Файл қосу

Тағам гигиенасы негіздері



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                      |
|СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                   |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты    |ПОӘК                 |                           |
|                           |                     |ПОӘК 042–18-9.1.24/01 -2014|
|ПОӘК                       |11.09.2014ж.         |                           |
|«Тағам гигиенасы негіздері»|№ 2 басылым          |                           |
|пәнінен оқытушыға арналған |18.09.2013 ж.        |                           |
|бағдарламасы               |№ 1 басылымның орнына|                           |

















                     «Тағам гигиенасы негіздері» пәнінен


                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ





                          5В070100 «Биотехнология»

                               мамандығы үшін

                             ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН

                            ПӘННІҢ  БАҒДАРЛАМАСЫ



























                                    Семей


                                     2014




                                  Алғы сөз

    1 ӘЗІРЛЕГЕН

    Құрастырушы __________ 29.08.2014ж., С. Аманжолов,   «Стандарттау  және
биотехнология» кафедрасының доцент м.а., т.ғ.к.




    2 ТАЛҚЫЛАҒАН

    2.1  Семей  қаласы   Шәкәрім   атындағы   мемлекеттік   университетінің
«Стандарттау және биотехнология» кафедрасының отырысында

    «29» тамыз 2014ж., № 1 хаттама




    Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Кәкімова




    2.2  Инженерлік-технологиялық  факультеттің  оқу-әдістемелік  бюросының
мәжілісінде

    «05» қыркүйек 2014ж., № 1 хаттама




    Төрайымы_____________ С.Төлеубекова




    3 БЕКІТІЛГЕН

    Университеттің   Оқу-әдістемелік   кеңесінің    мәжілісінде    шығаруға
мақұлданған және ұсынылған

    «11» қыркүйек 2014ж., № 1 хаттама




    Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы  ___________ Г.Искакова




    4 «18» _09_2013 ж. № 1 БАСЫЛЫМНЫҢ ОРНЫНА








                                   Мазмұны




    |1   |Қолданылу саласы                                                  |4   |
|2   |Нормативтік сілтемелер                                            |4   |
|3   |Жалпы ережелер                                                    |4   |
|4   |Оқу пәннің (модульдің) мазмұны                                    |5   |
|5   |Білім алушылардың өзіндік жұмысы тақырыптарының тізімі            |7   |
|6   |Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы                 |7   |
|7   |Әдебиеттер                                                        |8   |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |
|    |                                                                  |    |





1 Қолданылу саласы





    «Тағам гигиенасы  негіздері»  пәні  бойынша  оқу-әдістемелік  кешенінің
құрамына кіретін оқытушыға арналған пәннің жұмыс оқу  бағдарламасы  5В070100
«Биотехнология» мамандығының білім алушыларына  арналған.  Білім  алушыларды
курс мазмұнымен, өзектілігі және қажеттілігімен, курс саясатымен,  машықтану
және  білгірлігімен  таныстырады.   Оқу-әдістемелік   кешені   пәнді   оқыту
барысында негізгі жетекші болып саналады.




    2 Нормативтік сілтемелер


    «Тағам гигиенасы негіздері» пәнінен  жұмыс  оқу  бағдарламасы  осы  пән
бойынша оқу процесін ұйымдастыру тәртібін  төмендегі  құжаттардың  талаптары
мен ұсыныстарына сәйкес әзірленді:
    -  Қазақстан  Республикасының  мемлекеттік   жалпыға   міндетті   білім
стандартына сай;
    - 5В070100 «Биотехнология»  мамандығының  элективті  пәндер  каталогына
сәйкес;
         -  УСТ  042-МУ-4-2014   «Пәндердің   оқу-әдістемелік   кешендерінің
жасалуына  және   ресімделуіне   қойылатын   жалпы   талаптар»   университет
стандартына сай;
        - ҚП 042-1.01-2014 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің  құрылымы
мен мазмұны» құжаттамалық процедурасына сай.

    3 Жалпы ережелер
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
«Тағам  гигиенасы  негіздері»  пәнінде  азық-түлік  және  тағам  өнімдерінің
сапасын  мен  қауіпсіздігін  қамтамасыз  ету  мәселелері,   тағамның   ретке
келтірілген    рационын    ұйымдастыру,    емдік-сауықтандырғыш    тағамдар,
ақуыздардың,   микронутриенттердің   және   басқа   алмастырылмайтын   тағам
факторларынан туындайтын алиментарлы аурулар үшін тағамдар қарастырылады.
3.2 Осы курстың мақсаты: тамақтану туралы  ғылым  аймағында  білім  кешенін,
білгірлік пен машықтарды беру болып саналады.
3.3   Пәнді  оқытудағы  басты  міндеттер:  мамандығы  бойынша  оқыған  пәнді
тәжірибеде пайдалана білу.
 3.4 Пәнді оқу нәтижесінде:
•   Білуі  керек:  тағам  туралы   ғылымның   негізгі   теорияларын,   тағам
теориясының  түрлі  бағыттарындағы  сипаттамаларды,  азық-түлік  және  тағам
өнімдерінің  ластану  мәселелерін,  тағамның  гигиеналық  негіздерін,  тағам
рационының адам ағзасына әсерін;
•  Игеру  керек:  азық-түлік  және  тағам   өнімдерін   әр   түрлі   сапалық
көрсеткіштері бойынша зерттеу машықтарын;
•  Меңгеру керек: пәннің дәрістік материалдарын;
•  Істей алу керек:  тағам  жөніндегі  ғылымның  қазіргі  замандағы  жағдайы
жөнінде, тағам компоненттерінің гигиеналық сипаттамалары туралы,  азық-түлік
өнімдерінің сапасы және оларды  бақылауды   қамтамасыз  ету  жөнінде,  азық-
түлік және тағам өнімдерінің әртүрлі  заттармен  ластану  арқылы  туындайтын
аурулардың түрлері жайында;
•  Ойлау керек: тағам жөніндегі ғылымның қазіргі замандағы жағдайы  жөнінде,
тағам   компоненттерінің   гигиеналық   сипаттамалары   туралы,   азық-түлік
өнімдерінің сапасы және оларды бақылауды  қамтамасыз ету жөнінде;
•  Болу  керек:  азық-түлік  және   тағам   өнімдерін   әр   түрлі   сапалық
көрсеткіштері бойынша зерттеу машықтарын;
•  Алу керек: тағам туралы ғылымның негізгі теорияларын,  тағам  теориясының
түрлі  бағыттарындағы  сипаттамаларды,  азық-түлік  және  тағам  өнімдерінің
ластану мәселелерін, тағамның гигиеналық негіздерін, тағам  рационының  адам
ағзасына әсерін.

3.5 Курстың пререквизиттері:
3.5.1 Неорганикалық химия
3.5.2 Органикалық химия
3.5.3 Биохимия
3.6 Курстың постреквизиттері:
3.6.1 Стандарттар мен нормативтік құжаттамаларды жасау технологиясы
3.6.2 Өндіріс технологиясы
3.6.3 Квалиметрлеу және сапаны басқару
3.6.4 Сапа менеджмент жүйесі

3.7 Жұмыс оқу жоспарынан үзінді көшірмесі:
                                                                     1 кесте
|Курс                                                             |Семестр  |
|1                                                                |2        |
|Дәріс сабақтары                                                            |
|Модуль 1 Кіріспе. Тағам компоненттерінің гигеналық сипаттамасы             |
|Кіріспе. Курстың мақсаттары мен міндеттері. Тағам туралы ғылым.  |1        |
|Тағам туралы ғылымда қолданылатын негізгі терминдер мен          |1        |
|анықтамалар. Тағам компоненттерінің гигеналық сипаттамасы.       |         |
|Модуль 2 Рационалды тамақтану негіздері                                    |
|Рационалды тамақтану негіздері. Рационалды тамақтану.            |1        |
|Тепе-теңдірілген тамақтанудың концепциясы.                       |         |
|Тамақтанудың басқа жүйелері. Адекватты тамақтану және оны        |1        |
|қолдану. Қазіргі заман адамының тамақтану рационы. Тағам         |         |
|өнімдерінің жіктелуі.                                            |         |
| Тағамдық заттарды, энергияны және тағам өнімдерін тікелей       |1        |
|пайдалану нормасы.                                               |         |
|Модуль 3 Тамақтану принциптері                                             |
|Тұрғындардың жекеленген топтарының тамақтануы. Балалар мен       |1        |
|жасөспірімдердің тамақтануын ұйымдастыру. Ой еңбегі кезіндегі    |         |
|тамақтану принципі.                                              |         |
|Жеткіліксіз және артық тамақтанудан туатын мәселелер.            |1        |
|Модуль 4 Азық-түлік өнімдерінің сапасы және негізгі принциптері            |
|Азық-түлік өнімдерінің сапасын қалыптастыру және басқарудың      |1        |
|негізгі принциптері.                                             |         |
|Азық-түлік шикізат және тағам өнімдерінің бөгде заттармен        |1        |
|ластануы.                                                        |         |
|Азық-түлік шикізат және тағам өнімдерінің микроағзалармен        |1        |
|ластануы.                                                        |         |
|Модуль 5 Тағам өнімдерінің химиялық элементтермен ластануы                 |
|Антиалиментарлы факторлар. Минералды заттардың сіңуін төмендетуші|1        |
|факторлар.                                                       |         |
|Тағам өнімдерінің химиялық элементтермен ластануы және бұл       |1        |
|фактордың адам денсаулығына тигізетін әсері.                     |         |
|Тағам өнімдерінде бақыланатын химиялық заттар. Олардың           |1        |
|токсикологиялық-гигиеналық сипаттамасы.                          |         |
|Модуль 6 Антибиотиктер                                                     |
|Тағам өнімдерінің мал шаруашылығында қолданылатын заттармен      |1        |
|ластануы.                                                        |         |
|Антибиотиктер, олардың тағамда қалған қалдықтарының тағам        |1        |
|сапасына әсер етуі.                                              |         |
|Барлығы:                                                         |15       |
|Тәжірибелік сабақтар                                                       |
|Модуль 2 Рационалды тамақтану негіздері                                    |
|   Тағам өнімдерінің химиялық құрамы бойынша анықтамалық кестенің|4        |
|көмегі арқылы тәуліктің рационның тағамдық құндылығын есептеу    |         |
|Тағам өнімдерінің биологиялық және энергетикалық құндылықтарын   |2        |
|есептеу                                                          |         |
|Модуль 3 Тамақтану принциптері                                             |
|Қазіргі заман адамының тамақтану рационын есептеу                |2        |
|Рационалды тамақтанудың маңыздылығын зерттеу                     |2        |
|Тұрғындардың жекеленген топтарының тамақтануын зерттеу           |2        |
|Рационалды тамақтануды құрылуына қойылатын гигиеналық талаптар,  |4        |
|энергияға және негізгі тағамдық заттарға адам ағзасының сұранысын|         |
|анықтау                                                          |         |
|Модуль 4 Азық-түлік өнімдерінің сапасы және негізгі принциптері            |
|Тағам өнімдеріндегі көшпелі заттарды анықтау                     |2        |
|Суды сараптау                                                    |2        |
|Азық-түлік тауарларының негізгі принциптерін зерттеу             |3        |
|Модуль 5 Тағам өнімдерінің химиялық элементтермен ластануы                 |
|Шикізаттың және тағам өнімдерінің жалғандығын (фальсификациясын) |2        |
|анықтау әдістері                                                 |         |
|Тағам өнімдеріндегі канцерогенді заттардың ауысуын анықтау       |3        |
|Тағам өнімдерінің қауіпсіздігін гигиеналық бақылау               |2        |
|Барлығы:                                                         |30       |

5 Білім алушылардың өзіндік жұмысы тақырыптарының тізімі
1  Ауыр еңбекпен және спортпен айналысатындардың тамақтану ерекшелігі
2 Емдік және сауықтандыру мақсаттағы  тамақ.  Жаңа  бағыт  –  комбинирленген
тағам өнімдері
3 Азық-түлік тауарларының сапасын бақылау. Сапа әдістері және деңгейі
4 Өнімдердің пестицидтермен ластануы. Оларға гигиеналық сипаттама
5 Ақуыздар және олардың тамақтанудағы маңызы
6 Майлар және олардың тамақтанудағы маңызы
7 Көмірсулар және олардың тамақтанудағы маңызы
8 Дәрумендер. Дәрумендердің жетіспеушілігі. Дәрумендердің жіктелуі
9 Минералды заттар
10 Тағам өнімдерінің гигиенасы. Дәнді-дақылды өнімдер
11 Сүт және сүт өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығы
12 Ет және ет өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығы
13 Балық және балық өнімдерінің тағамдық және биологиялық құндылығы
14 Тағамдық майлар
15 Көкөніс және жеміс-жидектердің тағамдық және биологиялық құндылығы

6 Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы
                                                                     3 кесте
|Оқулықтар мен оқу-әдістемелік құралдардың|Даналардың |Білім    |Қамтамасыз|
|атаулары                                 |саны       |алушылар |ету пайызы|
|                                         |           |саны     |          |
|1                                        |2          |3        |4         |
|Мармурзова Л.В. Основы микробиологии,    |15         |25       |60        |
|санитарии и гигиены в пищевой            |           |         |          |
|промышленности.- М., 2008.               |           |         |          |
|Жарикова Г.Г. Микробиология              |15         |25       |60        |
|продовольственных товаров. Санитария и   |           |         |          |
|гигиена.- М., 2008.                      |           |         |          |
|Никитин Е.Б. Практикум по санитарии и    |10         |25       |40        |
|гигиене производства хлебопекарных       |           |         |          |
|изделий.- Павлодар; Астана, 2007.        |           |         |          |
|Позняковский В.М. Гигиенические основы   |2          |25       |8         |
|питания, качество и безопасность пищевых |           |         |          |
|продуктов.- Новосибирск, 2007.           |           |         |          |
|Гаврилова Н.Б. Гигиенические основы      |5          |25       |20        |
|питания и контроля качества пищи.- С.,   |           |         |          |
|1998.                                    |           |         |          |
|Позняковский В.М. Гигиенические основы   |10         |25       |40        |
|питания и экспертизы продовольственных   |           |         |          |
|товаров.-Новосибирск, 1996.              |           |         |          |
|Техническая микробиология пищевых        |150        |25       |100       |
|продуктов / Панкратов А.Я. – М., 1968.   |           |         |          |

7 Әдебиеттер
7.1 Негізгі
7.1.1 Мармурзова Л.В. Основы микробиологии, санитарии и  гигиены  в  пищевой
промышленности.- М., 2008.
7.1.2 Жарикова Г.Г. Микробиология  продовольственных  товаров.  Санитария  и
гигиена.- М., 2008.
7.1.3  Никитин  Е.Б.  Практикум  по   санитарии   и   гигиене   производства
хлебопекарных изделий.- Павлодар; Астана, 2007.
7.1.4   Позняковский  В.М.  Гигиенические   основы   питания,   качество   и
безопасность пищевых продуктов.- Новосибирск, 2007.
7.1.5  Гаврилова Н.Б.  Гигиенические  основы  питания  и  контроля  качества
пищи.- С., 1998.
7.1.6  Позняковский  В.М.  Гигиенические   основы   питания   и   экспертизы
продовольственных товаров.-Новосибирск, 1996.
7.1.7 Техническая микробиология пищевых продуктов /  Панкратов  А.Я.  –  М.,
1968.

7.2  Қосымша
7.2.1  Машенцева   Н.Г.   Функциональные   стартовые   культуры   в   мясной
промышленности.- М., 2008.
7.2.2 Срок годности пищевых продуктов:  Расчет  и  испытание  /Р.Стеле.-СПб,
2006.
7.2.3 Эрл М. Разработка пищевых продуктов. – СПб., 2004.
7.2.4 Санитарная микробиология/ Любашенко, С.Я.-М., 1980.


Пәндер