Ән - күй аспаптарын тап ойыны

«Балауса» шағын орталығы

«Ән - күй аспаптарын тап» ойыны

Ойынның мақсаты. Балаларды ұлттық аспаптардың тарихымен таныстыра отырып,
бір-бірінен айыра білуге үйрету. Қазақ халқының ұлттық мәдениетіне бейімдей
отырып, ұлттық намысқа тәрбиелеу.

Ойынның шарты. Ойында әр ойынның сыйпаттамасы жазылған карточкалар
қойылады. Ойынды екі кісі ойнайды. Ойын кезінде ойнаушы өзіне ұнаған бір
карточканы жүргізушіге көрсету керек. Жүргізуші карточканы алып мазмұнын
оқып береді. Мазмұнына қарай ол аспаптың атын атайды. Егер дұрыс атаса,
ойын жалғасады да ұпай жинайды, егер дұрыс атамаса, ойыннан шығады.

Көп iшектi аспап. Бұрын аң-құс аулаған. Оны ағаштан шанақ жасап, терiмен
қаптайды. Тiзенiң үстiне қойып, оң, сол қол саусақтарымен ойнайды.
Бұл қай аспап? (Адырна)

Сiлкеу арқылы үн шығарады. Басы күрекке ұқсайды. Түрлi өрнек салынған.
Бұрын оны бақсылар қолданған.
Бұл қай аспап? (Аса таяқ)

Бұл ұрып ойналатын аспап. Ол тұтас ағаштан ойылып жасалған. Ол ағаш
тоқпақпен ұру арқылы дыбысталады.
Бұл қай аспап? (Дауылпаз)

Қос iшектi аспап. Ол әр түрлi болады.
Екi, үш шектi, қос жақты, кең шанақты, қуыс мойынды.
Бұл қай аспап? (Домбыра)

Жетi шектi аспап. Ағаштан жасалған.
Он үш ішек байланып, арнайы тиектер қойылған.
Бұл қай аспап? (Жетіген)

Үрлемелi аспап. Аспап иленген мал терiсiнен жасалған. Аузын бекiтiп
тұратын тығыны бар. Қауыстан бау тағылған.
Бұл қай аспап? (Желбуаз)

Екi iшектi аспап. Шек жылқының қылынан жасалады. Оны ағаштан шауып
немесе құрап жасайды. Бетi жартылай терiмен қапталады.
Бұл қай аспап? (Қыл қобыз)

Сiлкiмелi аспап. Оны қойшылар мал баққанда қолданған. Аспап жұқа тақтайдан
жасалған.
Бұл қай аспап? (Сақпан)

Аспапты ойнау ерiн мен тiстiң арасындағы қуысқа тiкелей байланысты.
Жұқа тақтайшадан жасалған.
Бұл қай аспап? (Шаң қобыз)

1. Адырна – Көп ішекті аспап. Бұрын аң-құс аулаған. Оны ағаштан шанақ
жасап, терімен қаптайды. Тізенің үстіне қойып, оң, сол қол саусақтарымен
ойнайды.
Бұл қандай аспап?
2. Аса таяқ – Сілкеу арқылы үн шығарады. Басы күрекке ұқсайды. Түрлі өрнек
салынған. Бұрын оны бақсылар қолданған.
Бұл қандай аспап?
3. Дауылпаз - Бұл ұрып ойналатын аспап. Ол тұтас ағаштан ойылып жасалған.
Ол ағаш тоқпақпен ұру арқылы дыбысталады.
Бұл қандай аспап?
4. Домбра – Қос ішекті аспап. Ол әр түрлі болады. Екі, үш шекті, қос жақты,
кең шанақты, қуыс мойынды.
Бұл қай аспап?
5. Жетіген – Жеті ішекті аспап.Ағаштан жасалған. Жетілдірілген түрінде он
үш шек байланып, арнайы тиектер қойылған.
Бұл қандай аспап?
6. Желбуаз – Үрлемелі аспап. Аспап иленген мал терісінен жасалған. Аузын
бекітіп тұратын тығыны бар. Қайыстан бау тағылған.
Бұл қай аспап?
7. Қыл қобыз – Екі ішекті аспап. Шек жылқының қылынан жасалған. Ағаштан
шауып жасалған.
Бұл қай аспап?
8. Сақпан – Сілкемелі аспап. Оны қойшылар мал баққанда қолданған. Аспап
жұқа тақтайдан жасалған
Бұл қай аспап?
9. Шаң қобыз – Жұқа тақтайдан жасалған. Оны ерін мен тістің арасындағы
қуысқа қойып ойнайды.
Бұл қай аспап?

10. Қоңырау – Сылдырмақ аспап. Сырты шарға ұқсайды, іші қуыс, ортасында
тілшесі бар. Аспаптың жеті дыбыс қатары бар. Оны үзілісте мектепте де
қолданады.
Бұл қай аспап?