатор  В.Синапс   С. Нейрология    Д. Аксон   | |
| |Е.Дендрит | |
| |7. Қозғыштық    және өткізгіштік мынадай ұлпаның негізгі | |
| |қызметі: | |
| |А. Дәнекер     В. Бұлшық  ет   С.Жүрек     Д.Эпителий  | |
| |Е.Жүйке | |
| |8.Атқаратын  қызметіне  байланысты  нейрондардың    | |
| |түрлері: | |
| |А.Сезімтал және ендірме   В.Сезімтал жєне қимыл    | |
| |С.Қозғалтқыш және аралық | |
| |Д.Ендірме жєне орталықтан тебетін     Е.Ендірме жєне | |
| |орталықтан тебетін | |
| |9. Рецепторлардың   атқаратын қызметі: | |
| |А. Қозуды  орталық   жүйке жүйесінің  жұмысшы мүшесіне | |
| |жеткізу | |
| |В.Тітіркендіргішті тежеу     | |
| |С. Тітіркендіргіштікті  қабылдау  | |
| |Д.Қозуды сезімтал нейрондардан қозғалтқыш нейрондарға | |
| |жеткізу | |
| |                 Е.Қозуды сезімтал нейрондардан аралық   | |
| |нейрондарға жеткізу | |
| |10. Синапс (тоғысу) - .... | |
| |А. Жүйке жасушаларының  бір-бірімен  немесе   ұлпалармен | |
| |жанасуы | |
| |В.Жүйке  серпенестері  әрекетінен    бөлінген заттар | |
| |С. Сезімтал жүйке талшықтарының   ұшы | |
| |Д. Жасушаның «энергетикалық станциясы» | |
| |Е.Қоректік заттар қоры | |
| |  | |
| |Бағалау: | |
| |Кері байланыс: Рефлексия | |
| |  | |
| |  | |
| |Үйге тапсырма: жүйке жүйесі қызметіне ішімдіктің зияны | |
| |  | |
| |   | |
| |№ | |
| |Аты- жөні | |
| |Үй | |
| |тапсырмасы | |
| |(5 балл) | |
| |Жигсо | |
| |(5 балл) | |
| |бекіту | |
| |(5 балл) | |
| |Қорытындылау (5 балл) | |
| |Жалпы | |
| |Ұпайы  | |
| |  | |
| |  | |
| |Баға | |
| | | |
| |1 | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| | | |
| |2 | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| | | |
| |3 | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| | | |
| |4 | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| | | |
| |5 | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| |  | |
| | | |