Деректерді енгізу және шығару. Құрылымдық мәліметтер

[pic]

| |Атырау облысы, Жылыой ауданы, Құлсары қаласы |
| |«№1 жалпы орта білім беретін мектеп» мемлекеттік|
| |мекемесі |
|Пәні |Информатика және есептеуіш техника негіздері |
|Өтетін күні |15.10.2015 жыл |
|Пән мұғалімі |Ихсанова Фарида Меңдігерейқызы |
| |
|Сабақтың тақырыбы: |§1.5 Деректерді енгізу және шығару. Құрылымдық |
| |мәліметтер |
|Сілтеме |Авторы: Б.Қ.Сапарғалиева, Н.Е.Масалимова |
|Жалпы мақсаттар |Білімділік: |
| |Оқушыларға құрылымдық мәліметтер, деректерді |
| |енгізу жіне шығару туралы түсінік беру |
| |Дамытушылық: |
| |Оқушылардың компьютерде бағдарламамен жұмыс |
| |жасауда, әр-түрлі амал-тәсілдер арқылы алған |
| |білімдерін практикада қолдана білуге, ой – |
| |өрісін танымдылық қабілетін, логикалық ойлау |
| |қабілеттерін дамыту; |
| |Тәрбиелік: |
| |Өз білімдерінің нәтижесінде өздерін бағалай |
| |білуге тәрбиелеу, алған білімдерін бағдарлама |
| |құруда еркін қолдана білуге үйрету. Жаңа заман |
| |ағымына сай компьютерлік біліктілік қорларын өз |
| |беттерімен жетілдіре отырып, берілген жұмыстарды|
| |орындату арқылы ұйымшылдыққа тәрбиелеу, |
| |оқушылардың  өткен тараулар бойынша алған |
| |білімдерін жинақтау, өз ойларын еркін жеткізе |
| |білу дағдыларын қалыптастыру; |
|Сабақтың типі |іскерлік пен дағдыны қолдану |
|Сабақтың әдісі |Эвристикалық-зерттеушілік, практикалық |
|Сабақтың түрі |Аралас сабақ |
|Пәнаралық байланыс |Математика, физика |
|Сабақтың техникалық |Интерактивті тақта |
|құралы | |
|Сабақтың көрнекілігі |СКТТ, презентация, электрондық оқулық, |
|Программалық |АВС Паскаль программасы |
|жабдықтама | |
|Оқушылар |Оқушылар техника қауіпсіздігі ережелерін; |
|нені білуі керек |Ақпараттық қауіпсіздік |
| |Ақпаратты қорғау саласындағы ҚР Заңнамасы |
| |Программалық қамтамасыз етулер |
| |Файл және баптау |
| |Есептер шығару кезеңдерін; |
| |Деректерді енгізу және шығару |
|нені үйренуі керек | |
|Күтілетін нәтиже |Алгоритм, программа туралы кең түсінік |
| |қалыптастыру |
| |Бір-бірін оқытуы, бірін-бірі тындауы арқылы бір |
| |ұжым қалыптастыру. |
| |Берілген сұрақтар арқылы ойлау қабілеттерін, |
| |жауап беру шапшаңдығын анықтау |
| |Алған білімдерімен бұрынғы білімдерін |
| |ұштастырып, қолдана білуі. |
| |СКТ технологиясы бойынша Алгортитм тарауын |
| |талдау |
| | |
|Сабақтың жүру барысы |I. Зерделілік тапсырмалар блогы |
| |Қызығушылығын ояту. |
| |ТҚ ережесі – оқушылардың презентациясын тыңдау |
| |«Сен -маған, мен-саған» |
| |№2 есеп. Шаршы ішіне шеңбер салу алгоритмі |
| |Шығармашылық тапсырма |
| |«Компьютерлік вирустар» |
| |«Компьютердің қолдану салалары» оқушылар өз |
| |жобаларын қорғайды |
| |Есеп шығару кезеңдерін ретімен орналастыр |
| |(есеп шығару кезеңдері әр парақта орналасады, |
| |соны ретпен орналастыру керек) |
| | |
| |II . Ақпарат блогы. |
| |§1.5 Деректерді енгізу және шығару. Құрылымдық |
| |мәліметтер |
| |(Жаңа сабақты трек-сызба, электрондық оқулық, |
| |сатылай кешенді технологиясын қолдану арқылы, |
| |эвристикалық -көрнекі түсіндіру ) |
| | |
| |СКТТ «Паскаль программалау тілі» |
| |Тірек-сызба №1 |
| |АВС Паскаль программасы |
| |III.Жаттығу блогы. |
| |№2 тапсырма. 49-бет. (ауызша) |
| |№3 есеп. Электронды оқулықтан (ЭО) |
| |3. №1 есеп. Электрондық оқулық |
| |4. №20 есеп. Паскаль программалау тілінде есеп |
| |шығару, нәтижесін алу |
| |IV.Білімді есепке алу блогы |
| |1 . №6. Cауалнама. |
| |«Компьютердің пайдасы мен зияны» пікірталас |
|Бағалау |47-50 балл- «5» |
| |28-46 балл- «4» |
| |7-27 балл – «3» |
|Үйге тапсырмалар |«Деректерді енгізу, шығару. Құрылымдық |
| |мәліметтер |
| |№2. 49-бет (ауызша) |
| |Шығармашылық тапсырма «Менің болашақ |
| |компьютерім» |

«Қазіргі заманда жастарға ақпараттық технологиямен байланысты әлемдік
стандартқа сай мүдделі жаңа білім беру өте қажет»

 
Н.Ә.Назарбаев

«Жаңа ақпарат, жаңа ғасыр, жаңару- жасампаз жастың жетістігі бүгінгі»
Н.Ә.Назарбаев
I. Зерделілік тапсырмалар блогы

Қызығушылығын ояту.
«Сен -маған, мен-саған». Оқушылар тоқыма жіпті бір-біріне бере отырып,
бір-бірінің сұрағына жауап береді.
1. Өздігінен көбеюге қабілетті зақымдаушы программа? Вирус
2. Вирусқа қарсы программа (антивирус)
3. Көп ақпарат сақтау үшін оның мазмұнын жоғалтпастан көлемін кішірейту?
Мұрағаттау
4. Программа мұрағаттағыштар : Winrar, WinZip, IZArc, 7-Zip
5. Мемлекеттік ақпараттық ресурстардың, ақпарат саласында жеке адам мен
қоғам мүдделері қорғалуының жай-күйі ? Ақпараттық қауіпсіздік
6. ҚР ақпараттық қауіпсіздігінің 2016 жылға дейінгі тұжырымдамасы ? ҚР
Призидентінің 2011 жыл 14 қыркүйек №151 жарлығы
7. Компьютер жұмысын басқаратын программа ? Операциялық жүйе
8. Ең алғашқы компьютер ? Эниак
9. Ең алғашқы программист ? Ада Лавлейс
10. Операциялық жүйе түрлері ?
11. Есептің шығару жолын реттелген амалдар тізбегі түрінде көрсету?
Алгоритм
12. Алгоритм атауы қалай пайда болды?
13. Түйінді сөздерді ата ? алг, арг, нәт, басы, соңы , енгізу, шығару
Іс-әрекеттің тізбектей орындалуын сипаттайтын алгоритмдер ? Сызықтық алг

- Оқушылар бізде не пайда болды ?
- ИНТЕРНЕТ желісі
- Олай болса, «Интернет» тарауын сатылай кешенді талдау

Денсаулық- байлықтан қымбат. Д.Рей.
1. ТҚ ережесі.
Нағыз білім атаулыға өздігінен білім алу арқылы ғана қол жетеді.

Н.Рубакин
2. Шаршы ішіне шеңбер сызу алгоритмін құрыңыз 22-бет
1. Шаршы саламыз
2. Диагональдарын жүргіземіз
3. Диагональдардың қиылысу нүктесі О шеңбер центрі деп аламыз
4. «Шаршы қабырғаларының жартысын шеңбер радиусы етіп, шеңбер сызамыз»

3. Шығармашылық тапсырмаларын қорғау
Тәжірибе мен бақылау-әрбір адамға ашылған ақылдың көзі.
Ченнинг.
«Компьютерлік вирустар» (Тұрғаналиев Ержан, Теңізбаев Нұрасыл)
Тәжірибе кішкене болса да үлкен теорияға пара-пар. Букер Заңы
«Компьютердің қолдану салалары» (Ержанова Анель,
)

4. Есеп шығару кезеңдерін ретімен орналастыр

Әрекетіміз дұрыс болу үшін оған баратын жолымыз қандай болуы
керек екенін анықтап алуға тиіспіз. Әл-Фараби

Есептің математикалық жобасын белгілеу
Есептің шешу әдісін таңдап алу
Алгоритм құру
Программа құру
Программа жұмысын ЭЕМ-де тексеру
Есепті ЭЕМ-де автоматты түрде орындау
II . Ақпарат блогы.
Ақыл- шырақ, қара түнді ашатын,
Білім- жарық, нұрын саған шашатын... Баласағұни

§1.5 Деректерді енгізу және шығару. Құрылымдық мәліметтер

1. Паскаль программалау тілі
2. Паскаль тілінің алфавиті. Әріптер, сандар, арифметикалық және салыстыру
амалдары, арнайы символдар. Санның бүтін және қалдық бөлігі.
3. Паскаль тілінің программасы: тақырып жолы, сипаттау бөлімі, оператор
бөлімі
4. Паскаль тіліндегі мәлімет типтері

Паскаль программалау тілі
Пайда болуы:
1968-1971 жж. швейцариялық ғалым Никлаус Вирт ұсынды.
Паскаль тілінің альфавиті:
• Әріптер
• Сандар
• Арифметикалық және салыстыру амалдары
• Арнайы символдар
Санның арифметикалық функциялар:
• Бүтін бөлігі -div
• Қалдық бөлігі-mod
Терминдер
Программа- алгоритмнің компьютерде орындалуын жүзеге асыру үшін
қолданылатын бірыңғай және дәл жазуға арналған ережелер жүйесі

Деректер-сан мәндері, мәтін түріндегі, сөз тіркестерін мән
ретінде қабылдай алатын айнымалылар, тұрақтылар т.б осы тәріздес
құрылымдар

Деректерді енгізу- бастапқы деректерді пернетақтадан, таспадан
не енгізу-шығару порттарынан енгізу арқылы жүзеге асырылады.

Нәтиже шығару- аралық, немесе қорытынды мәліметтерді экранға,
таспаға, енгізу-шығару порттарына жазу.

Паскаль тілінің программасы:
Program тақырып жолы;
VaR сипаттау бөлімі;
Begin
оператор бөлімі;
end.
Паскаль тілінің операторлары
• Жай команда (Сызықтық, меншіктеу)
• Құрама команда (Тармақталу, қайталану)
Массив
• Бірөлшемді
• Екіөлшемді
Графикалық режим

Символдық және жолдық шамалар
ІІІ.Жаттығу блогы
Білім-біздің шамшырағымыз. Кітап-біздің ұстазымыз. В.Маяковский
№2-тапсырма. 49-бет( ауызша)
Цивилизацияның басты міндеті-адамды ойлай білуге үйрету. Эдисон
[pic] 4 3 2
№3. (10 ұпай ) Мына программа орындалғанда а,в, с мәндері неге тең
болады?
Program esep;
var a,b,c: integer;
begin
a:= 2+20 div 3;
b:= 2+29 div 3;
c:= 2+ 13 div 3;
Writeln ('a=',a);
Writeln ('b=',b);
Writeln ('c=',c);
end.
Ең бастысы- адамдарды ойлануға үйрету. Б.Брехт

№4 (15 ұпай ) Төртбұрыштың периметрі 20 см. Ені 4 см. Төртбұрыштың
ауданын есептеу программасын құрыңыз. Қатесін түзет:
Program audan;
b:= (P-2*a)/2
S:= a*b;
Writeln ('b=',b);
Writeln ('S=',S);
end.
Begin;
Writeln ('периметрі Р енгіз:')
readln (P)
Writeln ('ені а-ны енгіз:')
readln (a)
var P,a,b,S: real

ІҮ.Білімді есепке алу блогы
Дарындылар - еліміздің қуатты әлеуеті. Н. Назарбаев

№6 Сауалнама (10 ұпай )
(Автотест түрінде беріледі, оқушы жауабы автоматты түрде алынады.)
№1. Паскаль тіліндегі типтер нешеге бөлінеді?
а) 2. ә)3 б)4 в)5
№2. Паскаль тілінде енгізу операторы:
A. write(x,y);
B. writeln(x,y);
C. readline(s,t);
D. readln(s,t)*
№3. Паскаль тілінде шығару операторы:
A. writeln ('y=',y:5:2); *
B. read (s,t);
C. readln (`x=`,x:5:0);
D. writeline (`x=`, x:8:3);
№4. Енгізу операторы…
A. PRINT;
B. BINPUT;
C. READ.*
D. LET;
№5. Шығару операторы …
A. WRITE;*
B. INPUT;
C. LET;
D. REM.
№6. A=14, B=12,3 айнымалылары берілген. Дұрыс сипаттау ретін көрсет.
A. BVAR A=14; B=12,3;
B. VAR A: integer; B: real;*
C. BEGIN A=14, B=12,3
D. VAR A,B: integer;
№7. Программа соңын анықтайтын оператор …
A. INPUT; B. LET;
C. END. D. PRINT;
№8. RUN командасы орындалғаннан кейін қандай процесс жүргізіледі?
A. Программаның орындалуы*
B. Программаның орындалуын уақытша тоқтату;
C. Программа тізімі шығарылады.
D. Экранды тазарту;
№9. У:=’ шешімі жоқ’ сандарының типін көрсетіңіз:
A. нақты –REAL
B. бүтін- INTEGER
C. логикалық –LOGICAL
D. символдық- CHAR
№10. 2.65; 0.865; -10,01 cандарының типін көрсетіңіз:
A. нақты –REAL
B. бүтін- INTEGER
C. логикалық –LOGICAL
D. символдық- CHAR
Тірек-сызба бойынша оқушылар жауаптары тыңдалады.

Пікір күшті болса, іс те күшті болмақ. У. Шекспир
«Компьютердің зияны мен пайдасы»
Нағыз білім атаулыға өздігінен білім алу арқылы ғана қол жетеді.

Н.Рубакин

Ү.Қорытындылау
• Үйге тапсырма:
• «Деректерді енгізу, шығару. Құрылымдық мәліметтер
• №2. 49-бет (ауызша)
• Шығармашылық тапсырма «Менің болашақ компьютерім»

• Бағалау
(Оқушылар MS Excel бағдарламасындағы ұпай есептеу кестесі бойынша өздерін-
өздері бағалайды)

55-60 балл – «5»
35-54 балл- «4»
8-34 балл- «3»
1-7 балл- «2»

-----------------------
Program audan;
var P,a,b,S: real;
begin
Writeln ('периметрі Р енгіз:');
readln (P);
Writeln ('ені а-ны енгіз:');
readln (a);
b:= (P-2*a)/2;
S:= a*b;
Writeln ('b=',b);
Writeln ('S=',S);
end.

а=8
в=11
с=6

ЖИЫНДАР
SET

ЖАЗБАЛАР
RECORD

ФАЙЛДАР
FILE

ЖИЫМДАР
ARRAY

ЛОГИКАЛЫҚ
LOGICAL

CИМВОЛДЫҚ
CHAR

НАҚТЫ САН
REAL

БҮТІН САН
INTEGER

К Ү Р Д Е Л І

Қ А Р А П А Й Ы М

Т И П Т Е Р

Ихсанова Фарида Меңдігерейқызы

Туған жылы: 31.03.1975 жыл
Бітірген оқу орны: А.С.Пушкин атындағы «Құрмет белгісі» Орденді Орал
педагогикалық иституты, 1991-1995 жж.
Білімі: жоғары
Мамандығы: информатика және физика пәнінің мұғалімі
Жұмыс орны: «№1 жалпы орта білім беретін мектеп» мм
Педагогикалық еңбек өтілі: 20 жыл
Санаты: І