Сабақ жоспары :: Әртүрлі
Файл қосу
Жолда жүру ережесін білеміз бе
Жолда жүру ережесін білеміз бе?
Сабақтың тақырыбы: Жолда жүру ережесін білеміз бе?
Сабақтың мақсаты: Жолда жүру ережесін дұрыс түсініп оны пайдалана білуге
үйрету.
Оқушыларды жауапкершілікке, сергектікке, жол ережесін бұлжытпай сақтауға
тәрбиелеу. Балаларға жол белгілерін қайталату арқылы, есте сақтау,
шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Көрнекілігі: Интербелсенді тақта, бағдаршамның суреті, әр түрлі жол
белгілерінің суреттері.
Барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Жұмбақ. Көзін ашып жұмады
Бағыт сілтеп тұрады. / бағдаршам/
Оқушылар жұмбақтың жауабын шешкеннен соң бағдаршам туралы өлеңдері оқылады.
Бағдаршам қамқорыңдай жанашыр,
Деп тұрғандай:
«Адамдарға жол ашық!»
Кезек ашып, жұмғанында үш көзің
Қалт жібермей, орында дәл, тос өзін.
2. Қызыл көзі жанғанда,
Сары көзі жанғанда,
Сақ абай бол барынша.
Жасыл жарық жол ашық,
Жүгіре бер бел асып.
Бас аяқты ойлап,
Бол ұқыпты жолда
Топпен жұмыс. Әр топқа сұрақтар беріледі. сол сұрақтарға дұрыс жауап беру.
1 сұрақ: Бағдаршам дегеніміз не? Оның адам өмірі үшін қандай пайдасы бар?
2 сұрақ: Жолдағы қозғалыс бағдаршамның басқа қандай белгілермен реттеледі?
3 сұрақ. Жүргіншілерге қай жолмен жүру керек?
4 сұрақ. Жиек жол болмағанда ше?
5 сұрақ Жолдың қай жағынан жүру керек?
6 сұрақ. Ата - аналарға барғанда қоғамдық көлікке қай жерден отырасыз?
Бағдаршам ойыны:
Барлық оқушы айнала билеп жүреді. Қызыл жанғанда тоқтап қалады. Жасыл
жанғанда билеп жүреді. Сары жанғанда 1 аяғын көтеріп, екі қолын жайып тұра
қалады. Шартты бұзғандар ойыннан шығып қалады.
Ән: Біз жолаушы баламыз.
Жолда жүру ережесі туралы ережелерді еске түсіреміз.Топтарға тапсырмалар
беру.
Әр топ өздеріне берілген мәтінмен танысып, әуелі жұпта, содан соң топта
талқылап, бір-біріне түсіндіреді. Жол белгілерінің суреттерін көрсету.
1. Сен көшеге шықтың. Жүріп келе жатқан адамдарға бөгет жасамау үшін әуелі
сол жағыңа, содан кейін оң жағыңа қара.
2. Мектепке барар жолды, не көшені барынша аз қиындықпен өтетін ең қауіпсіз
жолды таңдап ал.
3. Қала көшесімен келе жатқанда абай бол! Асықпа! Тек тротуармен немесе жол
жиегімен ғана жүр.
4. Көшеде келе жатып қақпадан шығып келе жатқан машинаны көрсең күте тұр.
Тротуар сөзі француз тілінен аударғанда “Жаяу жүргіншіге арналған
жол”дегенді білдіреді.
Тротуарда жүру тәртібі. Жеке жүрсең:
1.Тротуардың оң жағын ала жүр.
2.Жүгірме,асықпай адымда.
3.Жол жиегін аттама,оның үстімен жүрме.
4.Тротуар үстіндегі кедергілерді жүргін бөлікке шықпай айналып өт.
5.Тротуардың ортасына тұрма,үйлерге жақын қапталына қарай барып тұр.
6.Тротуар үстінде ойнап,алыспа.
7.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,ересектердің бірінен
жәрдем сұра.
8.Жолаушылар қоршауынан асып өтпе. Оның астынан өтпе және үстіне асылып
отырма.
Топпен бірге жүрсең:
1.Қатардан шықпа.
2.Алысып, ойнама.
3.Жүгірме, секірме, итеріспе.
4.Шуылдама.
5.Мұғалімнің жөн сілтеуіне ғана құлақ ас, басқаларға алаңдама.
6.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң, тротуар үстінде тұрып
ересектерден көмек сұра.
Жол жиегі
Жол жиегі-жол жиегі мен мен тротуар аралығын бөліп тұру үшін қаланған
арнайы тас қаптал.Оны кейде бордюр деп атайды. Бордюр француз тілінде “бір
нәрсені жиектеуге арналған жолақ”деген сөз. Балалар кейде жол жиегінің
үстімен жүгіріп ойнағанды ұнатады. Ал егер әлдеқандай бір көлік жол жиегіне
тақау жүріп жүрген баланы қағып кетуі де мүмкін ғой. Ондай жағдайдың ақыры
қайғылы оқиға соқтырмауына кім кепіл.
Қоршаулар
Аса қауіпті жерлерде арнайы қоршаулар қоюға тура келеді.Олар жолаушылардың
жүргін бөлікке кенеттен шығып кетуіне бөгет жасайды.Қоршаулар көбінесе
көліктердің ерсілі-қарсылы қозғалысы көп жолдарда, мектептер маңында және
жаяу жүргіншілердің топ- талған тұстарында жанына қойылады. Жол қозғалысы
ережелерін, нағыз қасақана бұзу-шылар қоршаулардың үстінен секіріп немесе
оның астынан өтушілер.Бұл ереже бұзудың ең қауіпті түрі. Қоршау қойылған
жерлерде көлік жүргізушілер жаяу жүргіншінің болмай- тынына әрқашан
сенімді.Сондықтан оның алдынан жаяу жүргінші шыға келгенде жүргі-зуші аса
қиын жағдайға тап болады.
Ой толғаныс
Жол ережесіне байланысты жұмбақ, өлеңдер құрастыру.
Қорытынды
МАИ емтиханы. ( Интербелсенді тақтамен жұмыс)
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар
С) белгілер
2. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
3.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен
алдарынан
4. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
5. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
6. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
7. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
Сауалнама
«Жолда жүру ережесі»
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар
С) белгілер
2. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
3.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен
алдарынан
4. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
5. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
6. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
7. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
3.06.14ж.
Тақырыбы: 1.«Жол ережесін білеміз бе?» Жол ережесін пысықтау.
Басқа да қауіпсіздік ережелерімен танысу.
Мақсаты: Жолда жүру ережесін дұрыс түсініп оны пайдалана білуге үйрету.
Оқушыларды жауапкершілікке, сергектікке, жол ережесін бұлжытпай сақтауға
тәрбиелеу. Балаларға жол белгілерін қайталату арқылы, есте сақтау,
шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Көрнекілігі: Интербелсенді тақта, бағдаршамның суреті, үнтаспа.
Барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Көзін ашып жұмады
Бағыт сілтеп тұрады
/ бағдаршам/
Оқушылар жұмбақтың жауабын шешкеннен соң бағдаршам туралы өлеңдері оқылады.
Бағдаршам қамқорыңдай жанашыр,
Деп тұрғандай:
«Адамдарға жол ашық!»
Кезек ашып, жұмғанында үш көзің
Қалт жібермей, орында дәл, тос өзін.
2. Қызыл көзі жанғанда,
Сары көзі жанғанда,
Сақ абай бол барынша.
Жасыл жарық жол ашық,
Жүгіре бер бел асып.
Бас аяқты ойлап,
Бол ұқыпты жолда
Топпен жұмыс. Әр топқа сұрақтар беріледі. сол сұрақтарға дұрыс жауап беру.
1 сұрақ: Бағдаршам дегеніміз не? Оның адам өмірі үшін қандай пайдасы бар?
Жауап: Бағдаршам - механикаландырылған немесе автомат жүйесіне қосылған үш
көзі аспап. Ол жол бойын реттеуге адам өміріне апаттан сақтандыратын
көмекшіміз. Оның сырын біліп, тілін алу баршамыздың міндетіміз.
2 сұрақ: Жолдағы қозғалыс бағдаршамның басқа қандай белгілермен реттеледі?
Жауап: Арнайы бағанаға орнатылған жасыл - қызыл түсті, «жүріңіз, тұрыңыз»
дегенді білдіретін адам кейпінде көрнекі белгілермен реттеледі.
3 сұрақ. Жүргіншілерге қай жолмен жүру керек?
Жауап. Жиек жолмен жүреміз.
4 сұрақ. Жиек жол болмағанда ше?
Жауап: Жер асты жолымен.
5 сұрақ Жолдың қай жағынан жүру керек?
Жауап: Жолдың он жағынан жүру керек.
6 сұрақ. Ата - аналарға барғанда қоғамдық көлікке қай жерден отырасыз?
Жауап: Аялдамадан отырамыз.
Бағдаршам ойыны: Барлық оқушы айнала билеп жүреді. Қызыл жанғанда тоқтап
қалады. Жасыл жанғанда билеп жүреді. Сары жанғанда 1 аяғын көтеріп, екі
қолын жайып тұра қалады. Шартты бұзғандар ойыннан шығып қалады.
Ән: Біз жолаушы баламыз.
1. Сапар шексек, сіз бен біз,
Сан көлікке мінеміз.
Троллейбус, трамвай
Автобуспен жүреміз
2. Көліктерге мінеміз
Күнде тынбай жүреміз
Жол жүрудің тәртібін
Ережесін білеміз
Жолда жүру ережесі туралы ережелерді еске түсіреміз.Топтарға тапсырмалар
беру.
Әр топ өздеріне берілген мәтінмен танысып, әуелі жұпта, содан соң топта
талқылап, бір-біріне түсіндіреді. Жол белгілерінің суреттерін көрсету.
1. Сен көшеге шықтың. Жүріп келе жатқан адамдарға бөгет жасамау үшін әуелі
сол жағыңа, содан кейін оң жағыңа қара.
2. Мектепке барар жолды, не көшені барынша аз қиындықпен өтетін ең қауіпсіз
жолды таңдап ал.
3. Қала көшесімен келе жатқанда абай бол! Асықпа! Тек тротуармен немесе жол
жиегімен ғана жүр.
4. Көшеде келе жатып қақпадан шығып келе жатқан машинаны көрсең күте тұр.
Тротуар сөзі француз тілінен аударғанда “Жаяу жүргіншіге арналған
жол”дегенді білдіреді.
Тротуарда жүру тәртібі
Жеке жүрсең:
1.Тротуардың оң жағын ала жүр.
2.Жүгірме,асықпай адымда.
3.Жол жиегін аттама,оның үстімен жүрме.
4.Тротуар үстіндегі кедергілерді жүргін бөлікке шықпай айналып өт.
5.Тротуардың ортасына тұрма,үйлерге жақын қапталына қарай барып тұр.
6.Тротуар үстінде ойнап,алыспа.
7.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,ересектердің бірінен
жәрдем сұра.
8.Жолаушылар қоршауынан асып өтпе. Оның астынан өтпе және үстіне асылып
отырма.
Топпен бірге жүрсең:
1.Қатардан шықпа.
2.Алысып, ойнама.
3.Жүгірме, секірме, итеріспе.
4.Шуылдама.
5.Мұғалімнің жөн сілтеуіне ғана құлақ ас, басқаларға алаңдама.
6.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң, тротуар үстінде тұрып
ересектерден көмек сұра.
Жол жиегі
Жол жиегі-жол жиегі мен мен тротуар аралығын бөліп тұру үшін қаланған
арнайы тас қаптал.Оны кейде бордюр деп атайды.
Бордюр француз тілінде “бір нәрсені жиектеуге арналған жолақ”деген
сөз.Балалар кейде жол жиегінің үстімен жүгіріп ойнағанды ұнатады.Ал егер
әлдеқандай бір көлік жол жиегіне тақау жүріп жүрген баланы қағып кетуі де
мүмкін ғой.Ондай жағдайыдың ақыры қайғылы оқиға соқтырмауына кім кепіл.
Қоршаулар
Аса қауіпті жерлерде арнайы қоршаулар қоюға тура келеді.Олар жолаушылардың
жүргін бөлікке кенеттен шығып кетуіне бөгет жасайды.
Қоршаулар көбінесе көліктердің ерсілі-қарсылы қозғалысы көп жолдарда,
мектептер маңында және жаяу жүргіншілердің топталған тұстарында жанына
қойылады.
Жол қозғалысы ережелерін, нағыз қасақана бұзушылар қоршаулардың үстінен
секіріп немесе оның астынан өтушілер.Бұл ереже бұзудың ең қауіпті түрі.
Қоршау қойылған жерлерде көлік жүргізушілер жаяу жүргіншінің болмайтынына
әрқашан сенімді.Сондықтан оның алдынан жаяу жүргінші шыға келгенде
жүргізуші аса қиын жағдайға тап болады.
Лагерьдегі әр түрлі қауіпсіздік ережелерімен танысу.
Ой толғаныс
Жол ережесіне байланысты жұмбақ, өлеңдер құрастыру.
Қорытынды
МАИ емтиханы. ( Интербелсенді тақтамен жұмыс)
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар С) белгілер
3. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
4.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен алдарынан
5. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
6. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
7. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
8. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
Тәрбиеші:
Қай көше, қалаға қарай барсаңыз да
Қай ақыл өлшеміне салсаңыз да
Жолда жүру ережесі заңды тәртіп
Ол ортақ үлкен - кіші баршамызға – дей отыра бүгінгі «Жолда жүру ережесін
білеміз бе?» атты тәрбиелік шарамызды осымен аяқтаймыз. Әрдайым аман - есен
жүрулеріңізге тілектеспіз!
“Жолда жүру ережесі”
Мақсаты:
Жолда жүру ережесін есте сақтауға, оқушыларға жол белгілерін неше түрі бар,
оны білу не үшін қажет, бағдаршамның, жол белгілерінің атқаратын қызметі
қандай екенін үйрету. Жол ережесін есте сақтау қабілетін, қызығушылықтарын
арттыру, барлығымызға ортақ қойылған тәртіпті бұзбауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі:
Бағдаршам, жол белгілері, жолда жүру әліппесі, жол ережесіне арналған
суреттер. интерактивті тақта, суретті тест, блиц -турнир сұрақтары
,«Бағдаршамды сыйлаңдар» сөзжұмбағы, бағдаршам макеті, сигналдық белгілер.
Балалар көшеде жүру ережесін
білу бізге не үшін керек?
Жаяуға қай жермен жүруге
болмайды?
Көшеде жүру тәртібін кім
басқарады?
Бағдаршам туралы не білесіңдер?
ІІІ.Тарихтан тағылым
Жүргізуші:
Қызыл жанды, тоқтағын,
Көрдің жұрттың тосқанын.
Сары жанды – дайындал
Айналаңа қарап ал.
Жасыл жанды – тыңдағын
Жолың ашық, тұрмағын.
Тротуар сөзі француз тілінен аударғанда “Жаяу жүргіншіге арналған
жол”дегенді
білдіреді.
Тротуарда жүру тәртібі
Жеке жүрсең:
1.Тротуардың оң жағын ала жүр.
2.Жүгірме,асықпай адымда.
3.Жол жиегін аттама,оның үстімен жүрме.
4.Тротуар үстіндегі кедергілерді жүргін бөлікке шықпай айналып өт.
5.Тротуардың ортасына тұрма,үйлерге жақын қапталына қарай барып тұр.
6.Тротуар үстінде ойнап,алыспа.
7.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,ересектердіңбірінен
жәрдем сұра.
8.Жолаушылар қоршауынан асып өтпе.Оның астынан өтпежәне үстіне асылып
отырма.
Топпен бірге жүрсең:
1.Қатардан шықпа.
2.Алысып,ойнама.
3.Жүгірме,секірме,итеріспе.
4.Шуылдама.
5.Мұғалімнің жөн сілтеуіне ғана құлақ ас,басқаларға алаңдама.
6.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,тротуар үстінде тұрып
ересектерден көмек сұра.
Жол жиегі
Жол жиегі-жол жиегі мен мен тротуар аралығын бөліп тұру үшін қаланған
арнайы тас қаптал.Оны кейде бордюр деп атайды.
Бордюр француз тілінде “бір нәрсені жиектеуге арналған жолақ”деген
сөз.Балалар кейде жол жиегінің үстімен жүгіріп ойнағанды ұнатады.Ал егер
әлдеқандай бір көлік жол жиегіне тақау жүріп жүрген баланы қағып кетуі де
мүмкін ғой.Ондай жағдайыдың ақыры қайғылы оқиға соқтырмауына кім кепіл.
Қоршаулар
Аса қауіпті жерлерде арнайы қоршаулар қоюға тура келеді.Олар жолаушылардың
жүргін бөлікке кенеттен шығып кетуіне бөгет жасайды.
Қоршаулар көбінесе көліктердің ерсілі-қарсылы қозғалысы көп
жолдарда,мектептер маңында және жаяу жүргіншілердің топталған тұстарында
жанына қойылады.
Жол қозғалысы ережелерін,нағыз қасақан бұзушылар қоршаулардың үстінен
секіріп немесе оның астынан өтушілер.Бұл ереже бұзудың ең қауіпті
түрі.Қоршау қойылған жерлерде көлік жүргізушілер жаяу жүргіншінің
болмайтынына әрқашан сенімді.Сондықтан оның алдынан жаяу жүргінші шыға
келгенде жүргізуші аса қиын жағдайға тап болады.
Сайыс кезеңдерімен таныстыру:
1.Өз орныңды тап ( әр топ өздерінің ұрандарымен топ аттарымен таныстырып
өтеді.)
2. «Кім жылдам?» ( әр топқа сұрақтар беріледі .)
3. Жол әліппесі.(Суреттерді бояп шығу,әрқайсысына шұғыл телефондарын
жазу,белгісін табу.)
4.МАИ емтиханы. ( Сауалнама . 8 тест белгілеп береді.)
5. Жасырдым жұмбақ. (жұмбақтар шешу)
6. Шығармашылық жұмыс ( Өлең құрастыру)
7."Жол белгілерін еске түсірейік” лото
(1-суретте- жол белгілері салынған карта,
2-суретте-жол белгілерінің қиық картасы.)
8. Жолда жүруге байланысты «Жолдос көмекке асығады» мультфильмін көріп
тамашалау.
ІҮ-кезең:
МАИ емтиханы. ( Сауалнама . 8 тест белгілеп береді.)
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар С) белгілер
3. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
4.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен алдарынан
5. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
6. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
7. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
8. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
Қай көше, қай қалаға барсаңыз да,
Қай ақыл өлшеміне салсаңыз да,
Жол жүру ережесі заңды тәртіп-
Ол ортақ үлкен, кіші, баршамызға
Жол белгілері – көлік қозғалысын реттеу және көлік жүргізуші мен жаяу
жүрушіге маңайдағы жол жағдайы жөнінде ақпарат беру мақсатында көше мен жол
бойына қойылатын арнайы белгілер.
• Жол белгілерінің бекітілген суреті мен техникалық сипаттамалары «Жол
белгілері мен сигналдары туралы» Конвенция (Вена, 1968) мен осы
Конвенцияны толықтыратын Еуропа елдері келісімі (Женева, 1971)
талаптарына сәйкес жасалады. 1998 жылға дейін Қазақстанда 1987 жылы
КСРО-да қабылданған жолда жүру ережелері қолданылды. 1998 жылдан
республикада жолда жүрудің жаңа Ережелері қабылданған. Осы ережелерге
сай жол белгілері мемлекеттік стандарттар негізінде анықталады. Бұл
стандарттар бойынша, жол белгілері 7 топқа бөлінеді:
1. ескерту белгілері
2. басымдылық белгілері
3. тыйым салу белгілері
4. міндеттеу белгілері
5. ақпараттық-көрсеткіш белгілері
6. қызмет көрсету белгілері
7. Қосымша тақтайшалар.
• Ескерту белгілері жолдың қауіпті бөлігінің жақындағанын хабарлайды. Ол
айналасы қызыл жолақпен көмкерілген ақ түсті тең қабырғалы үшбұрыш
түрінде жасалып, ортасына қауіп түрін айқындайтын шартты белгілер
салынады.
Басымдылық белгілері көше қиылыстарын, жолдың жіңішкерген бөлігін, кесіп
өту кезектілігін белгілейді. Олар пішіндері мен түстері әр түрлі 9 жол
белгілерінен тұрады.
• Тыйым салу белгілері жолдағы көлік қозғалысына белгілі бір шектеулер
енгізеді немесе бұрын қойылған шектеулердің күшін жояды. Олардың
пішіні дөңгелек болады, шеті қызыл жолақпен көмкеріліп, ақ түсті
ортасында тыйым салатын шартты белгілер көрсетіледі.
• Міндеттеу белгілері бір бағытта немесе көліктің белгілі бір түріне
ғана жүруге рұқсат етілетіндігін көрсетеді. Солға бұрылуға рұқсат
ететін белгілер кері бұрылуға да рұқсат береді. Жиегі ақ жолақпен
көмкерілген көк түсті, пішіні дөңгелек не тік төртбұрыш болып келетін
18 белгіден тұрады.
• Ақпараттық-көрсеткіш белгілер қозғалыстың белгілі бір режимдерін
енгізеді немесе күшін жояды, сондай-ақ елді мекендер мен басқа да
нысандардың орналасуы туралы хабарлайды. Олардың өлшемдері, пішіндері
мен түстері әр түрлі болып келеді. Қызмет көрсету белгілері жол
бойында және жолдан әр түрлі қашықтықта орналасқан қызмет көрсету
нысандары туралы ақпарат береді. Пішіндері тік төртбұрыш болып
жасалып, жиектері қалың көк жолақпен көмкеріледі, ақ түсті ортасында
нысандар туралы шартты белгілер көрсетіледі. Олардың жалпы саны – 12.
• Қосымша ақпараттық белгілер (тақташалар) бірге қолданылатын жол
белгілеріне қосымша ақпарат беруге арналған. Негізінен түсі ақ,
төртбұрыш кестешелер түрінде жасалып, ортасына қосымша ақпараттардың
шартты белгілері келтіріледі. Жол белгілері жолдың (жүріс бағыты
бойынша) оң жағына биіктеу бағанаға немесе жолдың үстіне биіктетіп
орналастырылады. Олар 100 м қашықтықтан анық көрінетіндей болып
жарықтандырылады. Жол белгілері мемлекеттік автомобиль инспекциясының
келісімімен орнатылады[1]
[pic]
Сабақтың тақырыбы: Жолда жүру ережесін білеміз бе?
Сабақтың мақсаты: Жолда жүру ережесін дұрыс түсініп оны пайдалана білуге
үйрету.
Оқушыларды жауапкершілікке, сергектікке, жол ережесін бұлжытпай сақтауға
тәрбиелеу. Балаларға жол белгілерін қайталату арқылы, есте сақтау,
шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Көрнекілігі: Интербелсенді тақта, бағдаршамның суреті, әр түрлі жол
белгілерінің суреттері.
Барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Жұмбақ. Көзін ашып жұмады
Бағыт сілтеп тұрады. / бағдаршам/
Оқушылар жұмбақтың жауабын шешкеннен соң бағдаршам туралы өлеңдері оқылады.
Бағдаршам қамқорыңдай жанашыр,
Деп тұрғандай:
«Адамдарға жол ашық!»
Кезек ашып, жұмғанында үш көзің
Қалт жібермей, орында дәл, тос өзін.
2. Қызыл көзі жанғанда,
Сары көзі жанғанда,
Сақ абай бол барынша.
Жасыл жарық жол ашық,
Жүгіре бер бел асып.
Бас аяқты ойлап,
Бол ұқыпты жолда
Топпен жұмыс. Әр топқа сұрақтар беріледі. сол сұрақтарға дұрыс жауап беру.
1 сұрақ: Бағдаршам дегеніміз не? Оның адам өмірі үшін қандай пайдасы бар?
2 сұрақ: Жолдағы қозғалыс бағдаршамның басқа қандай белгілермен реттеледі?
3 сұрақ. Жүргіншілерге қай жолмен жүру керек?
4 сұрақ. Жиек жол болмағанда ше?
5 сұрақ Жолдың қай жағынан жүру керек?
6 сұрақ. Ата - аналарға барғанда қоғамдық көлікке қай жерден отырасыз?
Бағдаршам ойыны:
Барлық оқушы айнала билеп жүреді. Қызыл жанғанда тоқтап қалады. Жасыл
жанғанда билеп жүреді. Сары жанғанда 1 аяғын көтеріп, екі қолын жайып тұра
қалады. Шартты бұзғандар ойыннан шығып қалады.
Ән: Біз жолаушы баламыз.
Жолда жүру ережесі туралы ережелерді еске түсіреміз.Топтарға тапсырмалар
беру.
Әр топ өздеріне берілген мәтінмен танысып, әуелі жұпта, содан соң топта
талқылап, бір-біріне түсіндіреді. Жол белгілерінің суреттерін көрсету.
1. Сен көшеге шықтың. Жүріп келе жатқан адамдарға бөгет жасамау үшін әуелі
сол жағыңа, содан кейін оң жағыңа қара.
2. Мектепке барар жолды, не көшені барынша аз қиындықпен өтетін ең қауіпсіз
жолды таңдап ал.
3. Қала көшесімен келе жатқанда абай бол! Асықпа! Тек тротуармен немесе жол
жиегімен ғана жүр.
4. Көшеде келе жатып қақпадан шығып келе жатқан машинаны көрсең күте тұр.
Тротуар сөзі француз тілінен аударғанда “Жаяу жүргіншіге арналған
жол”дегенді білдіреді.
Тротуарда жүру тәртібі. Жеке жүрсең:
1.Тротуардың оң жағын ала жүр.
2.Жүгірме,асықпай адымда.
3.Жол жиегін аттама,оның үстімен жүрме.
4.Тротуар үстіндегі кедергілерді жүргін бөлікке шықпай айналып өт.
5.Тротуардың ортасына тұрма,үйлерге жақын қапталына қарай барып тұр.
6.Тротуар үстінде ойнап,алыспа.
7.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,ересектердің бірінен
жәрдем сұра.
8.Жолаушылар қоршауынан асып өтпе. Оның астынан өтпе және үстіне асылып
отырма.
Топпен бірге жүрсең:
1.Қатардан шықпа.
2.Алысып, ойнама.
3.Жүгірме, секірме, итеріспе.
4.Шуылдама.
5.Мұғалімнің жөн сілтеуіне ғана құлақ ас, басқаларға алаңдама.
6.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң, тротуар үстінде тұрып
ересектерден көмек сұра.
Жол жиегі
Жол жиегі-жол жиегі мен мен тротуар аралығын бөліп тұру үшін қаланған
арнайы тас қаптал.Оны кейде бордюр деп атайды. Бордюр француз тілінде “бір
нәрсені жиектеуге арналған жолақ”деген сөз. Балалар кейде жол жиегінің
үстімен жүгіріп ойнағанды ұнатады. Ал егер әлдеқандай бір көлік жол жиегіне
тақау жүріп жүрген баланы қағып кетуі де мүмкін ғой. Ондай жағдайдың ақыры
қайғылы оқиға соқтырмауына кім кепіл.
Қоршаулар
Аса қауіпті жерлерде арнайы қоршаулар қоюға тура келеді.Олар жолаушылардың
жүргін бөлікке кенеттен шығып кетуіне бөгет жасайды.Қоршаулар көбінесе
көліктердің ерсілі-қарсылы қозғалысы көп жолдарда, мектептер маңында және
жаяу жүргіншілердің топ- талған тұстарында жанына қойылады. Жол қозғалысы
ережелерін, нағыз қасақана бұзу-шылар қоршаулардың үстінен секіріп немесе
оның астынан өтушілер.Бұл ереже бұзудың ең қауіпті түрі. Қоршау қойылған
жерлерде көлік жүргізушілер жаяу жүргіншінің болмай- тынына әрқашан
сенімді.Сондықтан оның алдынан жаяу жүргінші шыға келгенде жүргі-зуші аса
қиын жағдайға тап болады.
Ой толғаныс
Жол ережесіне байланысты жұмбақ, өлеңдер құрастыру.
Қорытынды
МАИ емтиханы. ( Интербелсенді тақтамен жұмыс)
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар
С) белгілер
2. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
3.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен
алдарынан
4. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
5. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
6. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
7. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
Сауалнама
«Жолда жүру ережесі»
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар
С) белгілер
2. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
3.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен
алдарынан
4. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
5. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
6. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
7. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
3.06.14ж.
Тақырыбы: 1.«Жол ережесін білеміз бе?» Жол ережесін пысықтау.
Басқа да қауіпсіздік ережелерімен танысу.
Мақсаты: Жолда жүру ережесін дұрыс түсініп оны пайдалана білуге үйрету.
Оқушыларды жауапкершілікке, сергектікке, жол ережесін бұлжытпай сақтауға
тәрбиелеу. Балаларға жол белгілерін қайталату арқылы, есте сақтау,
шығармашылық қабілеттерін дамыту.
Көрнекілігі: Интербелсенді тақта, бағдаршамның суреті, үнтаспа.
Барысы:
Ұйымдастыру кезеңі.
Көзін ашып жұмады
Бағыт сілтеп тұрады
/ бағдаршам/
Оқушылар жұмбақтың жауабын шешкеннен соң бағдаршам туралы өлеңдері оқылады.
Бағдаршам қамқорыңдай жанашыр,
Деп тұрғандай:
«Адамдарға жол ашық!»
Кезек ашып, жұмғанында үш көзің
Қалт жібермей, орында дәл, тос өзін.
2. Қызыл көзі жанғанда,
Сары көзі жанғанда,
Сақ абай бол барынша.
Жасыл жарық жол ашық,
Жүгіре бер бел асып.
Бас аяқты ойлап,
Бол ұқыпты жолда
Топпен жұмыс. Әр топқа сұрақтар беріледі. сол сұрақтарға дұрыс жауап беру.
1 сұрақ: Бағдаршам дегеніміз не? Оның адам өмірі үшін қандай пайдасы бар?
Жауап: Бағдаршам - механикаландырылған немесе автомат жүйесіне қосылған үш
көзі аспап. Ол жол бойын реттеуге адам өміріне апаттан сақтандыратын
көмекшіміз. Оның сырын біліп, тілін алу баршамыздың міндетіміз.
2 сұрақ: Жолдағы қозғалыс бағдаршамның басқа қандай белгілермен реттеледі?
Жауап: Арнайы бағанаға орнатылған жасыл - қызыл түсті, «жүріңіз, тұрыңыз»
дегенді білдіретін адам кейпінде көрнекі белгілермен реттеледі.
3 сұрақ. Жүргіншілерге қай жолмен жүру керек?
Жауап. Жиек жолмен жүреміз.
4 сұрақ. Жиек жол болмағанда ше?
Жауап: Жер асты жолымен.
5 сұрақ Жолдың қай жағынан жүру керек?
Жауап: Жолдың он жағынан жүру керек.
6 сұрақ. Ата - аналарға барғанда қоғамдық көлікке қай жерден отырасыз?
Жауап: Аялдамадан отырамыз.
Бағдаршам ойыны: Барлық оқушы айнала билеп жүреді. Қызыл жанғанда тоқтап
қалады. Жасыл жанғанда билеп жүреді. Сары жанғанда 1 аяғын көтеріп, екі
қолын жайып тұра қалады. Шартты бұзғандар ойыннан шығып қалады.
Ән: Біз жолаушы баламыз.
1. Сапар шексек, сіз бен біз,
Сан көлікке мінеміз.
Троллейбус, трамвай
Автобуспен жүреміз
2. Көліктерге мінеміз
Күнде тынбай жүреміз
Жол жүрудің тәртібін
Ережесін білеміз
Жолда жүру ережесі туралы ережелерді еске түсіреміз.Топтарға тапсырмалар
беру.
Әр топ өздеріне берілген мәтінмен танысып, әуелі жұпта, содан соң топта
талқылап, бір-біріне түсіндіреді. Жол белгілерінің суреттерін көрсету.
1. Сен көшеге шықтың. Жүріп келе жатқан адамдарға бөгет жасамау үшін әуелі
сол жағыңа, содан кейін оң жағыңа қара.
2. Мектепке барар жолды, не көшені барынша аз қиындықпен өтетін ең қауіпсіз
жолды таңдап ал.
3. Қала көшесімен келе жатқанда абай бол! Асықпа! Тек тротуармен немесе жол
жиегімен ғана жүр.
4. Көшеде келе жатып қақпадан шығып келе жатқан машинаны көрсең күте тұр.
Тротуар сөзі француз тілінен аударғанда “Жаяу жүргіншіге арналған
жол”дегенді білдіреді.
Тротуарда жүру тәртібі
Жеке жүрсең:
1.Тротуардың оң жағын ала жүр.
2.Жүгірме,асықпай адымда.
3.Жол жиегін аттама,оның үстімен жүрме.
4.Тротуар үстіндегі кедергілерді жүргін бөлікке шықпай айналып өт.
5.Тротуардың ортасына тұрма,үйлерге жақын қапталына қарай барып тұр.
6.Тротуар үстінде ойнап,алыспа.
7.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,ересектердің бірінен
жәрдем сұра.
8.Жолаушылар қоршауынан асып өтпе. Оның астынан өтпе және үстіне асылып
отырма.
Топпен бірге жүрсең:
1.Қатардан шықпа.
2.Алысып, ойнама.
3.Жүгірме, секірме, итеріспе.
4.Шуылдама.
5.Мұғалімнің жөн сілтеуіне ғана құлақ ас, басқаларға алаңдама.
6.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң, тротуар үстінде тұрып
ересектерден көмек сұра.
Жол жиегі
Жол жиегі-жол жиегі мен мен тротуар аралығын бөліп тұру үшін қаланған
арнайы тас қаптал.Оны кейде бордюр деп атайды.
Бордюр француз тілінде “бір нәрсені жиектеуге арналған жолақ”деген
сөз.Балалар кейде жол жиегінің үстімен жүгіріп ойнағанды ұнатады.Ал егер
әлдеқандай бір көлік жол жиегіне тақау жүріп жүрген баланы қағып кетуі де
мүмкін ғой.Ондай жағдайыдың ақыры қайғылы оқиға соқтырмауына кім кепіл.
Қоршаулар
Аса қауіпті жерлерде арнайы қоршаулар қоюға тура келеді.Олар жолаушылардың
жүргін бөлікке кенеттен шығып кетуіне бөгет жасайды.
Қоршаулар көбінесе көліктердің ерсілі-қарсылы қозғалысы көп жолдарда,
мектептер маңында және жаяу жүргіншілердің топталған тұстарында жанына
қойылады.
Жол қозғалысы ережелерін, нағыз қасақана бұзушылар қоршаулардың үстінен
секіріп немесе оның астынан өтушілер.Бұл ереже бұзудың ең қауіпті түрі.
Қоршау қойылған жерлерде көлік жүргізушілер жаяу жүргіншінің болмайтынына
әрқашан сенімді.Сондықтан оның алдынан жаяу жүргінші шыға келгенде
жүргізуші аса қиын жағдайға тап болады.
Лагерьдегі әр түрлі қауіпсіздік ережелерімен танысу.
Ой толғаныс
Жол ережесіне байланысты жұмбақ, өлеңдер құрастыру.
Қорытынды
МАИ емтиханы. ( Интербелсенді тақтамен жұмыс)
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар С) белгілер
3. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
4.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен алдарынан
5. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
6. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
7. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
8. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
Тәрбиеші:
Қай көше, қалаға қарай барсаңыз да
Қай ақыл өлшеміне салсаңыз да
Жолда жүру ережесі заңды тәртіп
Ол ортақ үлкен - кіші баршамызға – дей отыра бүгінгі «Жолда жүру ережесін
білеміз бе?» атты тәрбиелік шарамызды осымен аяқтаймыз. Әрдайым аман - есен
жүрулеріңізге тілектеспіз!
“Жолда жүру ережесі”
Мақсаты:
Жолда жүру ережесін есте сақтауға, оқушыларға жол белгілерін неше түрі бар,
оны білу не үшін қажет, бағдаршамның, жол белгілерінің атқаратын қызметі
қандай екенін үйрету. Жол ережесін есте сақтау қабілетін, қызығушылықтарын
арттыру, барлығымызға ортақ қойылған тәртіпті бұзбауға тәрбиелеу.
Көрнекілігі:
Бағдаршам, жол белгілері, жолда жүру әліппесі, жол ережесіне арналған
суреттер. интерактивті тақта, суретті тест, блиц -турнир сұрақтары
,«Бағдаршамды сыйлаңдар» сөзжұмбағы, бағдаршам макеті, сигналдық белгілер.
Балалар көшеде жүру ережесін
білу бізге не үшін керек?
Жаяуға қай жермен жүруге
болмайды?
Көшеде жүру тәртібін кім
басқарады?
Бағдаршам туралы не білесіңдер?
ІІІ.Тарихтан тағылым
Жүргізуші:
Қызыл жанды, тоқтағын,
Көрдің жұрттың тосқанын.
Сары жанды – дайындал
Айналаңа қарап ал.
Жасыл жанды – тыңдағын
Жолың ашық, тұрмағын.
Тротуар сөзі француз тілінен аударғанда “Жаяу жүргіншіге арналған
жол”дегенді
білдіреді.
Тротуарда жүру тәртібі
Жеке жүрсең:
1.Тротуардың оң жағын ала жүр.
2.Жүгірме,асықпай адымда.
3.Жол жиегін аттама,оның үстімен жүрме.
4.Тротуар үстіндегі кедергілерді жүргін бөлікке шықпай айналып өт.
5.Тротуардың ортасына тұрма,үйлерге жақын қапталына қарай барып тұр.
6.Тротуар үстінде ойнап,алыспа.
7.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,ересектердіңбірінен
жәрдем сұра.
8.Жолаушылар қоршауынан асып өтпе.Оның астынан өтпежәне үстіне асылып
отырма.
Топпен бірге жүрсең:
1.Қатардан шықпа.
2.Алысып,ойнама.
3.Жүгірме,секірме,итеріспе.
4.Шуылдама.
5.Мұғалімнің жөн сілтеуіне ғана құлақ ас,басқаларға алаңдама.
6.Әлдеқандай затыңды жүргін бөлікке түсіріп алсаң,тротуар үстінде тұрып
ересектерден көмек сұра.
Жол жиегі
Жол жиегі-жол жиегі мен мен тротуар аралығын бөліп тұру үшін қаланған
арнайы тас қаптал.Оны кейде бордюр деп атайды.
Бордюр француз тілінде “бір нәрсені жиектеуге арналған жолақ”деген
сөз.Балалар кейде жол жиегінің үстімен жүгіріп ойнағанды ұнатады.Ал егер
әлдеқандай бір көлік жол жиегіне тақау жүріп жүрген баланы қағып кетуі де
мүмкін ғой.Ондай жағдайыдың ақыры қайғылы оқиға соқтырмауына кім кепіл.
Қоршаулар
Аса қауіпті жерлерде арнайы қоршаулар қоюға тура келеді.Олар жолаушылардың
жүргін бөлікке кенеттен шығып кетуіне бөгет жасайды.
Қоршаулар көбінесе көліктердің ерсілі-қарсылы қозғалысы көп
жолдарда,мектептер маңында және жаяу жүргіншілердің топталған тұстарында
жанына қойылады.
Жол қозғалысы ережелерін,нағыз қасақан бұзушылар қоршаулардың үстінен
секіріп немесе оның астынан өтушілер.Бұл ереже бұзудың ең қауіпті
түрі.Қоршау қойылған жерлерде көлік жүргізушілер жаяу жүргіншінің
болмайтынына әрқашан сенімді.Сондықтан оның алдынан жаяу жүргінші шыға
келгенде жүргізуші аса қиын жағдайға тап болады.
Сайыс кезеңдерімен таныстыру:
1.Өз орныңды тап ( әр топ өздерінің ұрандарымен топ аттарымен таныстырып
өтеді.)
2. «Кім жылдам?» ( әр топқа сұрақтар беріледі .)
3. Жол әліппесі.(Суреттерді бояп шығу,әрқайсысына шұғыл телефондарын
жазу,белгісін табу.)
4.МАИ емтиханы. ( Сауалнама . 8 тест белгілеп береді.)
5. Жасырдым жұмбақ. (жұмбақтар шешу)
6. Шығармашылық жұмыс ( Өлең құрастыру)
7."Жол белгілерін еске түсірейік” лото
(1-суретте- жол белгілері салынған карта,
2-суретте-жол белгілерінің қиық картасы.)
8. Жолда жүруге байланысты «Жолдос көмекке асығады» мультфильмін көріп
тамашалау.
ІҮ-кезең:
МАИ емтиханы. ( Сауалнама . 8 тест белгілеп береді.)
1.Жүргіншілер деген кім?
А) машина жүргізетін адамдар В) көшеде жаяу жүрген адамдар С) белгілер
3. Көлік жүріп келе жатқанда жолаушыға жүргізушімен сөйлесуге бола ма?
А) болады В) болмайды С) білмеймін
4.Жолаушылар таситын қоғамдық көлікті қай жерден күтіп,міну керек?
А) аялдамалардан В) кез-келген жерден С) дүкен алдарынан
5. Қала көшелерінде жаяу адамдар қандай жолмен жүруге тиіс
А) кез-келген жолмен В) тротуармен С) автомобиль жолдарымен
6. Қала көшелерінде велосипедпен жүруге неше жастан бастап рұқсат етіледі?
А) 10 В) 12 С) 14
7. Дөңгелек шеңбер түрінде қызыл түспен белгіленген белгілер қандай ұғымды
білдіреді?
А) ескерту белгілері В) көрсеткіш белгілер С) тыйым белгілері
8. Қай түс жанғанда машиналар жүреді?
А) сары В) жасыл С) қызыл
Қай көше, қай қалаға барсаңыз да,
Қай ақыл өлшеміне салсаңыз да,
Жол жүру ережесі заңды тәртіп-
Ол ортақ үлкен, кіші, баршамызға
Жол белгілері – көлік қозғалысын реттеу және көлік жүргізуші мен жаяу
жүрушіге маңайдағы жол жағдайы жөнінде ақпарат беру мақсатында көше мен жол
бойына қойылатын арнайы белгілер.
• Жол белгілерінің бекітілген суреті мен техникалық сипаттамалары «Жол
белгілері мен сигналдары туралы» Конвенция (Вена, 1968) мен осы
Конвенцияны толықтыратын Еуропа елдері келісімі (Женева, 1971)
талаптарына сәйкес жасалады. 1998 жылға дейін Қазақстанда 1987 жылы
КСРО-да қабылданған жолда жүру ережелері қолданылды. 1998 жылдан
республикада жолда жүрудің жаңа Ережелері қабылданған. Осы ережелерге
сай жол белгілері мемлекеттік стандарттар негізінде анықталады. Бұл
стандарттар бойынша, жол белгілері 7 топқа бөлінеді:
1. ескерту белгілері
2. басымдылық белгілері
3. тыйым салу белгілері
4. міндеттеу белгілері
5. ақпараттық-көрсеткіш белгілері
6. қызмет көрсету белгілері
7. Қосымша тақтайшалар.
• Ескерту белгілері жолдың қауіпті бөлігінің жақындағанын хабарлайды. Ол
айналасы қызыл жолақпен көмкерілген ақ түсті тең қабырғалы үшбұрыш
түрінде жасалып, ортасына қауіп түрін айқындайтын шартты белгілер
салынады.
Басымдылық белгілері көше қиылыстарын, жолдың жіңішкерген бөлігін, кесіп
өту кезектілігін белгілейді. Олар пішіндері мен түстері әр түрлі 9 жол
белгілерінен тұрады.
• Тыйым салу белгілері жолдағы көлік қозғалысына белгілі бір шектеулер
енгізеді немесе бұрын қойылған шектеулердің күшін жояды. Олардың
пішіні дөңгелек болады, шеті қызыл жолақпен көмкеріліп, ақ түсті
ортасында тыйым салатын шартты белгілер көрсетіледі.
• Міндеттеу белгілері бір бағытта немесе көліктің белгілі бір түріне
ғана жүруге рұқсат етілетіндігін көрсетеді. Солға бұрылуға рұқсат
ететін белгілер кері бұрылуға да рұқсат береді. Жиегі ақ жолақпен
көмкерілген көк түсті, пішіні дөңгелек не тік төртбұрыш болып келетін
18 белгіден тұрады.
• Ақпараттық-көрсеткіш белгілер қозғалыстың белгілі бір режимдерін
енгізеді немесе күшін жояды, сондай-ақ елді мекендер мен басқа да
нысандардың орналасуы туралы хабарлайды. Олардың өлшемдері, пішіндері
мен түстері әр түрлі болып келеді. Қызмет көрсету белгілері жол
бойында және жолдан әр түрлі қашықтықта орналасқан қызмет көрсету
нысандары туралы ақпарат береді. Пішіндері тік төртбұрыш болып
жасалып, жиектері қалың көк жолақпен көмкеріледі, ақ түсті ортасында
нысандар туралы шартты белгілер көрсетіледі. Олардың жалпы саны – 12.
• Қосымша ақпараттық белгілер (тақташалар) бірге қолданылатын жол
белгілеріне қосымша ақпарат беруге арналған. Негізінен түсі ақ,
төртбұрыш кестешелер түрінде жасалып, ортасына қосымша ақпараттардың
шартты белгілері келтіріледі. Жол белгілері жолдың (жүріс бағыты
бойынша) оң жағына биіктеу бағанаға немесе жолдың үстіне биіктетіп
орналастырылады. Олар 100 м қашықтықтан анық көрінетіндей болып
жарықтандырылады. Жол белгілері мемлекеттік автомобиль инспекциясының
келісімімен орнатылады[1]
[pic]
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz