Файл қосу

Радиациялық экология



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                          |
|ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                 |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты     |ПОӘК                 |ПОӘК 042-14.01.06.01.20.257   |
|                          |                     |/02-2013                      |
|ПОӘК                      |                     |                              |
|Студенттерге арналған     |«__»______2013 ж.    |                              |
|пәндердің оқу жұмыс       |№ 2 басылым          |                              |
|бағдарламасы «Радиациялық |                     |                              |
|экология»                 |                     |                              |







                      ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

                           «Радиациялық экология»

                               050606– «Химия»
                               мамандығы үшін


           СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ
















                                    Семей
                                    2013















































      Мазмұны

   1. Жалпы ережелер
   2. Пәндердің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
   3. Пәндерді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
   4. Курс форматы
   5. Курс саясаты
   6. Баға қоюдың саясаты
   7. Әдебиеттер































        1. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1. Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
Омарова Айгүл Шайзолла қызы, PhD, доцент м.а.
Химия кафедрасы.
Байланыс ақпараты – тел. 35-05-90,  оқу ғимараты № 9, кабинет  № 418
Сабақ өткізу орны – дәрісхана  № 405
Берілген пән бойынша кредиттер саны –  2
1.2  Пәндердің мазмұнын қысқаша сипаттау
      «Радиациялық  экология»  пәні   050606  –  «Химия»  мамандығы  бойынша
барлық   студенттердің   оқып-үйренудегі   арнайы   курс   болып   саналады.
Радиациялық экология жалпы экологияның  бір  саласы  ретінде  жақын  уақытта
туындады.   Радиациялық   экология   радиациялық   ластанудың    экологиялық
салдарларын, қоршаған ортада радионуклидтердің орын ауысуының  бағытын  және
заңдылықтарын зерттейтін ғылым.
1.3    Арнайы  курстың  негізгі  мақсаты   студенттерді   төменде   берілген
сипаттамалармен таныстыру және көзқарастарын кеңейту:
- экожүйелерде радионуклидтердің  миграциялану  тәртібі  мен  заңдылықтарын,
радиациялық ластанудың  экологиялық  салдарларын  зерттейтін  ғылым  ретінде
радиациялық экология пәні мен оның міндеттері туралы;
- радиация зардаптарын шеккен Қазақстан Республикасының радиациялық  жағдайы
туралы   және   радионуклидтермен    ластанған    аймақтарда    экологиялық,
экономикалық және әлеуметтік  қайта  қалпына  келтіру  бойынша  қолданылатын
шаралар туралы;
  студенттердің түрлі шикізаттардан өндірістік әдіспен алынған глинозем  мен
силикат материалдар туралы ой өрісін арттыру.
 1.4  Қойылған мақсаттарға сәйкес осы арнайы курстың негізгі міндеттері:
- студенттерді радиоактивтілік және  радиация  құбылыстарымен  және  олардың
өлшем бірліктерімен таныстыру;
- табиғи радиациялық фонмен және  адамзат  іс-әрекетінің  радиациялық  фонға
(техногенді радионуклидтер және жасанды радионуклидтер) әсерімен таныстыру;
- негізгі табиғи және жасанды  радионуклидтердің  биогеохимиясымен,  олардың
табиғи жағдайлардағы іс-әрекетімен және көшуімен таныстыру;
- адамға радионуклидтердің әсер етуінің биологиялық эффектісімен таныстыру;
-  радиометриялық  және  радиохимиялық  экспертизаларды   ұйымдастыру   және
жүргізу   принциптерімен,   радиациялық   қатерді   азайтудың    практикалық
шараларымен;
- радиациялық қауіпсіздік негіздерімен және ионданған  сәулелену  көздерімен
жұмыс істеуді ұйымдастыру.
 1.5 Осы арнайы курс  оқытылғаннан  кейін  студент  төмендегідей  талаптарды
білуі қажет:
- радиациялық экология  пәні,  оның  міндеттері  және  оның  жалпы  экология
жүйесіндегі орны;
- табиғи, техногенді және жасанды радионуклидтер, олардың көздері;
- табиғи жағдайлардағы негізгі  доза  түзуші  радионуклидтердің  әсері  және
экожүйеде олардың көшу жолдары;
-  радиацияның  тірі  организмге   және   адам   денсаулығына   медициналық-
биологиялық әсері;
Радиациялық бақылаудың міндеттері және радиациялық қауіпсіздік негіздері.
 Студент істей білуі керек:
- сыртқы сәулелену дозиметриясын жүргізу;
- тіркеуші  қондырғылармен  және  құралдармен  (дозиметр,  радиометр)  жұмыс
жасай білуі;
- қоршаған орта сынамаларын (топырақ, су, өсімдік) сақтау және сұрыптау;
-  жалпы  альфа-,  бета-  және  гамма-активтіліктерді  анықтау  үшін  табиғи
объектілердің үлгілерін дайындай білу;
- сәулеленудің эффективті дозасын өлшей білу.
1.6  Курстың пререквизиттері:
1.6.1  Бейорганикалық химия
1.6.2  Аналитикалық химия
1.6.3 Физикалық химия
1.6.4 Жалпы физика
1.6.5 Жалпы биология
1.6.6 Жалпы экология негіздері

2 ПӘНДЕРДІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
|№  |                             |Сағ. саны                         |Әдеб.     |
|р/с|Тақырыптардың атауы          |                                  |          |
|        |                                               |ДС      |ЗС          |
|1       |2                                              |3       |4           |
|        |1-8 апта аралықтарындағы дәріс сабақтарына     |30      |            |
|        |қатысу және дайындық                           |        |            |
|1       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |17      |            |
|        |Радиоактивті процестердің статистикалық        |        |            |
|        |заңдылықтарын оқып-үйрену.                     |        |            |
|2       |СӨЖ                                            |35      |            |
|2       |СОӨЖ                                           |5       |Реферат     |
|2       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |18      |            |
|        |Радиоактивті процестердің статистикалық        |        |            |
|        |заңдылықтарын оқып-үйрену.                     |        |            |
|3       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |17      |            |
|        |Радиометриялық өлшеулерде есептеу уақытын      |        |            |
|        |талдау.                                        |        |            |
|3       |СОӨЖ                                           |5       |            |
|4       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |18      |            |
|        |Радиометриялық өлшеулерде есептеу уақытын      |        |            |
|        |талдау.                                        |        |            |
|4       |СОӨЖ                                           |5       |            |
|5       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |17      |            |
|        |Иондаушы сәулелердің дозасын анықтау           |        |            |
|5       |СОӨЖ                                           |5       |            |
|5       |СӨЖ                                            |40      |Реферат     |
|6       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |25      |            |
|        |Иондаушы сәулелердің дозасын анықтау           |        |            |
|6       |СОӨЖ                                           |18      |            |
|7       | СОӨЖ                                          |5       |            |
|7       |Межелік бақылау 1 – 1-2 модульдер бойынша      |60      |            |
|        |тестілеу                                       |        |            |
|1-7 апта аралықтарындағы дәріс сабақтарына қатысу және |300     |            |
|дайындық                                               |        |            |
|        |9 – 15 апта аралықтарындағы дәріс сабақтарына  |30      |            |
|        |қатысу және дайындық                           |        |            |
|8       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |15      |            |
|        |Атмосфералық ауаның табиғи радиоактивтілігін   |        |            |
|        |зерттеу                                        |        |            |
|8       |СОӨЖ                                           |4       |            |
|9       |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |15      |            |
|        |Атмосфералық ауаның табиғи радиоактивтілігін   |        |            |
|        |зерттеу                                        |        |            |
|9       |СОӨЖ                                           |4       |            |
|10      |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |15      |            |
|        |Бета-сәулеленуші радионуклидтермен беттік      |        |            |
|        |ластануды өлшеу.                               |        |            |
|10      |СОӨЖ                                           |4       |            |
|11      |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |15      |            |
|        |Бета-сәулеленуші радионуклидтермен беттік      |        |            |
|        |ластануды өлшеу.                               |        |            |
|11      |СОӨЖ                                           |4       |            |
|12      |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |15      |            |
|        |Бета-сәулеленуден қорғану.                     |        |            |
|12      |СӨЖ                                            |35      |Реферат     |
|12      |СОӨЖ                                           |5       |            |
|13      |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |15      |            |
|        |Бета-сәулеленуден қорғану.                     |        |            |
|13      |СОӨЖ                                           |5       |            |
|13      |СӨЖ                                            |40      |Реферат     |
|14      |Практикалық жұмысты дайындау және орындау:     |15      |            |
|        |Бета-сәулеленуден қорғану.                     |        |            |
|14      |СОӨЖ                                           |6       |            |
|15      |Межелік бақылау 2 – 4-7  модульдер бойынша     |60      |            |
|        |тестілеу                                       |        |            |
|9-15 апталардың оқу қорытындылары бойынша барлық балл  |300     |            |
|Емтихан бойынша барлық балл                            |400     |            |
|Академиялық период бойынша барлық балл                 |1000    |            |

7. ӘДЕБИЕТТЕР
        1. Негізгі әдебиеттер:
     7.1.1 Белозерский Г.Н. Радиационная экология.-М.: Академия, 2008.-383
с.
7.1.2  Пивоваров Ю.Г. Радиационная экология. –М.: Академия, 2004.-240 с.
7.1.3 Төлеубаев Б.Ә. Радиациялық экология жайлы  қысқаша  таным.  ҚР  Ұлттық
ядролық орталығы.-Павлодар: «ЭКО», 2008.-114 б.
7.1.4  Семипалатинский  испытательный  полигон.  Радиационное   наследие   и
перспективы развития./Институт радиационной безопасности и экологии.  Тезисы
докладов   IV   Межд.научно-практ.   Конференций.-25-27   август   2010   г.
Министерство Индустрии и новых технологий РК./ –Курчатов: 2010.-132 с.
7.1.5 Апплби Л.Д. Пути миграции  искусственных  радионуклидов  в  окружающей
среде. Радиоэкология после Чернобыля. -М.: Мир, 1999, 510 с.
7.1.6 У. Я. Маргулис, Ю. И. Брегадзе. Радиационная безопасность. Принципы  и
средства ее обеспечения. –М.: Эдиториал УРСС, 2000.-116 с.
   7. Н. Р. Мажренова Радиационная экология.  -Алматы:  Қазақ  университеті,
      2001.-114 с.
   8. Төлеубаев Б.Ә. Ядролық тарихы бар  табиғи  орта  экологиясы.-Павлодар:
      2001.-140 б.
7.1.9  Панин М.С. Экология Казахстана. Семипалатинск: СГПИ, 2005.-548 с.



7.2  Қосымша әдебиеттер

7.2.1 Иванов В. И., Машкович В. П. Сборник задач по дозиметрии и  защите  от
ионизирующих излучений. М.: Атомиздат.1973.-288 с.
7.2.2 Радиация. Дозы, эффекты, риск/Пер. с англ. -М.: Мир, 1990.-79 с.
7.2.3 Кривохатский А. С. Проблема радиоактивных отходов. Природа, №5,  1989.
с. 50-60.
   4. Л. А. Ильин, В.  Ф.  Кириллов.  Радиационная  безопасность  и  защита.
      Справочник. .-М. Медицина. 1996, 336 с.
7.2.5 Голиков В.Я., Кириллов В.Ф., Хвостов Н.Н., Черкасов Е.Ф. Радиационная
гигиена/под ред. Ф.Г. Кроткова. –М.: Медицина, 1968.-164 с.
7.2.6 Ваганов П.А. Ядерный риск. Издательство Санкт-Петербургского
университета, 1997.-112 с.





















































































































































Пәндер