Файл қосу

Ветеринариялық фитотерапия



            ҚАЗАҚСТАН  РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ
                МИНИСТІРЛІГІ СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНЫҢ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ
  МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ | |
|3 дәрежелі СМЖ құжаты            |ПОӘК          |ПОӘК 042. 18-24. 1. 01/02-2014 |
|«Ветеринариялық фитотерапия»     |№ 1 басылым   |                               |
|пәнінің студенттерге арналған оқу|11.09.2014ж.  |                               |
|әдістемелік бағдарлама кешені    |              |                               |






























          5В120100 «Ветеринариялық  медицина» мамандығына арналған
                    «Ветеринариялық фитотерапия»  пәнінің
                           ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ








                      СТУДЕНТТЕР ҮШІН ПӘН БАҒДАРЛАМАСЫ




















                                    Семей
                                    2014

                                                         Алғы сөз

         1 ҚҰРАСТЫРЫЛҒАН
    Құрастырушылар:ТойкинаГ.Н., ветеринария ғылымдарының  кандидаты,  Семей
қаласының Шәкәрім   атындағы  мемлекеттік   университетінің  «Ветеринариялық
медицина» кафедрасының профессоры м. а.
    Біләлов Е.Е.,   ветеринария  ғылымдарының  кандидаты   Семей  қаласының
Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік   университетінің  «Ветеринариялық  медицина»
кафедрасының аға оқытушысы

                                                           «28»  08  2014 ж.


            2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

      2.1 Семей  қаласының Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік   университетінің
«Ветеринариялық медицина» кафедрасының отырысында
«03» 09  2014 жыл, № 1 хаттама.

Кафедра меңгерушісі, доцент м.а.
С.Тусупов



      2.2Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік бюросының отырысында

« 09 » 09     2014     жыл, № 1 хаттама


Төрайымы
             Г.Джаманова



            3 БЕКІТІЛДІ


Университеттің  оқу-әдістемелік  кеңесінің  отырысында  шығаруға
мақұлданған  және  ұсынылған.
« 11 » 09   2014     жыл, №  1 хаттама




ОӘК төрайымы, ОӘЖ проректоры              Г. Искакова





      4 АЛҒАШҚЫ ЕНГІЗІЛУІ






                                   Мазмұны
1  Жалпы ережелер
2  Сабақ түрлері бойынша пәннің мазмұны және сағаттарын бөлу
3  Пәнді оқу бойынша әдістемелік ұсыныстар
4  Пәннің форматы
5  Пәннің саясаты
6  Баға қою саясаты
7  Әдебиет
      1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР


       1. Оқытушы және пән туралы жалпы мәліметтер
      Тойкина Г.Н.,  ветеринария  ғылымдарының  кандидаты,  Семей  қаласының
Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік   университетінің  «Ветеринариялық  медицина»
кафедрасының профессоры м. а.;
      Біләлов  Е.Е.,  ветеринария  ғылымдарының  кандидаты  Семей  қаласының
Шәкәрім    атындағы    мемлекеттік       университетінің     «Ветеринариялық
медицина»    кафедрасының  аға оқытушысы;
      Байланыс ақпараты- тел. 53-19-20, № 6 оқу ғимараты, кабинет 4;
      Сабақ өткізу орны- аудиториялар  203, 207, 208
      Пәннің атауы «Ветеринариялық фитотерапия»;
      Кредиттің саны – 3;


       2. Пәннің мазмұнының қысқаша сипаты:
      «Ветеринариялық  фитотерапия»   пәні   –   ветеринариялық   практикада
қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен  өсімдік  текті  (фитопрепарат)  дәрілік
шикі   заттардың   ботаникалық   фармако-биологиялық   және   ветеринариялық
мақсаттағы  қолдану  сипаттамасын   түсініп,   олардың    формаларын   істеп
көрсетудің ережелері  мен  әдіс-тәсілдерін  үйретіп  және   оны  жануарларға
қолданудағы дәрілік заттың организмге әсер етуін  бағалауды оқытады.
      Пәннің оқытылуы негізінен – фитофармакологиялық қағида негізі  бойынша
оқытылып, фармакодинамикалық,  фармакокинетикалық  және   дәрілік  заттардың
организмдегі биотрансформациялануы заңдылықтарын түсіндіре  отырып,  дәрілік
заттың химиялық және физикалық қасиеттеріне сәйкес әсер ету механизмін  жан-
жақты  түсіндіреді.  Сонымен   қатар   дәрілік   өсімдіктердің   медициналық
мақсаттағы  пайдалану  классификациясымен   таныса   отырып,   сол   дәрілік
өсімдіктерді   ветеринариялық   практикада   қолданылу    ықтималдығын    да
қарастыруды көздейді. Пән  ветеринар  дәрігері  мамандығын  қалыптастырудағы
терапевтикалық білім беретін пән болып есептеледі  сонымен  қатар,  мамандық
этикасы мен деонтологиялық қағиданы сақтауға тәрбиелейді.


      1.3 Пәнді оқудың мақсаты:
       Дәрілік өсімдіктердің пайдаланылатын  шикі  затына  байланысты  жинау
мерзімі мен таныстыра отырып, ондағы биологиялық пайдалы  заттардың  түзілу,
сақталу жағдайлары және нақтылы бір ауруларға байланысты  емдік,  алдын  алу
мақсатында қолдану талаптарымен ғылыми теориялық  және  іс  жүзінде  танысу.
Дәрілік препарат әзірленетін өсімдік шикі затындағы биологиялық  әсер  етуші
затқа ветеринариялық негізде сипаттама бере алуды және  дәрілік  препараттар
анализін жасаудың дағдысын қалыптастыру.
      Дәрілік  өсімдік  шикі   затының   сапасын   айғақтайтын   нормативтік
техникалық  құжаттарымен  танысып  пайдаланудағы   биологиялық   негіздемені
түсіне  отырып  қазіргі  уақытта  медициналық  және  ветеринариялық   салада
дәрілік өсімдіктердің кеңінен пайдалануындағы басты алғы  шарттарды  түсіну.
Сондай-ақ Қазақстан  Республикасының  «Қызыл  кітабы»  реестріне  енгізілген
дәрілік өсімдіктердің таралу түрімен оны қорғау талаптары туралы оқу.
      Сонымен  қатар  дәрілік  өсімдіктерді  аула  жағдайында  өсіруді  және
дәрілік  препарат  ретінде  пайдалану  жолдарын  дәріптеу   арқылы   адаммен
қоғамның табиғатқа деген аяулы көзқарасын қалыптастыру болып табылады.


       1.4 Пәнді оқудың міндеттері:
         - Фармакогност ұйғарымы негізінде дайындалынатын дәрілік препаратты
(тұнба,  тұндырма,  қайнатпа  және  экстрактілер  т.б)  аурудың  пайда  болу
себептері мен патогенездік ерекшеліктеріне  байланысты  қолданудағы  дәрілік
заттар әсерінің жалпы заңдылықтары,  фармакодинамика  мен  фармакокинетикасы
және   дәрілік   заттардың   биотрансформациялануына   сәйкес    әсер    ету
механизмдері,  дәріні  организмге  енгізу,  және   оның   бөліну   жолдарын,
токсикологиялық мәселелерін  және  жануарлар  организміндегі  физиологиялық-
биохимиялық үрдістердің қалыпты жағдайда жұмыс істеуіне  дерттің  ары  қарай
ұласпауына қатысты мәселелерді түсіну;
       - Дәрілік заттардың  әсер  ету  механизмін  дәрілік  заттар  әсерінің
нысаналарындағы биохимиялық  үрдістер  салдарынан  туындайтын  физиологиялық
құбылыстарды фармакотерапиялық тұрғыда ұғу;
      - Организмге дәрілік заттарды енгізуден туындайтын  –  физиологиялық,
және физикалық кереғарлықтардың болу немесе орын алу ықтималдығын теориялық-
практикалық тұрғыдан  ұға  отырып,  іс  жүзінде  көрсетілетін  іс  шараларды
толықтай меңгеру болып табылады.

      1.5  Пәнді  оқытудың  нәтижесінде  білім  алушы  келесідей  талаптарды
түсінуге, ұғып алуға, білуге және игеруге міндетті:
      - дәрілік өсімдіктің ботаникалық морфологиялық сипаттамасын, таралуын,
дәрілік зат дайындауын жән қолданылу әдістерін түсінуге;
           -  дәрілік өсімдіктерді пайдаланудың келешектік болашағын ұғу;
           -  дәрілік өсімдіктердегі биолгиялық заттың түзілу  мерзімдеріне
             сәйкес
жинау және сақтау, кептіру жолдарын меңгеру;
           -  дәрілік өсімдіктер  туралы  ғылыми  мәлімдемелік  жинақтармен
             және
гербарийлермен жұмыс істеп сипаттауды білу;
           -    өсімдік   құрамындағы    биологиялық    затқа    байланысты
             терапевтикалық қасиеттерін түсініп игеру;
           -  дәрілік өсімдіктерді ветеринария саласында  қолданудың  заңды
             ережелерін біліп түсіну;
           -   әзірленген  дәрілік   препараттың   терапевтикалық   әсерлік
             механизмін  сыртқы  ортада  сынау  тәжірибе  жасау  тәсілдерін
             (мысалы- қоректі ортадағы бактерицидтік, лизистік қасиеттеріне
             іс жүзінде көз жеткізу) білу;
           - дәрілік өсімдіктер туралы ғылыми дәйектемелік ақпарат алу үшін
             пайдаланатын ғылыми және кәсіби  әдебиеттермен  жұмыс  істеуді
             үйрену;
           -  ветеринария  саласында  қолданылатын  дәрілік   өсімдіктердің
             ішінен белгілі бір ауруға қажеттісін таңдап алуды меңгеру;
     - дәрілік өсімдік затының атын және құрылымдық формуласын  шипа
ұсынымда дұрыс көрсете алу;
  - дәрілік заттардың қасиетін және  сақталу ережелерін меңгеру;
       -организмнің физиологиялық және  патологиялық жағдайларындағы дәрілік
зат   әсерінің     ерекшеліктерін,   олардың    сипаттамасын,    әсер    ету
механизмін,  қолдануға болатын және болмайтын  жағдайларын ұғу;
        -  дәрілік  өсімдік  шикі  затын  дайындаудағы   жаңа   аспаптармен,
құралдармен   жұмыс істеудегі техникалық қаупсіздікті сақтау;
           -  пәнді жан-жақты   теория  жүзінде   білу;
         -  Малдың  физиологиялық  жағдайына,  жасына,  жынысына,  салмағына
байланысты дәрілік заттарды  тағайындау,   олардың   концентрациясын   білу,
әртүрлі  ауруларға  қолданылуы,   шипа  ұсыным,    белгілі     бір   формада
дайындау,    оларды    ауруды    емдеу   үшін   қолданғандағы    нәтижелерін
шығарып, тұжырымдамаларды дұрыс пайдалану дағдыларын үйрену.



      1.6 Курстың пререквизиттері:

      1.6.1 Малдәрігерлік латын  терминологиясы
      1.6.2 Биологиялық-химия
      1.6.3 Аналитикалық және физколоидтық химия.
      1.6.4 Жануарлардың патологиясы.
      1.6.5 Микробиология,  вирусология



      1.7 Курстың постреквизиттері:

           1.7.1 Індеттану және індеттік аурулар;
          1.7.2 Паразитология және инвазиялық аурулар;
          1.7.3 Жануарлардың азықтардан улануы.


      2 ПӘН МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫҢ  РЕТТЕЛУІ
                                                                     Кесте 1
|№   |Тақырыптың аталуы                       |Сағаты              |Әдебиет|
|р/с |                                        |                    |тер    |
|    |                                        |Дәр|Тәж|Зер|БОӨ|БӨЖ|       |
|    |                                        |іс |іри|тха|Ж  |   |       |
|    |                                        |   |бе |на |   |   |       |
|1   |2                                       |3  |4  |5  |6  |7  |8      |
|Модуль 1 Ветеринариялық фитотерапияға таным                               |
|1   |Фитотерапияға кіріспе. Фитотерапияның   |1  |   |   |   |   |Оқу-әді|
|    |даму  тарихы. Негізгі ұғымдар және пәнді|   |   |   |   |   |стеме-л|
|    |оқыту методологиясы.                    |   |   |   |   |   |ік     |
|    |                                        |   |   |   |   |   |кешенін|
|    |                                        |   |   |   |   |   |ің 7-ші|
|    |                                        |   |   |   |   |   |тарауын|
|    |                                        |   |   |   |   |   |да     |
|    |                                        |   |   |   |   |   |көрсеті|
|    |                                        |   |   |   |   |   |лген   |
|    |                                        |   |   |   |   |   |әдебиет|
|    |                                        |   |   |   |   |   |тер    |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктерді қолдану барысындағы|   |1  |   |   |   |       |
|    |техникалық қауіпсіздік. Негізгі ұғымдар |   |   |   |   |   |       |
|    |және пәнді оқыту методологиясы.         |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер шикі затынан дәрілік |   |   |1  |   |   |       |
|    |препарат дайындау барысындағы           |   |   |   |   |   |       |
|    |техникалық қауіпсіздік ережелері.       |   |   |   |   |   |       |
|    |Негізгі ұғымдар және пәнді оқыту        |   |   |   |   |   |       |
|    |методологиясы.                          |   |   |   |   |   |       |
|    |Фитопрепараттар, фитонцидтер.           |   |   |   |1,5|   |       |
|2   |Дәрілік өсімдіктердің ветеринария       |1  |   |   |   |   |       |
|    |саласында қолданылуы. Фармакодинамика   |   |   |   |   |   |       |
|    |және фармакокинетика.                   |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер шикі затынан дәрілік |   |1  |   |   |   |       |
|    |препарат дайындау түрлерінің әдістеріне |   |   |   |   |   |       |
|    |теориялық қағида негіздемесін талдау.   |   |   |   |   |   |       |
|    |Фитотерапиялық фармакодинамика және     |   |   |   |   |   |       |
|    |фармакокинетиканың биологиялық          |   |   |   |   |   |       |
|    |негіздемесі.                            |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер шикі затынан дәрілік |   |   |1  |   |   |       |
|    |препарат дайындау түрлерінің зертханалық|   |   |   |   |   |       |
|    |әдістеріне теориялық негіздемелік       |   |   |   |   |   |       |
|    |талдау.                                 |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктерді танудағы           |   |   |   |   |11,|       |
|    |ботаникалық негіздеме                   |   |   |   |   |25 |       |
|3   |Дәрілік өсімдіктерді тану, өсіру        |1  |   |   |   |   |       |
|    |(таралуы) дәрілік шикі затын дайындау,  |   |   |   |   |   |       |
|    |кептіру және дәрілік өсімдіктерді       |   |   |   |   |   |       |
|    |сақтау, техникалық құжаттар             |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктерді танудағы           |   |1  |   |   |   |       |
|    |ботаникалық негіздемелерді меңгеру.     |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктердің табиғатта         |   |   |   |   |   |       |
|    |кездесуіне ботаникалық-географиялық     |   |   |   |   |   |       |
|    |(климаттық) таралуы дәрілік шикі затын  |   |   |   |   |   |       |
|    |дайындау, кептіру және дәрілік          |   |   |   |   |   |       |
|    |өсімдіктерді сақтау және фитотерапиялық |   |   |   |   |   |       |
|    |мақсатта пайдалануға биологиялық        |   |   |   |   |   |       |
|    |негіздемелік - техникалық құжаттар      |   |   |   |   |   |       |
|    |(сертификат, химиялық сараптама т.б)    |   |   |   |   |   |       |
|    |туралы мағлұмат                         |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер гербарийлеріне       |   |   |1  |   |   |       |
|    |ботаникалық сипаттама берудегі          |   |   |   |   |   |       |
|    |зертханалық сраптамалық  негіздемелік - |   |   |   |   |   |       |
|    |техникалық құжаттар                     |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктерді жинау мерзімінің   |   |   |   |1,5|   |       |
|    |биологиялық негіздемесі                 |   |   |   |   |   |       |
|4   |Дәрілік өсімдіктердегі биологиялық      |1  |   |   |   |   |       |
|    |(емдік немесе фармакологиялық әсер      |   |   |   |   |   |       |
|    |етуші) активті заттар                   |   |   |   |   |   |Оқу-әді|
|    |(фотосенсибилиздеуші, микроб және       |   |   |   |   |   |стеме-л|
|    |вирусқа, тоғышарларға, ісіктерге қарсы) |   |   |   |   |   |ік     |
|    |түрлері                                 |   |   |   |   |   |кешенін|
|    |                                        |   |   |   |   |   |ің 7-ші|
|    |                                        |   |   |   |   |   |тарауын|
|    |                                        |   |   |   |   |   |да     |
|    |                                        |   |   |   |   |   |көрсеті|
|    |                                        |   |   |   |   |   |лген   |
|    |                                        |   |   |   |   |   |әдебиет|
|    |                                        |   |   |   |   |   |тер    |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |                                        |   |   |   |   |   |Оқу-әді|
|    |                                        |   |   |   |   |   |стеме-л|
|    |                                        |   |   |   |   |   |ік     |
|    |                                        |   |   |   |   |   |кешенін|
|    |                                        |   |   |   |   |   |ің 7-ші|
|    |                                        |   |   |   |   |   |тарауын|
|    |                                        |   |   |   |   |   |да     |
|    |                                        |   |   |   |   |   |көрсеті|
|    |                                        |   |   |   |   |   |лген   |
|    |                                        |   |   |   |   |   |әдебиет|
|    |                                        |   |   |   |   |   |тер    |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |                                        |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктердегі биологиялық      |   |1  |   |   |   |       |
|    |(емдік немесе фармакологиялық әсер      |   |   |   |   |   |       |
|    |етуші) активті заттар                   |   |   |   |   |   |       |
|    |(фотосенсибилиздеуші, микроб және       |   |   |   |   |   |       |
|    |вирусқа, тоғышарларға, ісіктерге қарсы) |   |   |   |   |   |       |
|    |түрлеріне теориялық-практикалық         |   |   |   |   |   |       |
|    |сипаттама және анықтау жолдары.         |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктердегі биологиялық      |   |   |1  |   |   |       |
|    |(емдік немесе фармакологиялық әсер      |   |   |   |   |   |       |
|    |етуші) активті заттарды зертханалық     |   |   |   |   |   |       |
|    |жағдайда анықтаудың зертханалық         |   |   |   |   |   |       |
|    |биологиялық негіздемесімен танысу       |   |   |   |   |   |       |
|    |Метрологиялық жағдайлардың өсімдік      |   |   |   |1,5|   |       |
|    |құрамындағы негізгі биологиялық заттарға|   |   |   |   |   |       |
|    |әсері                                   |   |   |   |   |   |       |
|5   |Дәрілік өсімдіктерді жинау мерзімінің   |1  |   |   |   |   |       |
|    |және метрологиялық жағдайлардың         |   |   |   |   |   |       |
|    |биологиялық заттарға әсері              |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктерді жинау мерзімінің   |   |1  |   |   |   |       |
|    |және метрологиялық жағдайлардың өсімдік |   |   |   |   |   |       |
|    |құрамындағы негізгі биологиялық заттар  |   |   |   |   |   |       |
|    |негіздемелермен танысу                  |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктердің метрологиялық     |   |   |1  |   |   |       |
|    |жағдайларға байланысты өсімдік          |   |   |   |   |   |       |
|    |құрамындағы негізгі биологиялық         |   |   |   |   |   |       |
|    |заттардың өзеруіне қатысты биологиялық  |   |   |   |   |   |       |
|    |негіздемелермен танысу                  |   |   |   |   |   |       |
|    |Зат алмасу процессінің бұзылуынан       |   |   |   |1,5|   |       |
|    |болатын ауруларды емдеуге қолданылатын  |   |   |   |   |   |       |
|    |дәрілік өсімдіктер                      |   |   |   |   |   |       |
|6.  |Ветеринариялық мақсаттағы               |1  |   |   |   |   |       |
|    |фитопрепараттар                         |   |   |   |   |   |       |
|    |Ветеринариялық мақсаттағы               |   |1  |   |   |   |       |
|    |фитопрепараттарды қолданудың практикалық|   |   |   |   |   |       |
|    |маңызы                                  |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктердің микроб және       |   |   |1  |   |   |       |
|    |вирусқа, тоғышарларға, ісіктерге қарсы  |   |   |   |   |   |       |
|    |әсер ету қасиеттеріне зертханалық       |   |   |   |   |   |       |
|    |теориялық-практикалық сипаттама және    |   |   |   |   |   |       |
|    |анықтау жолдары.                        |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктердің табиғатта кездесуі|   |   |   |   |11,|       |
|    |                                        |   |   |   |   |25 |       |
|7   |Дәрілік өсімдіктер құрамындағы –        |1  |   |   |   |   |       |
|    |алкалойд, гликозид, кумарин, эфир       |   |   |   |   |   |       |
|    |майлары, дубильді заттар, флавоноидты   |   |   |   |   |   |       |
|    |(негізгі) заттарға сипаттама            |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер құрамындағы –        |   |1  |   |   |   |       |
|    |алкалойд, гликозид, кумарин, эфир       |   |   |   |   |   |       |
|    |майлары, дубильді заттар, флавоноидты   |   |   |   |   |   |       |
|    |(негізгі) заттарға байланысты дәрілік   |   |   |   |   |   |       |
|    |затты әзірлеу  және қолдану             |   |   |   |   |   |       |
|    |методологиясы мен  дәрілік заттардың    |   |   |   |   |   |       |
|    |әсер ету шарттары.                      |   |   |   |   |   |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер құрамындағы –        |   |   |1  |   |   |       |
|    |алкалойд, гликозид, кумарин, эфир       |   |   |   |   |   |       |
|    |майлары, дубильді заттар, флавоноидты   |   |   |   |   |   |       |
|    |(негізгі) заттарға байланысты дәрілік   |   |   |   |   |   |       |
|    |затты әзірлеуге зертханалық негіздеме   |   |   |   |   |   |       |
|    |методологиясы                           |   |   |   |   |   |       |
|    |Фитопрепараттарды қолданудың практикалық|   |   |   |1,5|   |       |
|    |маңызы                                  |   |   |   |   |   |       |
|Модуль 2 Дербес физиологиялық жүйелерге әсер етуші дәрілік өсімдіктер     |
|8   |Жануарлардың орталық нерв жүйесінің  |1  |   |   |     |     |       |
|    |ауруларын емдеуге                    |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік  өсімдіктер     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |Оқу-әді|
|    |                                     |   |   |   |     |     |стеме-л|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ік     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |кешенін|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ің 7-ші|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тарауын|
|    |                                     |   |   |   |     |     |да     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |көрсеті|
|    |                                     |   |   |   |     |     |лген   |
|    |                                     |   |   |   |     |     |әдебиет|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тер    |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |Оқу-әді|
|    |                                     |   |   |   |     |     |стеме-л|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ік     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |кешенін|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ің 7-ші|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тарауын|
|    |                                     |   |   |   |     |     |да     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |көрсеті|
|    |                                     |   |   |   |     |     |лген   |
|    |                                     |   |   |   |     |     |әдебиет|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тер    |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |Оқу-әді|
|    |                                     |   |   |   |     |     |стеме-л|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ік     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |кешенін|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ің 7-ші|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тарауын|
|    |                                     |   |   |   |     |     |да     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |көрсеті|
|    |                                     |   |   |   |     |     |лген   |
|    |                                     |   |   |   |     |     |әдебиет|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тер    |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |Оқу-әді|
|    |                                     |   |   |   |     |     |стеме-л|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ік     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |кешенін|
|    |                                     |   |   |   |     |     |ің 7-ші|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тарауын|
|    |                                     |   |   |   |     |     |да     |
|    |                                     |   |   |   |     |     |көрсеті|
|    |                                     |   |   |   |     |     |лген   |
|    |                                     |   |   |   |     |     |әдебиет|
|    |                                     |   |   |   |     |     |тер    |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |                                     |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың орталық нерв жүйесінің  |   |1  |   |     |     |       |
|    |ауруларын емдеуге қолданылатын       |   |   |   |     |     |       |
|    |дәрілік  өсімдіктерге биологиялық    |   |   |   |     |     |       |
|    |негіздеме                            |   |   |   |     |     |       |
|    |Жүйке жүйесі ауруларын емдеуге       |   |   |1  |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік  өсімдіктердің  |   |   |   |     |     |       |
|    |химиялық құрамына зертханалық        |   |   |   |     |     |       |
|    |негіздеме беру                       |   |   |   |     |     |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер құрамына          |   |   |   |1,5  |     |       |
|    |фитотерапиялық сипаттама             |   |   |   |     |     |       |
|    |Дәрілік өсімдіктер құрамына          |   |   |   |     |     |       |
|    |фитотерапиялық сипаттама             |   |   |   |     |     |       |
|9   |Жүрек-қан тамырлары жүйесінің        |1  |   |   |     |     |       |
|    |қызметтері бұзылғанда                |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер      |   |   |   |     |     |       |
|    |Жүрек-қан тамырлары жүйесінің        |   |1  |   |     |     |       |
|    |қызметтері бұзылғанда                |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктердің   |   |   |   |     |     |       |
|    |ветеринариялық тәжірибедегі маңызы   |   |   |   |     |     |       |
|    |Жүрек-қан тамырлары жүйесі ауруларын |   |   |1  |     |     |       |
|    |емдеуге қолданылатын дәрілік         |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктердің химиялық құрамына      |   |   |   |     |     |       |
|    |зертханалық негіздеме беру           |   |   |   |     |     |       |
|    |Дәрілік өсімдіктерді кептіру және    |   |   |   |     |11,25|       |
|    |дәрілік шикі затты сақтау            |   |   |   |     |     |       |
|10  |Жануарлардың тыныс алу жүйесінің     |1  |   |   |     |     |       |
|    |ауруларын емдеу үшін қолданылатын    |   |   |   |     |     |       |
|    |дәрілік өсімдіктер                   |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың тыныс алу жүйесінің     |   |1  |   |     |     |       |
|    |ауруларын емдеу үшін қолданылатын    |   |   |   |     |     |       |
|    |дәрілік өсімдіктер                   |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың тыныс алу жүйесі        |   |   |1  |     |     |       |
|    |ауруларын емдеуге қолданылатын       |   |   |   |     |     |       |
|    |дәрілік  өсімдіктердің химиялық      |   |   |   |     |     |       |
|    |құрамына зертханалық негіздеме беру  |   |   |   |     |     |       |
|    |Жүрек-қан тамырлары жүйесінің        |   |   |   |1,5  |     |       |
|    |қызметін жақсартуға                  |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер      |   |   |   |     |     |       |
|11  |Жануарлардың ас қорыту жүйесінің     |1  |   |   |     |     |       |
|    |ауруларын емдеу үшін                 |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатындәрілік өсімдіктер       |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың ас қорыту жүйесінің     |   |1  |   |     |     |       |
|    |ауруларын емдеу үшін қолданылатын    |   |   |   |     |     |       |
|    |дәрілік өсімдіктердің ветеринариялық |   |   |   |     |     |       |
|    |тәжірибедегі маңызы                  |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың ас қорыту жүйесі        |   |   |1  |     |     |       |
|    |ауруларын емдеуге қолданылатын       |   |   |   |     |     |       |
|    |дәрілік  өсімдіктердің химиялық      |   |   |   |     |     |       |
|    |құрамына зертханалық негіздеме беру  |   |   |   |     |     |       |
|    |Тыныс алу жүйесінің ауруларын емдеу  |   |   |   |1,5  |     |       |
|    |үшін қолданылатын дәрілік өсімдіктер |   |   |   |     |     |       |
|12  |Жануарлардың зәр шығару жүйесінің    |1  |   |   |     |     |       |
|    |және жыныс ағзаларының ауруларын     |   |   |   |     |     |       |
|    |емдеуге қолданылатын дәрілік         |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктер                           |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың зәр шығару жүйесінің    |   |1  |   |     |     |       |
|    |және жыныс ағзаларының ауруларын     |   |   |   |     |     |       |
|    |емдеуге қолданылатын дәрілік         |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктер                           |   |   |   |     |     |       |
|    |Ас қорыту жүйесінің ауруларын емдеу  |   |   |1  |     |     |       |
|    |үшін қолданылатын дәрілік өсімдіктер |   |   |   |     |     |       |
|    |Дәрілік өсімдіктердегі биологиялық   |   |   |   |     |11,25|       |
|    |активті заттар                       |   |   |   |     |     |       |
|13  |Зат алмасу процессінің бұзылуынан    |1  |   |   |     |     |       |
|    |болатын ауруларды емдеуге            |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер      |   |   |   |     |     |       |
|    |Дәрумен жеткіліксіздігінде           |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер.     |   |   |   |     |     |       |
|    |Зат алмасу процессінің бұзылуынан    |   |1  |   |     |     |       |
|    |болатын ауруларды емдеуге            |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер      |   |   |   |     |     |       |
|    |Зат алмасу процессінің бұзылуынан    |   |   |1  |     |     |       |
|    |болатын ауруларды емдеуге            |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктердің   |   |   |   |     |     |       |
|    |химиялық құрамына зертханалық        |   |   |   |     |     |       |
|    |негіздеме беру                       |   |   |   |     |     |       |
|    |Ас қорыту жүйесінің ауруларын емдеу  |   |   |   |1,5  |     |       |
|    |үшін қолданылатын дәрілік өсімдіктер |   |   |   |     |     |       |
|14  |Жануарлардың гельминт құрттарын      |1  |   |   |     |     |       |
|    |түсіруге қолданылатын дәрілік        |   |   |   |     |     |       |
|    |Микробқа қарсы заттар ретінде        |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер мен  |   |   |   |     |     |       |
|    |дәрілік өсімдік шикізатыммен танысу. |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың гельминт құрттарын      |   |1  |   |     |     |       |
|    |түсіруге қолданылатын дәрілік        |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктердің ветеринариялық         |   |   |   |     |     |       |
|    |тәжірибедегі маңызы                  |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың гельминт құрттарын      |   |   |1  |     |     |       |
|    |түсіруге қолданылатын дәрілік        |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктердің химиялық құрамына      |   |   |   |     |     |       |
|    |зертханалық негіздеме беру           |   |   |   |     |     |       |
|    |Зәр шығару жүйесінің және жыныс      |   |   |   |1,5  |     |       |
|    |ағзаларының ауруларын емдеуге        |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер зәр  |   |   |   |     |     |       |
|    |шығару жүйесінің және жыныс          |   |   |   |     |     |       |
|    |ағзаларының ауруларын емдеуге        |   |   |   |     |     |       |
|    |қолданылатын дәрілік өсімдіктер      |   |   |   |     |     |       |
|15  |Жануарлардың тері ауруларын емдеуге  |1  |   |   |     |     |       |
|    |сырттай қолданылатын дәрілік         |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктер.                          |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың тері ауруларын емдеуге  |   |1  |   |     |     |       |
|    |сырттай қолданылатын дәрілік         |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктер                           |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың тері ауруларын емдеуге  |   |   |1  |     |     |       |
|    |сырттай қолданылатын дәрілік         |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктердің химиялық құрамына      |   |   |   |     |     |       |
|    |зертханалық негіздеме беру           |   |   |   |     |     |       |
|    |Жануарлардың гельминт құрттарын      |   |   |   |1,5  |     |       |
|    |түсіруге қолданылатын дәрілік        |   |   |   |     |     |       |
|    |өсімдіктер                           |   |   |   |     |     |       |
|    |БАРЛЫҒЫ:                             |15 |15 |15 |15   |45   |105    |

      3 ПӘНДІ ОҚУ БОЙЫНША ӘДІСТЕМЕЛІК  НҰСҚАУЛЫҚТАР


      «Ветеринариялық  фитотерапия»   пәні  әртүрлі  дәрілік   өсімдіктердің
пайдаланылатын шикі затына байланысты жинау мерзімі  мен  таныстыра  отырып,
ондағы  биологиялық  пайдалы  заттардың  түзілу,  сақталу  жағдайлары   және
нақтылы  бір  ауруларға  байланысты  емдік,  алдын  алу  мақсатында  қолдану
талаптарымен ғылыми теориялық және іс жүзіндегі таныстыру үрдістерінің  іске
асуын оқытуға лайықталған нұсқауларға негізделеді.
      Сонымен  қатар  заман  талабына  сай  жаңа  әдістемелік   нұсқаулармен
толықтырылып отырылады. Оқу-әдістемелік кешенінің бағдарламасында ұсынылған
негізгі және қосымша әдебиеттер білім алушының өз  бетімен  пәнді  игеруіне
жұмыс  істеуіне  өсімдік  шикі  затындағы  биологиялық  әсер  етуші   затқа
ветеринариялық негізде сипаттама беру  және  дәрілік  препараттар  анализін
жасау үшін іс жүзінде дағдыны  қалыптастыруда  бағыт-бағдар  беретін   оқу-
әдістемелік нұсқау болып табылады.


      4 ПӘННІҢ  ТҮРІ  (ФОРМАТЫ)


      Аудиториялық  сабаққа  кіретіндер:  дәріс  және   семинарлық   сабақта
оқылатын материалдармен пікір алмасу, әртүрлі көрнекілік  және  гербарийлік
материалдарды  және  кейстерді   талдай   отырып   дәрілік   өсімдіктердегі
биологиялық заттың түзілу мерзімдеріне сәйкес жинау  және  сақтау,  кептіру
жолдарын дәріптеу мақсатында жүргізіледі.
      Дәріс  сабақтарында  пәнді   игеруде   бағдарламаға   сәйкес,   өзекті
мәселелелерді  қарастыру  барысында  –   фармакогност   ұйғарымы   негізінде
дайындалатын препаратты (тұнба, тұндырма, қайнатпа  және  экстрактілер  т.б)
аурудың пайда болу себептері  мен  патогенездік  ерекшеліктеріне  байланысты
қолданудағы дәрілік заттар әсерінің жалпы заңдылықтары, фармакодинамика  мен
фармакокинетикасы,    әсер    ету    механизмдері,     дәрілік     заттардың
биотрансформациясы, дәріні организмге енгізу,  және  оның  бөліну  жолдарын,
токсикологиялық мәселелерін  және  жануарлар  организміндегі  физиологиялық-
биохимиялық үрдістердің қалыпты жағдайда  жұмыс  істеуіне  және  организмнің
уланбауының алдын алуды, дерттің  ары  қарай  ұласпауына  қатысты  мәселелер
түсіндіріледі.
      БОӨЖ –  оқу  сабағын  өткізу  сұхбаттасу  түрінде,  бірлесіп  орындау,
пікірталас, іскерлік және топтық жобаларды жасау меңгеру барысында  айтылған
пікірді кеңейтуге, іскерлікті көрсете  білу,  талдау  дағдысына  машықтануды
қалыптастырады. БӨЖ тапсырмаларын әр студент талап етілу түріне және  тиісті
уақытында тапсыруға міндетті.
      Әрбір  сабаққа  студенттер  жоспардағы  негізгі,  қосымша   және   т.б
әдебиеттерге сүйеніп дайындалады.


     5. ПӘН САЯСАТЫ


        Сабақтарға   қатысу   және   негізгі   ұғымдарды,   анықтамаларымен,
түсініктерімен  жазу  студенттердің  міндеті.  Егер  студент   белгілі   бір
себептермен сабаққа қатыспаса, дәрісті ол студенттерден алуы  керек.  Пәннің
бағдарламасын меңгеруі жеке жауап беру және жазбаша түрде  орындалады.  Егер
тыңдаушылар бірдемені түсінбесе оқытушыдан сұрауға  болады.  Білім  алушының
білімін бағалау емтихан бойынша өткізіледі. Емтиханға пәннің  бағдарламасына
сәйкес толық курстық тақырыптар сұрақтары енгізіледі.
      Негізгі талап – «Ветеринариялық фитотерапия» пәнінің  оқу  әдістемелік
кешені бағдарламасының қағидасына сәйкес пәнді толық игеру  үшін,  ұсынылған
талаптарды  білім  алушылар  түсініп  және  жауапкершілікпен   қарау   болып
табылады.   Сондай-ақ,  күнделікті  сабақтағы   оқу   бағдарламасын   сапалы
деңгейде меңгеруді білім алушы өз міндетім деп түсіну керек.
      Міндетті түрде орындау және тапсыру – семинарлық сабақ  тапсырмаларды,
жаттығулық немесе өзіндік  жұмыстарының  барлық  түрлерін  және  аралық  пен
қортынды  бақылауды  тапсыруға  міндеттісіз.   Сонымен   қатар,   босатылған
сабақпен есептескеннің өзінде Сіз толық межелі  көрсеткішті  (жоғарғы  балл)
ала алмайсыз. Сабақты себепті жағдаймен босатқанның  өзінде  де  Сіз  пәннің
толық курсын меңгеруге міндеттісіз  және  деканаттың  ресми  рұқсаты  арқылы
ғана сабаққа қатыса аласыз.
      Сонымен  қатар  білім  алушылардың  оқуға  деген  уәждемесін  арттыру,
ағымдық қорытынды, аралық бақылау барысында пысықталып отырылады.


      6 БАҒА ҚОЮ САЯСАТЫ


      «Ветеринариялық фитотерапия»  пәнінен әр аптаға  және  аралық  бақылау
түрлеріне сәйкес бағалық меженің бөлінуі кестеде көрсетілгендей.


                                                                     Кесте 2


      |Апта |Бақылау түрі                                    |Бағалаудың    |Ескеру |
|     |                                                |толық межесі  |       |
|1    |2                                               |3             |4      |
|     |1-7 аптада барлық аудиториялық сабаққа қатысу   |30            |       |
|1    |Зертханалық тәжірибелік сабақ                   |0             |       |
|2    |Зертханалық тәжірибелік сабақ 10                |10            |       |
|3    |Зертханалық тәжірибелік сабақ 20                |20            |       |
|4    |Зертханалық тәжірибелік сабақ 20                |20            |       |
|5    |Зертханалық тәжірибелік сабақ 10                |10            |       |
|6    |Зертханалық тәжірибелік сабақ 20+ БӨЖ50         |70            |       |
|7    |Аралық бақылау № 1. 90                          |90            |       |
|     |1-7 апта бойынша барлығы:                       |300           |       |
|     |8-15 аптада барлық аудиториялық сабаққа қатысу  |30            |       |
|8    |Зертханалық тәжірибелік сабақ 20                |20            |       |
|9    |Зертханалық тәжірибелік сабақ 20+ БӨЖ40         |60            |       |
|10   |Зертханалық тәжірибелік сабақ 20                |20            |       |
|11   |Зертханалық тәжірибелік сабақ 10                |10            |       |
|12   |Зертханалық тәжірибелік сабақ 10+ БӨЖ40         |50            |       |
|13   |Зертханалық тәжірибелік сабақ 10                |10            |       |
|14   |Зертханалық тәжірибелік сабақ 10                |10            |       |
|15   |Аралық бақылау №2. 90                           |90            |       |
|     |8-15 апта бойынша барлығы:                      |300           |       |
|Емтихандық баға межесі                                |400           |       |
|Академиялық мерзімдегі баға межесі                    |1000          |       |



      7 ӘДЕБИЕТТЕР


      7.1 Негізгі әдебиеттер
      7.1.1 Кожанов К.Н., Қожанова С.К.  Фитотерапия. Алматы, 2010. – 229
бет.
      7.1.2 Айтжанов С. Фармакология Алматы,  2006
      7.1.3 Қожанов, К.Н. Ветеринариялық фармакогнозия: оқулық.- Алматы,
2009.- 233 бет.
          7.2 Қосымша әдебиеттер
      7.2.1Соколов В.Д., Рабинович М.И., Горшков И.Г., Ноздрин  Г.А.  и  др.
Фармакология.  –М.: Колос, 2000. – 575 с.
      7.2.2 Субботин В.М.,  Субботина  С.Г.,  Александров  И.Д.  Современные
лекарственные  средства  в  ветеринарии.,   издание   2-е   дополненное   и
переработанное. г. Ростов-на-Дону «Феникс» 2001г. – 600 с.
      Уша Б.В., Жуленко В.Н., Волкова О.И. Фармакология. – М.: Колос,  2003.
– 375 с.
      7.2.3 Фармакопея СССР. – М.: Медицина, 1990. – 333 с.
      7.2.4 Харкевич А.Д. Фармакология. – М.:  Медицина, 2002. – 722 с.
      7.2.5 Червяков Д.К. Фармакология с рецептурой. - М.: Агропромиздат,
1986. – 318 с.
      7.2.6 Шәріпбаев  Н.  Ш.  Пайдалы  өсімдіктерді мал  дәрігерлігінде
қолдану. –  Алматы,    Қайнар: 1988. – 243 б.





Пәндер