Силикаттар. Кремний негізінде жасалған жартылай өткізгіш материалдар

АТЫРАУ ОБЛЫСЫ
ЖЫЛЫОЙ АУДАНЫ
№9 ЖАЛПЫ ОРТА БІЛІМ БЕРЕТІН МЕКТЕП

Сабақ тақырыбы:
[pic]

ПӘНІ: ХИМИЯ
СЫНЫБЫ: 9
БАҒЫТЫ: ЖАРАТЫЛЫСТАНУ – МАТЕМАТИКА
ХИМИЯ ПӘНІ МҰҒАЛІМІ: АЛТЫБАЕВА АЖАР ӘЛИҚЫЗЫ

ҚҰЛСАРЫ ҚАЛАСЫ
2015ЖЫЛЫ

Бекітемін___________
Қысқа мерзімді сабақ жоспары
|Апта-15 | Күні- 9.12.2015ж. | Сыныбы: 9 «а» |
| | |27 –сабақ |
|Сабақ тақырыбы |Силикаттар. Кремний негізінде жасалған жартылай өткізгіш материалдар. Қазақстандағы силикат өнеркəсібі |
| |№2 Көрсетілім (2.6) |
|Сабақ мақсаты |Көміртегінің физикалық және химиялық қасиеттерін естеріне түсіре отырып, салыстыру арқылы кремнийдің |
| |қасиеттері туралы жаңа білім беру, кремнийдің қолдануы жөнінде түсінік беру. |
| |Оқушылар жүйелі ойланып, саналы түрде жауап беру үшін химия тілінде сөйлей білуге тәрбиелеу. Шығармашылық |
| |деңгейлерін дамыту. |
|Сілтеме |Білім стандарты, пән бағдарламасы, Н.Нұрахметов «Химия» 8-сынып оқулығы , К.Жексенбина әдістемелік |
| |нұсқау. |
|Күтілетін |-Кремнийдің таңбасын, алынуын және таралуын, физикалық қасиеттерін біледі. |
|нәтижелер |-Химиялық реакция теңдеуін құрудың басты шарттарын негізге алып кремнийдің химиялық қасиеттерін анықтайтын|
| |теңдеулер |
| |құрастырады. |
|Сабақта | |
|қолданылатын |СТО, ОүБ және ОБ, ОЖТ, (диалогтық оқыту), АКТ, ОБжәне К, ТжДбо |
|модульдер | |
|Сабақтың әдісі |Серпілген сауал, Артық болмас білгенің, РАФТ, Ойлан, жұптас, талқыла, Кері байланыс «Білім ағашы» |
|Тапсырмалар |1-тапсырма Білу «Серпілген сауал» (СТО,|Түсіну |
| |Диалог) |Жаңа сабақтың СТАРТЕРІ ретінде Бейнебаян көрсету. |
| |Сұрақ қою, жеке жұмыс |№2 Көрсетілім (2.6) |
| |Көміртек және оның қосылыстары туралы | |
| |еске түсіру. | |
| | | 2-тапсырма Қолдану |
| | |«Артық болмас білгенің» Презентация қорғау Жеке жұмыс |
| | |(Дарынды баламен жұмыс) |
| | |Кремний және оның қосылыстары. Қазақстандағы силикат |
| | |өнеркəсібі. |
| | |Силикаттар. Кремний негізінде жасалған жартылай өткізгіш |
| | |материалдар туралы айту. |
| |3- тапсырма Талдау |4 -тапсырма Жинақтау Бағалау. |
| |«РАФТ»әдісі (СТО, ОЖТ, Диалог |«Ойлан, жұптас, талқыла » Есептер шығару Жұптық жұмыс |
| |зерттеушілік әңгіме)Топтық жұмыс, |(барлық оқушыны қамту үшін) |
| |зерттушілік әңгіме,рөлдік ойын |Тақырыпты қорытындылау мақсатында жұптастырып есептер беру, және|
| |1-топ.Кремнийдің периодтық жүйедегі орны.|оқушылар бірін-бірі бағалайды. |
| |Атом құрылысы. | |
| |Қасиеттері. Қолданылуы туралы зерттейді | |
| |2-топ Кремний оксиді туралы зерттейді | |
| |3-топ Кремний қышқылы туралы айтады | |
| |4-топ Кремний қышқылының тұздары. Силикат| |
| |өндірісі туралы айтады | |
| | Осы тапсырмалар бойынша әр топқа | |
| |берілген мәтін бойынша рөлдік ойын арқылы| |
| |қорғайды. | |
|Сабақ бойынша мұғалімнің жазбалары. Мұғалім және оқушы немен айналысады |
|Бөлімдері/ |Мұғалім іс-әрекеті |Оқушының іс-әрекеті |Ұйымдастыру |Бағалау |Ресурс |
|уақыты: | | |формасы | | |
|І. Кіріспе |а) Ұйымдастыру |Тренинг: Оқушылар шеңбер болып тұрады.|Ынтымақтастық |Формативті |Қиылған |
|бөлімі |Тренинг: Шеңбер құрып |Топтастыру: Мұғалім ұсынған кағазды |атмосферасын |бағалау, |қағаз, |
|(2мин) |тұруТоптастыру: Сынып |алып топтасып отырады. |қалыптастыру. |Жетістік |оқулы, |
| |оқушыларын жаңа өтетін |Сабаққа әзірлеу. | |критерийі |слайд |
| |тақырып бойынша топқа |Топпен бірлесе топ ережесін еске | |бойынша | |
| |бөлемін. 1-топ “Кәдімгі |түсіреді | |бағалау | |
| |шыны” 2-топ “Термиялық | | | | |
| |шыны” 3-топ “Хрусталь | | | | |
| |шыны”4-топ “Боросиликатты | | | | |
| |шыны”  | | | | |
| |Топтық ережені еске түсіріп | | | | |
| |психологиялық ахуалын | | | | |
| |жоямын. «Өзін-өзі сендіру | | | | |
| |формуласы» тренингін өткізу:| | | | |
| |(қосымша бетте -2) | | | | |
|(8мин) |б)Уй жұмысын тексеру |«Көміртек» тақырыбына слайд жасап оны |Сұрақ қою |Смайлик |Бағалау |
| |Өткен сабақты оқушылар |қорғап айтады және «Серпілген |Жеке жұмыс |арқылы |парағы, |
| |өздері дайындаған |сауал»арқылы үй тапсырмасын |СТО, ОЖТ, |формат.бағал|қиылған |
| |презентациясын қорғау |қорытындылау |Диалог,ОүБжОБ. |ау |қағаз, |
| |арқылы үй тапсырмасын айтады|1.Көміртектің электрондық формуласы. |Барлық оқушыларды| |смайлик |
| |және |(1s22s22p2) |қамту үшін. | | |
| |«Серпілген сауал»  |2.Көміртектің қандай аллотропиялық түр| | | |
| |әдісімен оқушыларға сұрақтар|өзгерістері бар? (Алмаз, | | | |
| |қойылады. Әр дұрыс жауап |графит,карбин) | | | |
| |бір ұпай арқылы өзін-өзі |3. Көміртектің валенттік электрондар | | | |
| |бағалап отырады. |саны нешеге тең? (4) | | | |
| | |4. Көміртектің кристалдық торы қандай?| | | |
| | |(Атомдық) | | | |
| | |5. Адсорбция дегеніміз не? (Өз бетінде| | | |
| | |газ және басқа еріген заттарды сіңіру | | | |
| | |құбылысы) | | | |
| | |6. Алмаз токты қалай өткізеді? (Токты | | | |
| | |өткізбейді, ол оқшауланған) | | | |
| | |7. Алмаздың кристалдық торының пішіні | | | |
| | |қандай? (Тетраэдр пішіндес) | | | |
| | |8. Графиттен алмаз алуға бола ма? | | | |
| | |(Жоғары температурамен қысымда жасанды| | | |
| | |алуға болады) | | | |
| | |9. Көміртектің металмен қосылысы қалай| | | |
| | |аталады? (Карбид) | | | |
| | |10. Көміртек сутекпен әрекеттескенде | | | |
| | |қандай қасиет көрсетеді? | | | |
| | |(Тотықтыртырғыш) | | | |
| | |11. Көміртектің адсорбциялық | | | |
| | |қасиетінің адам ағзасына қандай әсері | | | |
| | |бар? (Адам ағзасын улы газбен еріген | | | |
| | |заттардан тазартады) | | | |
|ІІ Негізгі бөлім|Жаңа сабақтың СТАРТЕРІ |Оқушылар дәптерлеріне тақырыпты |Сұрақ қою. |Бас бармақ |Видео |
|Тұсаукесер |ретінде Бейнебаян көрсету |жазып алады. | |арқылы кері |корсету |
|(4мин) |(Кремний және оның |Жаңа тақырыппен жұмыс. | |байланыс | |
| |қосылыстары) | | | | |
|А) (жаңа |«Артық болмас білгенің» |«Артық болмас білгенің» | Жеке жұмыс |Жеке табыс |Слайд, |
|тақырыпты ашу)(7|Кремний және оның |Презентация жасап қорғау |СТО, ТжДбо, |критерийі, |бағалау |
|мин) |қосылыстары. Қазақстандағы |Әр топтан дайындалған «Кремний |АКТ,ОүБжОБ, |барлық |парақшас|
| |силикат |элементіне сипаттама»,«Қазақстандағы |ОЖТ,көшбасшы. |оқушылардан |ы. |
| |өнеркəсібі.Силикаттар. |силикат өнеркəсібі.», «Кремний |Дарынды баланы |бас бармақ | |
| |Кремний негізінде жасалған |негізінде жасалған жартылай өткізгіш |анықтау үшін. |арқылы білу | |
| |жартылай өткізгіш |материалдар» тақырыптар аясында | | | |
| |материалдар туралы айту. |оқушылар презентацияларын қорғайды. | | | |
| |Жаңа сабақты оқушылар топ | | | | |
| |атауларына байланысты | | | | |
| |презентация қорғау арқылы | | | | |
| |ашады. | | | | |
|(10мин) |«РАФТ»әдісі | «РАФТ»әдісі |Топтық жұмыс |Топ |Плакат, |
| |Топтық жұмыс, зерттушілік |Топтық жұмыс, зерттушілік |СТО,ОЖТ, Диалог, |бір-бірін |тақырыпш|
| |әңгіме,рөлдік ойын. |әңгіме,рөлдік ойын |зерттеушілік |критерий |алар,оқу|
| |Әр топ рөлге еніп берілген |1-топ.Кремнийдің периодтық жүйедегі |әңгіме,ОБжК, |бойынша |лық |
| |тақырыпшаларды қорғайды. |орны. Атом құрылысы. |ТжДбо,ОүБжОБ. |бағалайды. |бағалау |
| | |Қасиеттері. Қолданылуы туралы | | |парақшас|
| | |зерттейді | | |ы. |
| | |2-топ Кремний оксиді туралы зерттейді | | | |
| | |3-топ Кремний қышқылы туралы айтады | | | |
| | |4-топ Кремний қышқылының тұздары. | | | |
| | |Силикат өндірісі туралы айтады. | | | |
|ІІІ Қорытынды |Бекіту «Ойлан, жұптас, |«Ойлан, жұптас, талқыла » Оқушылар |Жұптық жұмыс |Бірін-бірі |Бағалау |
|бөлім.(10мин) |талқыла» Есептер шығару. |жұптасып карточкада берілген есептерді|АКТ, СТО, ОЖТ, |смайлик |парақшас|
| |Жұптық жұмыс. |шығарады.Қосымша бетте -1(Есептер) |ТжДбо, ОЖЕСО. |арқылы |ы, |
| |Қосымша бетте -1(Есептер) | | |бағалау. |карточка|
|Үйге тап.(2мин) | | | | | |
| |§25,26 Кремний және оның |Тақырыпты оқып келеді.Әр оқушы |АКТ,СТО | |Оқулық |
| |қосылыстары. Тақырыптың |Тақырыптың соңындағы есептерді |(есеп құрастыру) | | |
| |соңындағыА,В,Сжаттығуларды |шығарып келеді. | | | |
| |орындап келу. | | | | |
|Кері байланыс |«Білім ағашы» стикерге |Сабақ барысында әр тапсырма бойынша не|Жеке жұмыс |Өзін-өзі |Блоб |
|(2мин) |1-бөлік позитивті |ұнағаны,алдағы уақытта жақсартуға | |реттеу |ағашы, |
| |комментарий,не ұнады.; |болатын жұмыстар және ұнаған | | |Стикер-л|
| |1-бөлік сындарлы сын, не |ұсыныстарын жазып кетеді. | | |ер |
| |нәрсені жақсарту керек; | | | | |
| |3-бөлік келешекке арналған | | | | |
| |комментарий;маған | | | | |
| |ұнады,бірақ келесі жолы.... | | | | |
| |жазуды айтамын. | | | | |

Қосымша бетте -1(Есептер)
1. Мен № 4 үйдің  14-ші пәтерінде тұрамын.
Көбінесе  8-ші пәтермен араласып тұрамын. Кәдімгі жағдайда №9 пәтермен
араласамын. №17, №35 №16 пәтерлермен  араласып тұрамын. Мүмкін болса, осы
жұмыстарды жүргіз. Жауабы: Si , O  ,F , Cl  ,Br , S.
2. Мына айналуларды жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңыздар: 
кремний → кремний оксиді → натрий силикаты → кремний қышқылы → кремний
оксиді 
Si → SiO2 → Na2SiO3 → H2 SiO3 → SiO2 
1. Si + O2 = SiO2 
2. SiO2 + 2NaOH = Na2SiO3 + H2O 
3. Na2SiO3 + 2HCl = H2 SiO3↓ + 2 NaCl 
4. H2 SiO3 → SiO2 + H2O 
3. Кәдімгі шынының құрамында 13% натрий оксиді, 11,7% кальций оксиді және
75,3% кремний (ІҮ) оксиді болады. Осы берілгендерге сүйене отырып, шынының
құрамын өрнектеңіздер. 
Берілгені: w(Na2O) = 13% Шешуі: 
W(CaO) = 11.7% x:y:z = 13/62: 11,7/56 : 75,3/60 = 
W(SiO2) = 75,3% 0,2097 : 0,2089 : 1,255 = 1 : 1 : 6 
Табу керек: x Na2O∙ y CaO ∙z SiO2 Na2O∙ CaO ∙6 SiO2 
4. Өндірістік есеп 
№1. 1 т шынының түрін өндіруге қажет шикізаттарды есептеңіздер? 
1-топ “Кәдімгі шыны” 
Берілгені: m (Na2O• CaO •6SiO2) = 1 т =1000кг 
Табу керек: m(Na2CO3) - ? 
m(CaCO3) - ? 
m(SiO2)- ? х1 х2 х3 1000кг 
Шешуі: Na2CO3 + CaCO3 + 6SiO2→ Na2O• CaO •6SiO2 + 2СО2 
106кг 100кг 6•60кг 478кг 
Х1= 106*1000/478 = 222 кг (Na2CO3) 
Х2= 100*1000/478 = 209 кг (CaCO3) 
Х3= 360*1000/478 = 753 кг (SiO2) 
5. 2-топ “Термиялық шыны” 
Берілгені: m (К2O• CaO •6SiO2) = 1 т =1000кг 
Табу керек: m(К2CO3) - ? 
m(CaCO3) - ? 
m(SiO2)- ? х1 х2 х3 1000кг 
Шешуі: К2CO3 + CaCO3 + 6SiO2→ К2O• CaO •6SiO2 + 2СО2 
138кг 100кг 6•60кг 510кг 
Х1= 138*1000/510 = 271 кг (K2CO3) 
Х2= 100*1000/510 = 196 кг (CaCO3) 
Х3= 360*1000/510 = 706 кг (SiO2) 
3-топ “Хрусталь шыны” 
Берілгені: m (PbO• K2O •6SiO2) = 1 т =1000кг 
Табу керек: m(PbCO3) - ? 
m(K2CO3) - ? 
m(SiO2)- ? х1 х2 х3 1000кг 
Шешуі: K2CO3 + PbCO3 + 6SiO2→ PbO• K2O •6SiO2 + 2СО2 
138кг 267кг 6•60кг 677кг 
Х1= 138*1000/677 = 204 кг (K2CO3) 
Х2= 267*1000/677 = 394 кг (PbCO3) 
Х3= 360*1000/677 = 532 кг (SiO2) 
4-топ “Боросиликатты шыны” 
Берілгені: m (Na2O• CaO •5SiO2•B2O3) = 1 т =1000кг 
Табу керек: m(Na2CO3) - ? 
m(CaCO3) - ? 
m(SiO2)- ? 
m(B2O3)- ? 
х1 х2 х3 х4 1000кг Шешуі: Na2CO3 + CaCO3 + 5SiO2 + B2O3 →Na2O• CaO •5SiO2
•B2O3+ 2СО2 
106кг 100кг 5•60кг 66кг 484кг 
Х1= 106*1000/484 = 219 кг (Na2CO3) 
Х2= 100*1000/484 = 207 кг (CaCO3) 
Х3= 300*1000/484 = 620 кг (SiO2) 
Х4 = 66*1000/484 = 136 кг (B2O3) 

(қосымша бетте -2)

«Өзін-өзі сендіру формуласы» тренинг

- Мен толығымен өзімді бақылаймын. Мен өз жолымдағы қиындықтарды көріп
тұрмын
және мен оларды жеке өсуімнің мүмкіндіктері деп қабылдаймын;

- Менің өзіме деген сенімділігім күн сайын
артуда;

- Менің өз мақсаттарыма қол жеткізуге жағдайым бар және мен қол
жеткіземін;

- Мен өзімді бақытты, дені сау және сәтті оқушы ретінде елестетемін;

- Мен өзімді қалай елестетсем, сондай боламын;

- Мен сабырлымын және өзіме өзім сенімдімін.

Бағалау парағы Топтың
атауы ____________________________

|№ | |
| | |
| |Оқушының аты-жөні |
|1 Тақырыпты аша алды. | |
|2 Рөлге еніп өз қабілеттерін аша білді. | |
|3 Эстетикалық талғамға сай болды. | |
|Жалпы ұпай | |

[pic] [pic]

Оқушылардың презентация қорғауы

[pic] [pic]

Әр топтың жаңа тақырып бойынша рөлдік ойынынан көрініс

[pic] [pic]

Рөлдік ойыннан оқушылардың кері байланысы

[pic] [pic] [pic]

Сабақ соңындағы оқушылардың кері байланысы Сабаққа қатысқан
мұғалімдердің бас бармақ арқылы сабақты бағалауы.