Файл қосу

Химия өндірісіндегі технологиялық үрдіс қауіпсіздігі



|7ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                      |
|ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                              |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты     |ПОӘК                |                             |
|                          |                    |                             |
|                          |                    |ПОӘК 042-18-10.1.67/01-2013  |
|ПОӘК                      |                    |                             |
|Оқытушыларға арналған     |__18.09__2013 ж.    |                             |
|пәндердің бағдарламасы    |№1    басылым       |                             |
|«Химико-технологиялық     |                    |                             |
|өндіріс пен қауіпсіздік   |                    |                             |
|негіздері»                |                    |                             |







                      ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

          «Химико-технологиялық өндіріс пен қауіпсіздік негіздері»

        «5В072000» – «Бейорганикалық заттардың химиялық технологиясы»
                               мамандығы үшін


                ОҚЫТУШЫЛАРҒА АРНАЛҒАН ПӘНДЕРДІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
















                                    Семей
                                    2013


                                   Кіріспе

   1. ӘЗІРЛЕНГЕН


ҚҰРАСТЫРУШЫ________ «__28__»____08______2013 ж. А.Ш. Омарова,  РhD,  «Химия»
кафедрасының доцент м.а.


   2. ТАЛҚЫЛАНДЫ


2.1. «Химия» кафедрасы отырысында
    «    28    »_        08            2013 ж. № 1   хаттама
   Кафедра меңгерушісі _______________ Б.Х. Мусабаева


2.2. Инженер-технологиялық факультетінің оқу-әдістемелік бюросы отырысында
      «_  12  »_____09_           2013 ж. № 1  хаттама
     Төрайым _________________________ С.С. Төлеубекова


     3   БЕКІТІЛДІ


   Университеттің  Оқу-әдістемелік  кеңесінің  отырысында   басып   шығаруға
мақұлдаған және ұсынылған
     «    18     »_____ 09            2013 ж. № 1  хаттама

     ОӘК төрағасы______________________Г.К. Искакова


   4. АЛҒАШ РЕТ ЕНГІЗІЛГЕН













                                   Мазмұны

   1. Қолданылу саласы
   2. Нормативтік сілтемелер
   3. Жалпы ережелер
   4. Оқу пәнінің мазмұны
   5. Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың тізімі
   6. Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
   7. Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
   8. Әдебиеттер

































   1 ҚОЛДАНЫЛУ САЛАСЫ
«Химико-технологиялық өндіріс пен қауіпсіздік негіздері» пәні  бойынша  оқу-
әдістемелік кешеннің құрамына енгізілген оқытушыға арналған   пәндердің  оқу
жұмыс  бағдарламасы  «5В072000»   –   «Бейорганикалық   заттардың   химиялық
технологиясы» мамандығы студенттері  үшін арналған.

   2. НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕЛЕР
      «Химико-технологиялық өндіріс пен қауіпсіздік негіздері»
пәнінің  осы  оқу-әдістемелік  кешені    келесі   құжаттар   талаптары   мен
ұсыныстарына  сәйкес  әзірленген  және  аталған  пән  бойынша  оқу  процесін
ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
- Мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру  стандарты,  ҚР  МЖМБС  «23»    08
2012  жылғы, №1080 Қазақстан Республикасы Білім  және  ғылым  министрлігінің
бұйрығымен әрекетке енген және бекітілген.
- СТУ  042-РГКП_СГУ_5_2012   «Пәндердің  оқу-әдістемелік  кешенін  әзірлеуге
және ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
-  ДП 042-1.07-2012   «Пәндердің  оқу-әдістемелік  кешенінің  құрылымы  және
мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.


   3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәндердің мазмұнын қысқаша сипаттау
       «Химико-технологиялық  өндіріс  пен   қауіпсіздік   негіздері»   пәні
5D072000  –  «Бейорганикалық  заттардың  химиялық  технологиясы»   мамандығы
бойынша  барлық  студенттердің  оқып-үйренудегі  негізгі  жалпы  пән   болып
саналады. Еңбек қорғау  және  қауіпсіздік  техникасы  адамның  техносферамен
әрекеттесу жөніндегі ғылыми проблемаларын  қарастырып  зерттейді,  сондай-ақ
келешек мамандардың қазіргі  өндірісте  және  өміршілік  ортада  қауіпсіздік
проблемаларын шешу  қабілетін,  ептілігін,  білімін  қалыптастыруға  ықпалын
тигізеді.
3.2   Пәннің мақсаты:
- қауіпсіздік техникасының негізгі шараларын жүйелеп және жинастыру сонымен
бірге химия өндірісінің технологиялық процестерінің қызметінде өнеркәсіптік
санитария болып табылады.
3.3 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:
- қауіпсіз және зиянсыз еңбек жағдайын жасау.
3.4   Пән бойынша студент білуі қажет:
  - химия өндірісінде жұмыс жасағанда қауіпсіздікпен  қамтудың  практикалық
    және теориялық сұрақтарының негіздерін;
  - органикалық заттармен жұмыс ережесін;
  - химия өнгдірісінде жұмыс жасағанда  улану,  өртену,  жарылыс  туындауын
    ескертіп, жоюды;
  -  қоршаған  ортаны  бұлғанудан  сақтаудың  теориялық  және   практикалық
    сұрақтарының негіздері мен ағын сулар тазалығы

3.5  Курстың пререквизиттері:
3.5.1  Физика
3.5.2  Бейорганикалық химия
3.5.3 Физикалық химия
3.5.4 Органикалық химия
3.5.5 Жалпы химиялық технология
3.5.6 Химиялық технологияның процесі мен аппараттары

3.6 Курстың постреквизиттері:
3.6.1 «Технологиялық процестерді моделдеу».
3.7 Жұмыс оқу жоспарынан көшірме

                                                                     Кесте 1
|Курс                                                            |Семестр  |
|Дәріс сабақтар                                                  |         |
|Микромодуль 1 - Кіріспе. Зиянды өндірістік факторлар және       |         |
|олардың адамға әсерін төмендету жолдары.                        |         |
|Пәнге кіріспе. Өндірісте қауіпсіздікті ұйымдастыру.             |2        |
|Еңбек қорғау бойынша заң бұзылу жауапкершілігі. Қауіпсіздік     |         |
|техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелермен стандарттар,     |         |
|нормалар. Еңбек қорғау бойынша жіктелулер. Кәсіптік аурулар мен |         |
|өндірістік жарақаттың көрсеткіштері.                            |         |
|Өндірістік санитарияның жалпы сұрақтары.                        |2        |
|Өндірістік санитария мен еңбек гигиенасының анықтамасы.         |         |
|Өнеркәсіптік өндірістерге қойылатын санитарлы-гигиеналық        |         |
|талаптар.                                                       |         |
|Заттардың улылығы және алдын-ала уланудан ескерту.              |1        |
|Улы заттардың жіктелуі. Ауадағы шекті рұқсат етілген            |         |
|концентрация және зиянды заттар классы.                         |         |
|Өндірістік шаң және химиялық күйік.                             |1        |
|Өндірістік шаң және химиялық күйік. Кәсіби уланудың алдын алу.  |         |
|Практикалық (семинар) сабақтар                                  |         |
|Еңбек қорғау бойынша заңды бұзғанға әкімшілік, қылмыстық және   |1        |
|тәртіптік жауапкершілік. Өндірістік жарақат пен кәсіби аурулар. |         |
|Мұнайөңдеу өнеркәсібіндегі жарақат сипаты. Еңбек қорғау бойынша |         |
|жұмысты жоспарлау. Еңбектің қауіпсіз түрін үйрету мен оқыту.    |         |
|Химия өндірісіндегі технологиялық процестердің қауіпсіздігі.    |1        |
|Технологиялық процестерді қауіпсіз жүргізуді ұйымдастыру.       |         |
|Технологиялық процестердің тұрақтылығы.  Заттың жарылуға қауіпті|         |
|концентрация түзілуін болдырмау.                                |         |
|Еңбек гигиенасы және өндірістік санитария. Улы заттардың ағзаға |2        |
|түсу жолдары. Улы заттардың жіктелуі. Ағзаға әсер етуші улы     |         |
|заттарды анықтаушы факторлар. Өндіріс бөлмелерінің ауасын       |         |
|бақылау. Өндірістік жағдайлар.                                  |         |
|Микромодуль 2 - Технологиялық үрдіс қауіпсіздігі                |         |
|Дәріс сабақтар                                                  |         |
|Химия өндірісіндегі технологиялық үрдіс қауіпсіздігі. Көпсатылы |2        |
|және бірсатылы үрдістер. Үздіксіз технологиялық үрдіс           |         |
|дережесінің ұлғайуы. Өндірістік үрдісті механикаландыру мен     |         |
|автоматтандыру. Жарылғыш концентраттардың түзілуін алдын алу.   |         |
|Флегментация. Күйдірілген көмірсутекті газдар.                  |         |
|Өндірістік құрал-жабдықтар қауіпсіздігі.                        |2        |
|Құрал-жабдықтың механикалық төзімділігі. Негізгі түсініктер.    |         |
|Құрал-жабдықтардың коррозияға төзімділігі. Қысым астында жұмыс  |         |
|істейтін түтіктердің эксплаутациялық қауіпсіздігі.              |         |
|Практикалық (семинар) сабақтар                                  |         |
|Химия өндірісіндегі технологиялық процестердің қауіпсіздігі.    |2        |
|Технологиялық процестерді қауіпсіз жүргізуді ұйымдастыру.       |         |
|Технологиялық процестердің тұрақтылығы.  Заттың жарылуға қауіпті|         |
|концентрация түзілуін болдырмау.                                |         |
|Өндірістік құрылғының қауіпсіздігі. Жобалық материалдар мен оның|1        |
|механикалық қасиеттерін бағалау. Қысыммен жұмыс жасайтын құрылғы|         |
|қауіпсіздігі. Газгольдерлер, құбырлар, сорғыштар мен            |         |
|компрессорлардың қауіпсіздігі. Өндірістік жағдайлар.            |         |
|Микромодуль 3 – Өрт және қопарылыс береті қауіпті технологиялық |         |
|үрдістер                                                        |         |
|Дәріс сабақтар                                                  |         |
|Технологиялық үрдістердің өрт қауіптілігін бағалау және өрт пен |1        |
|қопарылыстың алдын алу.                                         |         |
|Өрт профилактикасының негіздері. Технологиялық үрдіс кезіндегі  |         |
|өрт қауіпсіздігіне баға. Өрт, қопарылыс болуының алдын алу.     |         |
|Өрт сөндіру құралдары мен әдістері.                             |2        |
|Өрт сөндіру әдістерінің жіктелуі.        Өрт сөндіру құралдарын |         |
|таңдау принциптері.                                             |         |
|Практикалық (семинар) сабақтар                                  |         |
|Технологиялық үрдіс кезіндегі өрт қауіпсіздігіне баға. Өрт,     |1        |
|қопарылыс болуының алдын алу. Өрт сөндіру әдістерінің жіктелуі. |         |
|Өрт сөндіру құралдарын таңдау принциптері.                      |         |
|Микромодуль 4 – Атмосфера мен су қоймаларын ластанудан қорғау   |         |
|Дәріс сабақтар                                                  |         |
|Атмосфераны өндірістік қалдықтардан және су қоймаларын зиянды   |2        |
|қоспалардан ластанудан қорғау.                                  |         |
|Химиялық өнеркәсіптердің қалдық заттарымен атмосфераны          |         |
|ластанудан қорғаудың негізгі бағыттары. Ластану көзі және су    |         |
|қоймаларын ластанудан қорғау. Суды үнемдеп пайдаланудың         |         |
|тәсілдері.                                                      |         |
|Практикалық (семинар) сабақтар                                  |         |
|Химиялық зауыттардың қалдықтарынан су тоспалары мен ауа         |1        |
|бассейінін қорғау.                                              |         |






   5. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫНА АРНАЛҒАН ТАҚЫРЫПТАРДЫҢ ТІЗІМДЕРІ


      |5.1|Қауіпсіздік техникасы мен еңбек қорғау бойынша ережелер мен         | |
|   |стандарттар, нормалар. Еңбек қорғау бойынша жүйелік жұмыстар;       | |
|5.2|Жарылуы мүмкін концентрация түзілуін болдырмау. Флегментация.       | |
|   |Технологиялық процестерді қауіпсіз жүргізу үшін қорғаныш құралдары; | |
|5.3|Химиялық өндірістердегі әртүрлі құрылғылар қауіпсіздігі;            | |
|   |                                                                    | |
|   |5.4 Қауіпсіздік техникасының жалпы сұрақтары. Химия өнеркәсіптерінің| |
|   |өндірістерін құрылыстық жобалауға қойылатын санитарлық талаптар.    | |
|   |4                                                                   | |




   6. ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА

                           Кесте 3

|                                          |Көрнекі  |Өз бетімен|            |
|Тақырыбы                                  |құралдар,|оқып      |            |
|                                          |ТСО,     |үйренуге  |Бақылау     |
|                                          |плакаттар|арналған  |түрлері     |
|                                          |,        |сұрақтар  |            |
|                                          |зертханал|          |            |
|                                          |ық       |          |            |
|                                          |тақталар |          |            |
|                   |                      |         |          |            |
|                   |                      |         |          |            |
|Дәріс сабақтар     |Практикалық сабақтар  |         |          |            |
|Пәнге кіріспе. Дені|Еңбек қорғау бойынша  |         |Химия     |Ағымдағы    |
|сау және қауіпсіз  |заңды бұзғанға        |         |өнеркәсібі|бақылау     |
|еңбек жағдайын құру|әкімшілік, қылмыстық  |         |ндегі     |            |
|үшін ұйымдастыру   |және тәртіптік        |         |жарақат   |            |
|жұмыстары.         |жауапкершілік.        |         |алу сипаты|            |
|Өндірістік         |Еңбек гигиенасы және  |         |          |-//-        |
|санитарияның жалпы |өндірістік санитария  |         |          |            |
|сұрақтары          |                      |         |          |            |
|Заттардың улылығы  |                      |         |Удың      |-//-        |
|және уланудың      |                      |         |ағзаға    |            |
|алдын-алу          |                      |         |түсу жолы |            |
|Өндірістік шаң және|Еңбек гигиенасы және  |         |Шаң       |-//-        |
|химиялық күйік     |өндірістік санитария  |         |ұстағыштар|            |
|Химия өндірісіндегі|Химия өндірісіндегі   |         |          |-//-        |
|технологиялық үрдіс|технологиялық үрдіс   |         |          |            |
|қауіпсіздігі       |қауіпсіздігі          |         |          |            |
|Өндірістік         |Қауіпсіздік           |         |Компрессор|-//-        |
|құрылғының         |техникасының жалпы    |         |лар       |            |
|қауіпсіздігі       |сұрақтары. Химиялық   |         |қауіпсізді|            |
|                   |құрылғы мен химия     |         |гі        |            |
|                   |лабораториясынгдағы   |         |          |            |
|                   |қауіпсіздік           |         |          |            |
|                   |техникасына талап.    |         |          |            |
|Өрт                |Жарылыс пен өрттің    |         |          |-//-        |
|профилактикасының  |негізгі шығу. Өрт және|         |          |            |
|негіздері.         |жарылуға қауіпті      |         |          |            |
|                   |қоспаның түзілуін     |         |          |            |
|                   |есептеу әдістері.     |         |          |            |
|Өрт сөндіру        |Өрт сөндіру құралдары |         |          |-//-        |
|құралдары мен      |мен әдістері          |         |          |            |
|әдістері           |                      |         |          |            |
|Қажетсіз           |Химиялық зауыттардың  |         |          |-//-        |
|қоспалардан ағын   |қалдықтарынан су      |         |          |            |
|сулар мен ауаны    |тоспалары мен ауа     |         |          |            |
|өндірістік         |бассейінін қорғау.    |         |          |            |
|қалдықтардан       |                      |         |          |            |
|тазалау.           |                      |         |          |            |



   7. ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ
                                                                     Кесте 4


   |Оқулықтардың, оқу әдістемелік  |Дана (саны)  |Студенттер    |Қамтамасыз  |
|құралдардың атауы              |             |саны          |етілу пайызы|
|1                              |2            |3             |4           |
|Аманжолов Ж.К. Охрана труда и  |13           |4             |100         |
|техника                        |             |              |            |
|безопасности.-Алматы:Фолиант,  |             |              |            |
|2007.-439 с.                   |             |              |            |
|Скрипникова Л.В. Курс лекций по|1            |4             |25          |
|дисциплине «Охрана труда».     |             |              |            |
|Семипалатинск, Интеллект,      |             |              |            |
|2007.-318 с.                   |             |              |            |
|Роздин И.А., Хабарова Е.И.,    |1            |4             |25          |
|Варенин О.Н. Безопасность      |             |              |            |
|производства и труда на        |             |              |            |
|химических предприятиях.-М.:   |             |              |            |
|Химия, Колос, 2006.-254 с.     |             |              |            |
|Нуржасарова М., Рыскулова Б.,  |10           |4             |100         |
|Тургумбаева Х. Охрана          |             |              |            |
|труда.-Алматы: Фолиант,        |             |              |            |
|2010.-221 с.                   |             |              |            |
|Безопасность                   |6            |4             |100         |
|жизнедеятедьности./под ред.    |             |              |            |
|Сидорова А.И.-М: КНОРУС,       |             |              |            |
|2007.-496 с.                   |             |              |            |
|Аманжолов Ж.К. Охрана труда и  |13           |4             |100         |
|техника                        |             |              |            |
|безопасности.-Алматы:Фолиант,  |             |              |            |
|2007.-439 с.                   |             |              |            |
|Скрипникова Л.В. Курс лекций по|1            |4             |25          |
|дисциплине «Охрана труда».     |             |              |            |
|Семипалатинск, Интеллект,      |             |              |            |
|2007.-318 с.                   |             |              |            |
|Роздин И.А., Хабарова Е.И.,    |1            |4             |25          |
|Варенин О.Н. Безопасность      |             |              |            |
|производства и труда на        |             |              |            |
|химических предприятиях.-М.:   |             |              |            |
|Химия, Колос, 2006.-254 с.     |             |              |            |
|Нуржасарова М., Рыскулова Б.,  |10           |4             |100         |
|Тургумбаева Х. Охрана          |             |              |            |
|труда.-Алматы: Фолиант,        |             |              |            |
|2010.-221 с.                   |             |              |            |

   8. ӘДЕБИЕТТЕР
      1. Негізгі әдебиеттер
   1. Аманжолов Ж.К. Охрана труда  и  техника  безопасности.-Алматы:Фолиант,
      2007.-439 с.
   2.  Скрипникова  Л.В.  Курс  лекций   по   дисциплине   «Охрана   труда».
      Семипалатинск, Интеллект, 2007.-318 с.
   3. Роздин И.А., Хабарова Е.И., Варенин О.Н. Безопасность  производства  и
      труда на химических предприятиях.-М.: Химия, Колос, 2006.-254 с.
   2. Қосымша әдебиеттер
   1. Нуржасарова М., Рыскулова Б.,  Тургумбаева  Х.  Охрана  труда.-Алматы:
      Фолиант, 2010.-221 с.
   2. Безопасность  жизнедеятедьности./под  ред.  Сидорова  А.И.-М:  КНОРУС,
      2007.-496 с.
   3. Скала В.И., Скала Н.В. Основы организации охраны и безопасности  труда
      в РК.-Алматы: LEM, 2007.-339 с.
   4. Сибикин Ю.Д. Электроснабжение промышленных  и  гражданских  зданий.-М:
      Академия, 2007.-362 с.
   5. Абеленцев В.В., Дьячков В.В., Кожахметов Н.Б. и др.  Лекции  по  курсу
      «Радиационная защита и безопасность». -Алматы: ТОО «ДЭВИКА», 2010.-261
      с.
   6. Кораблев В.П.  Электробезопасность  на  химических  предприятиях.  М.:
      Химия, 1991, 240 с.
   7. Луковник А.В. Практикум по охране труда.-М:  Агропромиздат,  1988.-159
      с.
Пәндер