Файл қосу
Қоршаған ортаның экологиялық факторлары
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ПОӘК 042-16.1.35/01-2013|
|ПОӘК | | |
|оқытушыға арналған |№3 басылым | |
|«Экология және тұрақты |« » ______2013ж | |
|даму» пән | | |
|бағдарламасы | | |
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«Экология және тұрақты даму»
пәнінен унивесритеттің барлық мамандық
студенттеріне арналған
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘН
БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2013
АЛҒЫ СӨЗ
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Экология және қоршаған
ортаны қорғау» кафедрасының доцент м.а.
Кабышева Ж.К. _________________ «30» 08 2013ж.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Экология және
қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында
Хаттама № 1 « 04 » 09 2013 жыл.
Кафедра меңгерушісі _________ доцент м.а. Кабышева Ж.К.
2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
Хаттама № 1 « 18» 09 2013 жыл.
АФ ОӘБ төрағасы _________ доцент м.а.
Тлеубаева А.В.
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады
Хаттама № 1 «19» 09 2012 жыл.
Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу жұмысы бойынша проректор профессор
Искакова Г.К.
№2 басылым 03.09.2012 ж. орнына енгізілді .
Кешен Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпыға бірдей білім беретін
стандартына сәйкес МЖБС негізінде жаңартылған 0.04.019.-2011.
Бакалавриат.
Мазмұны
1. Қолданылу саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ереже
4. Жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны (модуль бойынша)
5. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары
6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу әдітемелік бағдарламасының әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер
1. ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
«Экология және тұрақты даму» пәні бойынша оқу әдістемелік кешен
құрамына енетін оқытушының жұмыс оқу бағдарламасы университетіміздің
барлық мамандық студенттеріне арналған.
2. НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР
Бұл «Экология және тұрақты даму» пәні бойынша оқу - әдістемелік
кешен құрамына енетін оқытушының жұмыс оқу бағдарламасы төмендегі
құжаттар талаптарына сай осы бойынша оқу үрдістері ұйымдастыру
тәртібін белгілейді:
- ГОСО РК 3.08.323-2006. 23.12.2005. №779 Қазақстан Республикасының
білім және ғылым министрлігінің бұйрығымен 9 қаңтарда 2006, сонымен қоса
университеттің барлық мамандықтарының мемлекеттік стандарттары
бекітілген.
-СТУ 042-СГУ-5-2012 Уинверситет стандарты «Пәннің оқу әдістемелік
кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»;
-ДП 042-1.07-2012 Құжаттардың процедурасы «Пәннің оқу әдістемелік
кешенінің жалпы мазмұны».
3. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің жалпы мазмұны
Пәнді оқытудың мақсаты студенттерге тірі организмдердің бір-бірімен
қарым-қатынасын және олардың тіршілік ортасы жайлы заңдылықтарды ашып
көрсету, тыңдармандарды ғаламдық экологиялық проблемалардың болмысымен,
туындау себептерімен және осы проблемаларды шешу жолдарымен таныстыру.
Болашақта аталған салаларда жұмыс істейтін мамандарға осы пәнді игеру
барысында алған білімдері әздерінің кәсіби қызметін табысты атқаруға
көмектесетін болады.
«Экология және тұрақты даму» пәнінің негізгі міндеттері:
• антропогендік әрекеттерден туындап отырған нақтылы әлеуметтік-
экологиялық проблемаларды қарастыру;
• ғылыми-техникалық прогресс дәуірінде экологиялық ой-жҥйені
қалыптастыру және дамыту қажеттілігін негіздеу;
• тыңдармандардың болашақтағы мектептердегі жұмысы барысында, немесе
туризм және экономика салаларындағы қызметі барысында оларды
әлеуметтік-экологиялық жағдайдың одан әрі нашарлау нәтижелерінің
мейілінше қауіпті болатындығын болжамдауға машықтандыру.
«Экология және тұрақты даму» пәнін оқыту нәтижесінде студент:
• қазіргі экологияның бағыттарын;
• басты-басты экологиялық терминдерді, олардың ұғымдық мағынасын және
анықтамаларын;
• атмосфераға, гидросфераға және топыраққа қатысты жаһандық экологиялық
проблемаларды, сол сияқты организмдердің әздерінің тіршілік
ортасындағы әзгерістерге бейімделу және сол жағдайда тіршілік ету
ерекшеліктерін;
• Қазақстанда және жер жүзінің әзге де елдерінде экологиялық апатқа
ұшыраған аймақтарды және олардың бүгінгі таңдағы экологиялық жағдайын;
• Қазақстан Республикасының экология жөніндегі негізгі заңын, қоршаған
ортаны қорғауға қатысты әзге де экологиялық құжаттарды;
• Тұрақты даму, оның аспектілері, Қазақстан Республикасының тұрақты даму
болашағы туралы білуі керек.
• болашақ мамандығы ауқымында туындаған экологиялық жағдайларды бағалай
білуді;
• қажетті деректер жиынтығын іс-әрекетке жарата білуді, қоршаған ортаны
қорғау саласындағы заң жобаларын жасақтауға қажетті экологиялық
тұрғыдан қауіпті белдемдердің туындау себептерін және келеңсіз
келешегін болжай білуді;
• табиғи нысандарда іс-шараларды жоспарлау барысында осы аймақта
туындауы мүмкін экологиялық проблемаларды болжай білуді;
• тұрақты даму тұжырымдамасы, оның критерийлерін меңгеруі керек.
3.2. Пәнді оқытудың міндеттері:
1. Студенттерге жалпы Қазақстан Републикаының экологиялық жағдайын
оқыту.
2. Берілген курстың мақсаты болып студенттердің өздік творчествалық
жұмыстарға баулу және өз мамандықтары бойынша жоғары жалпы ғылыми және
профессионалды дайындау.
3. Курсқа тапсырмалар
Пәнді оқытудың негізгі мына тапырмалардан тұрады:
- сыртқы ортамен тірі организімдердің бір бірімен байланысы;
- антропогенді әсерлердің сыртқы ортаға әсерлері;
- негізгі экологиялық мәселелер
- адамзат бірлестігі сыртқы ортамен байланысы.
4. Пәнді оқығанда студент білу керек:
білу керек:
- жалпы сыртқы ортамен тірі организімдердің бір бірімен байланысын;
- тірі ағзалардың уақытына және бөлшектерге бөлінуін;
- ағзалардың санының өзгеріп отыруы олардын энергия көзінің оларға
тірі ағзалар арқылы айналмалы түрде келуі;
меңгеру:
функциональды экологиялық бөлімдерді және жалпы биосфераны
біліп алу:
табиғатты тиімді қолдану
үйрену:
экологиялық процесстердің ағымын, антропогенді әсерлердің сыртқы
ортаға әсерлерін қорытындылау;
есте сақтау:
тәжірибелі түрде тірі ағзалардың сыртқы отаға асері
3.5 Пәннің пререквизиттері -жоқ
3.6 Пәннің постреквизиті-
3.6.1негізгі пәндер
3.7 Оқу жоспарынан көшірмеі кестеде
Кесте -1
|Курс |Семестр|
|1-ші тақырып. Экология – организмнің қоршаған ортамен |1 |
|қарым-қатынасын зерттейтін іргелі жаратылыстану пәні. Экология | |
|туралы түсінік. Экология қалыптасуының және дамуының қысқаша | |
|тарихы.Экологияның ғылым ретінде анықтамасы.Экологиялық | |
|көзқарастардың туылуы.Экология бөлімдері. Экологиялық зерттеу | |
|әдістері. | |
|2-ші тақырып. Ағза және орта. Орта факторлары және олардың |1 |
|ағзаға әсері | |
|3-ші тақырып. Дара организмдер экологиясы – аутэкология. |1 |
|Аутэкология –экологияның бір бөлімі. Қоршаған ортаның экологиялық | |
|факторлары а) абиотикалық факторлар; ә) биотикалық факторлар; б) | |
|антропогенді факторлары. Ортаның факторларына организмдердің | |
|адаптациясы. Экологиялық факторлар әсеріне организмдердің жалпы | |
| заңдылықтары: Ю.Либихтың минимум заңы және В.Шелфордтың | |
|толеранттық заңы. | |
|4-ші тақырып. Популяциялар экологиясы - демэкология. . Популяция |1 |
|туралы жалпы мағлұмат. Популяцияның құрылымы мен | |
|түрлері.Популяцияның статистикалық және динамикалық | |
|сипаттамалары.Популяциялық гомеостаз – популяцияның санын | |
|реттеу.Өткендегі, қазіргі және болашақтағы демографиялық жағдайлар.| |
|5-ші тақырып. Қауымдастықтар мен экожүйелер экологиясы |1 |
|–синэкология | |
|6-шы тақырып. Биосфера туралы ілімнің негізгі қағидалары. Биосфера |1 |
|құрылысы. Атмосфера.Гидросфера. Литосфер. Биосфераның пайда болуы. | |
|Биосферадағы тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар. | |
|Биосфера және адамзат. Биосферадағы алғашқы шегіністер | |
|7-ші тақырып. Биосфера туралы В. И. Вернадскийдің ілім. Биосфера - |1 |
|ғаламдық экожүйе ретінде. Биосфераның негізгі қасиеттері. «Тірі | |
|заттар»-биосфераның негізі. Зат айналымы және олардың адаммен | |
|бұзылуы: а) азот айналымы; ә) көміртегі айналымы б) күкірт | |
|айналымы в) фосфор айналымы. | |
|8-ші тақырып. Қазіргі заманның ғаламдық экологиялық проблемалары |1 |
|Әлеуметтік-экологиялық проблемалар: халық санының өсуі, ресурстық | |
|дағдарыс, халықтың генофондының өзгеруі, ортаның жалпы | |
|агрессивтілігінің артуы, зиянды әсерлердің жаңа түрлері. | |
|Экологиялық іргелі «Минимум заңының» әлеуметтік экожүйеде көрініс | |
|беруі. Соғыстар және терроризм: экологиялық зардаптары. | |
|Әскери-өнеркәсіптік кешен және тіршілік ету ортасы. Радиоактавті | |
|изотоптардың биосферадағы тасымалдануының кейбір мысалдары. | |
|Қоршаған ортаның күйін бағалаудың әдістері және критерийлері. | |
|Экологиялық мониторинг, ұйымдастырылу принциптері. Қоғамның | |
|қоршаған ортамен қарым-қатынастарының заңгершілік және хұқықтық | |
|тұрғыдан реттелуі. Экологиялық білім берудегі этикалық және | |
|эстетикалық проблемалар. | |
|9-шы тақырып. Табиғи ресурстар және табиғатты ұтымды пайдалану | |
|Табиғи жүйелердің ресурстары. Табиғи ресурстардың топтамасы, |1 |
|қоршаған орта ресурстарымен болатын қарама қатынастардың | |
|ерекшеліктері. | |
|10-шы тақырып. Атмосфера туралы түсiнiк жəне биосфера мен адам |1 |
|өмiрiндегi маңызы.Атмосфера туралы түсінік.Атмосфераның биосфера | |
|мен адам өміріндегі маңызы Атмосфера құрамы Физикалық қасиеттері | |
|Атмосфераның химиялық құрамы | |
|Әлеуметтік-экологиялық дағдарыс және қоғамның орнықты дамуы. | |
|Тұрақты қоғам моделі, оның белгілері және қызмет атқару | |
|принциптері. Тұрақты дамуды қамтамасыз ету жолындағы халықаралық | |
|ынтымақтастық. Тұрақты даму теориясының ғылыми негіздерін жасау | |
|жөніндегі халықаралық ұйымдардың қызметі. ҚР орнықты даму | |
|стратегиясы. ҚР Экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы. | |
|Ерекше қорылатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау | |
|шараларының бір түрі. Генетикалық әралуандылықты қорғау. | |
|Биосфералық қорықтар. Биосфералық қорықтарды дамытудың Севилья | |
|стратегиясы. Қызыл кітап. Халықаралық ұйымдардың құжаттары. | |
|Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны пайдаланудың ғылыми | |
|негіздерін жасау – биосфераны ноосфераға айналдырудың міндетті | |
|сатысы. | |
|11-шы тақырып. Қазақстан Республикасының су ресурстары. Каспий |1 |
|аймағының экологиялық жағдайы. Арал теңізінің эклогиялық | |
|мәселелері. | |
|12-шы тақырып. Литосфера және оны тиімді пайдалану мен қорғау. |1 |
|Литосфера және оны тиімді пайдалану мен қорғау Топырақты эрозиядан | |
|қорғау,Топырақтың ластануы Жерді рекультивациялау | |
|13-шы тақырып. Қазақстан Республикасының экологиялық проблемалары.|1 |
|Қазақстанның экологиялық проблемалары. ҚР табиғи ортаны | |
|тұрақсыздандырушы факторлар және олардың салдарлары. Арал теңізі | |
|бассейнінің әлеуметтік-экологиялық проблемалары, Арал аймағындағы | |
|экологиялық апатты жоюдың ықтимал жолдары. Ядролық сынақтардың | |
|адамзатқа тигізген зардаптары. Семей ядролық сынақ алаңы және ҚР | |
|территориясындағы өзге де полигондар. Ядролық сынақтарға қарсы | |
|Невада-Семей қозғалысы. | |
|14-ші тақырып. Қоршаған орта жағдайын бақылау және мониторинг. |1 |
|Қоршаған ортаның жағдайын жүйелі түрде бақылау Табиғи және | |
|антропогендік факторлардың әсерінен табиғатта болуы мүмкін | |
|өзгерістерді болжау.Қоршаған орта жағдайын ретке келтіру шараларын | |
|басқару. | |
|15-ші тақырып. Әлеуметтік-экологиялық дағдарыс және қоғамның |1 |
|тұрақты дамуы. | |
|Тұрақты қоғам моделі, оның белгілері және қызмет атқару | |
|принциптері. Тұрақты даму қамтамасыз ету жолындағы халықаралық | |
|ынтымақтастық. Тұрақты даму теориясының ғылыми негіздерін жасау | |
|жөніндегі халықаралық ұйымдардың қызметі. ҚР тұрақты даму | |
|стратегиясы. ҚР Экологиялық қауіпсіздік тұжырымдамасы. | |
|Брлығы |15 |
|Тәжірибелік сабақтардың тақырыбы |Сағат |
| |саны |
|1. Берілген территорияның әр түрлі бөліктерінің ауасының шаңдану |2 |
|дәрежесін зерттеу. | |
|2. Қоршаған ортадағы антропогенді ластаушыларды анықтау. |2 |
|3. Экологиялық зиянды заттар мен әсер ету факторларын анықтау |1 |
|4 Қоректік ресурстар үшін тіршілік бәсекесін зерттеу |2 |
|5. Коллоквиум |1 |
|6. Әр түрлі тірі ағзалардың зат айналымдарындағы ролін зерттеу. |2 |
|7. Ғаламдық экологиялық мәселелердің үлгілерін жасау (модельдеу) |2 |
|және зерттеу. | |
|8. Ауа ортасындағы Шекті Мөлшерлік Концентрациясы (ПДК) |2 |
|9 Көлік және қозғалыс құралдары мен қондырғылары шығаратын ластағыш|1 |
|заттардың мөлшері | |
|Барлығы: |15 |
5. СТУДЕНТТІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ
5.1 Экологиялық мектептердің қалыптасуы.
5.2 Осы күнгі экологияның негізгі бөлімдері.
5.3 Экологияның қатысуымен шешілетін теориялық және қолданбалы мәселелер.
5.4 Стенобионттық және эврибионттық организмдер.
5.5 Негізгі абиотикалық факторлардың – жарықтың, температураның,
ылғалдылықтың, тұздылықтың және т.с.с. экологиялық мәні.
5.6 Абиотикалық факторлардың сигналдық мәні.
5.7 Экологиялық қуыстар туралы түсінік, потенциалдық және жүзеге асырылған
экологиялық қуыстар.
5.8 Экожүйелердің біртұтастығы және орнықтылығы.
5.9Ғаламдық (глобалдық) биогеохимиялық циклдар. В.И.Вернадскийдің негізгі
биогеохимиялық заңдары.
5.10 Табиғи ресурстардың классификациясы.
5.11 Жағымсыз организмдермен күресудің биологиялық әдістері.
5.12 Өнеркәсіп пен ауыл шаруашылығында аз қалдықты технологиялар енгізу.
5.13 Экологиялық білім берудегі этикалық және эстетикалық проблемалар.
5.14 Ерекше қорылатын табиғи территориялар – қоршаған ортаны қорғау
шараларының бір түрі.
5.15 Табиғатты ұтымды пайдалану мен қоршаған ортаны пайдаланудың ғылыми
негіздерін жасау – биосфераны ноосфераға айналдырудың міндетті сатысы.
6 ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
Кесте- 5
|Тақырып |СӨЖ |Тексеру |
| |сұрақтары |түрі |
|Дәріс |Тәжірибелік |Керекті | | |
| | |құрал | | |
| | |жабдықтар | | |
|1 |2 |3 |5 |6 |
|1-ші тақырып. Экология – |1.Берілген |Бор, |Экологиялық |ауызша |
|организмнің қоршаған ортамен|территорияны|тақта,Тест |мектептердің |сұрау |
|қарым-қатынасын зерттейтін |ң |компьютер |қалыптасуы. | |
|іргелі жаратылыстану пәні. |әр түрлі | |Осы күнгі | |
|Экология туралы түсінік. |бөліктерінің| |экологияның | |
|Экология қалыптасуының және |ауасының | |негізгі | |
|дамуының қысқаша |шаңдану | |бөлімдері. | |
|тарихы.Экологияның ғылым |дәрежесін | |Экологияның | |
|ретінде |зерттеу. | |қатысуымен | |
|анықтамасы.Экологиялық | | |шешілетін | |
|көзқарастардың | | |теориялық | |
|туылуы.Экология бөлімдері. | | |және | |
|Экологиялық зерттеу | | |қолданбалы | |
|әдістері. | | |мәселелер. | |
|2-ші тақырып. Ағза және |2.Қоршаған |Бор, |Стенобионттық|ауызша |
|орта. Орта факторлары және |ортадағы |тақта,Тест |және |сұрау |
|олардың ағзаға әсері |антропогенді|компьютер |эврибионттық | |
| |ластаушылард| |организмдер. | |
| |ы анықтау. | |Негізгі | |
| | | |абиотикалық | |
| | | |факторлардың | |
| | | |– жарықтың, | |
| | | |температураны| |
| | | |ң, | |
| | | |ылғалдылықтың| |
| | | |, тұздылықтың| |
| | | |және т.с.с. | |
| | | |экологиялық | |
| | | |мәні. | |
| | | |Абиотикалық | |
| | | |факторлардың | |
| | | |сигналдық | |
| | | |мәні. | |
| | | |Организмдерді| |
| | | |ң | |
| | | |индикаторлық | |
| | | |мәні. | |
|3-ші тақырып. Дара |3.Экологиялы|Бор, |Экологиялық |ауызша |
|организмдер экологиясы – |қ зиянды |тақта,Тест |қуыстар |сұрау, |
|аутэкология. Аутэкология |заттар мен |компьютер |туралы |слайд |
|–экологияның бір бөлімі. |әсер ету | |түсінік, |жасап |
|Қоршаған ортаның экологиялық|факторларын | |потенциалдық |презента|
|факторлары а) абиотикалық |анықтау | |және жүзеге |ция |
|факторлар; ә) биотикалық | | |асырылған |көрсету |
|факторлар; б) антропогенді | | |экологиялық | |
|факторлары. Ортаның | | |қуыстар. | |
|факторларына организмдердің | | |Шаруашылық | |
|адаптациясы. Экологиялық | | |маңызы бар | |
|факторлар әсеріне | | |түрлердің | |
|организмдердің жалпы | | |санын реттеу.| |
| заңдылықтары: Ю.Либихтың | | | | |
|минимум заңы және | | | | |
|В.Шелфордтың толеранттық | | | | |
|заңы. | | | | |
|4-ші тақырып. Популяциялар |4.Қоректік |Бор, |Экожүйелердің|ауызша |
|экологиясы - демэкология. . |ресурстар |тақта,Тест |біртұтастығы |сұрау, |
|Популяция туралы жалпы |үшін |компьютер |және |слайд |
|мағлұмат. Популяцияның |тіршілік | |орнықтылығы. |жасап |
|құрылымы мен |бәсекесін | |Экологиялық |презента|
|түрлері.Популяцияның |зерттеу | |сукцессия, |ция |
|статистикалық және | | |бастапқы және|көрсету |
|динамикалық | | |қайталанған | |
|сипаттамалары.Популяциялық | | |сукцессиялар.| |
|гомеостаз – популяцияның | | |Табиғи | |
|санын реттеу.Өткендегі, | | |сукцессиялар | |
|қазіргі және болашақтағы | | |барысында | |
|демографиялық жағдайлар. | | |және | |
| | | |антропогендік| |
| | | |әсерлердің | |
| | | |нәтижесінде | |
| | | |қауымдастықты| |
| | | |ң түр | |
| | | |әралуандылығы| |
| | | |ның өзгеруі. | |
|5-ші тақырып. Қауымдастықтар|5 |Бор, |Ғаламдық |ауызша |
|мен экожүйелер экологиясы |Коллоквиум |тақта,Тест |(глобалдық) |сұрау |
|–синэкология | |компьютер |биогеохимиялы| |
| | | |қ циклдар. | |
| | | |В.И.Вернадски| |
| | | |йдің негізгі | |
| | | |биогеохимиялы| |
| | | |қ заңдары. | |
| | | |Өндірістің | |
| | | |өсуі және | |
| | | |қоршаған | |
| | | |ортаға | |
| | | |түсетін | |
| | | |салмақтың | |
| | | |артуы. | |
|6-шы тақырып. Биосфера |6. Әр түрлі|Бор, |Табиғи |ауызша |
|туралы ілімнің негізгі |тірі |тақта,Тест |ресурстардың |сұрау |
|қағидалары. Биосфера |ағзалардың |компьютер |классификация| |
|құрылысы. |зат | |сы. Адамзат | |
|Атмосфера.Гидросфера. |айналымдары| |қоғамының | |
|Литосфер. Биосфераның пайда |ндағы ролін| |табиғи | |
|болуы. Биосферадағы |зерттеу. | |ресурстармен | |
|тіршіліктің пайда болуы | | |қамтамасыз | |
|туралы қазіргі көзқарастар. | | |етілу | |
|Биосфера және адамзат. | | |проблемасы. | |
|Биосферадағы алғашқы | | |Табиғатты | |
|шегіністер | | |ұтымды | |
| | | |пайдалану | |
| | | |негіздері. | |
|7-ші тақырып. Биосфера |7. Ғаламдық|Бор, |Кейбір |ауызша |
|туралы В. И. Вернадскийдің |экологиялық|тақта,Тест |қоршаған |сұрау, |
|ілім. Биосфера - ғаламдық |мәселелерді|компьютер |ортаны |слайд |
|экожүйе |ң үлгілерін| |ластаушы |жасап |
|ретінде. Биосфераның |жасау | |заттардың |презента|
|негізгі қасиеттері. «Тірі |(модельдеу)| |тірі |ция |
|заттар»-биосфераның негізі. |және | |организмдерге|көрсету |
|Зат айналымы және олардың |зерттеу. | |әсері. | |
|адаммен бұзылуы: а) азот | | |Жағымсыз | |
|айналымы; ә) көміртегі | | |организмдерме| |
|айналымы б) күкірт айналымы | | |н күресудің | |
|в) фосфор айналымы. | | |биологиялық | |
| | | |әдістері. | |
| | | |Өнеркәсіп пен| |
| | | |ауыл | |
| | | |шаруашылығынд| |
| | | |а аз қалдықты| |
| | | |технологиялар| |
| | | |енгізу. | |
|8-ші тақырып. Қазіргі |8. Ауа |Бор, |Қоғамның |ауызша |
|заманның ғаламдық |ортасындағы|тақта,Тест |қоршаған |сұрау, |
|экологиялық проблемалары |Шекті |компьютер |ортамен |слайд |
|Әлеуметтік-экологиялық |Мөлшерлік | |қарым-қатынас|жасап |
|проблемалар: халық санының |Концентраци| |тарының |презента|
|өсуі, ресурстық дағдарыс, |ясы (ПДК) | |заңгершілік |ция |
|халықтың генофондының | | |және хұқықтық|көрсету |
|өзгеруі, ортаның жалпы | | |тұрғыдан | |
|агрессивтілігінің артуы, | | |реттелуі. | |
|зиянды әсерлердің жаңа | | | | |
|түрлері. Экологиялық іргелі | | | | |
|«Минимум заңының» әлеуметтік| | | | |
|экожүйеде көрініс беруі. | | | | |
|Соғыстар және терроризм: | | | | |
|экологиялық зардаптары. | | | | |
|Әскери-өнеркәсіптік кешен | | | | |
|және тіршілік ету ортасы. | | | | |
|Радиоактавті изотоптардың | | | | |
|биосферадағы тасымалдануының| | | | |
|кейбір мысалдары. Қоршаған | | | | |
|ортаның күйін бағалаудың | | | | |
|әдістері және критерийлері. | | | | |
|Экологиялық мониторинг, | | | | |
|ұйымдастырылу принциптері. | | | | |
|Қоғамның қоршаған ортамен | | | | |
|қарым-қатынастарының | | | | |
|заңгершілік және хұқықтық | | | | |
|тұрғыдан реттелуі. | | | | |
|Экологиялық білім берудегі | | | | |
|этикалық және эстетикалық | | | | |
|проблемалар. | | | | |
|9-шы тақырып. Табиғи |9 Көлік |Бор, |Қазақстанның |ауызша |
|ресурстар және табиғатты |және |тақта,Тест |батысындағы |сұрау |
|ұтымды пайдалану Табиғи |қозғалыс |компьютер |жаңа | |
|жүйелердің ресурстары. |құралдары | |экологиялық | |
|Табиғи ресурстардың |мен | |шиеленіс | |
|топтамасы, қоршаған орта |қондырғылар| |аймақтары, | |
|ресурстарымен болатын қарама|ы шығаратын| |Каспий маңы | |
|қатынастардың ерекшеліктері.|ластағыш | |аймағы мен | |
| |заттардың | |Каспий | |
| |мөлшері | |теңізінің | |
| | | |экологиялық | |
| | | |проблемалары | |
| | | |экологиялық | |
| | | |заң | |
| | | |бұзушылықтар | |
| | | |мен | |
| | | |экологиялық | |
| | | |жауапкершілік| |
| | | |ті талқылау. | |
|10-шы тақырып. Атмосфера | |Бор, |Ерекше |ауызша |
|туралы түсiнiк жəне биосфера| |тақта,Тест |қорылатын |сұрау |
|мен адам өмiрiндегi | |компьютер |табиғи | |
|маңызы.Атмосфера туралы | | |территориялар| |
|түсінік.Атмосфераның | | |– қоршаған | |
|биосфера мен адам өміріндегі| | |ортаны қорғау| |
|маңызы Атмосфера құрамы | | |шараларының | |
|Физикалық қасиеттері | | |бір түрі. | |
|Атмосфераның химиялық құрамы| | | | |
|Әлеуметтік-экологиялық | | | | |
|дағдарыс және қоғамның | | | | |
|орнықты дамуы. Тұрақты қоғам| | | | |
|моделі, оның белгілері және | | | | |
|қызмет атқару принциптері. | | | | |
|Тұрақты дамуды қамтамасыз | | | | |
|ету жолындағы халықаралық | | | | |
|ынтымақтастық. Тұрақты даму | | | | |
|теориясының ғылыми | | | | |
|негіздерін жасау жөніндегі | | | | |
|халықаралық ұйымдардың | | | | |
|қызметі. ҚР орнықты даму | | | | |
|стратегиясы. ҚР Экологиялық | | | | |
|қауіпсіздік тұжырымдамасы. | | | | |
|Ерекше қорылатын табиғи | | | | |
|территориялар – қоршаған | | | | |
|ортаны қорғау шараларының | | | | |
|бір түрі. Генетикалық | | | | |
|әралуандылықты қорғау. | | | | |
|Биосфералық қорықтар. | | | | |
|Биосфералық қорықтарды | | | | |
|дамытудың Севилья | | | | |
|стратегиясы. Қызыл кітап. | | | | |
|Халықаралық ұйымдардың | | | | |
|құжаттары. Табиғатты ұтымды | | | | |
|пайдалану мен қоршаған | | | | |
|ортаны пайдаланудың ғылыми | | | | |
|негіздерін жасау – | | | | |
|биосфераны ноосфераға | | | | |
|айналдырудың міндетті | | | | |
|сатысы. | | | | |
|11-шы тақырып. Қазақстан | |Бор, |Биосфералық |ауызша |
|Республикасының су | |тақта,Тест |қорықтар. |сұрау, |
|ресурстары. Каспий аймағының| |компьютер |Қызыл кітап. |слайд |
|экологиялық жағдайы. Арал | | | |жасап |
|теңізінің эклогиялық | | | |презента|
|мәселелері. | | | |ция |
| | | | |көрсету |
|12-шы тақырып. Литосфера | |Бор, |Табиғатты |ауызша |
|және оны тиімді пайдалану | |тақта,Тест |ұтымды |сұрау, |
|мен қорғау. Литосфера және | |компьютер |пайдалану мен|слайд |
|оны тиімді пайдалану мен | | |қоршаған |жасап |
|қорғау Топырақты эрозиядан | | |ортаны |презента|
|қорғау,Топырақтың ластануы | | |пайдаланудың |ция |
|Жерді рекультивациялау | | |ғылыми |көрсету |
| | | |негіздерін | |
| | | |жасау – | |
| | | |биосфераны | |
| | | |ноосфераға | |
| | | |айналдырудың | |
| | | |міндетті | |
| | | |сатысы. | |
|13-шы тақырып. Қазақстан | |Бор, |Экологиялық |ауызша |
|Республикасының экологиялық | |тақта,Тест |білім |сұрау |
|проблемалары. Қазақстанның | |компьютер |берудегі | |
|экологиялық проблемалары. ҚР| | |этикалық және| |
|табиғи ортаны | | |эстетикалық | |
|тұрақсыздандырушы факторлар | | |проблемалар. | |
|және олардың салдарлары. | | | | |
|Арал теңізі бассейнінің | | | | |
|әлеуметтік-экологиялық | | | | |
|проблемалары, Арал | | | | |
|аймағындағы экологиялық | | | | |
|апатты жоюдың ықтимал | | | | |
|жолдары. Ядролық сынақтардың| | | | |
|адамзатқа тигізген | | | | |
|зардаптары. Семей ядролық | | | | |
|сынақ алаңы және ҚР | | | | |
|территориясындағы өзге де | | | | |
|полигондар. Ядролық | | | | |
|сынақтарға қарсы | | | | |
|Невада-Семей қозғалысы. | | | | |
|14-ші тақырып. Қоршаған | |Бор, |Халықаралық |ауызша |
|орта жағдайын бақылау және | |тақта,Тест |ұйымдардың |сұрау |
|мониторинг. Қоршаған ортаның| |компьютер |құжаттары. | |
|жағдайын жүйелі түрде | | | | |
|бақылау Табиғи және | | | | |
|антропогендік факторлардың | | | | |
|әсерінен табиғатта болуы | | | | |
|мүмкін өзгерістерді | | | | |
|болжау.Қоршаған орта | | | | |
|жағдайын ретке келтіру | | | | |
|шараларын басқару. | | | | |
|15-ші тақырып. | |Бор, |Табиғатты |ауызша |
|Әлеуметтік-экологиялық | |тақта,Тест |ұтымды |сұрау, |
|дағдарыс және қоғамның | |компьютер |пайдалану мен|слайд |
|тұрақты дамуы. | | |қоршаған |жасап |
|Тұрақты қоғам моделі, оның | | |ортаны |презента|
|белгілері және қызмет атқару| | |пайдаланудың |ция |
|принциптері. Тұрақты даму | | |ғылыми |көрсету |
|қамтамасыз ету жолындағы | | |негіздерін | |
|халықаралық ынтымақтастық. | | |жасау – | |
|Тұрақты даму теориясының | | |биосфераны | |
|ғылыми негіздерін жасау | | |ноосфераға | |
|жөніндегі халықаралық | | |айналдырудың | |
|ұйымдардың қызметі. ҚР | | |міндетті | |
|тұрақты даму стратегиясы. ҚР| | |сатысы. | |
|Экологиялық қауіпсіздік | | | | |
|тұжырымдамасы. | | | | |
7.ОҚУ ӘДІСТЕМЕЛІК БАҒДАРЛАМАСЫНЫҢ ӘДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ КАРТАСЫ
Кесте 6
|Әдебиеттердің аты |Жалпы саны |Студенттердің |қамтамасыз |
| | |аны |ету мөлшері |
|1 |2 |3 |4 |
|2.Панин М.С. Экология Казахстана. |30 |50 |100 |
|Семипалатинск. 2005ж. | | | |
|2.А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . |10 |50 |20 |
|«Экология» .М.,2000 | | | |
|3. Т.К. Сагимбаев . Экология и |10 |50 |20 |
|экономика. Алматы. 1997 | | | |
|4. Чернова Н.М.,А.М. Былова, |20 |50 |40 |
|Экология М.: «Просвещение» 1988. | | | |
|5. Хоружая Т.А. Методы оценки |10 |50 |20 |
|экологической опасности. Москва. | | | |
|1998. | | | |
|6. Ветошкин А.Г. Защита литосферы |10 |50 |20 |
|от отходов.учебное пособие.- | | | |
|Пенза; изд-во Пенза. Гос. Унив, | | | |
|2005. | | | |
|7. А.А. Горелов. Экология. М., |10 |50 |20 |
|2000. | | | |
|8. Чернова Н.М.,А.М. Былова, |20 |50 |40 |
|Экология М.: «Просвещение» 1988. | | | |
|9.Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. |10 |50 |20 |
|«Экология», Алматы , 2002. | | | |
|10. Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. |10 |50 |20 |
|«Экологиядан оқу әдітемелік | | | |
|құрал» А.2000. | | | |
|11. Сағымбаев Г.К. «Экология |10 |50 |20 |
|негіздері» Алматы. 1995. | | | |
|12.Бейсенова Ә., ШілдебаевЖ. |20 |50 |40 |
|«Экология эәне табиғатты тиімді | | | |
|пайдалану» А. 2000 | | | |
|13. Ақбасов А.Ж., Сагимбаев Г.Ә. |20 |50 |40 |
|«Экология» Алматы 2003. | | | |
|14. Григорьева И.Я Лекционный курс|электронды |50 |100 |
|«Экология»- Семей, 2007, 157 с. |жүйе | | |
8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1.1 Қазақстан Республикасының экологиялық кодекстері. Алматы: Бико,
2007.
8.1.2 Панин М.С. Экология Казахстана. Семипалатинск. 2005ж.
8. 1.3 Г.Б. Бейсеева. Экология негіздері. Алматы, 2010
8.1.4. Ветошкин А.Г. Защита литосферы от отходов.учебное пособие.- Пенза;
изд-во Пенза. Гос. Унив, 2005.
8.1.5. Ф.Қ. Иштаева және т.б. Экология. Фолиант. Астана, 2008
8.1.6 Абишов М . Радиационная безопасность и подходы к решению
проблемы радиоктивных отходов в МАД «Невада семипалатинск» //Выш. школа
Казахстана.2001.
8.1.7 Ақбасов А.Ж., Сагимбаев Г.Ә. «Экология» Алматы 2003.
8.1.8 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экологиядан оқу әдітемелік құрал»
А.2000.
8.1.9 Бейсенова Ә., ШілдебаевЖ. «Экология және табиғатты тиімді пайдалану»
А. 2004
8.1.10 Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экология», Алматы , 2002.
8.2 Қосымша әдебиеттер
8.2.1 Алексеев В.И., Винокуров Е.А., Пугачев Е.Н. Проектирование
сооружений переработки и утилизации осадков сточных вод с использованием
элементов компьютерных информационных технологии. Учеб. Пособ. М.:ИЗД-во
АСВ, 2003. 176 с.
8.2.2. А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.
8.2.3. Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
8.2.4. А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
8.2.6 Андреева Т.А. Экология в вопросах и ответах. М. 2006
8.2.7. Горелов А.А. Экология. Учебное пособие. М.: Центр.2002.
8.2.8 Дреер О.К.. Лось В.А. Экология. Устойчивое развитие. 1997.
8.2.9 Новиков Ю.В. Экология. среда и человек. 2000.
8.2.10 Хван Т.Х., Хван П.А. Основы экологии. М.. 2002
8.2.11 Алексеенко В.А., Алексеенко Л.П. Биосфера и жизнедеятельность. М.:
Логос, 2002
8.212. Миркин Б.М., Наумова Л.Г. Популярный экологический словарь. М.:
Устойчивый мир. 1999.
8.213. Конституция РК от 30 августа 1995 года.
8.2.14. Экологиялық кодекс.2007
Интернет-көздері
www.carec.kz
www.ecoobraz.kz
www.ecolife.ru
www.global.ru
www.geogragic.ru
www.googl.kz
www.rambler.ru
www.yandex.ru
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz