Файл қосу

Молекулалық биология



                    ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ
                              БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
               ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ

                                    [pic]


                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ




                     “Молекулалық бИология” пәні бойынша

                        ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК БАҒДАРЛАМАСЫ
                                 (СИЛЛАБУСЫ)

                       5В011300«Биология» мамандығының



















                                Семей – 2012
Құрастырған: доцент м.а.___________Садыкова Р.А.

Жалпы биология кафедрасының отырысында бекітілген.
Хаттама № ___  «___ » ____ 20_____ж.

Кафедра меңгерушісі б.ғ.к.____________Қалиева С.Қ.

Жаратылыстану ғылымдары факультетінің Оқу-әдістемелік кеңесімен
мақұлданған.
Хаттама № ___  «___ » ____ 20____ж.

Факультеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы
б.ғ.к., доцент_________Абдишева З.В.







































                     Пәннің оқу бағдарламасы – SYLLABUS

1.Оқытушы туралы мәлімет: Садыкова Р.А. И.о.доцента  кафедры общей
биологии; место нахождения кафедры – корпус №3, факультет естественных
наук, ауд. 227.

2.Пән бойынша мәлімет:
Пән атауы: Молекулалық биология
Кредит саны  - 2 (90сағат)
Өтетін орны: СМПИ №3 оқу ғимараты,  сабақ кестесіне сәйкес дәріс

|Курс|Семе-стр                    |Кредит                          |Дәріс,   |
|    |                            |                                |сағат    |
|1   |Кіріспе.Молекулалық биология|Нуклеин қышқылдарды зерттеу     |2        |
|    |пәнінің маңызы,             |жолындағы бихимиялық            |         |
|    |тарихы.Жасуша эволюциясы.   |жетістіктер. Молекулалық        |         |
|    |                            |биология пәнінің маңызы, тарихы |         |
|    |                            |                                |         |
|    |                            |                                |         |
|    |Нуклеин қышқылдарының       |Нуклеин қышқылдарының           |         |
|2   |биологиялық мәні.           |компоненттері структура ДНК.    |2        |
|    |                            |Уотсона-Крик моделі.            |         |
|    |                            |                                |         |
|    |                            |                                |         |
|    |Репликацияның молекулалық   |Нуклеин қышқылдарының           |2        |
|3   |механизмдері.               |генетикалық ақпаратты тасымалдау|         |
|    |                            |зат ретіндегі ролі.             |         |
|    |                            |ДНК репликацисының сызбасы.     |         |
|    |                            |                                |         |
|    |Транскрипцияның молекулалық |аРНК матрицалық тузілу          |         |
|4   |механизмдері. РНҚ-нің       |ерекшеліктері. РНК-полимераза   |2        |
|    |матрицалық түзілуі.         |молекуласының қызмет атқаруға   |         |
|    |                            |байланысты құрылымының          |         |
|    |                            |ерекшелігі.                     |         |
|    |Белок биосинтезі.           |                                |         |
|5   |                            |Белок биосинтезі кезеңдері:     |         |
|    |                            |инициация, элонгация және       |2        |
|    |                            |терминация.                     |         |
|    |                            |Генетикалық ақпараттың нәруыздық|         |
|    |                            |тізбекке ауысуы. Транспорттық   |         |
|    |                            |және ақпараттық РНК.            |         |
|    |                            |                                |         |
|    |Рибосома құрылымы және      |Рибосоманың морфологиясы.       |         |
|    |трансляция.                 |Рибосомалық нәруыздар.          |         |
|6   |                            |                                |         |
|    |                            |                                |1        |
|    |                            |Геннің нәзік құрылымының        |         |
|    |Геннің нәзік құрылымы.      |талдауы. Оперон жүйесі.         |         |
|    |                            |                                |         |
|7   |                            |Кодондардың құрылымы.           |1        |
|    |Генетикалық код.            |Генетикалық кодтың негізгі      |         |
|8   |                            |қасиеттері.                     |         |
|    |                            |                                |         |
|    |                            |Мутагенді факторлар. НҚ         |1        |
|    |Мутациялардың молекулалық   |эволюциясы                      |         |
|9   |негізі. НҚ эволюциясы       |.                               |         |
|    |                            |                                |         |
|    |                            |                                |1        |
|    |Нуклеин қышқылдарының       |Молекулалық биологияның зерттеу |         |
|    |тасымалдануының молекулалық |объектісі ретінде               |         |
|10  |механизмдері. Плазмидтер.   |микроорганизмдерді пайдалану.   |         |
|    |Гендік инженерияның         |Плазмидтерді жіктеу.            |         |
|    |жетістіктері мен міндеттері.|Гендік инженерияның қалыптасуы  |1        |
|    |                            |және жетістіктері мен           |         |
|    |                            |міндеттері.                     |         |
|    |                            |                                |         |
|    |                            |Барлығы :                       |         |
|    |                            |                                |         |
|    |                            |                                |15 с.    |


Зертханалық  тақырыптардың тізімі
|№     |Сабақ  тақырыбы  және қысқаша мазмұны                |Сағат саны    |
|1     |Нуклеин қышқылдарының биологиялық мәні.              |2             |
|      |                                                     |              |
|      |ДНК  құрылымы және зерттеу әдістері.                 |              |
|      |                                                     |              |
|2     |Репликацияның молекулалық механизмдері               |2             |
|      |                                                     |              |
|3     |Транскрипцияның молекулалық механизмдері. РНҚ-нің    |2             |
|      |матрицалық түзілуі.                                  |              |
|      |                                                     |              |
|4     |Белок биосинтезі. Рибосома құрылымы.                 |2             |
|      |                                                     |              |
|5     |Ген табиғаты. Ген қызметтерін реттеу.                |2             |
|      |                                                     |              |
|6     |Генетикалық код. Кодтың қасиеттері. Геннің тузілуі.  |2             |
|      |                                                     |              |
|7     |Мутациялардың молекулалық негізі. НҚ эволюциясы      |2             |
|      |Мутацияларды жіктеу.                                 |              |
|      |                                                     |              |
|8     |Нуклеин қышқылдарының тасымалдануының молекулалық    |1             |
|      |механизмдері.                                        |              |
|      |                                                     |              |
|      |Барлығы :                                            |15 с.         |

Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тапсырмалар
|№  |Тақырыптың мазмұны           |Дайындау  |Сағат    |Есеп    |Тапсыру     |
|   |                             |түрі.     |саны     |беру    |мерзімі     |
|   |                             |          |         |түрі    |            |
|1  |НҚ  денатурация және         |жазбаша,  |         |        |            |
|   |молекулалық  гибридизация    |конспект  |10с.     |ауызша  |I-          |
|   |әдістері. Грифитс, Эвери,    |          |         |        |аттестацияға|
|   |Мак-Карти, Херши және Чейз   |          |         |        |дейін       |
|   |еңбектерінің маңызы.         |          |         |        |            |
|   |                             |          |         |        |I-          |
|2  |Эукариоттардағы сплайсинг.   |жазбаша,  |10с.     |ауызша  |аттестацияға|
|   |Транскрипция ингибитолары.   |конспект  |         |        |дейін       |
|   |                             |          |         |        |            |
|3  |Трансляция ингибиторлары.    |          |         |        |            |
|   |Белок молекулаларының        |жазбаша,  |10с.     |        |I-          |
|   |конформациясын зерттеудің    |конспект  |         |ауызша  |аттестацияға|
|   |химиялық тәсілдері.          |          |         |        |дейін       |
|4  |Эукариоттардағы генетикалық  |жазбаша,  |10с.     |ауызша  |I-          |
|   |құрылым. Генетикалық кодтың  |конспект  |         |        |аттестацияға|
|   |пайда болуы мен эволюциясы.  |          |         |        |дейін       |
|   |                             |          |         |        |            |
|   |Мутатор және антимутатор     |          |         |        |            |
|5  |гендер. Көшпелі гендер.      |жазбаша,  |         |        |            |
|   |Мутабильді гендер. Мутацияның|конспект  |10с.     |ауызша  |ІI-         |
|   |қолданбалы маңызы.           |          |         |        |аттестацияға|
|   |                             |          |         |        |дейін       |
|   |Микроорганизмдердегі         |          |         |        |            |
|   |рекомбинация. Плазмидтер,    |          |         |        |            |
|6  |эписомалар, профагтардың ген |жазбаша,  |10с.     |ауызша  |ІI-         |
|   |инженериясындағы маңызы.     |конспект  |         |        |аттестацияға|
|   |Рекомбинантты ДНҚ-ны жасау   |          |         |        |дейін       |
|   |принциптері.                 |          |         |        |            |
|   |                             |          |         |        |            |
|   |                             |          |         |        |            |
|   |                             |          |         |        |ІI-         |
|   |                             |          |         |        |аттестацияға|
|   |Барлығы:                     |          |         |        |дейін       |
|   |                             |          |60 с.    |        |            |
|   |                             |          |         |        |            |
|   |                             |          |         |        |            |
|   |                             |          |         |        |            |

                     «Молекулалық биология» пәні бойынша
            оқу – әдістемелік әдебиетімен қамтамасыз ету картасы

|№   |Оқу - әдістемелік әдебиеттер       |Әдебиеттер |Студенттер  |Қамтамасыз |
|    |                                   |саны       |саны        |етілу %-зы |
|Негізгі                                                                     |
|1   |Албертс Б., Брей Д. Молекулярная   |2          |4           |           |
|    |биология клетки, М., 1986 г.       |           |            |           |
|2   |Ашмарин А.Н. Молекулярная биология |10         |4           |           |
|    |, Л., 1977 г.                      |           |            |           |
|3   |Алиханян С.И. Современная генетика.|3          |4           |           |
|4   |Браун А.Д., Фадеева м.Д.           |2          |4           |           |
|    |Молекулярные основы жизни. М., 1970|           |            |           |
|    |г.                                 |           |            |           |
|5   |Инге-Вечтомов С.Г. Введение в      |3          |4           |           |
|    |молекулярную генетику.М., 1983 г.  |           |            |           |
|6   |Степанов В.М. Молекулярная         |1          |4           |           |
|    |биология. Структура и функции      |           |            |           |
|    |белков. М. 1996 г.                 |           |            |           |



[pic]
3.СӨЖ   және    СОӨЖ    тапсырмаларын    орындауға    әдістемелік    нұскау.

Негізгі талаптар:
1.    Жазып  отырған  тақырыптан  алшақтамай,  оның  мазмұнын  нақты   ашуға
талпыну.
2.   Артық баяндау, қажетсіз дәлелдемелер мен көп сөзділікке жол бермеу.
3.    Міндетті түрде жоспар болуы және тақырып мазмұнын  жоспарға  сай  рет-
ретімен жүйелі баяндауы кажет.
4.   Жұмыс түсінікті, мағыналы, орамды тілмен жазылуы тиіс.
5.    Барлық айтылған ойды жинақтап, тұжырымдап, тиісті қорытынды жасау.
3.1.Реферат жазуда не ескеріледі?
1.Таңдап   алған   рефераттың   тақырыбына   қатысты    студент    кішігірім
зерттеулер  жасайды.  Студент  осы   алғашқы   ғылыми   жұмысқа   байланысты
мәселелерге орай қажетті әдебиеттерге шолу жасаудан бастайды.
2. Керек жағдайларда оқытушымен кездесіп, керекті кеңестеп алғаны абзал.
3.   Реферат     жазуда     студент     негізгі     мәселені      ажыратуға,
тақырыптардың   өзара сабақтастығын тануға дағдыланады.
4.  Фактілер,  фактілік  материалдарды  ірікгеу  және   жинақтау   негізінде
таблицалар, графиктер, схемалар жасалады.
5.  Пайдаланған    деректер,     материалдар,     әдебиеттердің     тізімін,
қайдан   алғанын (сілтеме) қайда,  қашан,  қандай  баспадан  жарық  көргенін
көрсетуі қажет.
6. Студенттің жазған рефераты  аудиторияда талқыланады.  Ең алдымен  оқытушы
қысқаша   реферат    тақырыбымен,     негізгі     идеясымен     таныстырады.
Тақырыпты  зерттеуші  студент  реферат   мазмұнын   аудиторияда   баяндайды,
сұрақтарға жауап береді.
      Жұмыстың  мұндай  түрі,  формасы,   нұсқасы   студенттердің   танымдық
белсенділігін арттырып, алдағы ізденіске құлшындырады.

Рефератты талқылау — шығармашылық жұмыстың бір  көрінісі,  яғни  білімділік,
қызығушылық тұрғысынан және төрбиелік мән-мазмұны  зор  әрекет,  жұмыс.  Бұл
кезде сөйлеушілер негізгі мәселеден ауытқымай, нақты,  тұжырымды  ой  айтуға
көңіл бөлуі тиіс.

Рефератты талқылып, қорытындысын шығару — маңызы зор  жауапты  сәт,  белгілі
бір тақырып төңірегінде ғылыми  дәйекті  тұжырымдар  жасап  үйрену.  Соңында
оқытушы реферат жазған студенттін,  пікір  айтушылардың  сөздерін  жинақтап,
қажетті  толықтырулар  енгізеді,  мәселенің  түсініксіз  тұстарын   анықтап,
түзетулер жасайды, толыктырады, өзгертеді.
3.2.   Студенттердін   өздік   жүмыстарды   орындауларына   жалпы   кеңестер
(нұсқаулар)
1.     Өздігінен  білім  алу  үшін,  алдымен  сол  жұмысқа   қажетті   нақты
дағдыларға (іштей жылдам   оқи   білу,   библиографиялық  дағдылар,    түрлі
  анықтама  әдебиеттерді пайдалана білу, оқығандарды жазып  алу  т.б.  )  ие
болу керек.
2.    Біліммен    жемісті    шұғылдану    қолайлы    жағдайларды     (уакыт,
   орын,   тиісті әдебиеттер мен құралдардың болуы  т.б.)  керек  етеді,  ең
дұрысы кітапханаларда, оқу залдарында біліммен шұғылдануға дағдылану.
3.   Өздігінен білім алатын адам  нені  оқитынын  анық  біліп,  ол   жұмысты
белгілі жоспармен, жүйемен жасауы керек.
4.    Алғашқы кезде оқытушылардан,  тәжірибелі  адамдардан,  кітапханалардан
ақыл-кеңес алудың пайдасы зор.
5.    Өздігінен білім алу жұмысын  асықпай,  көп  үзіліс  жасамай  жүргізген
жөн.
6.   Оқыған материалды  мұқият  ұғатындай  етіп  ұғып,  түсінбеген  жерлерді
қалдырмай, қайталап оқып, оның негізгі жақтарын жазып алу қажет.
7.    Анықтама  әдебиеттерді,  энциклопедияларды,  түрлі  сөздіктерді   қоса
пайдаланып отыру керек.
Студенттердің  өздік жұмыстарын ұйымдастыруға қойылатын талаптар.
•     Жұмыстың көлемін шамадан тыс асырмай,  оның  сапасын  арттыруға  көңіл
аудару;
•     Студенттердің өздік жұмысын  оқу  жұмысының   басқа  түрлерімен  дұрыс
ұштастыра білу;
•     Студенттердің дербестігін  арттырып,  өзіндік  білім   алу   қабілетін
жүйелі түрде дамыту;
•     Өзіндік жұмыстың мазмұнына күнделікті өмірден  алынған  материалдарды,
хабарларды енгізу;
•     Студенттерді табиғат пен қоғам дамуының жалпы  заңдылықтарын,  сонымен
қатар нақты фактілер мен құбылыстарды өздігінен талдап түсінуге үйрету;
•       Студенттердің   алған   білімдерін   іс   жүзінде   қолдана   білуте
дағдыландыру;
•     Студенттерді оқу жұмысына шығармашылық тұрғыдан  қарауға,  әр  уақытта
дербес және белсенді әрекет жасауға баулу;
•   Студенттердің    өздігінен    дербес    жұмыс    істеу,    еңбек     ету
дағдыларын қалыптастыру.
 4. Студенттің жұмыс жоспары
Курс саясаты:
      Барлық  тапсырамаларды  көрсетілген  уақытында  өткізу  қажет.  Барлық
тапсырмаларды қабылдап  алу  емтиханға  7  күн  қалғанда  аяқталады.  Барлық
тапсырманы  өткізбеген  студенттер  емтиханға  кіргізілмейді.  Жұмысты   кеш
тапсырсаңыз:  қосымша  тапсырма  беру  арқылы  жұмыс  көлемін   ұлғайтылады;
Емтиханға келмесеңіз: орынды себеп болса,  бұрынғы  орындалған  жұмыстарыңыз
есепке алынады; орынсыз себеп болса, тапсырманы орындауыңыз қажет  және  осы
мәселеге қатысты институт саясаты есепке алынады. Әрбір  тақырыпты  қайталау
және  өтеу  міндетті.  Өтілген  материалды  меңгеру  деңгейі   тест   арқылы
тексеріледі.  Тест   алыдын   ала   ескертілмей   өткізіледі.   Аудиториялық
сабақтарды босатпау, кешікпеу міндетті. Себепсіз сабақтан қалсаңыз:  қосымша
шығармашылылық  жұмыс  беріледі  (реферат,  көркем  мәтінге  талдау   т.б.);
Сабаққа екі рет кешігу бір рет сабақ босатылғанға теңгеріледі.
Кеңестер: оқу үрдісінде, қарым-қатынаста  компетентті  болыңыз;  топта  және
оқытушылармен ашық, сыпайы, шыншыл болыңыз; оқу процесіне  белсенді  қатысу,
топпен жұмыс істей білуіңіз керек; тапсырманы шығармашылылықпен орындаңыз.
Курсқа қойылатын  талаптар.  Курсты  толықтай  игеру  мақсатында  студенттер
қойылған талаптарды орындаулары тиіс.
Сабаққа қатысу: дәріс және тәжірибелік  сабақтарға  міндетті  түрде  қатысу.
Егер студент белгілі бір себептер мен  сабаққа  қатыса  алмаса,барлық  өткен
материалдар бойынша жауап беру тиіс.
Тәртіп: сабақ үстінде үнемі тәртіп  бұзған  студент  аудиториядан  шығарылып
жіберіледі және барлық курс бойынша «қанағаттанғысыз» бағасы қойылады.
Бақылау  жұмыстары:  бақылау  жұмысын  студент   міндетті   түрде   орындап,
белгіленген уақытта тапсыруы тиіс.
Межелік бақылау: межелік бақылау қорытындысы  студенттің  сабаққа  қатысуын,
өздік жұмысты уақытында орындауын, сабақта ауызша және жазбаша  түрде  жауап
беруін ескере отырып қойылады.
Емтихан:  емтихан барлық студенттер үшін тестік жүйе негізінде  жүргізіледі.
Тестің  әрбір нұсқасы 60 сұрақтан тұрады.










































































Пәндер