Файл қосу

Ақпаратты қорғау




|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                             |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                       |
|3 деңгейлі СМК құжаты      |ОӘК                 |ПОӘК                            |
|                           |                    |042-18-12.1.29/02 -2013         |
|«Ақпараттық қауіпсіздік    |Баспа №1 18.09.2013ж|                                |
|және ақпаратты қорғау»     |                    |                                |
|пәнінің оқу-әдістемелік    |                    |                                |
|кешені                     |                    |                                |








  «Ақпараттық қауіпсіздік және ақпаратты қорғау»


           5В070300 – «Ақпараттық жүйелер»   мамандығына арналған





                        пәнінен оқу-әдістемелік кешен





                СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ

















                                    Семей
                                    2013



      Алғы сөз






      1. ҚҰРАСТЫРЫЛДЫ


      Құрастырған  ___________   Жақсығұлова   Д.Д.   «Ақпараттық   жүйелер»
кафедрасының аға оқытушысы, Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті  Семей
қаласы


      «__09__» _________09_________ 2013ж.


      2. Талқыланды


      2.1. Шәкәрім атындағы мемлекеттік университетінің «Ақпараттық жүйелер»
кафедрасы отырысында қарастырылды.


      Хаттама № _1__  «__09__» ___09_____________ 2013 ж.


      Кафедра меңгерушісі __________ /Смагулов С.К., э.ғ.к./


      2.2.  «Ақпараттық-коммуникациялық  технологиялар»  факультетінің  оқу-
әдістемелік бюросы отырысында қарастырылды.


      Хаттама № _1__  «_11_» _______09___________ 2013ж.


      Төрағасы __________ /Бекбаева Р.С./


      3. бекітілді


      Университеттің  Оқу-әдістемелік  кеңесі  отырысында  баспаға  жіберуге
ұсынылды және мақұлданды.


      Хаттама № _1__  «_18_»______09_______2013ж.


   ОӘК төрағасы, оқу-әдістемелік істер бойынша проректор  _______________  /
Г.К. Искакова /








                                   мазмұны
|1.    |Жалпы мағлұматтар                                               |     |
|2.    |Пән мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу          |     |
|3.    |Пәнді менгеру бойынша оқу-әдістемелік нұсқаулар                 |     |
|4.    |Курс форматы                                                    |     |
|5.    |Курс саясаты                                                    |     |
|6.    |Баға қою саясаты                                                |     |
|7.    |Әдебиеттер                                                      |     |





    1. Жалпы мағлұматтар



      1.1. Оқытушы және пән туралы жалпы мағлұматтар


    |Оқытушылардың аты – жөні:             |Жаксыгулова Д.Д., аға оқытушы        |
|Кафедра:                              |«Ақпараттық жүйелер»                 |
|Ақпарат:                              |35-26-22                             |
|телефон:                              |№ 1                                  |
|оқу корпусы:                          |№ 1108                               |
|кабинет:                              |                                     |
|Пәннің аты:                           |«Ақпараттық қауіпсіздік және         |
|                                      |ақпаратты қорғау»                    |
|Кредиттер саны:                       |3                                    |
|                                      |                                     |




      1.2. Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы
      «Ақпараттық қауіпсіздік және ақпаратты қорғау» пәнінің негізгі мақсаты
ақпараттық   жүйелерде   ақпаратты   қорғау   жүйелерін   құрудың    негізгі
теоретикалық негізін және  практикалық  пайдалануын  оқыту  болып  табылады.
Студенттерді деректерді қорғау принциптері, әдістері  мен  тәсілдері  туралы
жүйелендірілген  көрініс  беру,  жобалау  және  эксплуатациялау  үшін  қажет
ақпараттық жүйелерде ақпаратты қорғау бойынша практикалық тәжірибе жинау.

      Пәнді оқыту міндеті: студенттерді ақпаратты қауіпсіз өңдеу мәселесімен
таныстыру,  компьютерлік  жүйелерде  ақпаратты  қорғаудың   тоериясы,   құру
принципі,  есептеу  әдістері  мен  күтілетін  тиімді  жүйені  бағалау  болып
табылады.

      Пәнді оқу нәтижесінде студенттер:
      •   Ақпаратты   қорғау   объектілерінің    ерекшеліктерін,    олардың
        классификациясын білу, ақпаратты енгізу, шығару, беру,  өңдеу  және
        сақтауң ақпараттық процесін жетілдіру кезінде  ақпаратты  қорғаудың
        әдістері мен тәсілдері туралы көрініс алу.
      • Ақпараттық жүйелердің функционалдауын оптимизациялау үшін ақпаратты
        қорғау әдістерін пайдалану бойынша нақты есептерді  қою  және  шеше
        алу, ақпараттық жүйелерде қауіпсіздік деңгейін бағалау.
      •  ДЭЕМ  қорғау  объектісі  ретінде  білу,  вирустардан   және   ДЭЕМ
        санкцияланбаған кірулерден қорғау жүйелерін білу.
      •  Ақпаратты  қорғау  әдісі  ретінде  қарастыра  отырып,   ақпараттың
        қауіпсіздік теориясының компьютерлік жүйесінің барлық түрлері  үшін
        біркекі туралы көрініс алу.
      • Компьютерлерде файлдарды қорғаудың қазіргі тәсілдерін пайдалану.
      Жазбаша түрде екі межелік  бақылау  алынады,  студенттердің  теориялық
білімі тексеріледі.


      1.3. Курстың мақсаты
      «Ақпараттық қауіпсіздік және ақпаратты қорғау» пәнінің негізгі мақсаты
ақпараттық   жүйелерде   ақпаратты   қорғау   жүйелерін   құрудың    негізгі
теоретикалық негізін және  практикалық  пайдалануын  оқыту  болып  табылады.
Студенттерді деректерді қорғау принциптері, әдістері  мен  тәсілдері  туралы
жүйелендірілген  көрініс  беру,  жобалау  және  эксплуатациялау  үшін  қажет
ақпараттық жүйелерде ақпаратты қорғау бойынша практикалық тәжірибе жинау.
      1.4. Пәнді оқытудың негізгі міндеті — келесі білімдерді алуға болады:

      Пәнді оқыту міндеті: студенттерді ақпаратты қауіпсіз өңдеу мәселесімен
таныстыру,  компьютерлік  жүйелерде  ақпаратты  қорғаудың   тоериясы,   құру
принципі,  есептеу  әдістері  мен  күтілетін  тиімді  жүйені  бағалау  болып
табылады.
      1.5. Курсты өткеннен кейінгі білімі мен дағдысы:

      Пәнді оқу нәтижесінде студенттер:
         •  Ақпаратты  қорғау   объектілерінің    ерекшеліктерін,   олардың
           классификациясын білу, ақпаратты  енгізу,  шығару,  беру,  өңдеу
           және сақтауң ақпараттық  процесін  жетілдіру  кезінде  ақпаратты
           қорғаудың әдістері мен тәсілдері туралы көрініс алу.
         •  Ақпараттық  жүйелердің  функционалдауын   оптимизациялау   үшін
           ақпаратты қорғау әдістерін пайдалану бойынша нақты есептерді қою
           және  шеше  алу,  ақпараттық  жүйелерде   қауіпсіздік   деңгейін
           бағалау.
         • ДЭЕМ  қорғау  объектісі  ретінде  білу,  вирустардан  және  ДЭЕМ
           санкцияланбаған кірулерден қорғау жүйелерін білу.
         • Ақпаратты қорғау  әдісі  ретінде  қарастыра  отырып,  ақпараттың
           қауіпсіздік теориясының компьютерлік  жүйесінің  барлық  түрлері
           үшін біркекі туралы көрініс алу.
         • Компьютерлерде файлдарды қорғаудың қазіргі тәсілдерін пайдалану.


      1.6. Курс пререквизиті:
    • Информатика.
    • Ықтималдықтар теориясы мен матақырыбытикалық статистика.
    • Алгоритмизация және программалау тілдері.
      1.7. Курс постреквизиті:
    • Ақпараттық жүйелерді жобалау.























      2. Пәнді меңгеру бойынша әдістемелік нүсқаулар



                Кесте 2 – Пән мазмұны. Сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу

|№     |Мазмұны                |Сағат саны              |Әдебиеттер              |
|      |                       |Дәр |Тәж |Зерт|СРСП |СРС  |                        |
|1     |3                      |4   |5   |6   |7    |8    |9                       |
|1     |Ақпараттық жүйелерде   |    |    |    |     |     |Герасименко В.А. “Защита|
|      |ақпаратты қорғау       |    |    |    |     |     |информации в            |
|      |мәселесін талқылау.    |2   |-   |1   |3    |3    |автоматизированных      |
|      |Ақпаратты қорғау       |    |    |    |     |     |системах обработки      |
|      |тәсілдерін             |    |    |    |     |     |данных” кн. 1.-М.:      |
|      |классификациялау.      |    |    |    |     |     |Энергоатомиздат.-1994.-4|
|      |Қорғау тәсілдерінің    |    |    |    |     |     |00с                     |
|      |тиімділігін бағалау    |    |    |    |     |     |                        |
|      |принциптері мен        |    |    |    |     |     |                        |
|      |әдістері.              |    |    |    |     |     |                        |
|2     |Қорғау объектілерін    |    |    |    |     |     |Вербицкий О.В.          |
|      |классификациялау.      |    |    |    |     |     |“Вступление к           |
|      |Иілгіш магнитті        |    |    |    |     |     |криптологии”.- Львов :  |
|      |дисктерде, «винчестер» |    |    |    |     |     |Издательство            |
|      |тәрізді сыртқы есте    |4   |-   |2   |6    |6    |научно-технической      |
|      |сақтау құрылғыларында, |    |    |    |     |     |литературы.-1998.-300с. |
|      |дисплейде, баспа       |    |    |    |     |     |                        |
|      |құрылғысында, тартылыс |    |    |    |     |     |                        |
|      |арналарында қорғау     |    |    |    |     |     |                        |
|      |элементтерін           |    |    |    |     |     |                        |
|      |классификациялау.      |    |    |    |     |     |                        |
|3     |Ақпаратты қорғау       |    |    |    |     |     |Галатенко В.А.          |
|      |жүйелерінің жалпы      |    |    |    |     |     |“Информационная         |
|      |анализі мен            |    |    |    |     |     |безопасность”.-М.:      |
|      |классификациясы. Тақ   |4   |-   |2   |8    |8    |Финансы и               |
|      |жиындар теориясының    |    |    |    |     |     |статистика.1997.-158с   |
|      |негізгі көрінісі.      |    |    |    |     |     |                        |
|      |Ықтималдылық-автоматты |    |    |    |     |     |                        |
|      |модельдеудің негізгі   |    |    |    |     |     |                        |
|      |көрінісі. Формальды    |    |    |    |     |     |                        |
|      |емес жүйелер           |    |    |    |     |     |                        |
|      |теориясының негізгі    |    |    |    |     |     |                        |
|      |көрінісі.              |    |    |    |     |     |                        |
|4     |Басқару. Бөгет.        |    |    |    |     |     |С. Симонович, Г. Евсеев |
|      |Маскировка.            |2   |-   |1   |3    |3    |“Новейший самоучитель по|
|      |Регламентация. Талап.  |    |    |    |     |     |работе в Интернете” - М |
|      |Еріксіз көндіру.       |    |    |    |     |     |: “ДЕСС КОМ”, 2000-     |
|      |                       |    |    |    |     |     |528с.                   |
|5     |Вирустардан қорғау.    |    |    |    |     |     |Герасименко В.А. “Защита|
|      |Компьютерлік вирустар  |    |    |    |     |     |информации в            |
|      |классификациясы.       |    |    |    |     |     |автоматизированных      |
|      |Вирусты белсендендіру  |    |    |    |     |     |системах обработки      |
|      |әдістері. Вирустардың  |    |    |    |     |     |данных” кн. 1.-М.:      |
|      |деструктивті әрекеті.  |    |    |    |     |     |Энергоатомиздат.-1994.-4|
|      |Маскировка тәсілдері.  |2   |-   |1   |3    |3    |00с                     |
|      |Вирустың болу симптомы.|    |    |    |     |     |                        |
|      |Басқа қауіпті          |    |    |    |     |     |                        |
|      |программалар.          |    |    |    |     |     |                        |
|      |Антивирустық           |    |    |    |     |     |                        |
|      |құралдардың            |    |    |    |     |     |                        |
|      |классификациясы.       |    |    |    |     |     |                        |
|      |Төмендеңгейлі          |    |    |    |     |     |                        |
|      |редакторлар.           |    |    |    |     |     |                        |
|      |Вирустармен күресудің  |    |    |    |     |     |                        |
|      |перспективті бағыттары.|    |    |    |     |     |                        |
|      |Санкцияланбаған кіруден|    |    |    |     |     |Вербицкий О.В.          |
|      |программалық қамтамасын|    |    |    |     |     |“Вступление к           |
|      |қорғау. Пайдаланушының |    |    |    |     |     |криптологии”.- Львов :  |
|      |идентификациясы мен    |    |    |    |     |     |Издательство            |
|      |аутентификациясы. ДЭЕМ |    |    |    |     |     |научно-технической      |
|      |идентификациясы.       |2   |-   |1   |3    |3    |литературы.-1998.-300с. |
|      |Орындалатын модуль     |    |    |    |     |     |                        |
|      |идентификациясы.       |    |    |    |     |     |                        |
|      |Программаның жасырын   |    |    |    |     |     |                        |
|      |бөлігін пайдалану және |    |    |    |     |     |                        |
|      |санкцияланбаған        |    |    |    |     |     |                        |
|      |көшірулерден қорғау    |    |    |    |     |     |                        |
|      |кезінде ақпаратты      |    |    |    |     |     |                        |
|      |физикалық тасымалдау   |    |    |    |     |     |                        |
|      |ерекшеліктері.         |    |    |    |     |     |                        |
|      |Зерттеуден программалық|    |    |    |     |     |Галатенко В.А.          |
|      |қамтамасын қорғауды    |    |    |    |     |     |“Информационная         |
|      |ұйымдастыру. Отладчик  |2   |-   |1   |3    |3    |безопасность”.-М.:      |
|      |жұмысының спецификалық |    |    |    |     |     |Финансы и               |
|      |ерекшеліктерін         |    |    |    |     |     |статистика.1997.-158с   |
|      |пайдалану. Қорғалған   |    |    |    |     |     |                        |
|      |программалардың        |    |    |    |     |     |                        |
|      |программалау тілдері.  |    |    |    |     |     |                        |
|      |Ашық желілерден        |    |    |    |     |     |С. Симонович, Г. Евсеев |
|      |ақпаратты қорғау.      |    |    |    |     |     |“Новейший самоучитель по|
|      |Интернетке қосылу      |    |    |    |     |     |работе в Интернете” - М |
|      |кезінде ақпараттық     |2   |-   |1   |3    |3    |: “ДЕСС КОМ”, 2000-     |
|      |қауіпсіздікті          |    |    |    |     |     |528с.                   |
|      |қамтамасыз ету: құру   |    |    |    |     |     |                        |
|      |сатылары мен басқару.  |    |    |    |     |     |                        |
|      |Клиент-сервер          |    |    |    |     |     |                        |
|      |архитектурасын қорғау. |    |    |    |     |     |                        |
|      |Деректер базасын       |    |    |    |     |     |                        |
|      |басқару жүйесін қорғау.|    |    |    |     |     |                        |
|6     |Симметриялық           |    |    |    |     |     |Герасименко В.А. “Защита|
|      |криптожүйе.            |    |    |    |     |     |информации в            |
|      |Симметриялық           |4   |-   |2   |6    |6    |автоматизированных      |
|      |криптожүйелер көрінісі.|    |    |    |     |     |системах обработки      |
|      |Подстановка жүйесі.    |    |    |    |     |     |данных” кн. 1.-М.:      |
|      |Гаммалау.              |    |    |    |     |     |Энергоатомиздат.-1994.-4|
|      |Псевдокездейсоқ сандар |    |    |    |     |     |00с                     |
|      |датчигі. Блоктік       |    |    |    |     |     |                        |
|      |шифрлеу стандарттарымен|    |    |    |     |     |                        |
|      |таныстыру.             |    |    |    |     |     |                        |
|      |Ашық кілті бар жүйе.   |    |    |    |     |     |Вербицкий О.В.          |
|      |Ашық кілті бар жүйенің |    |    |    |     |     |“Вступление к           |
|      |теориялық негізі.      |    |    |    |     |     |криптологии”.- Львов :  |
|      |Тасымалданатын және    |4   |-   |2   |6    |6    |Издательство            |
|      |сақталатын деректерді  |    |    |    |     |     |научно-технической      |
|      |қорғау үшін ашық кілті |    |    |    |     |     |литературы.-1998.-300с. |
|      |бар криптожүйелер      |    |    |    |     |     |                        |
|      |алгоритмін пайдалану.  |    |    |    |     |     |                        |
|      |Кілтті бөлу үшін ашық  |    |    |    |     |     |                        |
|      |кілті бар криптожүйені |    |    |    |     |     |                        |
|      |пайдалану.             |    |    |    |     |     |                        |
|7     |Ақпараттық жүйелерде   |    |    |    |     |     |Галатенко В.А.          |
|      |қауіпсіздік деңгейін   |    |    |    |     |     |“Информационная         |
|      |бағалау әдістері.      |    |    |    |     |     |безопасность”.-М.:      |
|      |Бақылау және ақпаратты |2   |-   |1   |3    |3    |Финансы и               |
|      |қорғау бойынша         |    |    |    |     |     |статистика.1997.-158с   |
|      |ұйымдастыру шаралары.  |    |    |    |     |     |                        |
|      |Ақпаратты қорғау       |    |    |    |     |     |                        |
|      |бойынша құқықтық       |    |    |    |     |     |                        |
|      |шаралар. Ақпаратты     |    |    |    |     |     |                        |
|      |қорғаудың техникалық   |    |    |    |     |     |                        |
|      |құралдары.             |    |    |    |     |     |                        |
|      |Барлығы:               |30  |0   |15  |45   |45   |                        |



      3. Пәнді меңгеру бойынша әдістемелік нүсқаулар

      Бұл курсты меңгеру кезінде  студент  дәріске,  практикалық  сабақтарға
міндетті түрде қатысу.  Егер  студент  өз  бетімен  меңгере  алса,  ОБСӨЖ-ге
қатысуы міндетті емес.  Дәрісті  меңгергеннен  кейін,  практикалық  тапсырма
орындалу керек.  ОбСӨЖ-ді  оқытушы  көмегімен  немесе  өз  бетімен  орындап,
уақытында тапсыру керек. Өздік жұмысты  орындау  барлық  менгерген  материал
негізінде  студент  өз  бетімен  орындайды,  көрсетілген   уақытта   тапсыру
міндетті.




      4. Курс форматы

      Межелік бақылауға сабаққа қатысуы, ағымдағы және үй  жұмыстары,  тақта
алдында жауап беруі, орынында жауап беруі және бақылау жұмыстарын  уақытында
тапсыруы кіреді.  Әрбір  дәрістік  сабақта  5-7  негізгі  ұғымдарды  меңгеру
қажет.
      Қортынды бақылау барлық  бақылауды  қамтиды:  Емтихан  бағасы  межелік
бақылау (40%) және аралық аттестация қортындысын (емтихан – 60%) қамтиды  да
 100% құрайды.
      ОБСӨЖ тақырыптары бойынша бақылау жұмыстары орындалады.









      5. Курс саясаты

      Келесі талаптар:
  ❑  дәріске,  СТС  және  ОБСӨЖ  міндетті  түрде  қатысу.  Егер  қандай  да
    себептермен студент сабақты босатқан болса, сол  күні  сабақта  өтілген
    материалға өзі жауапты болады.
  ❑ Сабақ үстінде ұялы телефонды өшіріп қою қажет.
  ❑  Сабақты  жүйелі  түрде  бұзып,  тәртіп  бұзған  студент   аудиториядан
    шығарылады, немесе барлық курс үшін "қанағаттанарлықсыз" баға қойылады.
  ❑ СТС және үй тапсырмаларын орындау міндетті
  ❑ Бақылау жұмыстары міндетті түрде орындалып, аталған уақытта  тапсырылуы
    қажет. Кешіктіріліп өткізілген  жұмыс  автоматты  түрде  төмен  бағамен
    бағаланады.
  ❑  Көшіру   орын   алғанда   студент   аудиториядан   шығарылады   немесе
    "қанағатанарлықсыз" баға қойылады.
































































      6. Баға қою саясаты
                                         Кесте 3 – Семестр бағаларын есептеу
|Апта     |Бақылау түрі                         |Балл             |Ескерту    |
|2        |Зертханалық сабақ                    |15               |           |
|         |ОБСӨЖ                                |10               |           |
|3        |Зертханалық сабақ                    |10               |           |
|         |СӨЖ                                  |20               |           |
|4        |Зертханалық сабақ                    |15               |           |
|         |ОБСӨЖ                                |10               |           |
|5        |Зертханалық сабақ                    |10               |           |
|         |СӨЖ                                  |20               |           |
|6        |Зертханалық сабақ                    |15               |           |
|         |ОБСӨЖ                                |10               |           |
|7        |Зертханалық сабақ                    |15               |           |
|         |ОБСӨЖ                                |10               |           |
|         |СӨЖ                                  |20               |           |
|         |Межелік бақылау                      |80               |           |
|1-7 апталарда оқу нәтижесі бойынша             |300              |           |
|8     |Зертханалық сабақ                       |0                |           |
|9     |Зертханалық сабақ                       |15               |           |
|      |ОБСӨЖ                                   |10               |           |
|10    |Зертханалық сабақ                       |10               |           |
|      |СӨЖ                                     |20               |           |
|11    |Зертханалық сабақ                       |15               |           |
|      |ОБСӨЖ                                   |10               |           |
|12    |Зертханалық сабақ                       |10               |           |
|      |СӨЖ                                     |20               |           |
|13    |Зертханалық сабақ                       |15               |           |
|      |ОБСӨЖ                                   |10               |           |
|14    |Зертханалық сабақ                       |15               |           |
|      |СӨЖ                                     |10               |           |
|15    |Зертханалық сабақ                       |15               |           |
|      |ОБСӨЖ                                   |10               |           |
|      |СӨЖ                                     |20               |           |
|      |Межелік бақылау                         |80               |           |
|8-15 апталарда оқу нәтижесі бойынша            |300              |           |
|Емтихан нәтижесі                               |400              |           |
|Академиялық период бойынша баллдар саны        |1000             |           |














      7. Әдебиет
                             негізгі әдебиеттер
      1. Герасименко В.А. “Защита информации в  автоматизированных  системах
обработки данных” кн. 1.-М.: Энергоатомиздат.-1994.-400с.
      2. Вербицкий О.В. “Вступление к криптологии”.-  Львов  :  Издательство
научно-технической литературы.-1998.-300с.
      3.  Галатенко  В.А.  “Информационная  безопасность”.-М.:   Финансы   и
статистика.1997.-158с.
      4. Журнал “Домашний компьютер”- № 10, 2001 год.
      5.  С.  Симонович,  Г.  Евсеев  “Новейший  самоучитель  по  работе   в
Интернете” - М : “ДЕСС КОМ”, 2000- 528с.
      6.  С.  Симонович  “Информатика  для  юристов  и  экономистов”   М   :
“ИнфокомПресс”, 2001 год.
                             ҚОСЫМША ӘДЕБИЕТТЕР
1. Сяо Д., Кэрр Д., Мэдник С. Защита ЭВМ. –М.: Мир,1982
2. Технологии электронных коммуникаций. т.34: Интегральная безопасность
   информационно-вычислительных и телекоммуникационных сетей –М.:
   Экотрендз,1993
3. Труды института инженеров по электротехнике и радиоэлектронике. Малый
   тематический выпуск. Защита информации. /  Пер. с англ., т.76, №5,  – М.:
   Мир,1988
4. Грушко А.А., Тимонина Е.Е. Теоретические основы защиты информации. –М.:
   Яхтсмен, 1996 -192 с.
5. Теория и практика обеспечения информационной безопасности./ Под ред. П.
   Д. Зегжды –М.: Яхтсмен, 1996


Пәндер