УМКД

Аударма мәселелері


|ҚАЗАҚСТАН    РЕСПУБЛИКАСЫ  БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ  МИНИСТРЛІГІ                      |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                     |
|3-деңгейлі СМЖ               |                 |                               |
|құжаты                       |ПОӘК             |                               |
|                             |                 |ПОӘК 042-18-28.1.08/02-2014    |
|ПОӘК  «аударма мәселелері»   |______2014 жылғы |                               |
|пәніне арналған              |№ басылым        |                               |
|оқу-әдістемелік материалдар  |                 |                               |






            6М020500 «филология:қазақ» магистранттарға  арналған
                            «Аударма мәселелері»

                      ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ




               СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ






















                                    СЕМЕЙ
                                    2014





                                   КІРІСПЕ


1 ӘЗІРЛЕГЕН
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті  қазақ тілінің
теориясы мен әдістемесі кафедрасының доценті, ф.ғ.к. Жақсыбаева Фарида
Задақызы
_____________    «___» ___________20___ жыл.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1   Қазақ тілінің теоиясы мен әдістемесі кафедрасының  отырысында
қаралып, талқыланды.
Хаттама     №___  «___» ___________20___ жыл.

Кафедра меңгерушісі _______________ Жұмағұлова Ә.М.

2.2  Филология   факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып,
бекітілді.
Хаттама     №___  «___» ___________20___ жыл.

Төрайым _________________Мұқанова Қ.Қ.

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік  кеңесінде бекітілді.
Хаттама     №___  «___» ___________20 ___жыл.


ОӘК төрағасы   _________________Искакова Г.К.

4  «____» __________  20___ж.  шыққан ПОӘК-нің
№ 1 БАСЫЛЫМЫ
















                                   Мазмұны

1  Жалпы ережелер
2  Пәннің мазмұны және сабақтардың түрі бойынша  сағаттарға бөлу
3  Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулары
4  Курс форматы
5  Курс саясаты
6  Бағалау саясаты
  7  Әдебиеттер

































      1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР


1.1  Оқытушы туралы жалпы мәлімет:

     Жақсыбаева Ф.З. –  қазақ тілі кафедрасының доценті, ф.ғ.к.

Кафедра: Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі
Ақпараттық  қатынас:
Сабақ өтетін орын:  №8 оқу ғимараты, 318 дәрісхана
Кредит саны: 3

      1.2 Пәннің қысқаша сипаттамасы
      Аталған білім беру бағдарламасының пәндерін меңгеру аударма  теориясын
толық меңгеріп, аударма және педагогикалық жұмыс атқаруда теориялық  білімді
қолдану, әр  түрлі  жанрдағы  мәтіндерге  лингвистикалық  талдау  жасау,  ҚР
мемлекеттік  тілін  қоғамдық  жұмыстардың  әр   түрлі   салаларында,   ресми
қатынастарда  қолдана  білуге,  Қазақстанның  тілдер  жөніндегі   саясатының
мәселелерінде құзыретті болуға мүмкіндік береді. 

                                                                1.3    Пәнді
      оқытудың мақсаты
Қазақ тілін оқыту әдістемесі бакалаврда тілдік категорияларды, қандай  әдіс-
тәсілдер арқылы  үйретуге  болады  деген  мәселелерді  қарастырады.  Әдіскер
оқытушылар оларға педагогикалық қыр-сырымен жете таныстырып  қана  қоймайды,
қазақ тілін тиімді оқыта отырып, өзінің мамандығын құрметтеуге тәрбиелейді.
      1.4 Пәнді оқыту міндеттері
    • лингвистиканың іргелі ережелерін, негізгі ұғымдар мен терминологиясын,
      тіл  дамытудың  іске  асырылу   заңдарын,   теориялық   лингвистиканың
      бағыттарын,  оның  басқа  ғылымдармен  байланысын,  қазақ   тілі   мен
      әдебиетінен  сабақ  берудің  әдістерін,  орыс  және  қазақ  тілдерінің
      тарихын, олардың қазіргі жағдайы мен даму  үрдісін,  орыс  және  қазақ
      тілдерінің туыстық қатынастарын;
    • мәтінді лингвистикалық талдаудың әдіс-тәсілдерін;
    • тілдік құралдарды саралауға әсер ететін факторларды;
    • түркі тілдерінің ортақ ерекшеліктерін;
    • қазақ тілінің оқу пәні ретіндегі мақсаты, құрылымы мен  мазмұнын,  осы
      пәннің мектепте берілуінің әдіс-тәсілдерін жетік біліп, түсінуі қажет.
      1.6                      Курстың                      пререквизиттері:

      - Қазіргі қазақ тілі
      1.7 Курстың постреквизиті:
      - Қазіргі қазақ тілінің құрмалас сөйлемі


                 2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚТАРДЫҢ ТҮРІ БОЙЫНША  САҒАТТАРҒА
        БӨЛУ
                                                                     Кесте 1
|Тақырып атауы                  |Сағат саны                                         |
|                               |Дәріс  |Семинар|Лаб   |ОЖСӨЖ   |СӨЖ   |әдебиеттер   |
|1                              |2      |3      |4     |5       |6     |7            |
|1. Аударма теориясының         |2      |1      |      |2       |2     |1, Б. 3-9    |
|негіздері пәнінің,             |       |       |      |        |      |2, Б. 3-8    |
|міндеттері мен  мақсаттары.    |       |       |      |        |      |3, Б. 3-11   |
|Аударма теориясының даму,      |       |       |      |        |      |4, Б. 3-12   |
|қалыптасу тарихы.              |       |       |      |        |      |             |
| 2.Аударма және оның тарихы,   |2      |1      |      |2       |2     |1, Б. 12-23  |
|теориясы мен тәжірибесі жайында|       |       |      |        |      |2, Б. 8-37   |
|жазылған ғылыми жұмыстарға     |       |       |      |        |      |3, Б. 11-20  |
|шолу.                          |       |       |      |        |      |4, Б. 12-23  |
|3.Аударма – ұғымы туралы       |2      |1      |      |2       |2     |3, Б. 25-37  |
|түсінік.                       |       |       |      |        |      |4, Б. 64-68  |
|Қазіргі аударма ісінің даму    |       |       |      |        |      |8, Б. 23-38  |
|заңдылықтары.                  |       |       |      |        |      |9, Б. 63-67  |
|                               |       |       |      |        |      |             |
|4. Әдеби аударматану мен       |2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 37-53  |
|лингвистикалық аударматану.    |       |       |      |        |      |4, Б.38-78   |
|                               |       |       |      |        |      |5, 24-28     |
|5. Аударма теориясының негізгі |2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 53-61  |
|салалары және оның басқа       |       |       |      |        |      |4, Б. 80-92  |
|пәндермен байланысы.           |       |       |      |        |      |5, Б. 20-24  |
|6. Шетелдік және отандық       |2      |1      |      |2       |2     |2, Б.63-68   |
|ғалымдардың аударманы          |       |       |      |        |      |4, Б.92-125  |
|топтастыруы жайындағы          |       |       |      |        |      |5, Б. 25-37  |
|көзқарастары.                  |       |       |      |        |      |             |
|7.Аударма — тілдік және        |2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 52-68; |
|мәдениетаралық қарым –қатынас  |       |       |      |        |      |79-132       |
|құралы.                        |       |       |      |        |      |4, Б.        |
|                               |       |       |      |        |      |126-134;     |
|                               |       |       |      |        |      |134-166      |
|                               |       |       |      |        |      |7, 38-41     |
|8.Тілдік дәнекерлік жасаудың   |2      |1      |      |2       |2     |2, Б.133-148 |
|түрлері.                       |       |       |      |        |      |4, Б. 166-183|
|Аудармаға қойылатын талаптар.  |       |       |      |        |      |5, Б. 42-45  |
|9. Тіларалық коммуникация      |2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 148-164|
|құралы ретіндегі аударма.      |       |       |      |        |      |4, Б. 183-190|
|                               |       |       |      |        |      |5, Б. 46-48  |
|10. Аударманың негізгі         |2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 164-178|
|түрлері.                       |       |       |      |        |      |4, Б. 191-207|
|Жазбаша және ауызша аударманың |       |       |      |        |      |6, Б. 95-120 |
|түрлері, оның негізгі сатылары |       |       |      |        |      |             |
|11. Аудармадағы                |2      |1      |      |2       |2     |2. Б. 179-200|
|трансформациялық               |       |       |      |        |      |             |
|үдерістер.Аудармадағы ауыстыру |       |       |      |        |      |4, Б. 207-222|
|мәселесі.Қосу трансформациясы. |       |       |      |        |      |6. Б. 121-132|
|12. Аударма-технологиялық      |2      |1      |      |2       |2     |2, Б.200-322 |
|әрекет.                        |       |       |      |        |      |4, Б.222-333 |
|                               |       |       |      |        |      |             |
|Аудармалық транскрипция мен    |       |       |      |        |      |8, Б. 12-24  |
|транслитерация түсінігі.       |       |       |      |        |      |             |
|Калькалау.Лексикалық-семантикал|       |       |      |        |      |             |
|ық ауыстыру.                   |       |       |      |        |      |             |
|13. Аударматанудағы баламалық  |2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 200-322|
|мәселелер туралы.              |       |       |      |        |      |4, Б. 222-333|
|                               |       |       |      |        |      |8, Б. 64-71  |
|14. Аудармада тілдік құралдарды|2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 322-331|
|қолдану жолдары.               |       |       |      |        |      |4, Б. 333-344|
|                               |       |       |      |        |      |7, Б. 72-81  |
|                               |       |       |      |        |      |             |
|                               |       |       |      |        |      |             |
|15.Көркем аударманың түсінігі  |2      |1      |      |2       |2     |2, Б. 332-349|
|мен мазмұны, өзіндік           |       |       |      |        |      |4, Б.344-358 |
|ерекшелігі.                    |       |       |      |        |      |3, Б. 82-86  |

3 ПӘНДІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ
      Семинар тақырыптары, онда қарастырылатын сұрақтар  қазақ  тілін  оқыту
әдістемесінің  өзекті  теориялық  және  методологиялық  мәселелерін  кеңінен
қамтиды. Студенттің білімді өз бетімен  алуға  ұмтылушылығын,  ізденімпаздық
қабілетін  арттыру  мақсат  етіледі.  Студенттен   әр  семинардың   берілген
сұрақтарына тыңғылықты әзірленуі талап етіледі. Ол үшін студент  көрсетілген
әдебиеттер бойынша әрбір сұрақтың мәнін ашатындай конспект  әзірлеуі  қажет.
Бұл  біріншіден,  білімінің  жүйелілігін,  үздіксіздігін  қамтамасыз  етеді.
Екіншіден, дайын конспектінің өздік жұмысты  орындау,  коллоквиум,  кезеңдік
және  қорытынды  бақылауға  дайындалу  барысында  пайдасы  зор.   Семинардың
тақырыбымен танысып алған соң, қажетті әдебиеттерді іріктеп алу керек.   Бір
сұрақтың  айналасында   айтылған   түрлі   авторлардың   пікірлеріне   іштей
салыстырулар жасап,   түйінді  жерлерін  қағаз  бетіне  түсіру  керек.   Осы
мәселе төңірегіндегі өз ойыңыз қандай, соны дәйектеңіз.  Бұдан  соң  белгілі
бір  тұжырымды  дәлелдеу  үшін  өзіңіз  оқыған  көркем   туындылардан,   сын
мақалалардан   мысалдар  келтіріңіз.   Келесі  семинарларда  алдыңғы   өткен
сабақтарда дайындаған материалдарыңызды, алған біліміңізді  дұрыс  пайдалана
біліп, жаңа тақырыпппен байланыстырып отырыңыз.  Әр  тақырыпты  өткен  кезде
ұсынылып   отырған   көркем   мәтіндермен    мұқият   танысып,   көрсетілген
үзінділерін  жатқа  оқу  қажет.  Семинар  барысында  теориялық   мәселелерді
меңгерумен қатар мәтінді жатқа білу талап етіледі. Емтихан алдында  мәтіндік
тест  алынады.


      4  КУРС ФОРМАТЫ
      Аудиториялық уақытқа дәрістер, семинар сабақтары, оқытылған материалды
талқылау және әртүрлі тапсырмаларды  орындау кіреді. Әрбір  сабаққа  студент
әдебиеттің  негізгі  және  қосымша   қайнар   көздерінің   тізіміне   сәйкес
дайындалуы  керек   (негізгі   бөлімдер   мен   бөлімшелер   әрбір   сабақта
нақтыланады). Аралық бақылау жұмысында болмаған студенттер  автоматты  түрде
0 балл алады және бақылау жұмысын тапсыруға жіберілмейді.
      Негізгі  ұғымдар  дәрістерде  ұсынылады  және  түсіндіріледі.  Сабаққа
қатысу және дәрісте  негізгі ұғымдарды,  түсіндірмелерді  және  мәліметтерді
жазып алу студенттің міндеті болып табылады.  Егер  студент  қандай  да  бір
жағдайлармен дәріске қатыспаған жағдайда, дәрістің материалын топтағы  басқа
студенттен алуы керек. Оқытушы материалды бір де бір студентке дәрістің  бір
де бір уақытында босату себебіне қарамастан ұсынбайды.
      ОЖСӨЖ мақсаты –  әдістеме    саласына  байланысты  зерттеу  еңбектерді
қарастыру.
      ОЖСӨЖ міндеттері келесілерді қарастырады:
      - курстың методологиясы және зерттеу әдiстерi;
      - әдістеме ғылымы және оның ерекшелiктерi туралы.
      Студенттердің өздік жұмысы – бұл тұлғаның  жеке  танымды  қызметі,  ол
өзіне тек қана алған білімін бекітіп  қоймауы,  сонымен  қатар  жеке  тілдік
тұжырым-ойлау процесі болып табылады. Өзіндік жағынан  ол  келешек  маманның
жаңа білімінің ашылуына, қалыптасуына жағдай жасайды.
      Өздік  жұмыс  сонымен  қатар   студенттің   максималды   белсенділігін
қарастырады және ол алған білімін ұйымдағы  ғылыми  зерттеу,  қоғамдық  және
өндірістік қызметтерде көрінеді.


      5  КУРС САЯСАТЫ
      Курсты оқу барысында алынған ұпай жинақталып. жалпы  саны  шығарылады.
Жиынтық бағаны шығару  үшін  әрбір  тапсырма,  сабаққа  қатысуы,  СӨЖ,  ОСӨЖ
тапсырмаларын,  тиісті  жаттығу  жұмыстарын   орындағаны   жөніндегі    ұпай
жиынтығы, кезеңдік, қорытынды  бақылау  нәтижелері  т.б.  түгел  ескеріледі.
Берілген тапсырманы уақытында орындау қажет. Тиісті   тапсырмалар  сессияның
соңғы аптасына дейін өткізілуі тиіс. Орташа ұпай  жинақтай  алмаған  студент
емтиханға жіберілмейді. Әрбір тақырыпты өтеу   міндеті,  өтілген  материалды
меңгеру деңгейі тест, жатқа  жазу,  бақылау  түрінде  тексеріледі.  Себепсіз
сағат босатсаңыз қосымша  шығармашылық  жұмыс  беріледі.  Сабақтан  екі  рет
кешігу бір рет сабақ босатқанға теңгеріледі.



      6  БАҒАЛАУ САЯСАТЫ


   |Апта                                    |1                                |
|Дәріс        |        30 ұпай           |                30 ұпай          |
|Семинар      |                          |15                               |
|Барлығы      | 300 ұпай                 |  300 ұпай                       |
|Емтихан      |                                  400 ұпай                  |
|қорытынды    |                                 1000 ұпай                  |


   7. ӘДЕБИЕТТЕР
   Негізгі әдебиеттер:
7.1.1  Алдашева А.М. Аударматану: лингвистикалық және лингвомәдени
  мәселелер. – Алматы, 1999. – 161 б.
7.1.2  Жұмабекова А.Қ. Аударматанудың негіздері : Оқу-әдістемелік
  құрал. - Алматы, 2012. - 296 б.
7.1.3 Комиссаров В.Н. Слово о переводе. –М.,1973. –216 с.
7.1.4  Аристов Н.Б. Основы перевода. — М., 1959
7.1.5  Федоров, А. В. Основы общей теории перевода (лингвистические
проблемы): Уч. пособие. – М. : Высшая школа, 1983. – 235 с.
7.1.6 Виноградов В.С. Введение в переводоведение – М., 2001
7.1.7 Талжанов С. Аударма және қазақ әдебиетінің мәселелері. А., 1975, 147-
7.1.8 Федеров А.В. «Введение в теорию перевода» - М. , 1953
7.1.9 Жақсылықов А.Ж., Есембеков Т.О., Казыбек Г. Аударма теориясы мен
тәжірибесінің библиографиялық анықтамасы. А., 2007ж.

      Қосымша әдебиеттер:

7.2.1  Есембеков Т.О. Көркем мәтінді талдау негіздері. – А., 2009ж.
7.2.2  Тарақ Ә. Ауызша аударма. Оқу құралы. – А., 2009ж.
7.2.3  Тарақов,  Әнуар  Сауатұлы.  Аударма  психологиясы   және   мәдениеті.
А.,2005 ж.
7.2.4   Рецкер, Я.И. Аудармашының мақсаты / Я.И. Рецкер. – А., 2003. – 180
б.
7.2.5   Федоров А. Искусство перевода и жизнь литературы – Л., 1983.
7.2.6   Бархударов Л.С. Язык и перевод. –М.,1975. – 240 с.
7.2.7   Комиссаров В.Н. Слово о переводе. –М.,1973. –216 с.
7.2.8   Тарақ Ә. Аударма әлемі. Оқу құралы. – А.,2007 ж. 15 б.т.
7.2.9    Көркем аударманың кейбір мәселелері–А., 1957.
7.2.10.Латышев Л.К. Теория перевода. М. , 1988
7.2.11 Левый И.Искусство перевода. – М., 1974.
7.2.12 Тарақ Ә. Ауызша аударма. Оқу құралы. – А.,2009ж.
   7.
Пәндер
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz