Файл қосу

Түйсік туралы түсінік




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                               |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК                                      |
|УНИВЕРСИТЕТІ                                                                      |
|2-деңгейлі СМЖ құжаты        |ПОӘК              |УМКД 042-18.1.14/01-2013         |
|ПОӘК                         |                  |                                 |
|«Психология және адам дамуы» |_____2013 жылғы   |                                 |
|пәнінің оқытушыға арналған   |№ 1 басылым       |                                 |











                             5В011300 «Биология»
                        1  курс мамандығына  арналған
                    Психология және адам дамуы   пәнінің

                          ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ


                   ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ
















                                    СЕМЕЙ
                                    2013
                                   Кіріспе

1ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы: педагогикалық психология кафедрасының аға оқытушысы,
педагогика ғылымдарының магиcтрі Кошкимбаева Р.Х.
 ____________ «___» _________2013 ж.

2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Педагогикалық психология кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама № 1 «03» 09. 2013 ж.

Кафедра меңгерушісі _______________ псх.ғ.к. Джумажанова Г.К.

2.2 Педагогикалық факультетінің оқу-әдістемелік бюросында талқыланып,
бекітілді.
Хаттама № 1 «05» 09. 2013 ж.

Төрайымы _________________ п.ғ.к. Ахметова Т.Ш.



3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданып, басуға ұсынылды.
Хаттама №___  «___» ___________2013ж.

ОӘК төрағасы________________


4  «____» __________ 2013ж. шыққан ПОӘК-нің
№ 1 БАСЫЛЫМЫ


















                                   Мазмұны

1 Қолданыс аясы
2 Нормативтік сілтемелер
3 Жалпы ережелер
4 Оқу пәнінің мазмұны (модуль)
5 СӨЖ тақырыптары
6 Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7 Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы
8 Әдебиеттер































1 ҚОЛДАНЫС АЯСЫ

Психология   және   адам    дамуы    пәнінің    оқу-әдістемелік    кешенінің
құрамынакіретін  оқытушыға  арналған  пәннің  жұмыс  бағдарламасы   5В011300
«Биология»  мамандығының студенттеріне арналған.

2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
      Осы Психология  және  адам  дамуы  пәнінің  оқытушыға  арналған  жұмыс
бағдарламасы  берілген  пән  бойынша  оқу  үрдісін  ұйымдастырудың  тәртібін
төмендегі нормативтік құжаттар негізінде жүзеге асырады:
- 5В011300 «Биология»   мамандығының  6.08.067-2010,  ҚР  Білім  және  ғылым
министрлігінің 2011жылғы «_08_» _тамыз__ №349__  бұйрығымен  бекітілген,  ҚР
МЖМБС  мемлекеттік жалпыға бірдей міндетті білім стандарты;
-  5В011300 «Биология»  мамандығының типтік оқу жоспары;
  - СТУ 042-РГКП-СГУ-5-2012 Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерін  әзірлеуге
  және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар университет стандарты;

  -  ДП  042-1.07-2012   «Пәннің  оқу-әдістемелік  кешенінің  мазмұны   мен
  құрылымы» құжаттық іс-жосығы.

3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
       Қазіргі  қоғамдағы  саяси  экономикалық  ,   әлеуметтік   және   т.б.
өзгерістер ғылым мен техниканың жедел  қарқынды  дамуы  ,  барлық  салаларда
кәсіби   біліктілігі  жоғары  мамандарды,  әсіресе  педагогикалық   мамандар
даярлауды түбегейлі  жақсартуды  және  сапалы  өзгертуді  талап  етуде.  Осы
мәселеде психология ғылымының алар орны ерекше. Әрбір жоғары  маман  білікті
болу үшін психика дамуының механизмінің оның жалпы заңдылықтарынан  хабардар
болуы керек. Сондықтан  қазіргі  психологиялық  ғылымдар  талаптарын  есепке
алу, тұлға мен қоғамның қазіргі өзгерісі жағдайында  оның  ролі  мен  әсерін
көрсету қажет.
3.2 Пәнді оқытудың мақсаты:
ойлаудың диалектикалық логикасын  қалыптастыра  отырып,  психикалық  дамудың
жалпы заңдылықтарын білу  мен  қатар,  ғылыми  психологиялық  ойлау  жүйесін
дамытудың жолдарын меңгерту. Даму психологиясы психологиялық  бөлімінің  бір
бөлігі ретінде: онтогенездегі адамның тұлғалық психологиялық  ерекшеліктерін
тереңдетіп меңгерулеріне мүмкіндік береді.
3.3 Пәнді оқыту міндеттері:
 - Ғылыми психологиялық білімдер негізін қалыптастыру;
 - психологияны жаратылыстану және қоғамдық ғылыми пән ретінде ашып көрсету;
 - даму психологиясының пәні мен міндеттері туралы;
 -  студенттердің  өздігінен  психо-  педагогикалық  зерттеулер   жүргізуіне
   мүмкіндік беретін, білім, іскерлік дағдыларын қалыптастыру.

3.4 Оқытудың нәтижесі:
 Курстың соңында студент мыналарды білуі керек:
 -  Психология  ғылымдарының   шеңберіндегі    теориялық   және   қолданбалы
   зерттеулер  нәтижелерін,   оның  негізгі  түсініктерімен  категорияларын,
   механизмдерін және психикалық құбылыстар табиғатын:
 - Психология ғылымдарының даму және қалыптасуы тарихын, анықтамаларын;
 - Психологияны фундаментальды пән ретінде;
 - Даму психологиясы пәні ғылым ретінде;
 - Адамның іс-әрекеті мен тұлғалық құрылымы, даму динамикасын білу керек;
 - Психологиялық білімнің қазіргі жағдайының ерекшеліктерін білу;
 - Психология бойынша меңгерген білімін оқу танымдық іс  -  әрекет,  сонымен
   қатар кәсіби іс - әрекет практикада өздігінен қолдана білу.

3.5 Курстың пререквизиттері: философия, педагогика.

3.6   Курстың   постреквизиті:   педагогика   тарихы,   психология   тарихы,
этнопсихология.

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:

                                                                     1 Кесте

|Курс                                                                  |Семестр|
|1                                                                     |2      |
|Дәріс сабақтары                                                              |
|Модуль 1.  Психологияға кіріспе.                                             |
|Тақырып 1. Психология пәні, міндеті және зерттеу әдістері.           |2      |
|Психика жоғары дәрежеде ұйымдасқан материяның нақты формасының       |       |
|қызметін, әрекет тәсілін бейнелейді, адам психологиясы жаңғырту      |       |
|арқылы пайда болады. Ресейлік атақты психолог Б.Г.Ананьев адам       |       |
|танымының жүйесін төрт негізгі ұғымға бөліп қарастырған: индивид,    |       |
|іс-әрекет субъектісі, тұлға және жеке даралық.Ғылымдар пәндердің     |       |
|негізгі құрылымына байланысты үшке бөлінеді: жаратылыстану,          |       |
|гуманитарлық, техникалық. Адам - әлеуметтік тірі организм, оның      |       |
|барлық психикалық құбылысы қоғамдық ортада қалыптасады, сондықтан    |       |
|психология гуманитарлық пәндерге жатады. «Психология» ұғымы ғылыми   |       |
|және тұрмыстық мағынаға ие. Сонымен, психология негізінен грек       |       |
|сөзінен аударғанда «жан туралы ғылым», ал «психология» термині       |       |
|қолданысқа алғаш рет XVI ғ. енді. Алғашқыда ол ерекше ғылым ретінде  |       |
|«жанды» немесе психикалық болмысты әрбір адам өзін бақылау           |       |
|нәтижесінде анықтап отыруға қолданса, кейіннен XVII-XIX ғ.ғ.         |       |
|психология – бұл психика және психикалық құбылыстар туралы ғылым     |       |
|болды. XIXғ-дың аяғы  XX ғ-дың басында атақты психолог Г.Эббингауз   |       |
|психология тарихына қысқаша ж/е нақты анықтама берген. Ол психология |       |
|ғылымының зерттеу пәні бойынша психикалық құбылыстардың тарихи даму  |       |
|процестерін қарастырды. Осы көзқарас бойынша психология тарихын      |       |
|шартты түрде төрт кезеңге бөлуге болады: Бірінші кезеңде – психология|       |
|жан туралы ғылым, екінші кезеңде-сана туралы ғылым, үшінші           |       |
|кезеңде-мінез-құлық туралы ғылым, төртінші кезеңде-психика туралы    |       |
|ғылым болып қалыптасады. Психологияның басқа ғылымдар сияқты өз      |       |
|әдістері бар. Ғылыми ззертеулердің әдістері – практикалық ұсыныстарды|       |
|шығару ж/е ғылыми теория құру үшін керекті мәліметтер алынатын       |       |
|тәсілдер мен құралдар.                                               |       |
|Кез келген дербес ғылымның өзіне ғана тән әдістері бар екенін атау   |       |
|керек. Ондай әдістер психологияда да бар. Олардың барлығы екі негізгі|       |
|топқа бөлінеді: субъективті ж/е объективті. Бақылау әдісі            |       |
|психологиядағы есуі ж/е бір қарағанда өте қарапайым әдіс секілді.    |       |
|Бақылау – ол барлық адамдардың пайдаланатын әдісі. Сауалнама –       |       |
|зерттелетіндерден сұрақ-жауап қою арқылы ақпарат алуға негізделген.  |       |
|Ауызша сауал, әдетте зерттелушінің реакциясы мен мінез-құлқына       |       |
|бақылау жасау үшін қолданылады. Жазбаша сауал, аз уақыттың ішінде    |       |
|көптеген адам санын қамти алады. Еркін сауал – жазбаша ж/е ауызша    |       |
|сауалнаманың бір түрі, мұнда қойылатын сұрақтар алдын ала белгілі    |       |
|болмайды. Сауалнама-тест. Тапсырма-тест. Бүгінде тестер –            |       |
|психологиялық зерттеуде кеңінен пайдаланылатын әдіс.                 |       |
|Тақырып 2. Психологияның методологиялық принциптері.                 |1      |
|Психологияның философия мен жаратылыстану ғылымдары қойнауынан       |       |
|бөлініп шығуы. Ерте замандардан бастап адам   баласының   назары,    |       |
|ақыл-ойы өзінің маңындағы дүниенің сырын танып білу мен бірге, өз    |       |
|денесінің, ішкі дүниесінің, ақыл-ойы   мен іс-әрекетінің, тіршілік   |       |
|бейнесінің құпия сырларын ашып білуге ұмтылған. Біздің дәуірімізге   |       |
|дейінгі бірнеше мыңдаған жылдар бұрын Шығыс елдері   Мысыр   мсн     |       |
|Үндістанда, Қытай мен өзге елдерде адам   баласының мәдениеті өсіп,  |       |
|дамып, осы заманғы ғылыми білімнің бастапқы іргетасы қалана бастаған.|       |
|Ертедегі Қытай медицинасында б. з. д. XIII ғасырда денені басқарушы  |       |
|жүрек қызметі деп санап, ол ауа тектес нәрседен жаралған деді. Б.з.д.|       |
|VI ғасырда Үндістанда адамның жан дүниесі жайындағы діни нанымдарға  |       |
|негізделген джайнизм мен буддизм бағыттары кеңінен тарады. Ерте      |       |
|дәуірдегі Қытай елінде кеңінен таралған философиялық - діни ой-пікір |       |
|әйгілі   ғұлама Конфуцийдің  (б. з. д. 551—479 жж.) есімімен         |       |
|байланысты. Оның іргесін өзі қалаған мектебі конфуцияндық деп        |       |
|аталады.  Ежелгі грек жұртының ғұламалары — Гераклит (б. з. д. VI    |       |
|ғ.), Демокрит (б. з. д. V ғ.) жан-табиғаттың бір бөлігі, ол сол      |       |
|табиғат заңына ыңғайланбайды деген пікірді колдады.  Алайда  VIII—XII|       |
|ғасырларда араб тілді Шығыс елдерінде философиялық ой-пікірлер өркен |       |
|жайып, ғылыми зерттеулер және адамның   жан дүниесі   жайындағы ілім |       |
|жанданып, жаңа сипатқа ие болды.   Психологияның дербес және         |       |
|тәжірибелік ғылымға айналуы.                                         |       |
|Тақырып 3. Психика және сана.                                        |1      |
|Психика - психологияда көптеген түсініктерді біріктіретін субъективті|       |
|құбылыс. Психика табиғатын түсіндіретін философиялық екі көзқарас    |       |
|бар: материалистік және идеалистік. Бірінші түсінік бойынша,         |       |
|психикалық құбылыс өзін-өзі басқару мен өзін-өзі танып білудегі      |       |
|(рефлексия) жоғарғы дамудағы тірі материяның ерекшелігі.  Дамудың    |       |
|келесі маңызды стимулы өмір сүру шарттарының күрделенуі. Ол организм |       |
|құрылысын өзгертуге әсерін тигізеді. Дүниені бейнелеу қабілеттілігі  |       |
|пайда болады. Қоршаған ортаны жақсырақ бағдарлай алу жүзеге асты.    |       |
|Сонда психиканың жетілуіне шыңдық өмір әсер етті: ол тіршілік        |       |
|иелерінде жоғарғы нерв жүйесі мен жоғарғы психиканың бейнелеу        |       |
|деңгейлері болуын талап етті. Бұл түсініктер материалистік болып     |       |
|табылады.Психикалық бейнелердің даму деңгейі мен стадиясына          |       |
|байланысты болжамды А.Н.Леонтьев өзінің «Психиканың даму проблемасы» |       |
|еңбегінде ұсынады. Кейін оны толықтырып, нақтылаған К.Э.Фабри болды. |       |
|Салыстырмалы зерттеулер адам психикасы мен жануарлар психикасында    |       |
|ортақ белгілер бар екендігін көрсетті. Адамдар мен жануарлар         |       |
|психикасының айырмашылыгы.                                           |       |
|Тақырып 4. Іс-әрекет психологиясы.                                   |1      |
|Адам қоғамындағы белсенділік көрінісі іс-әрекет деп аталады. Адам    |       |
|іс-әрекеті күрделі құбылыс. Оның қыртараптарын әртүрлі ғылым салалары|       |
|зерттейді.                                                           |       |
|Ортақ мақсат үшін біріккен және белгілі бір қоғамдық қызмет атқаратын|       |
|әрекеттер жиынтығын іс-әрекет деп атаймыз.  Іс-әрекет үстінде сана   |       |
|қалыптасады, яғни адам өзін табиғаттан саналы түрде бөліп көрсетеді. |       |
|Адам өз алдына мақсат қояды, белсенді қызмет істеуге итермелейтін    |       |
|себептерді түсінеді.                                                 |       |
|Адамның іс-әрекеті саналы, болжамды, бағыт-бағдарлы, мақсатты,       |       |
|жоспарлы, есепті, себепті және өзгерісті сипатта болады.Адамның жеке |       |
|басы іс-әрекет үстінде қалыптасады. Алдына қойған мақсат-міндеттерін |       |
|орындай отырып, адам өзінің іс-әрекет белсенділігін көрсетеді.Адамның|       |
|іс-әрекеті алдына қойған мақсаттарымен, міндеттерімен және оны       |       |
|іс-әрекет итермелеген мотивтермен анықталады.                        |       |
|Іс - әрекеттің құрылымы:мақсат, себеп, түрткі,әрекет. Психалогияда   |       |
|әрекеттің 2 түрі болады: Нақты немесе заттық. Ақыл – ой әрекеті      |       |
|немесе ішкі.                                                         |       |
|Модуль 2. Адамдардың өзара қатынас психологиясы.                     |       |
|Тақырып 5. Қарым-қатынас туралы жалпы түсінік.                       |1      |
|Қарым-қатынас жасауды қажетсіну адамнық әлеуметтік табиғатын         |       |
|танытады. Қарым-қатынас жасауды қажетсіну жеке адам дамуына игі      |       |
|әсерін тигізеді. Адамдармен қарым-қатынас бұл – ғылым және өнер. Түр |       |
|аралық және түр ішіндегі қатынасты қарым-қатынас дейміз.             |       |
|Қарым-қатынас  аспектілері. Қарым-қатынастың ең негізгі құралы тіл   |       |
|болып табылады. Қарым – қатынастың құрылымы: Коммуникативті жағы,    |       |
|интерактивті жағы, перцептивті жақтары.  Қарым – қатынастың 2 түрі   |       |
|бар: вербальды және вербальды емес. Қарым-қатынастың сөз арқылы болуы|       |
|вербальды деп аталады (грек тіл аудр. сөздік). Вербальды емес қарым –|       |
|қатынастың құралы информация беру болып табылады. Вербальды емес     |       |
|белгілермен (поза, жест, мимика, интонация, көзқарас, т.б.).         |       |
|Қарым-қатынас нәтижесінде жеке адамның қалыптасуы іске асады         |       |
|Қарым-қатыңас процесінде адамдар сыртқы ортаны да, өзін де терең әрі |       |
|жан-жақты тани түседі. Қарым-қатынас процесінде психологиялық        |       |
|қауымдастықтар қалыптасады, яғни өз заңдары бар қоғамдық психология  |       |
|пайда болады.                                                        |       |
|Тақырып 6. Топ және ұжым.                                            |1      |
|Белгілі бір мақсатпен біріккен адамдар қауымдастығы топ деп аталады. |       |
|Бұл қарым-қатынас бір-бірімен тығыз байланысты. Шағын және бастапқы  |       |
|топтар. Құрылу приципі мен әдісіне қарай шартты және нақты формалды  |       |
|және формалды емес топтар болады. Шартты және нақты топтар. Формалды |       |
|және формалды емес топтар. Жеке адамның топтың нормасына қатынасы    |       |
|белгілеріне сәйкес референт тобы пайда болады. Референт тобы.        |       |
|Топтардың даму деңгейі. Әрбір әлеуметтік қауымдастықтың өз тарихы    |       |
|болады. Дүниеге келеді, дамудың белгілі бір сатыларынан өтеді, аса   |       |
|жоғары дәрежеге жетеді, сондай – ақ өмір сүруін тоқтатуы мүмкін. Бұл |       |
|формалды топқа да, формалды емес топқа да бірдей дәрежеде қатысады.  |       |
|Ұжым адамдардың әлеуметтік қауымдастығының ең жоғарғы формасы. Ұжым  |       |
|ол қоғамға пайдалы қызметте ортақ мақсатқа жұмыла еңбек ететін және  |       |
|психологиялық тұрғыда топтасқан адамдар тобы. Топқа әдетте жетекшілік|       |
|міндетін өзіне алатын бір адам болады. Әлеуметтік психологиялық      |       |
|мұндай адамды «лидер» деп атайды. Жеке адам өз өмірінде басқа        |       |
|адамдармен тікелей қарам – қатынаста болып өзінің әлеуметтік мәнін   |       |
|жүзеге асырады.                                                      |       |
|Модуль 3. Психикалық үрдістер.                                       |       |
|Тақырып 7. Зейін туралы түсінік.                                     |1      |
|Зейін деп – адам санасының белгілі бір затқа бағыттала тұрақталуын   |       |
|көрсететін құбылысты айтады. Зейін бізге сыртқы дүние заттары мен    |       |
|құбылыстарын анығырақ және толығырақ бейнелеу үшін, психикалық       |       |
|әрекетіміздің оларға бет алып жинақталуы үшін керек. Егер зейін      |       |
|болмаса, заттарды, құбылыстарды жақсылап, толығырақ сәулелендіруге   |       |
|болмас еді. Адамдардың зейіні ырықты, ырықсыз және үйреншікті болып  |       |
|үшке бөлінеді. Ырықсыз зейін. Ырықты зейін. Үйреншікті зейін.        |       |
|Зейіннің қасиеттері:зейіннің тұрақтылығы, аударылуы, бөлінуі, көлемі |       |
|және алаң болушылық деп бөлінеді.                                    |       |
|Тақырып 8. Түйсік туралы түсінік.                                    |2      |
|Түйсік сезгіштіктің ең маңызды көрінісі. Түйсік организмнің ортамен  |       |
|психикалық байланысы орнығатын бастапқы форма болып табылады.Түйсікте|       |
|психиканың танымдық, эмоциялық және реттегіштік жақтары ажырамастай  |       |
|тығыз байланысқан. Түйсік – біздің айналамызда, ішкі жан (психикалық)|       |
|дүниемізде не болып жатқанын хабарлап отыратын қарапайым психикалық  |       |
|процесс. Осы процестің арқасында біз ортаны бағдарлай, соның         |       |
|жағдайына қарай қимыл жасауға тырысамыз. Сыртқы дүние заттары мен    |       |
|құбылыстарының жеке қасиеттерінің сезім мүшелеріне тікелей әсер      |       |
|етуінен пайда болған мидағы бейнелерді түйсік деп атайды. Түйсіну    |       |
|әлем жөніндегі білімнің – заттардың сезім мүшелеріне әсер етуімен    |       |
|тікелей байланысты болып келетін кезде шындықтың сезімдік бейнелеу   |       |
|сатысы. Түйсіктің физиологиялық негіздері. Түйсік туғызатын  бүкіл   |       |
|физиологиялық аппаратты анализатор деп атайды. Көру түйсіктері. Есту |       |
|түйсіктері. Діріл түйсіктері. Иіс түйсіктері. Дәм түйсіктері. Тері   |       |
|түйсіктері. Статикалық түйсіктер. Кинестезиялық түйсіктер.           |       |
|Органикалық түйсіктер. Түйсіктің қасиеттері. Адаптация.   Контраст.  |       |
|Синестезия. Сенсибилизация.                                          |       |
|Тақырып 9. Қабылдау.                                                 |2      |
|Қабылдау дегеніміз — заттар мен құбылыстардың өз қасиеттері және     |       |
|бөлшектері жиынтығымен қосылып сезім мүшелеріне тікелей әсер ету     |       |
|кезінде бейнеленуі. Айнала   қоршаған  дүниедегі   белгілі заттар мен|       |
|құбылыстардың біздегі сезім мүшелеріне   әсері    нәтижесінде        |       |
|қабылдаудың заттылығы    қалыптасады. Қабылдау процесінде адамның    |       |
|өткендегі тәжірибесі ерекше маңызды орын алады. Қабылдаудың          |       |
|физиологиялық негіздері. Қабылдаудың физиологиялық негізі –          |       |
|талдағыштар (анализаторлар) жүйесінің комплекстік қызметі болып      |       |
|табылады.  Қабылдау қабылдайтын объектіге байланысты түр-түрге       |       |
|бөлінеді. Қабылдаудың қасиеттері. Қабылдаудың таңдамалылығы.         |       |
|Апперцепция. Қабылдаудың константтылығы – тұрақтылығы. Қабылдаудағы  |       |
|иллюзиялар. Қабылдаудағы фигура (зат) және фон.                      |       |
|Тақырып 10. Ес туралы жалпы түсінік.                                 |2      |
|Адамның бұрын қабылдаған нәрселері мен бейнелерінің ойда сақталып,   |       |
|қажет кезінде қайта жаңғыруы ес процесі деп аталады. Қайта жаңғырту  |       |
|тану мен еске түсіру қызметі бірін- бірі толықтырып отырады.         |       |
|Қабылданған нәрселердің есте қалғаны естің материалы делінсе, ал есте|       |
|сақталып, қайта жаңғырғаны естің мазмұны болып саналады Есте қалдыру,|       |
|қайта жаңғырту, тану ес процестері болып саналады. Ес адам           |       |
|тіршілігінде маңызды орын алады. Есте қалдыру адамның өмір           |       |
|тәжірибесін байытады. Адамның есі үнемі дамып, жетіліп отырмаса, онда|       |
|тіршілігіне қажетті нәрселердің бәрінің ес процесінсіз болуы мүмкін  |       |
|емес. Психологиялық тұрғыдағы көзқарастар тобы- ассоциациялық        |       |
|(байланысты) бағыт делінсе де, оның негізгі мәселесі мен өзекті      |       |
|ұғымы- ассоциациялық байланыстар. Осы байланыстар психикалық міндетті|       |
|түрде жасалу принципі болып саналады. Аралас не іргелес              |       |
|ассоциациялар. Ұқсастық ассоциациялар. Қарама- қарсылық              |       |
|ассоциациялар. Мұндай ассоциациялық принциптерді тұнғыш рет зерттеп, |       |
|оларды тұжырымдаған- ертедегі грек философы Аристотель (б.з.д. 384-  |       |
|322 жж.). Қимыл- қозғалыс есі. Эмоциялық ес. Бейнелі- көрнекілік ес. |       |
|Сөздік- мағыналық (логикалық) ес. Ерікті және еріксіз естер. Қысқа   |       |
|мерзімді және түпкілікті ес. Оперативтік ес.                         |       |
|Тақырып 11.  Қиял туралы түсінік.                                    |1      |
|Адам миында бұрыннан бар елестерді мәнерлеп жаңа образ жасау процесі |       |
|қиял деп аталады. Қиял - нақты шынайылықты білдіретін және осының    |       |
|негізінде жаңа көріністі, түсініктерді кайта, жасайтын процесс. Қиял |       |
|екі психикалық процеспен: ес және ойлаумен тығыз байланысты. Қиялдың |       |
|образдары адамның өміріндегі шынайы образдардың жекелеген жақтарын   |       |
|қайта жасау жолымен жасалады. Қиялдың түрлері. Қиял процесі ес сиякты|       |
|ерікті (мақсатты) немесе әдейі жасалуы бойынша бөлінеді. Еріксіз     |       |
|(мақсатсыз) жасалған қиялға түс жатады. Себебі, онда образдар        |       |
|әдейіленіп жасалмайды және де күтпеген қызықты жағдайларға тап       |       |
|болады. Қайта жасау қиял. Шыгармашылық қиял. Арман. Қиялдағы образды |       |
|қайта жасау механизмі. Агглютинация. Қиял образдардын қайта жасаудың |       |
|неғұрлым өзекті әдістері схематизация және акцентировка болып        |       |
|табылады.Қиялдын индивидуалды ерекшеліктері және олардын дамуы.      |       |
|Тақырып 12.  Ойлау туралы жалпы түсінік.                             |2      |
|Ойлау дегеніміз–сыртқы дүние заттары мен құбылыстарының байланыс–    |       |
|қатынастарының мида жалпылай және жанама түрде сөз арқылы бейнеленуі.|       |
|Ойлау процесі елестермен де тығыз байланысты.Адамның ойы әрқашан да  |       |
|сөз арқылы білдіріледі. Ойлаудың физиологиялық негіздері             |       |
|И.П.Павловтың бірінші және екінші сигнал жүйесі жөніндегі іліміне    |       |
|байланысты түсіндіріледі.  Ойлау–аса күрделі психикалық процесс.     |       |
|Ойлаудың негізгі түрлері.Теориялық ойлау.Практикалық ойлау.  Ойлаудың|       |
|негізгі формалары. Ой қорытындылары. Ой қорытындысының негізгі үш    |       |
|түрі бар:1) дедукциялық, 2) индукциялық, 3) аналогиялық ой           |       |
|қорытындысы. Ойлау операциялары. Ойлау күнделікті өмірде кездесетін  |       |
|міндеттерді шешуден басталатын болғандықтан, адамда ойлаудың         |       |
|операциялары болады. Мұндай операцияларға талдау мен біріктіру,      |       |
|салыстыру, абстракциялау мен нақтылау, қорыту жатады.                |       |
|Тақырып 13.  Сөйлеудің жалпы сипаттамасы.                            |1      |
|Адам  баласының   сана-сезімінің дамуында  дыбысты  тілдің  пайда    |       |
|болуының   маңызы зор болады.  Сөйлеудің   пайда   болуы             |       |
|нәтижесінде   адам  организмі   анатомиялық   өзгерістерге  түсіп,   |       |
|дыбыс   артикуляциясына  қабілеті  бар сөйлеу  аппараты   жасалады.  |       |
|Тіл,  сөйлеу-  ежелден  бері   жеке  адамның  да,   қоғамдық  ой     |       |
|санасын  дамытып  жетілдіруге   аса  маңызды  роль   атқарады.  Сөз  |       |
|ойлы  да,  мәнерлі   де  болуы  тиіс.  Әйтпесе,  ол   көздеген       |       |
|мақсатына   жете   алмайды. Тіл  арқылы   ойымызды  басқа   біреуге  |       |
|жеткізуді  сөйлеу деп  атайды.  Сөйлеу –пікір  алмасу процесінде жеке|       |
|адамның  белгілі тілдің пайдалануы. Сөйлеу  әрекеті  үлкен ми        |       |
|сыңарларының  анализдік, синтездік  қызметінің  нәтижесі. Сөйлеу     |       |
|бірнеше  түрлерге бөлінеді. Алдымен  сыртқы   және  ішкі   сөйлеу    |       |
|болып  үлкен  екі  топқа  бөлінеді.  Сыртқы   сөйлеу   ауызша   (бұл |       |
|тілдің  ең   көп  және  кең   тараған   түрі) және  жазбаша  сөйлеу  |       |
|болып,  ал   ауызша   сөйлеудің   өзі  диалог   және  монолог   болып|       |
|екіге  бөлінеді.                                                     |       |
|Модуль 4. Жеке адам психологиясы.                                    |       |
|Тақырып 14.  Психологиядағы тұлға туралы түсінік.                    |2      |
|Жеке адам дегеніміз — қоғамның мүшесі ретіндегі адам. Әр адамның     |       |
|рухани байлығы оның басқа адамдармен байланысының алуан түрлілігіне, |       |
|өмірге белсене қатысуына байланысты болады. Жеке адам қоғамдық       |       |
|қатынастардың әрі объектісі, «Адам», «Жеке адам», «Даралық»          |       |
|түсініктерінің арақатынасы. Қоғамдық ғылымдарда да, сондай-ақ        |       |
|күнделікті тұрмыста да, «адам» «жеке адам», «даралық» түсініктері    |       |
|кеңінен қолданылады.                                                 |       |
|Адам туралы түсінік. Түпкі және тектік, бастапқы түсінік «адам»      |       |
|болуға тиіс. Жеке адам — қоғамда белгілі бір жағдайға ие және белгілі|       |
|бір қоғамдық роль атқаратын, саналы индивидЖеке адамның позициясы    |       |
|дегеніміз — оның қатынастарының жүйесі.    Даралық туралы түсінік.   |       |
|Жеке адамның психологиялық құрылымы. Жеке адам құрылымының негізгі   |       |
|компоненттері.  Мәнді мәселенің бірі – “жеке тұлға” түсінігінің өзін |       |
|айқындап алу. Адамның дамуында бір-біріне байланысты екі өзек        |       |
|байқалады, оның бірі – биологиялық, екіншісі – әлеуметтік. Тұлға     |       |
|дамуы туралы ізденістегі психологтердің айтуы бойынша әр адамның     |       |
|дамуы өз қолында, оны сырттан әсер етер күшпен дамытуға болмайды, тек|       |
|оңтайлы ықпал жасауға болады.                                        |       |
|Тақырып 15.   Темперамент.                                           |1      |
|Темпераменттің физиологиялық негіздерін ғылыми тұрғыдан дәйекті етіп |       |
|түсіндірген И.П.Павловтың ілімі темпераментті ғылыми сара жолға      |       |
|түсірді. Соңғы жылдары көрнекті орыс психологы Б.М.Тепловтың         |       |
|лабораториясында жүйке жүйесінің типтері одан әрі зерттеле түсті. Бұл|       |
|зерттеулерде И.П.Павловтың жүйке жүйесінің төрт түрлі типі туралы    |       |
|ұғымы адамдардың жеке өзгешеліктерін, әсіресе, оның темпераменттерін |       |
|анықтауда ерекше маңызды ғылыми теория екені дәлелденді. Темперамент |       |
|- жүйке жүйесінің тума қасиеттерінен туындайтын адамның жеке         |       |
|өзгешеліктерінің бірі. Темперамент - ағзаның физиологиялық           |       |
|өзгешеліктерімен, әсіресе жоғары жүйке қызметінің тума қасиеттерімен |       |
|шарттас психикалық құбылыс. Темперамент туралы алғашқы ой-пікірлер   |       |
|ғылымда өте ерте кездің өзінде-ақ айтыла бастады.  Темперамент туралы|       |
|теориялар XIX ғасырдың аяқ кезінде кең өріс алады. Темпераменттің    |       |
|типтері. Сангвинник. Холерик. Флегматик. Меланхолик. Түрлі           |       |
|темепераменттердің ішінде ұнамды, ұнамсыз жақтары бар. Сөйтіп,       |       |
|темпераментті тәрбиелеудің көп әдістері мен жолдары бар.             |       |
|Тақырып 16. Мінез туралы түсінік.                                    |1      |
|Мінез – жеке адамның өзіне тән қылық әрекетінде, тіл қатынасында     |       |
|тұрақты қалыптасатын дара ерекшеліктерінің жиынтығы.  Мінез туралы   |       |
|ілім өзінің ішкі бастауын ежелгі Грециядан алады. И.Кант мінезді     |       |
|темпераментпен салыстыра отырып, оны адамда жүре пайда болатын қасиет|       |
|деп анықтады. Т.Рибо мінезді адамда туа пайда болатын икемделу десе, |       |
|ал Мальпер, Фулье т.б. мінездің туапайда болуымен қатар жүре пайда   |       |
|болатын ерекшеліктері де бар дейді.т.б. Мінездің қалыптасуындағы     |       |
|басты шарт - өмірлік мақсат, мұраттың нақтылығы. Мақсаттың болмауы не|       |
|оның шашыраңқылығы – мінезсіздіктің белгісі. Адам мінезі сан алуан.  |       |
|Бұл іс - әрекетте айқын көрінеді: біреудің барша қимылы – шапшаң,    |       |
|екіншісі – асықпайды, бірақ ісі тыңғылықты, үшіншісі – іске          |       |
|ойланбастан асым салады, кейін барып ойланады да, жағдайға қарай ісін|       |
|ретіне келтіреді. Адам мінезінде көрінетін мұндай ерекшеліктер –     |       |
|мінез бітістері деп аталады. Қандай да бітіс әрекет – қылықтың       |       |
|тұрақты, қайталанып отыратын нақты белгісі.                          |       |
|Тақырып 17. Қабілет туралы жалпы түсінік.                            |2      |
|Адамның  қабілеті  жайлы сөз болғанда оның іс-әрекеттің белгілі бір  |       |
|түрін орындай алу мүмкіндіктері есте болады. Қабілет  қоғамдық және  |       |
|жеке адамдық зор мәнге ие.   Қабілетті адамның жетістігі — оның      |       |
|нервтік психикалық қасиеттері комплексінің іс-әрекет талаптарымен    |       |
|сәйкес келуінің нәтижесі болып табылады. Белгілі бір істі үздік      |       |
|орындауға мүмкіндік беретін адамның әр түрлі жеке қасиеттерінің      |       |
|қиысып келуін, яғни адам қасиеттерінің синтезін қабілет деп атайды.  |       |
|Қабілеттіліктің өлшемі- белгілі бір істің нәтижелі болып             |       |
|орындалуында. Қабілеттердің  құрылымы жеке адамның дамуына тәуелді.  |       |
| Қабілеттердің  дамуын репродуктивтік және творчестволық деп аталатын|       |
|екі деңгейге бөледі.  Физиологиялық нышан қабілеттің дамуында белгілі|       |
|орын алады. Қабілет адамнан әрекеттің бір түрімен айналысуға         |       |
|мүмкіндік беретін бейімділікте байқалады. Бейімділік пен қабілет көп |       |
|жағдайларда бірге болады. Себебі адамның бір нәрсеге қабілеттілігі   |       |
|оның бейімділігіне орай қалыптасады                                  |       |
|Тақырып 18.Эмоция және сезім.                                        |1      |
|Сезімдер- адамның өзіне, өзге адамдарға, айналадағы заттар мен       |       |
|құбылыстарға көңіл – күйінің қатынасын білдіретін және оларды        |       |
|бейнелейтін психикалық процесс. Сезім - өте күрделі психикалық       |       |
|процестердің бірі. Эмоция - адамның органикалық мұқтаждықтарын       |       |
|қанағаттандыру мен қанағаттандырмауға байланысты туатын психикалық   |       |
|күйлер. Адамның шамадан тыс зорлануын психологияда стресс. Күрделі   |       |
|эмоциялардың бірі – көңіл. Көңіл – күй деп – біршама бәсең, бірақ    |       |
|әжептәуір ұзағырақ, психикалық процестер мен адамның барлық мінез –  |       |
|құлқында көрінетін жалпы эмоциялық жағдайларды айтады. Аффектер      |       |
|дегеніміз – қысқа уақытқа созылса да бұрқ етіп, қатты көрінетін      |       |
|эмоцияның бір түрі. Адамгершілік сезімдер. Интеллектік сезімдер.     |       |
|Эстетикалық сезімдер.                                                |       |
|Тақырып 19. Еріктің жалпы сипаты.                                    |1      |
|Адамды әрекетке бағыттайтын, мақсат қоюға талаптандыратын бір түрткі |       |
|болады, мұны психологияда мотив не түрткі д.а. Кез-келген түрткі     |       |
|сан-қилы қажеттермен тікелей, не жанама түрде байланысып жатады.     |       |
|Адамды әрекетке итермелейтін негізгі түрткі- оның қажеттіліктері.    |       |
|Адам өз қажеттеріне байланысты алдына түрлі мақсаттар қояды. Осы     |       |
|мақсаттарды орындау үшін түрлі әдіс-амалдар қарастырады. Осының      |       |
|салдарынан қимыл-қозғалысқа, іс-әрекетке түсіп отырады.              |       |
|Ерік-бұл адамның мақсат қоя отырып  жұмыс орындау барысында кезіккен |       |
|сыртқы немесе ішкі кедергілерді жеңумен байланысты өз әрекеттерін    |       |
|қолдап, реттей білу қасиеті.                                         |       |
|Ерік адамның практикалық және танымдық әрекетін ретке келтіруден     |       |
|көрініп, соларды жүзеге асырудан тұрады. Ерік табиғатын материалистік|       |
|түсіну әрекеттер мен қылықтардың қозғаушы күштері адамның өзіде емес,|       |
|сыртқы ортада жатады деген жайтты сөзсіз мойындаудан көрінеді. Ерік  |       |
|туралы эмоциялық теорияны ұсынушы неміс психологы В.Вундт.  Еріктің  |       |
|физиологиялық негіздері. Ерік құрылымы.                              |       |
| Модуль 5. Әртүрлі жас кезеңіндегілердің психикалық даму             |       |
|ерекшеліктері                                                        |       |
|Тақырып 20.   Мектепке дейінгілердің психикасының дамуы.             |1      |
|                                                                     |       |
|Мектепке дейінгі кезеңдегі психикалық дамудың жалпы сипаттамасы.     |       |
|Мектепке дейінгі балалардың ересектермен, құрбыларымен қарым-қатынас |       |
|формаларының және іс-әрекеттің әр түрлі формаларының даму            |       |
|ерекшеліктері. Ойын – мектепке дейінгі баланың негізгі іс-әрекеті.   |       |
|Ойын туралы жалпы түсінік. Шет елдік психологияда ойын теорияларына  |       |
|сыни талдау (К.Гросс., Г.Спенсер., К.Бюлер). Отандық психологияда    |       |
|ойын іс-әрекетінің мәселелері. Сюжетті рольдік ойынның пайда болуы.  |       |
|Баланың психикалық дамуы мен қалыптасуындағы ойынның ролі.           |       |
|Мектепке оқытуға баланы психологиялық дайындау. Мектепке даяр баланың|       |
|жеке басының мәселелері. Бастапқы кезде оқуға үлгермеушіліктің       |       |
|себебі. Баланың мектепке оқытуға даярлығын анықтау. 7 жас дағдарысы. |       |
|Тақырып 21. Бастауыш мектеп жасындағылардың психикалық дамуы.        |1      |
|                                                                     |       |
|Кіші оқушылардың оқуға недәуір мүмкіншілігі бар. Егер осы            |       |
|жастағылардың негізгі әрекеті бұрын ойын болып келсе, оқуға кіргеннен|       |
|кейін оқу қызметі шешуші роль атқарады. Осыған орай баланың          |       |
|психикалық дамуы ірі өзгерістерге ұшырайды. Бұл жаста дененің барлық |       |
|органдары мен ткаьдарында елеулі өзгерістер болады. Оқу іс-әрекетінің|       |
|құрылымы. Бастауыш мектеп жасындағылардың танымдық әрекеттерінің     |       |
|өрістеуі. Зейіннің дамуы және зейінділігі. Қабылдау мен              |       |
|бақылампаздығының артуы. Ес процесінің дамуы. Ойлауының дамуы және   |       |
|ақыл-ой әрекеттерін өрістету. Қиялының дамуы.      Бастауыш мектеп   |       |
|жасындағылардың жеке басының дамуы. Өзгелермен қарым-қатынасында     |       |
|мінез-құлықтың өзгеруі. Құрбылармен және өзара қарым-қатынас жасау   |       |
|ерекшеліктері. Жалпы және арнайы қабілеттерінің көрінуі. Олардың     |       |
|дүние танымының дамуы мен өзіндік ерекшеліктері.                     |       |
|Тақырып 22.            Жеткіншектердің психикалық дамуы.             |1      |
|Жеткіншектік кезеңнің баланың дамуындағы ерекше орны «өтпелі»,       |       |
|«бетбұрыс», «қиын», «ауысу жастары», «сыналатын» деп атайды. Балалаық|       |
|шақтан ересектікке өту осы кезеңдегі дене, ақыл-ой, адамгершілік,    |       |
|әлеуметтік дамудың барлық жақтарының негізгі мазмұны мен өзіне тән   |       |
|ерекшелішгі болып табылады. Барлық бағыттарда сапалық жаңа құрылымдар|       |
|қалыптасады, организмнің сана-сезімнің, үлкендермен және             |       |
|жолдастарымен қарым-қатынастың, олармен әлеуметтік өзара іс-әрекет   |       |
|әдістерінің, мүдделердің, танымдық және оқу іс-әрекетінің,           |       |
|мінез-құлыққа, іс-әрекет пен қарым-қатынасқа арқау болатын           |       |
|моральдық-этикалық нормалар мазмұнының қайта құрылуы нәтижесінде     |       |
|ересектік элементтері пайда болады.                                  |       |
|Жеткіншектің жеке басы дамуының аса маңызды факторы – оның өзінің    |       |
|ауқымды әлеуметтік белсенділігі; ол белгілі бір үлгілер мен          |       |
|игіліктерді игеруге, үлкендермен және жолдастарымен, ақырында өзіне  |       |
|қанағаттанарлық қарым-қатынас орнатуға бағытталады.                  |       |
|Аффектілік-қажеттіліктер сферасының дамуы. Қарым-қатынастағы         |       |
|Жеткіншектің жеке басының қалыптасуы. Өнегелік сенімдер, олардың     |       |
|қалыптасуы. Сана сезімдердің дамуының басталуы, оның негізігі        |       |
|заңдылықтары. Талпыну деңгейі. Жеткіншек жасына өтудің алғы шарттары.|       |
|Тақырып 23. Балаң жас психологиясы.                                  |1      |
|Жеткіншек жасынан, ересек жасына өту – жас өспірімдік шақтың өзіндік |       |
|өмірге дайындығы депте айтуға болады. Осы кезең  бұл жастың          |       |
|дамуындағы әлеуметтік ситуацияны анықтайды. Жас өспірімдік шақ бала  |       |
|мен ересектің арасындағы аралық жағдайда болады. Баланың жағдайы оның|       |
|ересектерге тәуелділігімен сипатталады, бұлар оның өмірлік           |       |
|іс-әрекетінің басты мазмұны мен бағытын белгілейді.                  |       |
|Өмір әрекетінің дамумен алғашқы жастық жасөспірімдік шақта сандық    |       |
|және сапалық өзгерістер болады. Жасөспірімдіктің көптеген теориялары |       |
|бар. Балаң жастағылардың оқу іс-әрекеті, олардың өзіндік санасының   |       |
|дамуы. Өзін-өзі бағалау мен өзгелерді бағалауы. Бейімділігі мен      |       |
|қабілеттерінің даму ерекшеліктері. Ақыл-ой әрекеттерінің жүйесі мен  |       |
|теориялық ойлауын қалыптастыру. Балаң жастағы достық пен махаббат.   |       |
|Құрбы-құрдастарымен және үлкендермен өзара қатынастарының дамуы.     |       |
|Мамандық таңдауда әсер ететін факторлар қатары. Қоғамдық пайдалы     |       |
|еңбекпен шұғылдануы, оның нәтижесінде мамандық таңдауға              |       |
|ынта-ықыласының тууы. Балаң жастарды мамандық таңдауға даярлау.      |       |
|Тәжірибелік (семинар) сабақтар                                       |       |
|       №1 Тәжірибелік. Психология пәні, міндеті және зерттеу         |1      |
|әдістері.                                                            |       |
|1.Психология жаратылыстану және гуманитарлық пән ретінде.            |       |
|2.Психологияның ғылым ретінде қалыптасуының негізгі кезеңдері.       |       |
|3.Психологияның дербес және тәжірибелік ғылымға айналуы.             |       |
|4.Психология ғылымындағы зерттеу принципетрі.                        |       |
|5.Зерттеу әдістерін топтастыру негіздері.                            |       |
|6.Обьективті және субьективті әдістер.                               |       |
|7.Зерттеу әдістерінің негізгі және қосалқы түрлері.                  |       |
|№2-Тәжірибелік. Ми және психика.                                     |1      |
|1.Адамның жоғары жүйке жүйесінің құрылысы, қызметі.                  |       |
|2.Жүйке клеткасының құрылысы.                                        |       |
|3.Талдағыштар, оның құрылымы.                                        |       |
|4.Мидың анализдік-синтездік қызметі.                                 |       |
|5.Ми және психиканың байланысы. Адам және жануарлар психикасын       |       |
|салыстыру.                                                           |       |
|6.Адам санасының пайда болуы мен дамуы. И.М.Сеченов және             |       |
|И.П.Павловтың  психиканың шартты-рефлекторлы сипаттамасы.            |       |
|№3-тәжірибелік. Қарым-қатынас туралы жалпы түсінік.                  |1      |
|1.Қарым-қатынас ұғымы.                                               |       |
|2.Қарым-қатынас және іс-әрект.                                       |       |
|3.Қарым-қатынастың мақсаты, құралдары, түрлері және олардың          |       |
|сипаттамасы.                                                         |       |
|4.Қарым-қатынастың перцептивті, коммуникативті және интерактивті     |       |
|жағы.                                                                |       |
|№4-тәжірибелік. Топ және ұжым.                                       |1      |
|1.Топ және ұжым туралы түсінік.                                      |       |
|2.Топтың жеке адамға жағымды әсері.                                  |       |
|3.Топтың жеке адамға жағымсыз әсері. Адамдардың бір – біріне         |       |
|қабылдауы және түсінуі. Жеке адамның топта өзін ұстауы.              |       |
|4.Ұжым және оның негізгі белгілері. Лидер және жетекшілік стилі.     |       |
|№5-Тәжірибелік. Зейін туралы түсінік.                                |1      |
|                                                                     |       |
|1.Зейін туралы жалпы түсінік.                                        |       |
|2.Зейіннің физиологиялық негіздері                                   |       |
|3.Зейіннің түрлері                                                   |       |
|4.Зейіннің қасиеттері                                                |       |
|№6 Тәжірибелік. Қабылдау.                                            |1      |
|1.Қабылдаудың негізгі қасиеттері.                                    |       |
|2.Кеністікті қабылдау.                                               |       |
|3.Уақытты қабылдау.                                                  |       |
|4.Көлемді,                                                           |       |
|5. Қозғалысты қабылдау.                                              |       |
|№7 Тәжірибелік. Ес туралы жалпы түсінік.                             |1      |
|Ес туралы жалпы түсінік.                                             |       |
|Ес процестері. Олардың сипаттамасы.                                  |       |
|Ес түрлері.                                                          |       |
|Естің дара ерекшеліктері.                                            |       |
|№8- Тәжірибелік. Ойлау туралы жалпы түсінік.                         |1      |
|1.Ойлау түрлері және олардың ерекшеліктері.                          |       |
|2.Ойлауды дамыту.                                                    |       |
|3.Адамның шығармашылық ойлауын қамтамасыз ететін факторлар. 4.Сөйлеу |       |
|және тіл. Сөйлеу және ойлаудың байланысы.                            |       |
|№9-Тәжірибелік. Психологиядағы тұлға туралы түсінік.                 |1      |
|1.Тұлға психологиясының методологиялық мәселелері.                   |       |
|2.Тұлға теориялары және оқытудың негізгі деңгейлері.                 |       |
|3.Тұлға теориялары.                                                  |       |
|4.Отандық психологтар зерттеулеріндегі жеке тұлға мәселелері.        |       |
|5. ХХ ғасырдың 80-90 жылдарындағы жеке тұлға мәселесінің даму        |       |
|психологиясы. Жеке тұлғаның шетелдік теориясы.                       |       |
|№10-Тәжірибелік. Мінез туралы түсінік.                               |2      |
|1.Мінез туралы теориялар.                                            |       |
|2.Мінез құрылымы мен қасиеттері.                                     |       |
|3. Мінез бітістері. Мінез және темперамент.                          |       |
|4.Мінездің ұлттық ерекшеліктері.                                     |       |
|№11-Тәжірибелік. Қабілет туралы жалпы түсінік.                       |1      |
|1.Қабілет туралы түсінік.                                            |       |
|2.Адамдардағы қабілеттілік түрлері                                   |       |
|3.Қабілеттілік, нышан және адамдардың  даралық ерекшеліктері.        |       |
|4.Қабілеттілікті дамыту.                                             |       |
|№12-тәжірибелік. Эмоция және сезім                                   |1      |
|1.Күрделі эмоционалды күйлер.                                        |       |
|2.Сезімнің түрлері.                                                  |       |
|3.Жоғары деңгейдегі сезімдер.                                        |       |
|№13-тәжірибелік. Еріктің жалпы сипаты                                |1      |
|1.Күрделі эмоционалды күйлер.                                        |       |
|2.Сезімнің түрлері.                                                  |       |
|3.Жоғары деңгейдегі сезімдер.                                        |       |
|№14-тәжірибелік. Бастауыш мектеп жасындағылардың психикалық дамуы.   |1      |
|1.Бастауыш мектеп оқушыларының анатомиялық-физиологиялық             |       |
|ерекшеліктері.                                                       |       |
|2.Бастауыш мектеп оқушыларының зейіні, есте сақтауы, қабылдау,       |       |
|елестетуі.                                                           |       |
|3.Бастауыш мектеп оқушысының ойлауын дамыту.                         |       |
|4.Бастауыш мектеп оқушыларының оқу іс-әрекеті.                       |       |
|№15-тәжірибелік. Жеткіншектердің психикалық дамуы.                   |1      |
|1.Жеткіншек кезеңдегі «дағдарыс» проблемасына теориялық көзқарастар. |       |
|2.Жеткіншеітің оқу қызметі.                                          |       |
|3.Жеткіншектің танымдық процестерінің дамуы.                         |       |




5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

5.1 Психологияның методологиялық принциптері
5.2 Қарым-қатынас туралы жалпы түсінік
5.3 Зейін туралы түсінік
5.4 Ойлау туралы жалпы түсінік
5.5 Психологиядағы тұлға туралы түсінік
5.6 Мінез туралы түсінік
5.7 Мектепке даярлау мәселесі. 7 жас дағдарысы
5.8 Жеткіншектердің психикалық дамуы.




6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
                                                                     3-Кесте
|Тақырыптар                             |Көрнекі құралдар,|Өз бетімен  |Бақылау     |
|                                       |плакаттар,       |дайындалу   |Түрі        |
|                                       |лабораториялық   |сұрақтары   |            |
|                                       |стендтер         |            |            |
|Дәріс сабақ      |Тәжірибелік сабақ     |                 |            |            |
|1                |2                     |5                |6           |            |
|Психология пәні, |Психология ғылым      |Библиографиялық  |Психололгиян|Жазбаша,    |
|міндеті және     |ретінде.              |жұмыс.  Кесте –  |ың даму     |ауызша      |
|зерттеу әдістері |Психологиялық         |зерттеу әдістері |кезеңдері.  |            |
|                 |зерттеудің әдістері   |                 |Объективті  |            |
|                 |                      |                 |және        |            |
|                 |                      |                 |субъективті |            |
|                 |                      |                 |әдістер     |            |
|Психологияның    |Психологияның         |  Психологияның  |Жалпы       |ауызша      |
|методологиялық   |методологиялық        |методологиялық   |методологиял|            |
|принциптері      |принциптері           |принциптеріне    |ық          |            |
|                 |                      |сипаттама        |принциптері |            |
|Психика және сана|Ми және психика       |Мидың құрылысы   |Адамның     |Жазба       |
|                 |                      |мен қызметі.-    |пайда болуы |жұмыстарын  |
|                 |                      |Сурет            |және        |тексеру,    |
|                 |                      |                 |психикалық  |әңгімелесу  |
|                 |                      |                 |дамуы.      |            |
|Іс-әрекет        |Іс-әрекет психологиясы|Сызба нұсқалары- |            | Жазбаша    |
|психологиясы     |                      |                 |Іс-әрекеттің|түрінде     |
|                 |                      |                 |мақсаты мен |            |
|                 |                      |                 |міндеттері  |            |
|Қарым – қатынас  |Қарым – қатынас туралы|Түпнұсқамен      |Қарым-қатына|Жазбаша,    |
|туралы жалпы     |жалпы түсінік         |жұмыс, сызба     |с және      |әңгімелесу  |
|түсінік          |                      |нұсқалары        |іс-әрекет.  |            |
|Топ және ұжым.   |Топ және ұжым.        |Кестелер         |Топ түрлері |Әңгімелесу. |
|                 |                      |                 |            |Талдау      |
|Зейін туралы     |Зейін туралы түсінік  |Кесте, сызбалары |Зейін       |Жазбаша,    |
|түсінік          |                      |                 |теориялары  |ауызша      |
|Түйсік туралы    |Түйсік туралы түсінік |Кестелер,        |Түйсіктің   |Жазбаша,    |
|түсінік          |                      |бақылау          |заңдылықтары|әңгімелесу  |
|                 |                      |тапсырмалары     |            |            |
|Қабылдау         |Қабылдау              |Кестелер         |Қабылдау    |жазбаша,    |
|                 |                      |                 |қасиеттері  |әңгімелесу  |
|Ес туралы жалпы  |Ес туралы жалпы       |Сызба нұсқалары  |Естің       |Жазбаша,    |
|түсінік          |түсінік               |                 |теориялары  |әңгімелесу  |
|Ойлау туралы     |Ойлау туралы жалпы    |Сызба нұсқа.     |Ойлау       |Әңгімелесу. |
|жалпы түсінік    |түсінік               |кестелер         |теориялары  |Талдау      |
|Қиял туралы      |Қиял туралы түсінік   |Түпнұсқамен жұмыс|Зерттеулерді|Тірек схема,|
|түсінік          |                      |                 |саралау     |ауызша      |
|Сөйлеудің жалпы  |Сөйлеудің жалпы       |Түпнұсқамен      |Сөйлеудің   |Жазбаша,    |
|сипаттамасы      |сипаттамасы           |жұмыс, сызба     |стильдері   |ауызша      |
|                 |                      |нұсқалары        |            |            |
|Психологиядағы   |Психологиядағы тұлға  |Кестелер         |Тұлға       |Тірек схема |
|тұлға туралы     |туралы түсінік        |                 |теориялары  |әңгімелесу  |
|түсінік          |                      |                 |            |            |
|Темперамент      |Темперамент           |Түпнұсқамен      |Темперамент |Әңгімелесу  |
|                 |                      |жұмыс, сызба     |типтері     |            |
|                 |                      |нұсқалары        |            |            |
|Мінез туралы     |Мінез туралы түсінік  | Түпнұсқамен     |Мінез       |Ауызша      |
|түсінік          |                      |жұмыс            |бітістері   |талдау      |
|Қабілет туралы   |Қабілет туралы жалпы  |Түпнұсқамен      |Қабілет     |Жазбаша,    |
|жалпы түсінік    |түсінік               |жұмыс, сызба     |түрлері     |әңгімелесу  |
|                 |                      |нұсқалары        |            |            |
|Еріктің жалпы    |Еріктің жалпы сипаты  |Түпнұсқамен жұмыс|Ерік        |Жазбаша,    |
|сипаты           |                      |                 |теориялары  |әңгімелесу  |
|Эмоция және сезім|Эмоция және сезім     |Сызба нұсқалары  |Сезім       |Жазбаша,    |
|                 |                      |                 |теориялары  |әңгімелесу  |
|Мектепке         |Мектепке              |Презентациялар   |Мектепке    |Жазбаша,    |
|дейінгілердің    |педагогикалық-психолог|                 |дейінгі     |әңгімелесу  |
|психикалық дамуы.|иялық даярлау         |                 |баланың жеке|            |
|                 |                      |                 |басының     |            |
|                 |                      |                 |дамуы       |            |
|Бастауыш мектеп  |Бастауыш мектеп       |Түпнұсқамен      |кіші мектеп |Жазбаша,    |
|жасындағылардың  |оқушыларының          |жұмыс, сызба     |оқушыларының|әңгімелесу  |
|психикалық дамуы |анатомиялық-физиология|нұсқалары        |танымдық    |            |
|                 |лық ерекшеліктері.    |                 |процестері  |            |
|Жеткіншектердің  |Жеткіншек кезеңдегі   |Түпнұсқамен      |Жеткіншектер|Жазбаша,    |
|психикалық дамуы |«дағдарыс» проблемасы |жұмыс, сызба     |дің         |әңгімелесу  |
|                 |                      |нұсқалары        |құрбы-құрдас|            |
|                 |                      |                 |тарымен     |            |
|                 |                      |                 |қатынас     |            |
|                 |                      |                 |проблемасы  |            |
|Балаң жас        |Жоғары сынып          |Түпнұсқамен      |Жоғары сынып|Жазбаша,    |
|психологиясы     |оқушыларының жеке     |жұмыс, сызба     |оқушыларының|әңгімелесу  |
|                 |басының қалыптасуы.   |нұсқалары        |танымдық    |            |
|                 |                      |                 |процестеріне|            |
|                 |                      |                 |сипаттама.  |            |




7  ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ «ПСИХОЛОГИЯ ЖӘНЕ
АДАМ ДАМУЫ» ПӘНІНЕН
                                                                     4-Кесте
|№   |Оқулық және оқу-әдістемелік құрал саны                     |Кітап |Студе|%    |
|    |                                                           |саны  |нттер|Қамту|
|    |                                                           |      |саны |пайыз|
|    |                                                           |      |     |ы    |
|1   |2                                                          |3     |4    |5    |
|1.  |Ж.Аймауытұлы. Психология  Алматы, «Рауан» 1995ж.           |10    |13   |100  |
|2.  |Жарықбаев Қ. Б. Психология. Алматы «Білім» 1993ж.          |10    |     |100  |
|3.  |Тәжібаев Т. Жалпы психология А. Білім 1993 ж.              |20    |     |100  |
|4.  |Немов Р. С. Общая психологии. Кн. 1 М: Владос 1995ж.       |15    |     |100  |
|5.  |Рубинштейн С. Л. Основы общей психологии. С п б: Питер 1990|10    |     |100  |
|6.  |Ананьев Б. Г. Избранные психологические труды: В- 2 х т.   |10    |     |100  |
|    |под ред. А.А. Бодалева, Б. Ф. Ломова том 1М. 2001 ж.       |      |     |     |
|7.  |Столяренко Л.Д. Основы психологии.-М., 1997.               |5     |     |60   |
|8.  |Петровский А. В. Ярошевский М. Г. Психология М. Высшая     |5     |     |60   |
|    |школа, 2001 ж.                                             |      |     |     |
|9.  |Джемс У. Психология. М., 1991.                             |10    |     |100  |
|10. |Жарықбаев Қ. Б. Жантану негіздері. Алматы  2005ж.          |10    |     |100  |
|11. |Алдамұратов Ә. Рақымбеков Қ, Іргебаева Н, Бапаева М.       |10    |     |100  |
|    |Нығыметова Г, Түрікпенов Ж. Жалпы психология. А, Білім.    |      |     |     |
|    |1996 ж.                                                    |      |     |     |
|12. |Леонтьев А. Н. Деятельность. Сознание. Личность. 2-ое изд. |5     |     |60   |
|    |М. Политиздат. 1977 ж.                                     |      |     |     |
|13. |Ждан А.Н.История психологии. 1997.                         |5     |     |60   |
|14. |Елеусізова С. Қарым-қатынас психологиясы. А. 1995          |5     |     |60   |
|15. |Жарикбаев К. Развитие психологической мысли в Казахстане.  |10    |     |100  |
|    |Алма-Ата. 1996                                             |      |     |     |
|16. |Аверин В.А. Психология детей и подростков. М., 1998        |10    |     |100  |
|17. |Кордуэлл М. Психология.- М., 1999.                         |5     |     |60   |
|18. |История зарубежной психологии. М., МГУ, 1983.              |10    |     |100  |
|19. |Соколов А.Н. Внутренняя речь и мышление. –М., 1987.        |5     |     |60   |
|20. |А.В.Петровский, В.В.Шпалинский. Социальная психология      |5     |     |60   |
|    |коллектива. М.1978                                         |      |     |     |
|21  |Возрастная и педагогическая психология // Под.ред.         |20    |     |100  |
|    |А.В.Петровского. М., 1986                                  |      |     |     |
|22  |Возрастная психология // Под.ред. Л.Ф.Обуховой. М., 1996   |15    |     |100  |
|23  |О.П.Солодилова. Возрастная психология. М., 2005            |5     |     |60   |
|24  |В.С.Мухина. Мектеп жасына дейінгі балалар психологиясы.А., |10    |     |100  |
|    |1986                                                       |      |     |     |

8 ӘДЕБИЕТТЕР
        Негізгі әдебиеттер тізімі.
     1. Ж.Аймауытұлы. Психология  Алматы, «Рауан» 1995ж.
     2.  Алдамұратов  Ә,  Мұқанов  М.  Психология  пәнінен   лабораториялық
        практикалық сабақтар. А, 1978 ж.
     3. Жарықбаев Қ. Б. Психология. Алматы «Білім» 1993ж.
     4. А. А. Темірбеков, С. Балаубаев Психология, А. Мектеп, 1966ж.
     5. Тәжібаев Т. Жалпы психология А. Білім 1993 ж.
     6. Алдамұратов Ә. Рақымбеков Қ, Іргебаева Н, Бапаева М. Нығыметова  Г,
        Түрікпенов Ж. Жалпы психология. А, Білім. 1996 ж.
     7. Немов Р. С. Общая  психологии. Кн. 1 М: Владос 1998 ж.
     8. Рубинштейн С. Л. Основы общей психологии. С п б: Питер 1990 ж.
     9. Ананьев Б. Г. Избранные психологические труды: В- 2 х т.  под  ред.
        А.А. Бодалева, Б. Ф. Ломова том 1М. 2001 ж.
    10. Петровский А. В. Ярошевский М. Г. Психология М. Высшая школа,  2001
        ж.
    11. Психология: Словарь Под ред. А. В. Петровского, М. Г.  Ярошевского.
        М: Политиздат 1990 ж.
    12. Смирнов А. А. Избранные психологические труды: 2 том М: 1987 ж.
    13.
    14.  Леонтьев А. Н. Деятельность.  Сознание.  Личность.  2-ое  изд.  М.
        Политиздат. 1977 ж.
    15. Столяренко Л.Д. Основы психологии.-М., 1997.
    16. Джемс У. Психология. М., 1991.
    17. Краткий психологический словарь / Сост. Л.А.Карпенко.- М.,1985.
    18. Кордуэлл М. Психология.- М., 1999.
    19. Стреляу Я. Роль темперамента в психологическом развитии.- М., 1982.
      22.Соколов А.Н. Внутренняя речь и мышление. –М., 1987.
      23.Жарикбаев К. Развитие психологической мысли в Казахстане. Алма-Ата.
      1996.
      24.Ждан А.Н.История психологии. 1997.
      25.Аверин В.А. Психология детей и подростков. М., 1998
      26. ЛурияЛурия А.Р. Внимание и память.  М., 1975
      27.А.В.Петровский, В.В.Шпалинский. Социальная  психология  коллектива.
      М.1978
28. Возрастная и педагогическая психология // Под.ред. А.В.Петровского.  М.,
1986
29. Возрастная психология // Под.ред. Л.Ф.Обуховой. М., 1996
30. О.П.Солодилова. Возрастная психология. М., 2005
31. В.С.Мухина. Мектеп жасына дейінгі балалар психологиясы.А., 1986


      Қосымша әдебиеттер тізімі.
   1. Леонтьев А.Н. Избранные психологические произведения. М., 1972.
   2. История зарубежной психологии. М., МГУ, 1983.
   3. Хьелл Л., Зиглер Д. Теории личности. Спб. Питер, 1997.
   4. Натанзон Э.Ш. Задания по психологии. М- 1975.
   5. Практические задания по психологии. Под.ред. А.В.Петровского. 1972
   6. Практикум по психологии. Под.ред. А.Н.Леонтьева. М, 1972.
   7. Практикум по общей психологии. Под.ред. А.И.Щербакова. М, 1990
   8. Кон И.С. Психология ранней юности. М., Просвещение. 1999
   9. Райс Ф. Психология подросткового и юношеского возраста. СПб, 2000
  10. Мұқанов М.М. Жас және педагогикалық психология. А., 1982





Пәндер