Файл қосу

Төтенше жағдайлар



|            ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ  ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                     |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты     |ПОӘК           |ПОӘК-042-X.1.55/01-2013           |
|ПОӘК «Тіршілік қауіпсіздігі |№ 3 басылым    |                                  |
|негіздері» пәнінің          |04.09.2013     |                                  |
|студенттерге арналған  оқу  |               |                                  |
|бағдарламасы                |               |                                  |










                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ



       «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәнінен университеттің барлық
                           мамандықтарына арналған
                                 (1 кредит)





                    СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН  ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ











                                    Семей
                                    2013

                                  Алғы сөз

1 ӘЗІРЛЕГЕН

Семей қаласының Шәкәрім атындағы  мемлекеттік  университеті  «Экология  және
қоршаған      ортаны      қорғау»      кафедрасының      аға       оқытушысы

Бакирова  Л.С. _________________       «30» 08. 2013 жыл.



2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Семей қаласының  Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік  университеті  «Экология
және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында
Хаттама № 1       «04» 09. 2013 жыл.

Кафедра   меңгерушісі          _________                      доцент    м.а.
Кабышева Ж.К.

2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
Хаттама № 1       «09» 09. 2013 жыл.

АФ ОӘБ  төрағасы              _________                         доцент  м.а.
Тлеубаева А.В.


3  БЕКІТІЛДІ
Университеттің  Оқу-әдістемелік   кеңесі  мақұлдап  басып  шығаруға  ұсынады


Хаттама № 1   «19» 09. 2013 жыл.

Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу әдістемелік жұмысы бойынша
проректор                                         _________        профессор
Искакова Г.К.



4    №2 басылым 03.09.2012 ж. ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН.










                                   Мазмұны

1.                              Жалпы                               ережелер
   ..........................................................................
   ..................... 4
2. Пәннің мазмұны мен сабақ түріне байланысты сағаттардың бөлінуі........ 5
3.      Пәнді      меңгеру       жөніндегі       әдістемелік       ұсыныстар
   ......................................... 7
4.                               Курс                                форматы
   ..........................................................................
   ......................... 8
5.                               Курс                                саясаты
   ..........................................................................
   ......................... 10
6.                    Баға                    қою                    саясаты
   ..........................................................................
   .................. 11
7.                                                                Әдебиеттер
   ..........................................................................
   .............................13





































         1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

         1.1 Пәнді оқытушы туралы жалпы деректер
         Бакирова Ляйля Сапарбаевна, аға оқытушы
         «Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы
         Жұмыс телефоны 53-19-70, оқу ғимараты № 8, кабинет 128
         Сабақ өткізілетін аудитория  8 оқу ғимараттары №103 ауд
         Пән бойынша кредит саны – 1



          1.2  Пәннің қысқаша мазмұны:

      Тіршілік қауіпсіздігі негіздері – төтенше  жағдай  кезінде  шаруашылық
нысандараның тұрақты жұмыс істеуін, адамның  өмір  сүру  ортасымен  қауіпсіз
қатынысы әдістерін, қазіргі заманғы зақымдау  құралдарының  қолданылуы  және
табиғи, техногенді ТЖ салдарын жою және ескерту сұрақтарын  оқытатын  жоғары
мектеп курсы.
      Пәнді  оқыту  барысында  келесі  сұрақтар  қарастырылады:  Өмір   сүру
ортасының жағдайы және жағымсыз  факторлары;  адамның  өмір  сүру  ортасымен
қатынасының қауіпсіздігін  қамтамасыз  ету  принцптері;  техникалық  ортамен
процестердің қауіпсіздігін жоғарлату, зиянды  және  зақымдаушы  факторлармен
зақымдалған    адамның     анатомиялық-физиологиялық     салдары,     оларды
идентификациялау принцптері; ТЖ  кезіндегі шаруашылық  нысандарының  тұрақты
жұмыс істеуін зерттеу әдістері; ТЖ және олардың салдарын болжау; ТЖ  кезінде
шаруашылық  нысандарының   өндірістік  қызметкерлерін  және  халықты  қорғау
шараларын  жасау;  ТЖ  салдарын  жою;  тіршілік  қауіпсіздігінің  нормативті
техникалық және ұйымдастыру негіздері.
        1.3 Пәнді оқытудың мақсаты:
      Болашақтағы  мамандарға  қауіпсіз  және  зиянсыз  жағдайдағы  тіршілік
әрекетін құру үшін қажетті теориялық  және  тәжірибелік  дағдыларды  үйрету;
қауіпсіздік бойынша қазіргі заман талаптарына  сай  технологиялық  процестер
мен  жаңа  техниканы  жобалау;  студенттерге  соғыс  және  бейбіт  уақыттағы
төтенше  жағдайлар  кезіндегі  іс-әрекеттерді,  халықты  қорғау   әдістерін,
қазіргі заманғы  зақымдау  құралдарының  қолдану  кезінде,  табиғи  апаттар,
авариялар салдарын жою кезіндегі құтқару және кезек күттірмейтін  жұмыстарды
ұйымдастыру және жүргізу негіздерін оқыту; зақымдау ошағына сипаттама  беру;
құтқару  және  басқа  да  кезек  күттірмейтін  жұмыстарды  ұйымдастыру  және
жүргізу  негіздерін   анықтау;  ТЖ  салдарынан  халықты  қорғау   әдістеріне
сипаттама беру; химиялық  және  радиациялық  барлау  құралдарымен  таныстыру
және олардың жұмыс істеу тәртібі мен таныстыру.
          1.4 Пәнді оқытудың негізгі себептері:
      «Тіршілік  қауіпсіздігі  негіздері»  пәні   қауіпсіздікті   қамтамасыз
етудің теориялық және  практикалық  негіздерін  білетін,  қауіптілікті  тани
және бағалай білетін, олардан сенімді қорғау тәсілдерін анықтай және  жүзеге
асыра  білетін,  басты  принцптер-ғылыми   ізденіс,   жобалық-конструкторлық
әзірлемелер,  өндірісті  ұйымдастыру  және  басқару   облысында   кез-келген
техникалық   міндеттерді   шешу   кезінде   қауіпсіздік    басымдылықтарының
сөзсіздігін терең сезетін, жас мамандарды дайындау.
      1.5 Пәнді оқу нәтижесінде студент білуі қажет:
      - Адамның мекендеу ортасының жағымсыз факторлары,  олардың  әсер  ету
        салдары, оларды сәйкестендіру және  адамдарды  қорғауды  қамтамасыз
        ету принцптері, нысандардың жұмыс істеуінің тұрақтылығын  арттыруды
        зерттеу әдістері, ТЖ  болжау  және  апаттардың,  табиғи  апаттардың
        салдарын жоюға  әзірлігін  анықтайтын  модельдерді  әзірлеу  туралы
        түсінігі болуы қажет;
      - ҚР негізгі заңдарын  және  тіршілік  әрекетінің  қауіпсіздігі  және
        қоршаған ортаны қорғау  облысындағы  нормативтік  заңдарды;  зиянды
        және  зақымдаушы  факторлардың  адам  үшін   анатомия-физиологиялық
        салдарын, қорғау тәсілдерін; ТЖ дағы шаруашылық нысандарының  жұмыс
        істеу  тұрақтылығын  арттыру  жолдары   мен   тәсілдерін;   төтенше
        жағдайларды болжау және олардың салдарын жою әдістерін білу керек;
      - Қауіпсіздік пен экологиялықты арттыру  бойынша  шараларды  әзірлеу,
        құтқару және басқа да  шұғыл  жұмыстарға  қатысуды  жасай  білулері
        керек;
      -  Қауіпсіздік  облысында,  әлеуметтік-гуманитарлық,   жаратылыстану,
        жалпы кәсіптік және арнайы ғылымдар, ойлау  мәдениеті  және  өзінің
        кәсіптік қызметінің нәтижелерін баяндау облысында білім мен  ілімді
        тиімді пайдалану дағдылары болуы керек;
      - Заңды  және  нормативтік  –  құқықтық   база,  тіршілік  әрекетінің
        қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау облысында техникалық  және
        жобалық құжаттаманы құрастыру мәселелерінде құзыретті болу керек.
      - өмір сүру  ортасында  адамның  тіршілік  қауіпсіздігінің  теориялық
        негіздері, тіршілік  қауіпсіздігінің  құқықтық  және  нормативті  –
        техникалық негіздері, төтенше жағдайларды  бағалау  әдістерін  және
        олардың  салдарын  жою,  төтенше   жағдайлар   кезінде   шаруашылық
        нысандарының тұрақтылығын арттыру жолдары мен әдістерін меңгеру;
      - зақымдану ошағының техникалық есептерін жүргізе білу;
      -  өндірістің  техникалық  үрдістерін   және   өндірістік   қызметтің
        экологиялығын  және   қауіпсіздігін   жоғарлату   бойынша   қажетті
        шараларды түсіну;
      - травмалық, зиянды және зақымдаушы факторлардың  адамға  анатомия  –
        физиологиялық  салдары   туралы   түсіне   білу,   травматологиялық
        зақымдану, аса қауіпті инфекциялық аурулар белгілерін ажырата  білу
        және алғашқы медициналық көмек көрсете білу керек.
      1.6 Курс пререквизиттері:
      1.6.1 Физика;
      1.6.2 Математика;
      1.6.3 Химия;
      1.6.4 Гидрогазодинамика және жылу алмасу;
      1.6.5 Өнеркәсіптік желдету;
      1.6.6 Өндірістік санитария;
      1.6.7 Жану және жарылыс теориясы.


      1.7   Курс постреквизиттері:
      1.7.1 Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негіздері;
      1.7.2 Радиациялық қауіпсіздік негіздері.


2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ МЕН САБАҚ ТҮРІНЕ БАЙЛАНЫСТЫ   САҒАТТАРДЫҢ БӨЛІНУІ
                                                                     Кесте 1
|Тақырыптың аталуы                               |Дәріс  |ОСӨЖ    |СӨЖ     |
|1  Кіріспе.  Курстың мазмұны. Курстың негізгі   |1      |1       |1       |
|себептері, маман дайындаудағы ролі.             |       |        |        |
|Заңнамалық актілер мен ережелер.  Түсініктер    |       |        |        |
|және анықтамалар.                               |       |        |        |
|2  Тіршілікті қамтамасыз етудің ұйымдастырушы   |1      |1       |1       |
|лық және теориялық негіздері.   АҚ ұйымдастыру  |       |        |        |
|және жүргізу – мемлекеттің маңызды қызметтерінің|       |        |        |
|бірі, қорғаныс құрылысының құрама бөлігі, ел    |       |        |        |
|қауіпсіздігінің элементі. ҚР ТЖ министрлігінің  |       |        |        |
|ролі, негізгі міндеттері мен ұйымдастырушы      |       |        |        |
|құрылымы.                                       |       |        |        |
|3 Төтенше жағдайлар. Бейбіт және соғыс уақыттағы|1      |1       |1       |
|төтенше жағдайлар. ТЖ негізгі ұғымдары мен      |       |        |        |
|анықтамалары. Техногенді сипатты ТЖ көздерін    |       |        |        |
|зақымдайтын факторлар, ТЖ даму фазалары. Табиғи |       |        |        |
|сипаттағы төтенше жағдайлардың классификациясы  |       |        |        |
|4  Адамның мекендеу ортасының қауіптіліктері.   |1      |1       |1       |
|Табиғи және техногенді қауіптіліктер көздері.   |       |        |        |
|Соғыс және бейбіт уақытындағы жаппай зақымдау   |       |        |        |
|құралдарының түрлері.                           |       |        |        |
| 5   Радиациялық қауіпті нысандардағы төтенше   |1      |1       |1       |
|жағдайлар.  Радиоактивті заттар, ядролық        |       |        |        |
|реакторлар. Сәулелену дозалары, Өткір сәуле     |       |        |        |
|ауруы. Дозиметрлік бақылау және химиялық барлау |       |        |        |
|аспаптарының жұмыс істеу принцптері. Радиациялық|       |        |        |
|қорғау.                                         |       |        |        |
|6 Соғыс уақытындағы төтенше жағдайлар.          |1      |1       |1       |
|Ядролық жарылыстың зақымдаушы факторлары        |       |        |        |
|                                                |       |        |        |
|Ядролық зақымдану ошағының зонасы. Қарапайым    |       |        |        |
|зақымдау құралдары                              |       |        |        |
| 7  Химиялық қауіпті нысандардағы төтенше       |1      |1       |1       |
|жағдайлар.  Әсері күшті улы заттарға мінездеме. |       |        |        |
|Химиялық қауіпті нысандағы авариялар.           |       |        |        |
|8 Биологиялық (биологиялық - әлеуметті) төтенше |1      |1       |1       |
|жағдай.  Билогоиялық қару туралы түсінік.       |       |        |        |
|Эпидемия. Инфекциялық аурулар. Карантин және    |       |        |        |
|обсервация. Эпизоотия, Эпифитотия. Жұқпалы      |       |        |        |
|аурулардан сақтандыру.                          |       |        |        |
|9 Халықты зақымдаушы факторлардан қорғау.       |1      |1       |1       |
|Халықты қорғаудың негізгі принцптері. Халықты   |       |        |        |
|қорғаудың негізгі әдістері.  Тұрғындарды қорғау |       |        |        |
|бойынша шаралар өткізу кезеңдері.  Тұрғындарды  |       |        |        |
|эвакуациялау.                                   |       |        |        |
|10 Халықты қорғау құралдары.   Инжененрлік      |1      |1       |1       |
|шаралар. ТЖ кезінде қорғаныс ғимараттарын       |       |        |        |
|пайдалану.Ғимараттың жұмыс істеу режимі. Жеке   |       |        |        |
|қорғаныс құралын     пайдалану,  олардың        |       |        |        |
|түрлері. Негізгі принцптері.                    |       |        |        |
|11 Экстремальды жағдайлар кезіндегі халықтың іс |1      |1       |1       |
|әрекеті.  Табиғи және техногенді сипаттағы ТЖ   |       |        |        |
|халықтың іс әрекеті. Өрт кезіндегі іс әрекет.   |       |        |        |
|Ланкестік акт кезіндегі халықтың іс әрекеті     |       |        |        |
|12  Төтенше жағдайдың психологиялық аспектілері.|1      |1       |1       |
|Төтенше жағдайдың психологиялық аспектілеріні   |       |        |        |
|түрлері                                         |       |        |        |
|13  Эвакуация, көшіру және бытыраңқы орналастыру|1      |1       |1       |
|шаралары.  Эвакуация және бытраңқы орналастыруды|       |        |        |
|жүргізу әдістері және принцптері.Эвакуациялық   |       |        |        |
|шараларды жүргізу  және ұйымдастыру             |       |        |        |
|14 Құтқару және басқа да шұғыл жұмыстарды       |1      |1       |1       |
|ұйымдастыру және жүргізу негіздері. Төтенше     |       |        |        |
|жағдайлардың салдарын жою.                      |       |        |        |
|15 Жарақаттанған және зақымданған кездегі       |1      |1       |1       |
|алғашқы медициналық көмек көрсету.  Жарақат,    |       |        |        |
|сыну, қан кету, буын шыққан  кезіндегі алғашқы  |       |        |        |
|көмек көрсету түрлері                           |       |        |        |
|Барлығы:                                        |15     |15      |15      |



    3 ПӘНДІ МЕҢГЕРУ ЖӨНІНДЕГІ ӘДІСТЕМЕЛІК ҰСЫНЫСТАР

    «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» курсын  берілген  бағдарлама  бойынша
реттелген түрде  оқу  керек.  Өмір  сүру  ортасының  жағдайы  және  жағымсыз
факторлары,  адамның   өмір   сүру   ортасымен   қатынасының   қауіпсіздігін
қамтамасыз ету принцптері,  техникалық  ортамен  процестердің  қауіпсіздігін
жоғарлату,  зиянды  және   зақымдаушы   факторлармен   зақымдалған   адамның
анатомиялық-физиологиялық салдары, оларды  идентификациялау  принцптері,  ТЖ
кезіндегі шаруашылық нысандарының тұрақты жұмыс  істеуін  зерттеу  әдістері,
ТЖ  және  олардың  салдарын  болжау,  ТЖ  кезінде  шаруашылық   нысандарының
өндірістік  қызметкерлерін  және  халықты  қорғау  шараларын  жасауға  көңіл
аудару  қажет.   Студенттер   пәнді   оқып-үйренуге   арналған   әдістемелік
нұсқаулармен танысып  пәнді  толық  меңгерулері  керек.  Әдістемелік  нұсқау
пәннің  кейбір  бөлімдерін   студенттермен   үздік   жұмыс   жасау   ретінде
жүргізіледі. Әдістемелік нұсқаулар құрамына:
    1. пәнді оқуда қажетті жоспарлау, уақытты ұйымдастыру (орындау уақыты);
    2. оқу-әдістемелік кешенін қолдану нұсқасы;
    3. әдебиеттер мен оқулықтарды қолдана білу;
    4. емтиханға даярлану үшін берілетін кеңестер кіреді.
    Берілген материалды жақсы меңгеру үшін әр тақырып бойынша конспект құру
керек.
   Аудиториялық сабақтар келесі түрлерден тұрады: дәріс,   ОСӨЖ  және  СӨЖ.
Пән  бойынша әдістемелік  нұсқаулар  осы  мамандық  студенттеріне  арналған.
Оған дәріс тезистері, курстың тақырыптық жоспары, сабақ  кезінде  оқытушымен
істейтін және студенттің өздік жұмыстарының тақырыптары,  өзіндік  бақылауға
арналған тест сұрақтары, рефераттар тақырыбы, ұсынылатын  әдебиеттер  тізімі
кіреді. Емтиханға өзіндік дайындық үшін сұрақтар тізімі. Рейтингтік  шкаланы
істелген жұмыс көлеміне қарай бағалайды.
       Нұсқаулар: оқу үрдісіне белсенді қатысу,  үй  тапсырмаларын  орындау,
сабақтарда кері байланысты конструктивті қолдау, ұжымдық  жұмысқа  атсалысу,
жауапкершілікті бөлу. Курстастарына және оқытушыларға мейрімді, ашық,  адал,
төзімді болу.
          Әдістемелік   нұсқаулар    студенттерге    тәжірбиелік–зертханалық
жұмыстарды өздігінен және оқытушының біраз  көмегімен  орындауына  мүмкіндік
береді.
        Студенттер пәнді толық меңгеру үшін олар төмендегі талаптарды  толық
орындаулары қажет:
       Сабақ басталғанда  оқытушыдан  пәннің  оқу-әдістемелік  кешенін  алып
танысу.
       Аудиториялық сабақтарды (дәріс, тәжірбие сабақтары,  СОӨЖ  және  СӨЖ)
босатпау, дайындалып келу  және  белсенді  қатысу,  сөйтіп  ең  жоғары  балл
жинау.



    4 КУРС ФОРМАТЫ
    Кредиттік жүйемен оқыту кезінде студенттің  өздік  жұмысын  ұйымдастыру
сапасын жоғарлату, оның ішінде әртүрлі үй  тапсырмаларын  орындау  талаптары
жоғары орын алады.
    Оқытушының көмегімен студенттің өздік жұмысы – кредиттік жүйемен  оқыту
кезіндегі оқу жұмысының бір  түрі  болып  табылады.  Ол  аудиториялық  сабақ
диалог режим түрінде, сонымен қатар, аудиториядан тыс уақытта кеңес  түрінде
өткізіледі.
    СӨЖ  «Тіршілік  қауіпсіздігінің  негіздері»  пәні  бойынша   тақырыптар
берілген.
    Студенттер  осы  тақырыптарға  берілген   әдебиеттерді   және   қосымша
әдебиеттер іздестіріп  рефераттар  жазып  өткізуге  тиіс.  Әрбір  рефераттың
жоспары  болуы  және  қолданылған  әдебиеттердің  тізімі  берілуі  міндетті.
Көлемі 5-10 бет. Оны компьютерде теруге немесе  қолмен  жазуға  рефераттарға
арналған дәптерге жазуға болады. Тексеріліп бағасы қойылған  реферат  иесіне
қайтарылады.
                                                                     Кесте 2
|ОСӨЖ                                               |СӨЖ                 |
|аудиториялық          |Аудиториядан тыс            |                    |
|1                     |1                           |3                   |
|Төтенше жағдай        |Тіршілік әркеті             |Адамның мекендеу    |
|аймағындағы заңдар    |қауіпсіздігінің             |ортасының           |
|актілер мен ҚР        |ұйымдастырушылық және       |қауіптіліктері      |
|ережелері             |теориялық негіздері         |                    |
|Азаматтық қорғаныстың |ТЖ АҚ қызметтері мен басқару|Төтенше жағдайдың   |
|негізгі міндеттері.   |органдары.                  |психологиялық       |
|АҚ бастығының         |                            |аспектілеріні       |
|функционалды ролі.    |                            |түрлері.            |
|Табиғи және           |Төтенше жағдайлардың        |Техногенді, табиғи  |
|техногендік сипаттағы |топтастырылуы               |сипаттағы  ТЖ       |
|төтенше жағдайлар.    |                            |көздерінің          |
|                      |                            |зақымдайтын         |
|                      |                            |факторлары, даму    |
|                      |                            |фазалары            |
|Өндірістік ортаның    |Төтенше жағдайлардағы       |Халықтың            |
|жағымсыз факторлары,  |нысандардың жұмыс істеуінің |жерсілкінісі, шаңдақ|
|олардың адамдарға     |тұрақтылығы. Халыққа        |дауыл, қарлы боран  |
|әсерін бағалау.       |хабарландыру мен ақпарат    |кезіндегі іс -      |
|                      |берудің негізгі әдістері    |әрекеті.            |
|Радиациалық қауіпті   |Қорғаныс ғимараттары халықты|Эвакуациялық        |
|объектілердегі авария |қорғаудың негізгі құралы.   |шараларды жүргізу.  |
|кезіндегі халықтың    |Жеке қорғаныс құралдары,    |Эвакуация және      |
|өзін-өзі ұстау        |оларды пайдалану тәртібі.   |бытыраңқы           |
|тәртібі.              |                            |орналастыруды       |
|Өткір сәуле ауруы.    |                            |қамтамасыз ету.     |
|                      |                            |Шұғыл эвакуация     |
|                      |                            |жүргізу             |
|Қазақстан аймағындағы |Қазақстан аумағының  жасанды|Қорғаныс            |
|радиационды ластану   |радионуклиндармен ластануы  |ғимараттарын толтыру|
|көздері.              |                            |және онда болу      |
|                      |                            |тәртібі.            |
|Инженерлік, химиялық, |Химиялық заттардың негізгі  |Өртті қауіпті       |
|радиациялық барлау    |сипаттамалары. Химиялық     |нысандардағы төтенше|
|шаралары.             |заттармен болған апаттардың |жағдайлар.          |
|                      |ерекшеліктері.              |                    |
|Жұқпалы аурулардың    |Халықтың карантин және      |Адамдар мен         |
|дамуын ескерту        |обсервация кезіндегі жүріс- |техниканы санитарлық|
|жөніндегі ескерту     |тұрыс тәртібі.              |өңдеу.              |
|шаралары.             |                            |Зақымданған кездегі |
|                      |                            |алғашқы медициналық |
|                      |                            |көмек көрсету.      |
|7                     |8                           |15                  |



    5. КУРС САЯСАТЫ
    Университетте қабылданған ішкі тәртіп талаптарын сақтау:
    • Сабаққа қатысу: Дәріске, зертханалық сабақтарға қатысу міндетті. Егер
      қандай да бір себеппен сабаққа қатыса алмасаңыз, тақырып  және  тарау
      бойынша өзіндік жұмыс жазып мезгілінде  тапсыру  керек,  ал  дәрістен
      өткен тақырып және зертханалық жұмыс бойынша бақылау  жұмысын  немесе
      тест бойынша жауап жазуыңыз керек.
    • Тәртіп: Сабақ кезінде тәртіпті  жүйені  бұзу  аудиториядан  шығарумен
      және/немесе  барлық  курс  үшін  «қанағаттанарлықсыз»  деген  бағамен
      жазаланады.
    • Бақылау жұмыстары: Оларды орындау міндетті  және  белгіленген  мерзім
      ішінде тапсыру  керек.  Мерзімнен  кейін  орындалған  жұмыстар  төмен
      бағаланады.
    • Межелік аттестация: межелік аттестация қорытындысы сабаққа  қатысуды,
      берілген уақытта өзіндік жұмыстарды орындауды, сабақта ауызша  немесе
      жазбаша жауап беруді, межелік бақылаудың өзінің нәтижесін ескереді.
    •  Көшіру:  Кез-келген  көшіру  (дайын   тапсырмаларды   немесе   басқа
      студенттердің есептерін  көшіру,  пайдалану)  аудиториядан  шығарумен
      және/немесе курс үшін «қанағаттанарлықсыз» деген бағамен жазаланады.
    • Ұялы телефондар: Сабақты өткізу уақытында өшіру керек.
    • Емтихан: Нәтижесінде барлық студенттерге тест түрінде емтихан болады,
      яғни пәннен максималды балл санынан 50 %  жинаған  студент  емтиханға
      жіберіледі. Емтиханда студент барлық курста өткен материал  мазмұнына
      берілетін тест сұрақтары.




    6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ
    Студенттердің білімін бағалау күнделікті  (апта  сайын),  аралық  (7-ші
және 15 –ші аптада) және қорытынды бақылау  түрінде  жүргізіледі.  Қорытынды
баға  студенттің  әр  сабақтағы  жұмысын,   рефераттарды   қорғау,   өзіндік
жұмыстарды, СОӨЖ орындау  нәтижелерінен  құралады.  Курс  бойынша  қойылатын
баға күнделікті, аралық және қорытынды бақылауда  алынған  балдардың  сомасы
болып табылады.
          Пәнді оқыту кезінде олардың білімін тексеру үшін  әртүрлі  бақылау
әдістері қолданылады:
        • ауызша сұрау;
        • жазбаша тексеру;
        • құрама тексеру;
        • үй тапсырмаларын көрсету және қорғау;
        • дискуссия, тренинг, дөңгелек үстел, т.б.;
        • тест сынағы;
       Студенттердің  үлгеруі  ағымды,   аралық   және   қорытынды   бақылау
формасында жүргізіледі: баға арнайы  стандарт  бойынша  қойылады.  Қорытынды
бақылау емтихан ретінде жүргізіледі:  олар  ауызша  немесе  тестілеу  арқылы
жүргізілуі мүмкін. Қорытынды баға әр сабақтың нәтижесінен, рефератты  қорғау
және емтихан бағасынан  тұрады.  Аралық  және  қорытынды  бақылау  балдардың
қорытындысы - курсқа берілген баға болып саналады.
      Егер студенттің семестр бойынша рейтинг баллдарының сомасы 50 %-ға тең
немесе одан көп болса, ол жиынтық бақылауға жіберіледі.
Қосымша балдар (5 балл):
    • шығармашылықтық көзқарасы үшін;
    • оқу процесіне белсене қатысуы үшін;
    • ғылыми-зерттеу жұмысын, ғылыми мақала жазғаны үшін;
    • жұмыста әртүрлі ақпарат көздерін қолданғаны үшін.
   Айып балдар (5 балл) алынады:
    • материалды өз уақытында тапсырмағаны үшін;
    • жұмысты сапасыз орындағаны үшін;
    • сабақтарды босатқаны үшін.
   Егер студент ауырып немесе басқа да себептермен  сабаққа  келмей,  аралық
бақылау рейтінгісін белгіленген уақытты тапсырмаса, онда ол  ауырған  немесе
келмеген себептерін  көрсететін,  анықтайтын,  дәлелдейтін  арнайы  құжаттар
толтырылып, жеке аралық  бақылау  рейтінгісін  тапсыру  уақытын  белгілейді.
Студент қорытынды бағалауға тек семестр бойынша  рейтинг  балының  қосындысы
50 пайыз не одан жоғары болған кезде ғана жіберіледі.
   Барлық  тапсырмалар  уақытында  өткізілуі  қажет.   Кешігіп   тапсырылған
тапсырмалар  автоматты  түрде  төмен  бағаланады   (10   пайызға).   Сабаққа
кешіккені үшін 0.5 балл төмендетіледі.  Қалған  сабақтар,  себепті  босатқан
сабақтар график бойынша өтеледі.
   Осы талаптарды орындау емтиханға рұқсатты қамтамасыз етеді.

                  Студенттердің семестрлік үлгерімін бағалау

                                           Кесте 3
|                     |5-балдық жүйемен бағасы   |Орта балл      |пайызы  |
|Баға                 |                          |               |        |
|А                    |өте жақсы                 |4.00           |95-100  |
|А-                   |                          |3.67           |90-94   |
|В+                   |жақсы                     |3.33           |85-89   |
|                     |                          |               |        |
|В                    |                          |3.00           |80-84   |
|В-                   |                          |2.67           |75-79   |
|С+                   |қанағаттарлық             |2.33           |70-74   |
|                     |                          |               |        |
|                     |                          |               |        |
|                     |                          |               |        |
|С                    |                          |2.00           |65-69   |
|С-                   |                          |1.67           |60-64   |
|Д+                   |                          |1.33           |55-59   |
|Д                    |                          |1.00           |50-54   |
|Ғ                    |қанағаттанарсыз           |0.00           |0-49    |




    «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәніне  1000  балл  бөлінеді.   (кесте
3):
    • 600 балл бір академиялық кезеңге (1-7  апта  270  балл  және  30  балл
      сабаққа қатысу;  8 – 15 апта – 270 балл  және  30  –  балл  –  сабаққа
      қатысу). Аралық бақылауды жүргізуге 270  баллдың  70  баллы  беріледі.
      Оқытушы студенттің пәнді  оқу  барысында  орындайтын  жұмыс  түрлеріне
      қарай 200 баллды өз қалауы бойынша бөле алады;
    • Қорытынды емтиханға 400 балл.
      Апта  бойынша  баллдарды  бөлу  және   бақылау   түрлері   4   кестеде
келтірілген.


          «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәнінен баллдарды  бөлу

                                                Кесте 5
|Апта  |Бақылау түрі                               |Баллдың  |Ескерту   |
|      |                                           |барлығы  |          |
|1     |2                                          |3        |4         |
|1 - 7 |Дәріс сабақтарына қатысу және дайындалу    |30       |          |
|1 - 7 |СОӨЖ                                       |60       |          |
|1 - 7 |СӨЖ                                        |120      |          |
|8     |1 аралық бақылау – 1-7 дәріс материалдары  |90       |сабақ     |
|      |бойынша кешенді тест тапсыру               |         |кестесіне |
|      |                                           |         |сәйкес    |
|1 – 7 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы       |300      |          |
|бойынша баллдардың жиынтығы                        |         |          |
|8 - 15|Дәріс сабақтарына қатысу және дайындалу    |30       |          |
|8 - 15|СОӨЖ                                       |60       |          |
|8 - 15|СӨЖ                                        |120      |          |
|15    |2 аралық бақылау – 8-15 дәріс материалдары |90       |сабақ     |
|      |бойынша кешенді тест тапсыру               |         |кестесіне |
|      |                                           |         |сәйкес    |
|8 – 15 апталар аралығындағы оқыту қорытындысы      |300      |          |
|бойынша баллдардың жиынтығы                        |         |          |
|Емтихан үшін балл жиынтығы                         |400      |          |
|Академиялық кезеңдегі баллдарың жиынтығы           |1000     |          |






















     «Тіршілік қауіпсіздігі негіздері» пәнінен бақылау түрі және апталар
                           бойынша баллдарды  бөлу

                                                 Кесте 6
Апталар1234567РК
189101112131415РК2Бақылау түріСОӨЖ01212121212060101010101055060СӨЖ02222222222101201515151515151515120Аралық бақылау90909090Барлығы0343434343410027025252525252020105270Дәріс сабақтарына қатысу және дайынд.-------30--------30Барлығы
баллдар300300

7 ӘДЕБИЕТТЕР 

Негізгі әдебиеттер
Өмір-тіршілік қауіпсіздігі: оқулық / Құраст. С. Арпабеков.- Алматы, 2004.
"Тіршілік қауіпсіздігі" курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы. І кітап / ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008.
"Тіршілік қауіпсіздігі" курсы бойынша жоғары оқу орындары студенттеріне арналған оқу құралы. ІІ кітап / ТЖ және АҚ Республикалық курстары.- Алматы, 2008
Аварии и катастрофы. Предупреждение и ликвидация последствий:  Учебное пособие в 3-х книгах / Под ред. К.Е. Кочеткова, В.А. Котляревского и А.В. Забегаева. 1995.
Белов, С. В. Безопасность жизнедеятельности: учеб. для вузов [Текст] / С. В. Белов, А. В. Ильницкая, А. Ф. КОЗЬЯКОВ и др.; под общ. ред. С. В. Белова. - Изд. 3-е, испр. и доп. - М.: Высш. шк., 2001.
Безопасность жизнедеятельности: Учебник для вузов/Под общ. Ред. СВ. Белова.-З-е изд. испр. и доп.-М: Высш. Школа, 2001.- 484 с.,
 Безопасность жизнедеятельности: Учебник для вузов по специальности "Экономика и управление на предприятии", "Информационные системы в эко-номике" / Под ред. Арустамова Э.А.-2-е изд. перераб. и доп.-М,: ИД "Дашков и К", 2000.-678 с. 
Безопасность жизнедеятельности: Учебник /Под ред. С.В. Белова. - М.: Высшая школа, 1999.
Зотов, Б.И. Безопасность жизнедеятельности на производстве. -2 изд., пе-рераб.и доп.: - М.: КолосС, 2003.- 432с. 
 Кукин Л.П., Лапин В.Л., Подгорных Е.А. и др. Безопасность жизнедея-тельности. Безопасность технологических процессов и производств (Охрана труда): Учебное пособие для вузов. - М.: Высшая школа, 1999.
 Макаров, Г. В. Охрана труда в химической промышленности/ Г. В. Мака-ров, А. Я. Васин, Л. К. Маринина и др. - М.: Химия, 1989. 
9. Мастрюков Б.С. Безопасность при чрезвычайных ситуациях. - М.: МГИ-СиС, 1998.
 Мучин П.В. Безопасность жизнедеятельности: Учебное пособие для вузов - 2- изд. испр. и допол.- Новосбирск: СГТА, 2003.-276 с.
 Овчаренко, А. Г., Раско С.Л. Электростатическая безопасность пожаро- и взрывоопасных производств./ Изд-во Алт. гос. техн. ун-та, 2006. – 156
 Охрана окружающей среды / С.В. Белов, Ф.А. Барбинов, А.Ф. Козьяков и др./ Под ред. С.В. Белова. - М.: Высшая школа, 1991.
 Раско, С. Л., Овчаренко А.Г. Эксплуатационная безопасность конденси-рованных взрывчатых веществ./ Изд-во Алт. гос. ун-та, 2ОО6.-147с. 
 Русак О.Н., Малаян К.Р., Занько Н.Г. Безопасность жизнедеятельности: Учебное пособие /Под ред. О.Н. Русака. – 3-е испр. и доп. изд. – СПб.: Лань, 2000. 

Қосымша әдебиеттер
Будникова Т.Н. Жилякова Е.Т. Воздействие радиации на живые орга-низмы."Региональные проблемы прикладной экологии". Ма¬териалы междуна-родной открытой межвузовской конференции, Белгород ,1998, с. 13-17
Владимиров В.А. Сильнодействующие ядовитые вещества и защи¬та от них М., Военное издательство, 1989 
Диоксины. Основы безопасности жизни , 1997, № 1, с. 10-11
 Жернакова Н.И. Здоровый образ жизни. Белгород, изд-во БГСХА, 1996, 28с.
Катастрофы и человек. Кн 1. Под ред. Воробьева Ю.Л. М. Издательство "Аст-лтд". 1997, с. 41-42
Коваленко Э. П., Фашевский Б. В. Вода, природа, человек. М., Просве-щение, 1991, 76с.
Методическая разработка Учебно-методического центра по ГОЧС Белго-родской области. Белгород, 2000
Методические рекомендации по проведению уроков с учащимися /Основы безопасности жизни. 1998, №1, с. 52
Нелитовский Н. К. Наводнение на реках и озерах. М., Гидромет., 1998, с.52 
Никберг И.И. Ионизирующая радиация и здоровье человека. Киев, "Здоровья", 1999, 160с.
 Оксилендер Г. И. Яды и противоядия. Л., Наука, 1992, 188с.
 Петров В. Н. Первая медицинская помощь при отравлении сильно - действующими веществами. М., Медицина, 1995, 32с.
 Поляков В. В. Безопасность человека в экстремальных условиях. Л., Нау-ка, 1992, 146с.
 Пособие по подготовке медицинских сестер / Под ред. Софонова А.И. М., Медицина, 1997, 427 с.
 Порфирьев Б. М. Государственное управление в чрезвычайных си¬туациях. М., Наука, 1991, 136 с.
 Радиоактивные и отравляющие вещества и защита от них. М., Воениздат, 1992, 374с.
 Смирнов А. Методические рекомендации по проведению уроков с учащимися по курсу ОБЖ/ "Основы безопасности жизни". 1997, с. 49-52
 Смолянец В.В. Как выжить в условиях повышенной радиации. Киев, 1991, 96с.
Пәндер