Роботтың қолын қозғалту Орташа Мотордың блогы

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<Робототехника. Саба? жоспары>>
Апта:
1
Күні:

Сабақ тақырыбы:
Роботтың қолын қозғалту: Орташа Мотордың блогы.
Жалпы мақсаты:
Мотарды іске қосу, орташа мотардың атқаратын қызметін білу және жұмыс істеу
Күтілетін нәтиже:
Орташа мотордың блогымен танысады, іске қосады.
Негізгі идея:
Мотар арқылы заттарды тасымалдау
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс әрекеті
Оқушының іс әрекеті
ҚБ
1.
5 мин
Ұйымдастыру
Сәлемдесу, сабаққа дайындығын тексеру, психологиялық ахуал.
Сәлемдеседі, сабаққа дайындалады, психологиялық ахуал, түрлі түсті магниттер арқылы топқа бөлу арқылы сабаққа кіріседі.
Презентация
2.
3 мин
Үй тапсырмасын тексеру және бағалау
Сұрақ-жауап, ыстық орындық арқылы үй тапсырмасын тексеру
Сұрақтарға жауап береді, үй тапсырмасы бойынша өзін-өзі бағалайды.
Презентация
3.
10 мин
Жаңа сабақты түсіндіру
Топпен жұмыс

Презентация арқылы жаңа сабақты түсіндіру.
Мұғалім презентация арқылы Курс жабдығымен таныстырады; Мотор робот үшін электр қуатын қозғалыс қуатына айналдырадынын оқушыларға түсіндіру.
Сұрақтарға жауап береді, тақырыпты ашады. Топқа бөлінеді. Берілген тақырыптарды оқиды. Топ арасында талқылайды.
Презентация
Плакат, маркер
4.
2 мин
Сергіту сәті
Видеоролик арқылы сергіту сәтін ұйымдастыру
Сергіту сәтін орындайды.
Видеоролик
5.
15 мин
Жаңа сабақты бекіту
С=2ПR, R=
Алға 50 cм қозғалып 90º бұрылсын
Алға 75 см қозғалып 180º бұрылсын
Алға 48 см қозғалып 45º бұрылсын
Алға 62 см қозғалып 270º бұрылсын
Формула арқылы жұмыс істеп, командаларды орйындайды.

6.
3 мин
Кері байланыс
Кері байланыс парағаын таратады.
Кері байланыс парақтарын толтырады.

7.
3 мин
Бағалау
Оқушылардың білім деңгейін критерияға сәйкес ұпайларын есептеп бағалау.
Өзін-өзі бағалайды. Мұғалім критерий бойынша баллдарын есептейді.

8.
2 мин
Үй тапсырмасы
Үйге тапсырма беру.

Ресурстар
Презентация, плакат, маркер, видеоролик, стикер.

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А. 1 день >>
Апта:
1
Күн:1
11.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Робот техникасы курсына кіріспе: Робот техникасының негіздері, пайдалану салалары, түрлері.
Жалпы мақсаты:
<<Робот>> терминінің мағынасын анықтау, механиканың дамуы және адамзаттың техникалық жетістіктері туралы айту.
Күтілетін мақсаты:
Роботтар, олардың дамуы және жетістіктері туралы білу

Негізгі идеялар:
EV3 жинағындағы барлық датчиктерді, моторларды және өзге-де бөлшектерін бағдарла арқылы басқара білуі.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу және топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу.
Оқушылар орындарына жайғасып, топқа бөлінеді
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
<<Миға шабуыл>> тәсілі арқылы үй тапсырмасын сұрайды
Оқушылар сұраққа жауап беріп үй тапсырмасы қайталайды
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Цикл блогын бағдарламада қолдана білу
Мұғалім оқушыларға Циклдік және тармақталған алгоритм туралы түсіндіреді. роботты қалай қозғалтатынын түсіндіріп, көрсетеді.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Мұғалім оқушыларға зат тасымалдауға арналға <<Білімдік роботты>> құрастыруға тапсырма береді
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушыларды сергіту
Мұғалім оқушыларға экраннан логикалық суреттер береді.
Логикалық сұрақтарға жауап беріп оқушылар сергіп алады
Белсенді оқушыларға мадақ айту

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Мұғалім оқушыларға датчиктерді қолданып <<Тасымалдау>> жобасын тапсырады
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Бағдарламаны дұрыс жасаған топқа және топ мүшелеріне смайлик беріп, рахметін айтады.

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
<<Роботтар біздің өмірімізде>> тақырыбында эссе жазу
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
<<роботтар біздің өмірімізде>> тақырыбында эссе жазу
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А. 2 день>>
Апта:
1
Күн:2
12.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Робот техникасыныңтарихы және болашағы.
Жалпы мақсаты:
Робот техникасының тарихымен және болашағымен таныстыру.
Күтілетін мақсаты:
Роботтар тарихы туралы және болашағымен танысу

Негізгі идеялар:
EV3 жинағындағы барлық датчиктерді, моторларды және өзге-де бөлшектерін бағдарла арқылы басқара білуі.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу және топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу.
Оқушылар орындарына жайғасып, топқа бөлінеді
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
<<Миға шабуыл>> тәсілі арқылы үй тапсырмасын сұрайды
Оқушылар сұраққа жауап беріп үй тапсырмасы қайталайды
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Цикл блогын бағдарламада қолдана білу
Мұғалім оқушыларға Циклдік және тармақталған алгоритм туралы түсіндіреді. роботты қалай қозғалтатынын түсіндіріп, көрсетеді.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Мұғалім әр топ оқушыларына плакаттар таратылып роботтардың тарихы және болашағы туралы мағлұмат жаздыру
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушыларды сергіту
Мұғалім оқушыларды шеңберге жинап, "Егер мен робот болсам ...." сұраққа жауап алынады
Логикалық сұрақтарға жауап беріп оқушылар сергіп алады
Белсенді оқушыларға мадақ айту

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Мұғалім оқушыларға датчиктерді қолданып <<Тасымалдау>> жобасын тапсырады
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Бағдарламаны дұрыс жасаған топқа және топ мүшелеріне смайлик беріп, рахметін айтады.

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
<<Роботтар туралы сөзжұмбақ құрастыру
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
Роботтар туралы сөзжұмбақ құрастыру
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А. 3 день>>
Апта:
1
Күн:3
14.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Мотордың көмегімен қозғалту
Жалпы мақсаты:
Оқушыларға EV3 арналған бағдарламаны жасау, моторларды қозғалту мүмкіндіктерін үйрету.
Күтілетін мақсаты:
Оқушылар роботты қозғалтуға арналған алғашқы программаларын жасап, моторлар арқылы қозғалту және рульдік басқару блогын түсінеді.
Негізгі идеялар:
Роботты мотордың көмегімен қозғалту программасын құрау, қозғалыс барысында рульдік басқаруды еркін қолдануды үйрену
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. оқушыларды суреттер арқылы топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу
Топқа бөлінген оқушылар орындарына жайғасып.
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
Оқушыларға сұрақтар арқылы ұй тапсырмасын тексеру:
1. роботтарды тарихы
2. олардың болашағы туралы не айтуға болады.
3. жалпы роботтардың сипаттамасын
Оқушылар өткен тақырып бойынша қойылған сұрақтарға нақты әрі түсінікті етіп жауап беруі қажет.
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Роботты қозғалту барысында программа құрылымы, онда қандай блоктар пайдаланылады және блок қасиеттерін мен баптауларын өзгерту жолдарымен таныстыру
LEGO MINDSTROMS EV3 Edition бағдарламасы арқылы программа жасап, роботты моторлардың көмегімен қозғалтуды үйретеді. Мұғалім блоктардың қызметі,олардың қасиеттері мен баптауларын өзгерту жайлы айтып, дайын бағдарламаны сақтау жолдарын түсіндіреді.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
EV3 модулі туралы жалпы мағлұмат беру,
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушылар арасында ынтымақтастық қарым қатыныс қалыптастыру
"Роботтың миі " сурет арқылы көрсету
Оқушылар сурет сала отырып сергіп алады
Белсенді оқушыларға мадақ айту

30 минут
Өткен сабақты пысықтау Оқушылар жасаған программасын EV3 модуліне жүктеп, іске қосады
Бағдарламаны EV3 модуліне жүктеу жолдарын айтып, оны іске қосуды үйретеді.
Бағдарламаны жүктеу жолдарын меңгерту.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Реферат жазу
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
Роботтар туралы сөзжұмбақ құрастыру
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А.10 день >>
Апта:
2
Күн:10
22.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Сыныпқа жарыстың басталуы туралы хабарлау.
Идеялардың таныстырылымы.
Жалпы мақсаты:
WRO ережелерімен және жарыстың тапсырмаларымен таныстыру. Оқушыларды топтарға бөлу. Идеяларды ұсыну.
Күтілетін мақсаты:
WRO ережелерімен және жарыстың тапсырмаларымен таныстыру. Оқушыларды топтарға бөлуге дағдыландыру. Идеяларды ұсынуға жетелеу
Негізгі идеялар:
EV3 жинағындағы роботтарға критерийлер бойынша жүретін программа түзіп басқа топтағы әріптестермен роботты жарыстыру.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Назарын сабаққа аудару. Оқушыларды санау әдісі топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу
Топқа бөлінген оқушылар орындарына жайғасады.
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
Конверт әдісі бойынша оқушылардан үй тапсырмасын сұрақтар арқылы сұралады.

Оқушылар сұраққа жауап беріп үй тапсырмасы қайталайды
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Әр топтағы оқушы <<Инсерт>> әдісі бойынша Жарысқа қанша оқушы, қанша тренер. Өандай топтар арасында, жасы шамасы қандай болуы қажет екенін айтады

Әр топтағы оқушы БББ кестесі бойынша Робот ұғымына не білетіндіктерін, не білгендерін және білгісі келетінін толтыртады.
Одан кейін қарама қарсы топқа параққа жазып сұрақты қояды. Олар оқып бір -бірімен талқылайды.
Берілген тапсырма бойынша дәптерге жұмысты көрсету

Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жаңа термин сөздерді дәптерге жаздыру, талқылау
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушылар арасында ынтымақтастық қарым қатыныс қалыптастыру
<<Күн шықты, күн шықты күннің нұры .... >> ойыны ойнату
Оқушылар шаттық шеңберін құрып отырады. Бір оқушы ойында бастайды.
Оқушыларға мадақ айтып көңілдерін көтеру.

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Сабақты пысықтау мақсатында тест тапсырмалары беріледі.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

1. Бүгінгі сабақта үйренгендеріңіздің ішінен өзіңіздің дайындығыңызға нені пайдаланамын деп ойлайсыз?
2. Бүгінгі сабақта сізге бəрінен де не ұнады?
3. Бүгінгі сабақта қандай да бір түсініксіз сұрақтар болды ма? Бұл мəселені қалай шештіңіз/шешесіз?
4. Бүгінгі сабақта үйренгеніңіздің ішінен ең пайдалысы не болды (білім немесе дағдылар)?
5. Кез-келген өзге де пікірлер:
Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Сыныпқа жарыстың басталуы туралы оқу
Идеялардың таныстырылымы оқу
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
<<Егер мен Робот болсам.....>> тақырыбында эссе жазу
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А.4 деньdocx>>
Апта:
1
Күн:4
15.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Датчиктер. Жанасу датчигі. Батырманың басылуын анықтау.
Жалпы мақсаты:
Жанасу датчигінің жұмыс істеу принципімен танысу және зерттеу. Бағдарламалау барысында моторларды іске қосу үшін жанасу датчигінің батырмаларын пайдалануға үйрету.
Күтілетін мақсаты:
LEGO MINDSTROMS EV3 Edition бағдарламасы арқылы программа жасап, оны роботтарда қолдану.
Негізгі идеялар:
Роботты мотордың көмегімен қозғалту программасын құрау, қозғалыс барысында рульдік басқаруды еркін қолдануды үйрену
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Назарын сабаққа аудару. Оқушыларды санау әдісі топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу
Топқа бөлінген оқушылар орындарына жайғасады.
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
Конверт әдісі бойынша оқушылардан үй тапсырмасын сұрақтар арқылы сұралады.
1. Мотор дегеніміз не? Негізгі қызметтері қандай?
2. Үлкен мотор туралы қысқаша мәлімет
3. Орташа мотор туралы қысқаша мәлімет
Оқушылар өткен тақырып бойынша қойылған сұрақтарға нақты әрі түсінікті етіп жауап беруі қажет.
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Датчиктер арқылы программа құрылып роботты қозғалтуға үйрету
Мұғалім оқушыларға EV3 микрокомпьютерінде моторлар арқылы жанасу датчигін салып қозғалысқа келтіру жөнінде мәлімет береді. EV3-ке алғашқы бағдарламаны орнату бойынша нұсқау береді.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жаңа термин сөздерді дәптерге жаздыру, талқылау
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушылар арасында ынтымақтастық қарым қатыныс қалыптастыру
Физминутка
Бейнероликте көрсетілген іс-қимылдарды қайталайдыү
Белсенді оқушыларға мадақ айту

30 минут
Өткен сабақты пысықтау Оқушылар жасаған программасын EV3 модуліне жүктеп, іске қосады
Бағдарламаны EV3 модуліне жүктеу жолдарын айтып, оны іске қосуды үйретеді.
Бағдарламаны жүктеу жолдарын меңгерту.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жанасу датчигінің суретін салу
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
Жанасу датчигі туралы реферат жазу
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А.5 день>>
Апта:
1
Күн:5
15.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Ультрадыбысты датчик. Кедергілерге реакция және оларды анықтау.
Жалпы мақсаты:
Қашықтықты анықтайтын датчиктің жұмыс істеу принципін зерттеу. Оны қарапайым бағдарлама жазу үшін қолдану.
Күтілетін мақсаты:
Ультрадыбыстық датчикті жұмыс барысында дұрыс пайдалану
Негізгі идеялар:
Ультрадыбыстық датчиктің робот қызметіне пайдалануда жүзеге асыру және негізгі принциптерімен танысу.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Назарын сабаққа аудару. Оқушыларды санау әдісі топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу
Топқа бөлінген оқушылар орындарына жайғасады.
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
"Миға шабуыл" әдісі бойынша оқушылардан үй тапсырмасын тексеру
Оқушылар өткен тақырып бойынша қойылған сұрақтарға нақты әрі түсінікті етіп жауап беруі қажет.
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Құрылған программаны ультрадыбыстық датчик арқылы пайдалану.
Ультрадыбысты датчик дыбыс толқындарын жіберіп, қайтып келген стгналдарды оқиды және нысандарды тауып, оларға дейінгі қашықтықты есептейді.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жаңа термин сөздерді дәптерге жаздыру, талқылау
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушылар арасында ынтымақтастық қарым қатыныс қалыптастыру
Физминутка
Бейнероликте көрсетілген іс-қимылдарды қайталайды
Белсенді оқушыларға мадақ айту

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Сабақты пысықтау мақсатында тест тапсырмалары беріледі.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Ультрадыбыстық датчигінің техникалық спецификациялары мен ерекшеліктері тақырыбында реферат жазу
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
Ультрадыбыстық датчигінің техникалық спецификациялары мен ерекшеліктері тақырыбында реферат жазу
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А.6 день>>
Апта:
2
Күн:6
18.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Гироскопиялық датчик. Бұрыштық ауытқуды анықтау
Жалпы мақсаты:
Гироскопиялық датчиктің жұмыс істеу принципімен танысу. Бұрыштық ауытқуды анықтайтын бағдарламаны жазу.
Күтілетін мақсаты:
Гироскопиялық датчиктердің қызметін іске асыру және программа құрып оны роботтарда қолдану
Негізгі идеялар:
Гироскопиялық датчиктің робот қызметіне пайдалануда жүзеге асыру және негізгі принциптерімен танысу.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Назарын сабаққа аудару. Оқушыларды санау әдісі топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу
Топқа бөлінген оқушылар орындарына жайғасады.
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
"Конверт" әдісі бойынша оқушыларға қима қағаздар арқылы үй тапсырмасын тексеру
1-конверт - Жанасу датчигі
2-конверт - ультрадыбыстық датчик
3-конверт - Мотор және оның қызметі

Оқушылар өткен тақырып бойынша қойылған сұрақтарға нақты әрі түсінікті етіп жауап беруі қажет.
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Құрылған программаны гироскопиялық датчик арқылы пайдалану.
Оқушыларға гироскопиялық датчик туралы мағлқмат беру.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жаңа термин сөздерді дәптерге жаздыру, талқылау
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Көзге арналған
жаттығуларды жасау
Мұғалім оқушылармен бірге <<Көз жаттығуын>> орындайды. Терезеден алысқа 1 минут қарап тұрамыз содан көзімізді тарс жұмып алақанмен уқалаймыз, кейін ашып оңға солға, жоғары төмен айналдырамыз
Сергіту сәтін орындап, оқушылар сергіп алады.
Оқушыларға мадақ айтып көңілдерін көтеру.

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Сабақты пысықтау мақсатында тест тапсырмалары беріледі.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Гироскопиялық датчик Бұрыштық ауытқуды анықтау
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
Ультрадыбыстық датчигінің техникалық спецификациялары мен ерекшеліктері тақырыбында реферат жазу
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А.7 день>>
Апта:
2
Күн:7
19.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Цикл блогы. Санауышты қолдану. Датчиктегі мәліметтерді қолдану.
<<Тасымалдау>> жобасы. Экран блогы. Мәтін блогы.
Жалпы мақсаты:
Берілген әрекеттерді қайталау үшін Цикл блогын қолдану. EV3 экранында <> хабарламасын көрсету.
EV3 экранында ультрадыбыстық датчиктен алынған, кедергіге дейінгі қашықтықты көрсету.
Күтілетін мақсаты:
Берілген әрекеттерді қайталау үшін Цикл блогын қолдану. EV3 экранында <> хабарламасын көрсетуге дағдылану, машықтану.
EV3 экранында ультрадыбыстық датчиктен алынған, кедергіге дейінгі қашықтықты көрсетуді білу, түсіну.
Негізгі идеялар:
EV3 жинағындағы барлық циклдерді, мәтін блогын және экран блогын слайд арқылы таныстыруы.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Назарын сабаққа аудару. Оқушыларды санау әдісі топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу
Топқа бөлінген оқушылар орындарына жайғасады.
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
<<Миға шабуыл>> тәсілі арқылы үй тапсырмасын сұрайды
Оқушылар сұраққа жауап беріп үй тапсырмасы қайталайды
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Цикл блогын бағдарламада қолдана білу
Мұғалім оқушыларға Циклдік және тармақталған алгоритм туралы түсіндіреді. , роботты қалай қозғалтатынын түсіндіріп, көрсетеді.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жаңа термин сөздерді дәптерге жаздыру, талқылау
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушылар арасында ынтымақтастық қарым қатыныс қалыптастыру
Робот биі
Оқушылар тақтаға қарап, видеороликтегі биге билейді.
Оқушыларға мадақ айтып көңілдерін көтеру.

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Сабақты пысықтау мақсатында тест тапсырмалары беріледі.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Цикл блогы. Санауышты қолдану. Датчиктегі мәліметтерді қолдану.
<<Тасымалдау>> жобасы. Экран блогы. Мәтін блогы.
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
Ультрадыбыстық датчигінің техникалық спецификациялары мен ерекшеліктері тақырыбында реферат жазу
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А.8 день >>
Апта:
2
Күн:8
20.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Математика блогы.
Кездейсоқ сандар блогы.
Жалпы мақсаты:
Математикалық формуланың көмегімен мотордың қозғалыс жылдамдығын есептеу.
Күтілетін мақсаты:
Математикалық формуланың көмегімен мотордың қозғалыс жылдамдығын есептеуге машықтандыру, дағдыландыру.
Негізгі идеялар:
EV3 жинағындағы барлық циклдерді, мәтін блогын және экран блогын слайд арқылы таныстыруы.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Назарын сабаққа аудару. Оқушыларды санау әдісі топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын тақтаға жазу. Оқушыларды топқа бөлу
Топқа бөлінген оқушылар орындарына жайғасады.
Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
<<Миға шабуыл>> тәсілі арқылы үй тапсырмасын сұрайды
Оқушылар сұраққа жауап беріп үй тапсырмасы қайталайды
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Математикалық блогын бағдарламада қолдана білу
Мұғалім оқушыларға Циклдік және тармақталған алгоритм туралы түсіндіреді. , роботты қалай қозғалтатынын түсіндіріп, көрсетеді.
Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жаңа термин сөздерді дәптерге жаздыру, талқылау
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушылар арасында ынтымақтастық қарым қатыныс қалыптастыру
Робот биі
Оқушылар тақтаға қарап, видеороликтегі биге билейді.
Оқушыларға мадақ айтып көңілдерін көтеру.

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Сабақты пысықтау мақсатында тест тапсырмалары беріледі.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

Мұғалім оқушылардан не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын сұрайды

Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Циклдерді, мәтін және экран блогын оқып келу. Өткен тақырыпқа тест құрастырып келу.
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
Циклдерді, мәтін және экран блогын оқып келу. Өткен тақырыпқа тест құрастырып келу.
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс

--------------------------------------------------------------------------------
Просмотр содержимого документа
<<План Джумагулова А.9 день >>
Апта:
2
Күн:9
21.07.2016
Сабақтың тақырыбы:
Ауыстыру блогы.
<<Жаяу жүргіншіробот>> жобасы.
Жалпы мақсаты:
Моторды іске қосу және тоқтату үшін Ауыстыру блогын қолдану.
Күтілетін мақсаты:
Оқушылар программа құрастыру Моторды іске қосу және тоқтату үшін Ауыстыру блогын қолдану.
Негізгі идеялар:
EV3 жинағындағы роботтарға критерийлер бойынша жүретін программа түзіп басқа топтағы әріптестермен роботты жарыстыру.
Сабақ жоспары:
№
Уақыты
Мақсаты
Мұғалімнің іс-әрекеті
Оқушының іс-әрекеті
ФБ (формативті баға)
1
Ұйымдастыру кезеңі.
3 минут
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу. Назарын сабаққа аудару. Оқушыларды санау әдісі топқа бөлу
Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу, сабақтың тақырыбын слайдпен экранға шығару.
Шаттық шеңберін жасай отырып, оқушыларды санау арқылы топқа бөлу
Оқушылардың мұндағы мақсаты топтасу санау арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу

Оқушыларға рахмет айтып орнына отырғызу

Үй тапсырмасы:
5 минут
Үй тапсырмасын сұрау
Конверт әдісі бойынша оқушылардан үй тапсырмасын сұрақтар арқылы сұралады.

Оқушылар сұраққа жауап беріп үй тапсырмасы қайталайды
Белсенді оқушыларға смайлик беріп мадақтау

20 минут
Әр топтағы оқушы <<Инсерт>> әдісі бойынша Жарысқа қанша оқушы, қанша тренер. Өандай топтар арасында, жасы шамасы қандай болуы қажет екенін айтады

Әр топтағы оқушы БББ кестесі бойынша Робот ұғымына не білетіндіктерін, не білгендерін және білгісі келетінін толтыртады.
Одан кейін қарама қарсы топқа параққа жазып сұрақты қояды. Олар оқып бір -бірімен талқылайды.

Оқушылар зейін салып тыңдап, түсінбегенін сұрайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту. Пассивті оқушылардың белсенді сабаққа қатысып отыруын айту

30 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Жаңа термин сөздерді дәптерге жаздыру, талқылау
Оқушылар берілген тапсырманы қызығушылықпен орындайды.
Белсенді оқушыларға мадақ айту

Сергіту сәті
3 минут
Оқушылар арасында ынтымақтастық қарым қатыныс қалыптастыру
<<Күн шықты, күн шықты күннің нұры .... >> ойыны ойнату
Оқушылар шаттық шеңберін құрып отырады. Бір оқушы ойында бастайды.
Оқушыларға мадақ айтып көңілдерін көтеру.

30 минут
Өткен сабақты пысықтау
Сабақты пысықтау мақсатында тест тапсырмалары беріледі.
Мұғалімнің алдын ала берілген тапсырмасына сүйене, оқушылар бағдарлама жасап көрсетеді
Тапсырманы дұрыс орындаған оқушыларға смайликтер тарату,мадақтау

Рефлексия
2 минут
Өткен сабақты қорытындылап, оқушылардың не түсінгенін, не түсінбегенін және сабақтың қандай бөлігі ұнағанын анықтау.

1. Бүгінгі сабақта үйренгендеріңіздің ішінен өзіңіздің дайындығыңызға нені пайдаланамын деп ойлайсыз?
2. Бүгінгі сабақта сізге бəрінен де не ұнады?
3. Бүгінгі сабақта қандай да бір түсініксіз сұрақтар болды ма? Бұл мəселені қалай шештіңіз/шешесіз?
4. Бүгінгі сабақта үйренгеніңіздің ішінен ең пайдалысы не болды (білім немесе дағдылар)?
5. Кез-келген өзге де пікірлер:
Оқушылар мұғалім қойған сұраққа жауап береді, түсінбегенін сұрайды және сабақ туралы пікір айтады
Сабақты жақсы түсінген балаларға мадақтау айтады. Топ басшылары топ мүшелеріне баға қояды

Үй тапсырмасы
2 минут
Жаңа сабақты пысықтау
Сыныпқа жарыстың басталуы туралы оқу
Идеялардың таныстырылымы оқу
Оқушылар үй тапсырмасын күнделікке жазып алады.
Рахмет оқушылар
Қорлар
Мұғалімге арналған нұсқаулық, EV3 жинағы, оқулық., слайдтар.
Келесі іс-әрекет,
үй тапсырма:
<<Егер мен Робот болсам.....>> тақырыбында эссе жазу
Тапсырмаға ескертпе,
кері байланыс



--------------------------------------------------------------------------------
Робототехника[өңдеу]
Уикипедия -- ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет

Гуманоид роботтың қолы
Робототехника (робот және техника; ағылш. robotics -- роботика) - роботтардың құрылысымен, жұмысы мен қолдануымен айналысатын, оған қоса олардың басқару, сезіну мен мәлімет өңдеумен айналысатын механикалық, электр және электронды инженерия мен компьютер ғылымдарының біріккен саласы.

Робототехника роботтардан басқа автоматтандырылған техникалық жүйелер мен өндірістік үдерістердің ең жаңа техникалық жиынтықталуын әзірлеу мен қолдану жолдарын зерттейтін ғылым.
Автоматтандырылған машиналар, басқа сөзбен айтқанда роботтар, адамдардың орнына қауіпті жерлерде, немесе зауыттағы құрастыру үдерістерінде жұмыс істей алады. Роботтар сыртқы келбеті бойынша, жүріс-тырысы мен танымы бойынша адамдарға өте ұқсас болуы әбден мүмкін. Қазіргі таңда ғалымдар гуманоид роботтарды барынша адамдарға ұқсас қылуға тырысып жатыр.
Автономды түрде жұмыс істейтін роботтар туралы мәлімет көне кезден бастап ойлана бастаған, алайда сол тақырыптағы зерттеулер XX ғасырға дейін басталмаған. Ертегі кезеңнен бастап, роботтар бір күні адамдардың жүріс-тұрысына еліктейді және де адамдар сияқты адамдардың жұмыстарын істей алады деп болжалған. Қазіргі таңда робототехника тез дамып келе жатқан сала. Технология қалай тез дамыса, робототехника да солай тез дамиды, өйткені робототехника технологиямен тығыз байланыста. Технология дамыған сайын зерттеулер, әрлендер өзгеріп дамиды, соның арқасында роботтардың қолдану аймағы да ұлғаяды. Қазіргі таңда роботтар үйде, кәсіпорындар мен әскери салада қолданылады. Көптеген роботтар миналар мен бомбаларды залалсыздандыру сынды адамдарға тікелей зардап алып келетін жағдайларда қолданылады.
Робототехника қандай да роботтарды зерттеп әзірлемесе да, ол роботтар Айзек Азимовтың үш заңына бағынуы тиіс. Ол заңдарды 1942 жылы жазылған <<Хоровод>> атты әңгімесінде баяндаған. Ол заңдар мынадай оймен жазылған:
Бір де бір робот адамға залал келтіре алмайды, немесе әрекетсіздігімен залал келуіне жол бермейді.
Бірінші заңға қарсы келмесе, робот адамның барлық бұйрықтарын орындауға тиіс.
Бірінші және екінші заңдарға қайшы келмесе, робот өз қауіпсіздігін қамтамасыз ету керек.[1], роботехника[2]
Мазмұны
[көрсету]
--------------------------------------------------------------------------------
Этимологиясы[өңдеу]
<<Робототехника>> (немесе <<роботика>>, <>) сөзі ең бірінші рет Айзек Азимовтың 1941 жылы жарық көрген ғылыми-фантастикалық <<Жалғаншы>> (<<Лжец>>) атты әңгімесінде қолданылған.
<<Робототехника>> сөзінің негізін қалайтын <<робот>> сөзін 1920 жылы Карел Чапек деген чехиялық жазушы алғаш болып ойлап тауып, өзінің 1921 жылы қойылып, көрермендердің ілтипатына ие болған ғылыми-фантастикалық <<Р. У. Р.>> (<<Россумские универсальные роботы>>) атты пьесында қолданған.[3] Сол пьесада зауыт бастығы адамдарға ұқсас роботтарды ойлап табады да, тоқтатпай жұмыс істетеді. Басында андроидтар адамды мінсіз тыңдап, жұмыс істейді, алайда кейіннен қарсы шығып, өз жаратушыларын жояды.
Робототехника саласына кейіннен кірген идеялар көне заманда пайда болған. Мысалы, Гомердің <<Илиадасында>> Гефест деген құдай үй қызметкерлерін атлыннан жасап, сөйлеу қабілетімен қоса оларға күш пен ақыл берген (қазіргі тілмен айтқанда - жасанды ақыл). Кейбір әңгімелер бойынша, ежелгі Грекия елінің инженер-механигі Архит Тарентский ұшу қабілеті бар механикалық көгершінді құрастырған (б.ғ. 400 ж.). Оған қоса, ұқсас мәліметтер И. М. Макарова мен Ю. И. Топчееваның әйгілі <<Робототехника: Тарихы мен перспективасы>> атты кітабында роботтардың әлемнің дамуындағы атқарған (немесе атқаратын) рөлі туралы баяндалады.
--------------------------------------------------------------------------------
Робототехника тарихы[өңдеу]
1942 жылы ғылыми-фантастикалық мәнерде жазатын жазушы Айзек Азимов робототехниканың үш заңын ойлап табады. 1948 жылы Норберт Винер тәжірибелік робототехниканың негізін құрайтын кибернетиканың қағидаларын тұжырымдаған. Толығымен автономды роботтар XX ғасырдың екінші жартысында ғана пайда болды. Ең бірінші сандық басқаруы бар бағдарламанатын робот Unimate болған. Ол робот ыстық темір бөлшектерді балқыту машинасынан көтеріп, жинауға арналған. Қазіргі таңда коммерциялық және индустриалдық роботтар кеңінен тараған. Ол роботтар адамдарға қарағанда жұмысты арзанырақ, жинақы және нық орындайды. Сол салада қолданылатын роботтардың кейбір жұмыстары адам үшін лас, қауіпті және жалықтыратын болып табылады. Роботтар кеңінен құрастыру, жинақтау, жеткізу, жер және ғарыш зерттеулері үшін, медициналық оталар, жарақ ретінде, зертханалық зерттеулер, қауіпсіздік үшін қолданылады.[4]
--------------------------------------------------------------------------------
Роботтардың ең басты таптары[өңдеу]
Қазіргі кезде роботтардың көптеген түрлері бар, әртүрлі орталарда әртүрлі жолмен қолданылады. Қолдану мақсаты мен сыртқы келбеті әртүрлі болғанымен, құрылымына келгенде баршасында 3 бірдей жерлері бар:
Әр робот механикалық негізі - құрылғы, рамадан тұрады. Сол раманың түрі қолданылатын мақсатына қарай өзгереді. Мысалы, робот лай мен құмның үстімен жүретін болса, шынжыр тракторлар қолданылуы мүмкін. Механикалық жағы ойлап табушының бір бөлек мәселенің шешімі, робот жүретін жердің қоршаған ортасына байланысты. Роботтың формасы атқаратын функциясымен тікелей байланысты.
Әр робот электр бөлшектерден тұрады. Сол бөлшектер робот жүйелерін толығымен бақылайды. Мысал ретінде шынжыр арқылы жүретін роботты алсақ, сол шынжырларды жүргізу үшін күш керек. Сол күш электр қуаты ретінде келіп, сымдар арқылы өтіп, батареяда сақталады; осы негізгі схема. Газбен істейтін машиналар да газды қолдану үдерісі үшін токты керек етеді. Сол себептен, газбен жүретін көлік сынды машиналарда да батареялар бар. Электр жүйесі роботтың қозғалуында (мотор) қолданылады, өлшеу үшін (электр сигналдар жылу, дауыс, тұрған жері мен энергия мөлшерін анықтау үшін) және жалпы қолдану үшін (робот жалпы негізгі операцияларды жасау үшін өз мотор мен сенсорларына біраз энергия жолдауы керек).
Барлық роботтар кішкене болса да компьютер кодын керек етеді. Сол алгоритмде робот қалай жұмыс істейтіні көрсетіледі. Код жазған адам программаның ішінде робот шешімін қалай және қашан қабылдап, әрекет ететінін жазады. Сол шынжыр арқылы жүретін робот өзінің механикалық дизайны мен құрылысының арқасында лайды керемет етіп, өзінің батареясынан сымдар арқылы керек мөлшерде энегия алса да, компьютер программасынсыз орнынан жылжымайды; өйткені программа роботқа қашан, қайда жылжу керек екендігін айтады. Программа роботтың негізгі мәнін құрады. Роботтың механикалық және электр бөлшектері керемет әрленіп, бірақ жазылған программасы нашар болса, роботтың жұмыс істеуі екі талай, істесе де, қозғалуы мен жұмыс істеуі ретсіз болады. Негізгі үш түрлі алгоритмдер бар: қашықтан басқару, жасанды интеллект және гибрид. Қашықтан басқарылатын роботтарда бұйрықтар жиынтығы бар. Ол бұйрықтарды тек қашықтан басқаратын құрылғының сигналын алғаннан кейін ғана орындайды. Жалпы айтқанда, адам сол құрылғы арқылы бір қашықтықта орналасқан роботты басқарады. Жасанды интеллект қолданылатын роботтар қоршаған ортаға байланысты шешімдерді өздері қабылдайды. Роботтың жүйесіне қоршаған ортаның факторларына, объектілеріне әртүрлі реакция жазылған. Жасанды интеллект сол реакцияларды ескере тұрып, қоршаған ортаның факторларына өзі әсер береді. Негізінен, жасанды интеллект адамның ойлау қабілетіне ұқсас болуы керек, немесе ұқсастыруды көздейді. Ал гибрид қашықтан басқару мен жасанды интеллектілердің біріккен кезі.
--------------------------------------------------------------------------------
Робот құрамдастары[өңдеу]
Қуат көзі[өңдеу]
Қазіргі кезде ең көп қолданылатын (қорғасын-қышқылды) батареялар қуат көзі ретінде қолданылады. Батареялардың көптеген түрлері роботтың қуат көзі ретінде қолданыла алады. Қорғасын-қышқылдан жасалған ауыр, бірақ қауіпсіз, ұзаққа шыдайтын батареялардан бастап, күміс-кадмийден жасалған кішкентай ғана, бірақ қымбат батареяларға дейін қолданыста. Батареяны қолданатын роботты әзірлеу кезінде батареяның қауіпсіздік факторын, қолдану циклы мен салмағын есепке алу керек. Ішкі жану қозғалтқышы сынды генераторлар қолданыла алады. Алайда, ондай жобалардың салмағы ауыр, механикалық тұрғыдан күрделі, және оған отын мен жылуды жою жолдары керек. Роботты қуат көзімен байланыстыратын шектей қуат көзін толығымен алып тастар еді. Оның бір жақсы жағы электр энергиясын өндіру мен энергияны сақтау бөлшектерін роботтан басқа жерге қойып, салмағы азайып, орын көбейтеді. Алайда, бұл жолдың кері жақтары да бар. Оның бірі -- үнемі роботқа жалғанған сымдар робот басқаруын және жылжуын қиындатады. Әлеуетті қуат көзі:
Пневматикалық (сығылған газдар)
Күн энергиясы (күн энергиясын қолданып, оны электр энергиясына түрлендіру)
Гидравликалық (сұйықтық)
Маховик энергиясын сақтау
Органикалық қоқыс (анаэробты ас қорыту арқылы)
Қалдықтар (адам, жануарлардың фекалиялары); әскери тұрғыдан қарағанда кішкентай жауынгерлердік топтардың фекалиялары энергия ретінде қайтадан қолданыла алады DEKA жобасының Slingshot Stirling моторы қалай жұмыс істейтінін қараңыз)
--------------------------------------------------------------------------------
Роботты іске қосуы[өңдеу]
Роботтың қозғалуға арналған бөлшектері адамның бұлшық еті сынды. Сол роботтың "бұлшық еті" сақталып тұрған энергияны жылжуға қолданады. Қазіргі кезге дейін ең көп қолданылатын түрі ол дөңгелекті, немесе редукторды қозғалысқа келтіретін электр мотор мен зауыттардағы индустриалды роботтарды қозғалысқа алып келетін желілік жетек. Алайда, қазіргі кезде роботтың "бұлшық еттерін" қозғалтудың баламалы түрлері пайда болды, соның арасында электр қуатмен, химиялық қоспалармен, немесе сығылған ауа арқылы.
Электр моторлар[өңдеу]
Роботтардың көп бөлігі электр моторларын қолданады. Портативті роботтарда көбінесе тікелей тоқпен жұмыс істейтін brushed және brushless моторлары, немесе айнамалы тоқпен жұмыс істейтін индустриалды роботтар және CNC машиналары. Сондай моторлар көбінесе жүгі жеңіл және басым жылжымы айналмалы жүйелерде қолданылады.

Протез аяқ - роботтың "бұлшық еттері"
Желілік жетек[өңдеу]
Желілік жетектердің көптеген түрлері айналудың орнына алға-артқа жылжиды, бағыты тез және көп өзгереді. Көбінесе индустриалды роботтар сынды үлкен күш қуат керек кезінде қолданылады. Басты түрлері сығылған ауа (пневматикалық), немесе сұйықтық (гидравликалық) қолданады.
Қатарлап келген серпімді жетектер[өңдеу]
Серіппелер мотор жетегінің бір бөлігі ретінде жобаланады. Серіппе көптеген роботтарда қолданылған, мысалға гуманоид робот.[5]
Ауа бұлшықеттері[өңдеу]
Пневматикалық жасанды бұлшықеттер, басқаша айтқанда ауа бұлшықеттер, дегеніміз желді күштеп үрлеген кезде созылатын (40% дейін) құбырдың ерекше түрі сынды. Олар кейбір роботтардың түрлерінде қолданылады.[6][7][8]
Сым сынды бұлшықеттер[өңдеу]
Сым сынды бұлшықеттер тағы есте сақтау қабілеті бар қорытпа ретінде белгілі. Nitinol(R) немесе Flexinol(R) сымдары сым бойында тоқ жүрген кезде аздап созылатын (әдетте 5%-дан аз) материал. Бұлшықеттердің бұл түрі өте аз қолданылады.[9][10]
Серпімді наноқұбырлар[өңдеу]
Серпімді наноқұбырлар келешегі зор жасанды бұлшықеттер технологиясы. Қазіргі кезде ол зерттеулердің бастапқы кезеңінде. Карбон наноқұбырларында ақаулар жоқ болғанның арқасында карбон жіптері бірнеше пайызға өз ұзындығын өзгерте алады. Темір наноқұбырлардың энергия сақтау қабілеті 10 Ж/см3 шамасында. Адамның бицепстері сол материалдың диаметрі 8 мм сыммен айырбасталына алады. Келешекте сондай жинақы бұлшықеттермен жабдықталған роботтар адамдарды озып кетуі мүмкін.[11]
--------------------------------------------------------------------------------
Сенсор өлшемелері[өңдеу]
Роботтар сенсорлар арқылы қоршаған орта, немесе ішкі бөлшектер туралы нақты мәлімет ала алады. Айтылған тапсырмаларды орындау үшін, қоршаған ортадағы өзгерістерді сезініп, қолайлы жауапты қайтару үшін сезіну роботтар үшін өте мағызды болып табылады. Роботтар сенсорлар арқылы көптеген мөлшемдерді жасайды, сенсорлар қорғаныс, немесе бұзылыс туралы ескертулер береді және нақты уақытта жасалынып жатқан тапсырмалар туралы ақпарат береді.
Жанасу[өңдеу]
Қазіргі робот қолдар мен протез қолдар адам қолына қарағанда кем тактильді ақпарат алады. Ғалымдар соңғы зерттеулерде адам саусақтарының механикалық қасиеті және сезіну рецепторларын еліктейтін тактильді сенсор массивін ойлап тапты.[12][13]
2009 жылы бірнеше Еуропалық елдерінің және Израиль елінің ғалымдары SmartHand протез қолын жасап, шығарды. Сол қол шынайы адам қолы сынды - қолсыз қалған адамдар сол протез қолдың арқасында жазып, пернетақтада теріп, күйсандықта ойнап және де басқа жұмыстарды атқара алды. Ауру адам протез қолдағы сенсорлардың арқасында шынайы саусақ сезімдерін сезіну қабілетіне ие болды.
Көру қабілеті[өңдеу]
Компьтердің көру қабілеті дегеніміз көре алатын машинаның ғылым және технологиясы. Ғылыми пән ретінде компьтердің көру қабілеті жасанды жүйенің арқасындағы суреттерден ақпарат алудың теориясы. Суреттен келетін ақпарат бірнеше түрде болады, мысалы видеодағыдай суреттер қатары, немесе камералардың көрінісі сынды.
Компьтердің көру қабілетінің қолдануында компьтерлер нақты мәселені шешуге арналған алдын-ала бір дайын программа жызылған, дегенмен қазіргі кезде машинаның өзін - өзі үйрету қабілетін дамытып жатыр.
Компьтердің көру қабілеті үлкен сала, соның ішіндегі салалардың бірі әртүрлі қиындық деңгейлерінде адамның биологиялық жүйесін құлығы мен әрекет ету қабілетін еліктеуге әрлемген. Компьтердің көру қабілеті саласының ішінде машинаның өзін - өзі үйрету әдістерінің бастамасы биология пәнінде.
Басқасы[өңдеу]
Роботтар сезіну қабілеті үшін басқа lidar, radar and sonar атты жүйелерді қолданады.
--------------------------------------------------------------------------------
Манипуляция[өңдеу]
Роботтарға белгілі бір затты көтеріп, орнын ауыстыру, өзгерту, сындыру немесе одан басқа әрекет жасау керек. Роботтардың қолдарын робототехника саласында ағылшынша end effectors деп атайды.[14]Робот қолдарының соңы, нақты айтқанда затты ұстайтын бөлігі ауыстырмалы болады. Әр бір түрі нақты бір жұмыс түріне арналған. Алайда, кейбір роботтарда соңы тұрақты болады, ол кезде аустырылмай бір ғана түрлі қысқышпен жұмыс жасайды, кейбіреулерінде гуманоид роботтың қолы сынды (адам қолы сынды) тұрақты, бірақ жұмыстың бірнеше түрін атқара алатын болады.[15]
Механикалық қысқыш[өңдеу]
Ең көп кездесетін түрлердің бірі. Ең жай көрінісінде тек екі саусағы бар. Екі саусақпен кішкентай заттарды ашып, жауып, көтеріп, жібере алады. Саусақтардың арасынан темір сым өткен шынжыр ретінде жасалынады.[16] Қиындығы орташа қолдар Delft қолы сынды,[17][18] ал адам қолы сынды жұмыс істей алатын қиынырақ қолдар Shadow Hand және Robonaut қолдары сынды.[19] Меканикалық қысқыштар түрлі болып келеді, соның ішінде үйкелес және қамтитын жақ (қысқыш). Үйкелес қысқыш затты жылжытпай ұстауға тырысады, үйкелесті қолданып, күштің бәрін соған жұмсайды. Ал қамтитын қысқыш затты ұстайды, бірақ үйкелесті азырақ қолданады.
Вакууымдық қысқыштар[өңдеу]
Вакууымдық қысқыштардың жасалуы қарапайым болғанымен, олар ауыр заттарды көтеру қабілетіне ие. Көтеретін заттын сырты тегіс болса болғаны, насостар арқылы ауыны сорып алып, заттарды көтереді. Электронды бөлшектер мен көлік жел әйнегі сынды үлкен ауыр заттарды көтеруге арналған роботтар қысқыштар ретінде көбінесе қарапайым вакууымдық қысқыштарды қолданады.
Жалпы мақсаттағы робот қолдары[өңдеу]
Біраз озат роботтар толығымен адам қолы ұқсас Shadow Hand, MANUS,[20] and the Schunk сынды қысқыштарды қолдануды бастады.[21] Сол қолдар өте епті, оған қоса сол қысқыштарда 20 шақты DOF (degrees of freedom - жылжу бостандығы) мен жүздеген тактильді сенсорлары бар.[22]
--------------------------------------------------------------------------------
Робот жылжу түрлері[өңдеу]
Дөңгелекті роботтар[өңдеу]
Қарапайымдық үшін роботтардың көбісі 4 дөңгелекпен, немесе үздіксіз платформамен қамтамассыз етілген. Кейбір ғалымдар жылжымалы роботтарддың қиынырақ түрін жасауға тырысты, оның ішінде бір, немесе екі дөңгелекпен жүретін роботтар бар. Ол роботтардың бөлшек саны азаяды, оған қоса 4 дөңгелегі бар робот өте алмайтын шектелген жерде бір немесе екі дөңгелегі бар роботтар жүре алады.
Екі дөңгелекті теңгеру роботы[өңдеу]
Теңгеру роботтары әдетте гироскоп қолданады. Гироскоп арқылы робот қаншалықты тез және қай жағына қарай құлап жатқанын анықтап, дөңгелегін құлап жатқан жаққа қарай айдайды. Сонда робот ішіндегі төңкерілген маятниктің динамикасына байланысты секундына жүздеген рет жиілігімен теңгеруге тырысады[23] Қазіргі кезде теңгерумен жұмыс істейтін көптеген роботтар шығарылды. Робот деп автоматтандырылған құрылғы ретінде қарастырсақ, Segway робот емес, қарапайым роботтың мобилді платформасы RMP (Robotic Mobility Platform) ретінде қабылдауға болады. Мысал ретінде NASA-ның Robonaut роботын қарастырсақ, робот Segway платформасына құрастырылғанын байқаймыз.
Бір дөңгелекті теңгеру роботы[өңдеу]
Екі дөңгелекті теңгеру роботтың кеңейтімі бір ғана дөңгелекпен 2D-ның қалаған жағына жүре алады. Алайда, роботтың бұл түрі дөңгелек ретінде шарды қолданады. Жақында бірнеше бір дөңгелекті теңгеру роботы пайда болды, солардың бірі Карнеги Меллон Университетінің Ballbot роботы. Оның бойы мен ені адаммен бірдей. Басқасы Tohoku Gakuin Университетінің BallIP роботы.[24] Осындай роботтардың бойы көбінесе ұзын, ендері арық және кішкентай жерде маневр жасауға қабілеттері бар; сол себептен осындай роботтар басқа роботтарға қарағанда адамдардың ортасында өз орнын табады.
Сфералық "Orb bot" роботы[өңдеу]
Ғалымдардың тағы бір ойы - роботтарды шардың ішіне толығымен енгізу. Зерттеушілердің ойы бойынша робот айналатын еді, немесе робот орналасқан шардың сырқы қабығы айналып, іші жылжымайтын. Роботтың осы түрі orb bot, немесе ball bot деген атпен қалды.[25][26][27]
Алты-дөңгелекті роботтар[өңдеу]
Төрт дөңгелектің орнана алты дөңгелек қолдану шешімі таулы жерлерде, немесе шөпте жүргенде роботқа жақсырақ тартым мен жолмен қысылсу береді.
Шынжыр табанды робот[өңдеу]
Ал шынжыр табанды роботтар одан сайын жақсы тартым береді. Шынжырлы жылжу механизмі өзін жүрген кезде жүздеген дөңгелектен жасалған сынды ұстайды. Сол себептен сыртқы жерлерде өз қолданысын тапты. Көбінесе қолданылатын салалырдың бірі - әскери сала. Әскери операциялар көбінесе сыртта өтеді, қарапайым дөңгелекпен жетуге қиын жерлерде шынжыр табанды робот оңай жете алады. Алайда, үйдің ішіндегі палас, немесе тегіс жерлерде роботтың бұл түрін қолдану қиындау болмақ. Осы түріне жататын роботтардың бірі - NASA-ның Urbie атты қалалық роботы.[28]
Тура жүретін роботтар[өңдеу]
Тура жүру үдерісі қиын және динамикалық мәселе. Бірнеше роботтар адам сынды екі аяқтап жүре алады, алайда олардың біреуі де адам сияқты аяғын нық баса алмайды. Адамның жүру қабілеті туралы көптеген зерттеулер жүргізілді, солардың бірі 2008 жылы Texas A&M Университетінде ашылған AMBER лабораториясында.[29] Басқа роботтар екі аяқтан көбірек болып құрастырылды. Екі аяқты роботқа қарағанда аяқтары көбірек болғанымен ол роботтардың құрастыруы жеңілрек болатын. Сол себептен екі аяқтан көбірек, бірақ тура жүре алатын роботтарды құрастыра бастады. Роботтардың бірін итке ұқсатып құрастырған болатын. Тура жүретін роботтар қозғалыс жүйесі басқа роботтармен салыстырғанда кез келген, тегіс емес жерлерде жүре алатын болды, оған қоса мобилді және энергияны үнемдейтін болды. I, Robot сынды фильмдерде гибрид роботтардың түрлері ұсынылды. Робот басында екі аяқтап, кейіннен төрт аяққа (екі аяқ, екі қол)тұрып жүгіреді. Әдетте, екі аяқты робот тегіс жерде жүре алады және кейбір кездерде баспалдықпен да көтеріле алады.
--------------------------------------------------------------------------------
Жылжудың басқа түрлері[өңдеу]
Ұшу[өңдеу]
Жалпы айтқанды қазіргі жолаушылар ұшағы екі адамға бағынатын ұшатын робот. Ұшақтардың автопилоттары қосылу тұрса, компьютер ұшақты саяхат бойы толығымен (жерден ұшу, ауада ұшу мен қону) басқара алады. Ұша алатын роботтардың басқа түрі ұшқышсыз ұшақтар, басқа аты unmanned aerial vehicles (UAVs). Ол ұшықта адамдар болмайды, сол себептен кәдімгі ұшақтарға қарағанда кішірек, жеңілрек болады. Ол ұшақтар әскери қадағалау миссиялары үшін қауіпті аймақтарға ұшады. Кейбіреулері штабтан келген бұйрықпен атуды бастайды. Кейбір роботтар адамның бұйрығысыз автоматты түрде оқ ата бастайды. Ұшатын роботтардың басқа түрі - ол қанатты зымрандар, Entomopter, және Epson micro helicopter robot. Air Penguin, Air Ray,және Air Jelly сынды роботтардың денелері ауадан жеңіл, олар ескекпен жүріп, гидролокациямен басқарылады.
Иірілген қимылдар[өңдеу]
Бірнеше жылан сынды роботтар істеп шығарылған. Сол роботтар жылан қимылын еліктеп, шектелген жерлерге жете алады. Сол себептен, бір күні жылан сияқты роботтар бұзылған ғимараттардың астарынан адам іздеуге көмектеседі. Жапондық ACM-R5 жылан роботы жермен ғана қоймай суда да жүзе алады.
Сырғанайтын роботтар[өңдеу]
Әлем бойынша сырғанайтын роботтардың саны көп емес, солардың бірі көп-режимді жүре алатын және сырғанай алатын робот. Ол роботтың төрт аяғы бар, әр аяқта бір дөңгелектен (дөңгелектерге күш салынбайды). Робот сол дөңгелектерді кәдімгідей басып жүре алады, немесе айдыра алады. Роботтың басқа түрі, Plen роботы, кішкентай скейт борт, немесе роликті конькимен сырғанай алады.[30]
Альпинизм[өңдеу]
Роботты тік бетпен төбеге көтерілу үшін ғалымдар біраз күш жұмсап, әртүрлі тәсілдерді қолданған. Тәсілдердің бірі адамның тауға шығуда жасайтын қимылдарын қайталау болатын; дене массасының ортасын түзеп, әр қимылмен иінтірекке ие болу. Осындай роботтардың бір мысалы ретінде Калифониядағы Стэнфорд Университетінің Ruixiang Zhang Докторының Capuchin [31] атты тумасын келтіруге болады.
Жүзетін робот (балық сияқты)[өңдеу]
Санау бойынша кейбір балықтар жүзген кезде қозғағыштың тиімділігін 90%-дан асыра алады. Оған қоса, адам құрған қайық, немесе су астында жүзетін қайықтан тезірек жеделдетіп маневрді жақсы атқарады; және олар аз шу шығарып, суды аз мазалайды. Сол себептен су асты роботтарды зерттейтін ғалымдар жылжудың осы түрін қайталағысы келеді. Осындай роботтардың жарқын мысалдыры Эссек Университетінің Компьтер Ғылымдарының G9 Балық Роботы және Дала Роботының Институтыжасаған Tuna Роботы. Осы роботтар балықтардың суда жүзуін талдап, математикалық моделін жасау үшін соғылған еді. Неміс Festo компаниясының Aqua Penguin [32] роботы пингвиндердің сүйір денесіy қайталап, жылжу үшін пингвиндер сияқты "ескекаяқтарын" қолданады. Festo компаниясы медуза (jellyfish) қимылын қайталайтын Aqua Jelly роботын істеген.
Желкенді Қайық[өңдеу]
Мұхит бетінде өлшемелер жасау үшін желкенді қайық сияқты роботтар шығарыла басталды. Сондай роботтардың бірі IFREMER және ENSTA-Bretagne компаниялары соққан Vaimos [33] роботы. Жылжытатын күш желден келетін болғандықтан, батарея энергиясы тек қана компьютерге, байланыс және меңгерікті бұру үшін қажет. Егер роботтың күн панелі болса, теория жүзінде ол робот шексіз жүре алатын болады. Желкенді Қайық роботтардың жарыстары өтіп тұрады. Сондай жарыстардың екі ең маңыздылары ол жыл сайын Еуропада болатын WRSC және Sailbot жарыстары.
--------------------------------------------------------------------------------
Қоршаған ортамен байланыс пен навигация[өңдеу]
Қазіргі кездегі роботтардың көбісі адамның бұйрақтарымен жұмыс істейді, немесе бір орында қозғалыссыз істейді. Оған қарамастан адамзат динамикалық ортада автономды түрде жұмыс істей алатын роботтарға қызығушылықтарын арттырып жатыр. Сол роботтарға қоршаған ортада кедергісіз жүру үшін навигация керек. Егер күтпеген жағдайлар (мысалы адамдар мен басқа заттар бір орында тұрмай, жылжитын болса) туындаса робот соғысып мәселе туғызуы мүмкін. ASIMO және Meinü robot сынды жоғары дамыған роботтардың навигация жүйелері де мықты. Өзін - өзі бақылай алатын, немесе Ernst Dickmanns-ның жүргізушісіз автокөліктері қоршаған ортаны сезіп, навигация бойынша шешімдерді көліктің өзі қабылдай алады. Сондай роботтардың көбісі жол нүктелердің арасында шарлау үшін GPS-ті radar, кейбір кездерде lidar сынды сенсорлармен, video cameras және инерциялық бағдар жүйелерімен қоса қолданады.
--------------------------------------------------------------------------------
Адам сөзін тану[өңдеу]
Көбіне адам сөйлеуінің өзгергіштігінің арқасында компьтер үшін адамның нақты уақытта сөйлеген сөзін тану қиынға соғады. Жергілікті акустика, бөлме көлемі, адамның жағдайы (ауру немесе тәуір) сынды себептердің арқасында бір адамның сөйлеген бір сөзі әртүрлі естілуі мүмкін. Ал егер адамның екпіні болса жағдай одан да нашарлай түседі. Оған қарамастан, 1952 жылы Davis, Biddulph және Balashek дауыс тану саласында үлкен қадамдар жасап, бір адамның 10 санды айтқанын 100% дәлдікпен тани алатын әлемнің ең бірінші "дауыспен енгізу жүйесін" ойлап тапты. Қазіргі кездегі жүйелер минутына 160 дейін табиғи үздіксіз сөйлеулерді 95% дәлдікпен тани алады.
--------------------------------------------------------------------------------
Роботтың дауысы[өңдеу]
Роботтарды адам сынды сөйлеткізу жүрісінде кедергілер пайда болып жатыр. Әлеуметтік себептерге бола, синтетикалық дауысты қолдану қолайсыз деп шешілді, сол себептен дауыстың эмоционалды құрамдастарын түрлі жолдармен дамыту керектігі байқалды.