УМКД

Басқарудың экономикалық әдістері

5В010300 - «Педагогика және психология» мамандығына арналған
Психологиялық менеджмент
ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР

СЕМЕЙ
2013

Кіріспе

1ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы: педагогикалық психология кафедрасының аға оқытушысы,
педагогика ғылымдарының магиcтрі Кошкимбаева Р.Х.
____________ «25» тамыз 2013 ж.

2 КЕЛІСІЛДІ
2.1 Педагогикалық психология кафедрасының отырысында қаралып, талқыланды.
Хаттама № 1 «03» 09. 2013 ж.

Кафедра меңгерушісі _______________ псх.ғ.к. Джумажанова Г.К.

2.2 Педагогикалық факультетінің оқу-әдістемелік бюросында талқыланып,
бекітілді.
Хаттама № 1 «05» 09. 2013 ж.

Төрайымы _________________ п.ғ.к. Ахметова Т.Ш.

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде мақұлданып, басуға ұсынылды.
Хаттама №1 «18» 09. 2013ж.

ОӘК төрайымы________________ с.ғ.д. Искакова Г.К.

4 БІРІНШІ РЕТ ЕНГІЗІЛДІ

Мазмұны

|1 |Глоссарий |4 |
|2 |Дәрістер |8 |
|3 |Тәжіриебелік және лабораториялық сабақтар |16 |
|4 |Студенттердің өздік жұмысы |20 |
|5 |Бақылау түрлері |25 |

1. ГЛОССАРИЙ
Абстракция (лат.-алу, жою) – ойлау операциясының негізгісі.
Авторитарлық (автократикалық) – бір адам билігінің абсолютизациясы.
Авторитет моральды - өзіне моральды сенім қатынасы бойынша дамытатын,
адамдарға өз мінез – құлқымен ықпал ететін тұлға.
Адаптация адамгершілік – тұлғаның топтағы моральды жағдайға бейімі,
біреудің нравтілі позициясын қабылдау.
Адаптация әлеуметтік- психологиялық – тұлғаның ортаның әлеуметтік-
психологиялық шарттарына бейімділігі.
Амбиция – шектен тыс өзін сүю, жоғары қойылған претензиялар.
Амплуа (фр. должность) – роль, іс - әрекеттер түрі.
Аниматер – компания жаны (фр.). автор түсінікті 1973ж. енгізді.
Анторопология – адамның өмір әрекетіндегі тарихи шарттар контексінде
қалыптасу туралы ғылым.
Апломб – сөйлеуде, мінез – құлықта көрінетін шектен тыс өзіне өзі
сенушілік.
Ассоциация (лат. бірігу) – психологиялық құбылыстың бірі туралы бейнелеу
басқасы туралы құбылыстар арасындағы байланыс.
Аттракция (фр. тартылу) – адамның бір – біріне өзара тартылу процесі, бір
адамның екіншісіне сүйкімділіктің қалыптасуы.
Аффект (лат. страсть)– жан күйзелісі.
Әлеуметтік ақпарат (информация социальная) – қоғамдық және табиғат
арасындағы қатынастардың өзара әлеуметтік әсерін реттеп отыру үшін
қолданылатын, қалыптасқан, үнемі жаңарып отыратын білімдердің,
мәліметтердің жиынтығы. Ә.а. қоғамдық өмірді түгел қамтитын (экономикалық,
саяси, әлеуметтік, демографиялық, мәлени т.б.) түрлі деңгейдегі білімді
пайдаланады, таратады.
Әлеуметтік арақашықтық-(дистанция социальная) - әр алуан топтардың,
таптардың бір-біріне деген қарым-қатынастарын, жақындығын, қарама-
қайшылығын, қоғамдағы орнын білдіреді. Ә.а.- қ.-ты анықтауда ұлттық,
этникалық т.б. топтардың әлеуметтік қатынастар жүйесіндегі орнына
байланысты туатын әлеуметтік ерекшеліктері де ескеріледі.
Әлеуметтік артықшылықтар (привилегия социальные – латын.- «артықшылық»
деген сөзінен алынған) – кейбір адамдардың, топтардың, таптардың,
мекемелердің заңды немесе заңсыз түрде де, көпшіліктің қолы жетпейтін
құқықтар мен артықшылықтарды пайдалануы.
Әлеуметтік алалау ( социальная дискриминация). – адамдардың нәсілдік,
ұлттық, діни, жыныстық т.б. ерекшеліктеріне байланысты ашық немесе
бүркемелі түрде алалауды, қысым көрсетуді айтады.
Әлеуметтік ассоциация (социальная ассоциация) – мүшелерін бір топқа
біріктіруге тікелей себептік негізі бар, ішкі құрылымы мен басқарылу
жүйесі арнайы бекітілген, өз ісін өзі қамтамасыз ететін материалдық
қаражаттық қоры бар адамдардың біріккен ұжымы. Ә.а. деп, кең мағынада
алғанда, адамдарды біріктіретін кез келген адамдар тобы айтылады.
Әлеуметтік әсер (социальный эффект – латын-«нәтижелі» дегенді білдіреді) -
әлеуметтік іс-әрекеттердің, байланыстардың және қарым-қатынастардың,
әлеуметтік жүйелердің қызметі нәтижесінде пайда болатын қоғамдық өмірдің
әртүрлі саласындағы сапалық өзгерістер.
Әлеуметтік байланыс (социальная связь) – жеке адамдардың не адамдар
топтарының бір-біріне деген кез-келген әлеуметтік-мәдени қатынастарын
бейнелейтін түсінік.
Әлеуметтік бағытталу (контроль социальная) – адамның өзінің қоғамның
әлеуметтік құрылымындағы орнын, жағдайын түсінуі, ұнамды әлеуметтік
жағдайды таңдауы және оған жету жолдарын белгілеуі.
Әлеуметтік бақылау (контроль социальная) - әлеуметтік институттардың,
мекемелердің, қоғамның сан-алуан салаларының қызметін, әлеуметтік топтар
мен жеке адамдардың іс-қимылында қоғамдық мүдделер мен әлеуметтік
ғұрыптар тұрғысынан баға беру және тыйым салу механизмі.
Әлеуметтік бейімделу ( адаптация социальная) – адамның немесе топтың өз
қажеттілігіне сәйкес жаңа әлеуметтік ортаны белсенді түрде игеруінен және
әлеуметтік жүйедегі өз орнын ауыстыруынан көрінеді.
Әлеуметтік диагностика (грек- «танып-білуге» қабілетті» деген сөзіне
алынған) - әлеуметтік, өндірістік шағын топтарды ғылыми негізде
басқару үшін, олардағы ішкі қатынастарды нақтылы зерттеп білу
мақсаттарын жүзеге асыратын, сонымен бірге қоғамдағы кертартпа
құбылыстардың пайда болу себептерін, табиғатын зерттей отырып, оларды
жою жолдарын анықтап, ұсыныс жасайтын социологияның бір саласы.
Әлеуметтік даму (социальное развитие) - әлеуметтік философия мен
социология ғылымдарының басты мәселелерінің бірі. Оның толық көрінісі
мен мән-мазмұнын терең түсіну үшін салыстырмалық талдаулар жүргізу керек.
Ә.д. күрделі түрде мөлшерлеп көрсетуге көмек көрсете алатын ғылыми
ұғымдарға «өмір салты» , «әділеттік» деген сияқты ұғымдарға жақын болып
есептеледі. Ә.д. ұғымы практикалық ұйымдастыру қызметін атқарады.
Әлеуметтік детерминизм - әлеуметтік құбылыстардың өзара байланыстарын
көрсететін социологияның негізгі принциптерінің бірі. Ә.д. – нің
негізгі мінездемесі себеп – салдарлы байланыстар алайда себептілікке
детерминацияның барлық түрлері кірмейді. Адам іс-әрекетінде табиғи және
әлеуметтік шындықты өзгерту жобасы ретінде қойылған мақсат арқылы
детерминациялау ерекше орын алады.
Әлеуметтік жағдай (социальная ситуация) – қоғамдағы әр түрлі таптық,
демографиялық, этностық т.б. топтардың өмір сүру , еңбек ету жағдайларын
анықтайтын объективтік және субъективтік жағдайлар мен процесстердің
әлеуметтік құрылымы.
Әлеуметтік стратификация ( стратификация социальная, стратификация
термині латынның ‘stratum’- «жік , қатпар, қабат» және ‘facer’ – «жасау»
деген сөздердің қосындысынан алынған) - соңғы жылдарға дейін Батыс
социологиясында ғана пайдаланып негізгі әлеуметтік айырмашылықтардың және
теңсіздікті көрсететін түсінік. Ә.ж. –ді зерттеудің үш бағыты бар: 1)
әлеуметтік мәртебені әлеуметтік теңсіздіктің өлшемі ретінде қарау; 2)
әлеуметтік бағыт-бағдармен байланыстыру; 3) негізгі жік жарғылар
есебінде мамандық түрін , табыс мөлшерін , білім дәрежесін басшылыққа алу.
Әлеуметтік идеал (социальный идеал) – тарихи әлеуметтік нақтылықтың жан-
жақты жетілген, жақсартылған, белгілі бір адамның немесе әлеуметтік
топтың санасындағы, болашақтағы бейнесінің көрінісі.
Әлеуметтік иерархия (социальная иерархия гректің «hierarhia» -
«қасиетті» және «arche» - «билік» деген сөздерінен алынған) –
«жоғарғылардың» «төмендегілерді» бақылап отыруына, бағыныштылыққа
негізделген күрделі әлеуметтік қатынастар жүйесі. Ә.и. – ға басқаруды
орталықтандырумен қатар, бюрократияландыру тән. Еңбек бөлінісінің бір
түрі ретінде ол адамдар арасындағы қатынастарды өз заңдарына
бағындырады.
Ә.и. билік түрінде жүзеге асырылады, яғни белгілі бір ұйымдасқан
жүйедегілер ережелер мен нұсқауларды қатаң орындап отыруы тиіс.
Жеке адам (жұмыскер, қызметкер) өз ерік – жігерін Ә.и. талаптарына
бейімдейді. Ә.и. заңдылықтарды әр түрлі мекемелер арасындағы қатынастарда
да орын алады.
Әлеуметтік инновация (латынның «innovation» - «жаңалық енгізу» , «өзгеру»
деген сөзінен алынған) – материалдық, экономикалық, әлеуметтік
мүмкіндіктерді тиімді пайдалануға, қоғамның өмір сүруін қамтамасыз ететін
салаларда сапалы өзгерістер жасауға бағытталған қоғамдық пайдалы істі
жасау, тарату, жүзеге асыру процесі. Ә.и. әлеуметтік, экономикалық,
мәдени шығармашылық пен прогрестің жемісі. Ә.и. өзінің жаңартушылық
күш – қуатына қарай түбегейлі жаңартушы немесе барды өзгертуші болып
бөлінеді. Ә.и. – ның соңғы түрі кеңірек тараған. Ә.и. мақсатты
өзгерістерге бағытталған салаларда жиірек байқалады.
Әлеуметтік институт (латынның «institutum» - «айқындау», «қондыру» деген
сөзінен алынған) – қоғамдық қарым-қатынастардың тұрақтылығын қамтамасыз
ететін мамандырылған іс-әрекетті жүзеге асырудың бір түрі.
Әлеуметтік қабылдау – Ә.қ. деп адамдардың қоғамдық қатынастарды,
әлеуметтік жағдайларды, адамдардың топтарын, басқа адамды және өзін-өзі
қабылдап, түсініп, бағалауы айтылады.
Банкир – банк иесі не акционері.
Бартер – келісім бойынша тауарлармен алмасу.
Бизнес – коммерциямен байланысты, тауар өнімділігіне жасаумен, қызметі
көрсетумен байланысты іс - әрекет.
Брокер – баржадағы саудагер мен сатып алушы арасындағы посредник.
Вармант – мүмкін болатын комбинацияның бірі.
Визуалдық – көру тартымдылығы.
Гедонизм – ләззат алуға және күйзелістерден қашу ұмтылысы.
Гипотеза – құбылыстардың себепті байланысы туралы болжам ойлар.
Гуманизм – адамдарды мойындау және сыйлау, адамдардың созидание
жаратылғандығына сену.
Дедукция – логиканың белгілі бір ережелері бойынша кейбір бекітулер мен
комбинациялардан қорытынды жасауға мүмкіндік беретін ой.
Демократия грек.) – халық билігі.
Детерминанта (лат. анықтау) – себеп – салдарлы тәуелділік.
Дидактика – оқыту теориялары мен технологиясы.
Диллер - өз фирмасының тауарын жарнамалайтын және оларды сатып алушы
иемденуге келісім жасайтын тұлға.
Дисперсия (лат.) – шашылмалы, аңғалақ.
Доминанта (лат. үстемді) – жүйке жүйесі қабығындағы қозу нүктесі.
Идентификация – бірдеңемен, біреумен уподопление.
Идеология – идеялар жүйесі.
Иммидж (ағылш. бейне) – бұқаралы ақпарат құралдары мен өзіне назар аударту
мақсаттарда әлеуметтік топ немесе жекелей бейне.
Имиджелогия – жеке сүйкімділік өнері ( технологиясы ) туралы ғылым. Автор
1990ж. бұл түсінікті енгізді.
Импульсивтілік – бастапқы күйі бойынша, сыртқы жағдайлар не жеке көңіл –
күйі әсерімен әрекетке бейімінен тұратын адам мінез – құлқының ерекшелігі.
Индивидуалділік – тұлғаның биоәлеуметтік ерекшеліктері, қайталанбастығы.
Индукция – жекелеген жалпыға ой түйіндісі.
Интраверт - өзіне келгенге бейім, қарым – қатынасқа кіре алмайтын тұлға.
Карьера – кәсіби өсу, қызметі бойынша өсу, қоғамдық мойындау.
Катарсис – моральды өзін - өзі тазарту.
Калокогатия - әдемі мен мейірімді тұтастығы, денелік және руханилылық
үйлесімдігі.
Коммерция – табысты іс жүргізе алу «тірі» ақша жасай алу іскерлігі.
Коммуникабельділік – қарым – қатынасқа түсе алу қабілеті.
Коммуникация (лат. байланыс, хабар) – қарым – қатынас процесіндегі ақпарат
беру.
Конвергентті менеджмент – басқару іс - әрекетіндегі адамзат қоғамын ең
күшті жетістіктерін интеграциялайтын ғылыми концепциялар мен арнайы
технологиялық жүйелері.
Конкуренция (бәсеке) – тұтынушы үшін тауарлар меншіктерінің арасындағы
жарыс.
Контаглоздылық психиканың – ақпаратты бірігіп қабылдағандағы адамда болатын
ортақ эмоционалды бағыты кезіндегі адамның, топтың қалпы.
Конфликтология – конфликтерді адамгершілік жеткілікті түрде жеңу туралы
ғылым.
Конформизм – енжарлы түрдегі бейімделу, өз ойынын жоқтығы.
Конфронтация – белсенді қарсылықты өршітетін агрессивті қалып.
Концепция – белгілі бір құбылыс трактовкасы.
Кооперация – «нәтижелі» азық алуға қажетті шарт, бірлестікті еңбек іс-
әрекеті.
Коньюктура – белгілі бір нәтижесіне әсер етуге қабілетті жағдайлар ағымы.
Лидер – маңызды жағдайда топ мүшелерінің мінез – құлқына әсер етуге
қабілетті топ мүшесі.
Контент – талдау – құжаттарда, әдебиеттерде, бейнетаспаларда
сұхбаттардағы және т.б
Ақпараттарды талдау және бағалау әдісі. Ақпараттық формаланған түріндегі
мағыналық бірлігін айқындау арқылы және тандаулы жинақтар осы бірліктердің
атау көлемі жиілігін өлшеу арқылы. Этнопсихологияға қатысты - қолдану
жиілігімен ұлттық психологиялық ерекшеліктерді білдіретін ұғымдар мен ой –
пікірлерді беру дәрежесін тіркеу.
Конформ этносы – жеке адамдардың, адамдар тобының ұлттық әдет
–ғұрыптарға, жүріс –
тұрыстарына ұлттық ерекшеліктерді және стереотиптерді ішкі кедергісіз
меңгеру және жеткілікті мағынасын түсіну арқылы көрінетін бейімділігі.
Кросс – мәдени этнопсихологиялық зерттеу – түрлі ұлттарға, этностық
қауымдарға жататын
бірнеше топтарда қатарынан сыналатын адамдардың психологиялық және
әлеуметтік мәдени ерекшеліктері.
Менталитет (діл) – этнос қабылдаған көзқарастар, пікірлер, стереотиптер,
жүріс – тұрыс формалары мен әдістері осы этностың қауымға тән өмір сүру
стилі, мәдениеті.
Мәдени релятивизм – даму деңгейіне қарамастан дербестік пен толық құндылық
құнын мойындайтын түрлі халықтардың мәдени құндылықтарының
салыстырылмаушылығы мен барлық моральді – бағалау критерийлерінің
қатыстылығы туралы американдық этнологиядағы этнопсихологиялық бағыты.
Маргинал тұлға – екі ұлттың мәдени өмірі мен салттарына саналы түрде
қатысып өмір сүретін адам.
Маркетинг – нарықтық сұранысты баға туындыларын зерттеу, фирманың бәсекеге
қабілеттілігін қамтамасыз ету мақсатындағы тауарлық ассортименті жоспарлау.
Менеджер (кәсіби маманды) – ұйымдастырушы, іскер социзм басқарушысы.
Ментомитет - өзінде адамның өмір іс - әрекеттердің этнопсихологиялық,
әлеуметтік – экономикалық тарихи шарт ерекшеліктерін бейнелейтін ойлау іс-
әрекетінің бейімі.
Меритократия (лат. достойный, грек. билік) – тән адамның билігі.
Мораль – адамның бірігіп, іс - әрекетінің қоғамдық – қажеттірегуляторы,
сананың бағалық құрылымы.
Мотив (лат. итермелеу) – іс - әрекет ішкі мән – мағынасы, адамды іс -
әрекетке итермелейтін түрткі.
Ортобиоз - өмірдің рационалды түрі.
Ортобиотика – денсаулықты сақтау және адамдардың өмірлік тұрақты оптимизмін
қайта өңдеу.
Персонификация – адам бейнесіндегі бөлінген түсініктерінің адам
қасиеттерін, табиғи құбылыстарды бейнелеу.
Позиция моральды – тұлға мінез – құлқының мотивизациясына әсер ететін ерік,
нанымдар, моральды көзқарастар.
Престиж (фр.) – авторитет, ықпал.
Процесс - құбылыстардың жалғасы алмасуы.
Психика – адамның белсенді бейнесінде тұратын жоғарғыұйымдасқан материяның
жүйелі ерекшелігі.
Психигигиена – адамның психикасының денсаулығын сақтап, күшейту бойынша
өңделетін меропритиялар жалпы гигиенаның бөлігі.
Психология – психика туралы ұғым.
Пунктуальды - өз міндеттерін орындағандағы ұқыпты тұлға.
Рекреация – адам ағзасының физикалық сипаттарын жандандыру, күшейту.
Релаксация – психикалық демалу, эмоционалды ерікті қосылу.
Репутация – біреу,бір нәрсенің кемшіліктері мен жетістіктері туралы ой.
Сана – адамдарға тән пмихикалық бейнелеу мен өзін - өзі реттеудің жоғарғы
деңгейі.
Социограмма – зерттеу барысында көрінетін өзара және біржақты таңдаулар мен
ауытқудыңөзара қарым – қатынастың тұтас картинасын сипаттайтын график,
диаграмма.
Стереотип (грек. мықты) – санада қатал бекітілген бейне, бағалықтар, мінез
– құлық манерасы.
Стиль (фр. палочка) – тәсіл, әдіс, жол.
Стимул – мотивациясының қалыптасуына үлес қосатын тұлға психикасына сыртқы
әсер.
Тұлғаның этностық құрылымы– адамның ішкі мазмұнын білдіретін және іс–
әрекетіне, жүріс– тұрысына әсерін тигізетін иерархия түрінде құрылған
белгілі ұлт өкілінің қасиеттер жиынтығы.
Топ – қоғамдағы адамдардың белгілі сипаттары мен ерекшеліктеріне орай
бірлесіп атқаратын істеріне сәйкес бірлесуі.
Топ жетекшісі – жора – жолдастары мен қатар құрбыларына өзінің беделімен ,
іс-әрекетімен, мінез-құлқымен ықпал етіп отыратын адам.
Тәрбие – тәрбиеленетін адамда мінез-құлықтың, дүниеге көзқарастың, мінездің
және ақыл-ой қабілеттілігінің қалыптасуы үшін мақсатқа бағытталған жүйелі
ықпал жасау. Тәрбие оқылудың ажыратылмайды . Бірақ, оған дәлме-дәл де
келмейді, тәрбие таптық сипатта болады.
Тума белгі – адамның дүниеге өзімен бірге келетін белгісі.
Тәртіптілік – адамның жеке басының дағдысы, үнемі тәртіп сақтауды қажет
ететіндігі, өзі және қоғам алдындағы міндетін түсіне білуі.
Тианақталған сөйлеу - әрбір сөздің немесе сөйлемнің дәл анықталған, мазмұны
жағынан аяқталған сөйлеу.
Түрлестік – 1) индивидке ықпал ететін топпен іштей немесе сырттай келісу;
2) жеке адамның ішкі позициясына қарамастан топпен сырттай келісу.
Түсіндіріп сөйлесу- заттың, құбылысты немесе ережені айқынырақ дәлірек
түсінуге мүмкіндік беретін сөйлеу. Түсіндіру тәсілдер жиынтығы.
Жағдайларға байланысты мұндай тәсілдер ретінде салыстыру, сипаттау, себебін
көрсету, қарапайым модельді құрастыру т.б. атауға болады.
Түсінік – болмыстың заттары мен құбылыстарының өткен бір кездегі сезім
мүшелеріне тигізген әсерінің сезім-көрнекілік бейнесі.
Такт (лат. тигізу) - өзін сәйкес түрде ұстай алу іскерлігі.
Темперамент (лат. бөліктің өзара қатынасы) – адамның динамикалық
ерекшеліктерінің сипаты: интенсивтілігі, жылдамдығы, ырғағы, психиканың
қалпы мен процесінің ритмі.
Фрустрация (лат.алдау) - өз қанағаттарын таппаған стимулды қажеттіліктің
барын сипаттайтын психологиялық кейіп.
Функция – орындау, жүзеге асыру, бағыт.
Эгоцентризм - өз күйзелісінің бағытын, өз мақсаттары мен қызығушылықтарына
жетуге бағытын сипаттайтын тұлғаның моральді психикалық қалпы.
Экстраверт - өзіне назар тосатын, қарым – қатынасқа ашық тұлға.
Экспронт (лат. тез) – дайындықсыз айтылған қысқа сөз.
Элемент – тұтастықтың құралатын бөлігі.
Этика – мораль туралы ғылым.
Этикометрия – нақты социумдағы нақты адамгершілікті бағалықтарға, адамның
қалауының себептерін шығару, қарым – қатынасын өлшеу әдісі. Бұл түсінікті
автор 1989ж. енгізді.

2. ДӘРІСТЕР
Дәріс тақырыбы. Психологиялық менеджмент туралы жалпы түсінік.

Жоспар.
1. Басқару туралы білімнің тарихи деректері.
2. Психологиялық теориялық-әдіснамалық негіздеріндегі басқару ұғымы
туралы.
3. Адам санасының әлеуметтік психологиялық бейнеленуі.
4. Қоғамдық жүйедегі басқару салалары және олардың өзара ықпалы.
5. Басқару мектептері. Басқару деңгейлері.
Дәрістің қысқаша мазмұны.
«Менеджемент» түсінігі шетел тілінен аударғанда - өндірісті басқару,
басқаша айтқанда, өндірісті басқару қағидалары мен әдістері, құралдары мен
формаларының жиынтығы деген мағынаны білдіреді. Олар өндірістің тиімділігін
арттыру және пайданы көбейту мақсатымен жасалып қабылданады. Ал «менеджер»
дегеніміз - өндіріс, өткізу және қызмет көрсету саласындағы ұйымдастыру
және басқару жөніндегі шаруашылық дербестігі бар іскер адам, өз ісін
білетін мамандырылған басшы.
Менеджмент психологиясы: жалпы психология, жеке тұлға психологиясы,
әлеуметтік психология, психофизиология, практикалық психология,
психологиялық диагностика ғылымдарымен байланысты. Қосымша байланысы бар
салалар: әлеуметтану, антропология, кадрлық менеджмент, маркетинг,
экономика және т.б.
Басқарудағы мектептер. Ғылыми басқарама бағдары (1885-1950). Фредерик
Тейлор, Френк Гилберт, Генри Гант. Әкімшілік (классикалық, үрдісті) бағдар
(1920-1950). Анри Файоль. Адамзат қатынастар қөзқарасымен бағдарлау (1930-
1950). Мэри Паркер, Элтон Майо. Әрекет туралы ғылым көзқарасымен бағдарлау
(1930-1960). Ренсис Лайкерт, Дуглас Мак Грегор.
Ғылыми басқару мектебі.Қазіргі кезеңде басқару теориясы мен тәжірибесінің
дамуына маңызды үлес қосқан төрт түрлі тәсілді белгілеп өтуге болады. 1)
Басқару мектептерін жіктеу тұрғысынан қарағандағы тәсіл- ғылыми басқару
мектебі, әкімшілік мектеп, адамдық қатынастар мектебі мен тәртіптілік
әдісі, басқару ғылыми мектебі. 2) Процестік тәсіл- басқаруды өзара төрт
түрлі функциялардың (жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация, бақылау) үздіксіз
жиынтығы ретінде ұғыну. 3) Жүйелік тәсіл - өзгермелі қоршаған орта
жағдайында мақсатқа жетуде ұйым қызметінің, адамдар, құрылым, міндеттер
және технология секілді элементтер жиынтығы беретін іс-әрекет түрінде
қарастырылуы. 4) Жағдайлық тәсіл – ұйымдастыру мен басқару шараларының
жағдайға байланысты өзгешелік пен дербес сипатта орындалуы.
Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1. Психологиятіңлық менеджмент негізгі ұғымдарына анықтама беріңіз.
2. Басқару мектептеріне сипаттама беріңіз
Әдебиеттер:
1. Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Ерғалиев Қ.Р. Басқару
негіздері. (оқу құралы)- А., Экономика. 1997.
2. Ахметов К.Б. Менеджмент. А., 1997.
3. Прокофьева Ж.В. Менеджмент. М., изд-во «Знание»- 2000.
4. Психология управления. Курс лекций. /Л.К.Аверченко., Г.М.Залесов.,
Р.И.Мокшанцев., В.М.Николаенко. Отв.ред. М.В.Удальцова. –
Новосибирск., изд-во НГАЭиУ: М:ИНФРА-М., 1999.
5. Практическая психология. Под.ред. М.К.Тутушкиной. Санкт-Петербург. Изд-
во «Дидактика Плюс»- 2000.

Дәріс тақырыбы. Психологиялық менеджменттің ғылыми-әдіснамалық
негіздері.
Жоспар.
1. Психологиялық менеджментті ғылыми тұрғыдан қарастыру. .
2. Психологиялық- басқарушылық мәселелер деңгейі және оның даму
кезеңдері.
3. Қазіргі менеджмент теориясының пайда болуы және дамуы.
4. Қазақстанда менеджмент теориясы мен практикасының дамуы тарихы.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Менеджмент ( ағылшынша) – алға қойған мақсатқа жету іскерлігі. Менеджмент
– түрлі ұйымдарда адамдардың басқаруымен орындалатын іс- әрекет, қызмет.
Менеджмент – осы қызметті жүзеге асыруға көмектесетін адамзат білімінің бір
аймағы. Менеджмент - басқару арқылы жұмысты жүзеге асыратын «менеджерлер»
жиынынан,яғни нақты адамдар категориясы.. Менеджмент – кәсіби басқара
алатын басқарма субъектісі. Менеджмент – өзіне ғылымды, тәжірибені және
басқару өнерін қоса алып жүретін басқарма ойлар. Менеджмент – адамның
талпынысын қанағаттандыруға көмектесетін, басқаруды жүзеге асыратын
психологиялық үрдіс.
Басқарушылық ойлар жетістігін қолдану практикасында көптеген елдерде
басқару моделінің өзіндік ұлттық ерекшелігі пайда болды. Қазіргі кезде
басқарудың – американдық, жапондық, арабтық және батыс еуропалық мектептері
қалыптасты. XX ғасырдың 90-шы жылдары Қазақстан экономикасындағы басқару
ситуациясы айтарлықтай өзгерді. Нарықтық жүйе басқарудың әкімшілік-
бұйрықтық әдістерін ауыстырды. Осының нәтижесінде кәсіпорындар шаруашылық
дербестік пен сыртқы нарыққа шығу перспективасын алды. Қазақстанда
мемлекеттік кадр саясатын жетілдіру курсы қолға алынды. Қазақстанда
менеджмент пәні бойынша алғашқы қазақша оқулық профессор Қ.Ғ.Ахметовтың
«Менеджмент негіздері» (1993ж).Қ.Б.Бердалиев «Менеджмент негіздері»
(1994ж), «Қазақстан экономикасын басқару негіздері» (2001ж). Қазақстанда
кадр менеджментінің мәселелерін алғаш рет қарағандылық ғалым Р.С.Каренов
зерттеді. / «Өндірістік менеджмент» 1996ж, «Инновациялық менеджмент» 1997ж,
«Кадрлық менеджмент» 2001ж. айтуға болады. Менеджмент тарихын білу
менеджердің кәсіби білімі мен басқару ойының дағдыларын қалыптастыруда
үлкен роль атқарады.
Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1. Менеджменттің ғылым ретінде анықтама беру.
2. Менеджмент деңгейлеріне сипаттама беріңіз.
3. Қазақстанда менеджменттің теориясы мен практикасының дамуына
тоқталыңыз.
Әдебиеттер:
1. Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Ерғалиев Қ.Р. Басқару
негіздері. (оқу құралы)- А., Экономика. 1997.
2. Ахметов К.Б. Менеджмент. А., 1997.
3. Прокофьева Ж.В. Менеджмент. М., изд-во «Знание»- 2000.
4. Психология управления. Курс лекций. /Л.К.Аверченко., Г.М.Залесов.,
Р.И.Мокшанцев., В.М.Николаенко. Отв.ред. М.В.Удальцова. –
Новосибирск., изд-во НГАЭиУ: М:ИНФРА-М., 1999.
Дәріс тақырыбы. Психологиялық менеджментті зерттеудегі теориялық
технологиялар
мен әдістер.
Жоспар.
1. Психология ғылымындағы теориялық зерттеулердің классикалық әдістері.
2. Психикалық құбылыстар менеджментінің технологиясы.
3. Қазіргі кездегі басқару теориясының күйі.
4. Өндірістік – технологиялық қызметтер.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Басқару әдістері: ұймдастырушылық әдіс, құқықтық реттеу әдісі,
экономикалық әдіс, психологиялық әдістер, әкімшілік әдістер. Әлеуметтік-
психологиялық климатты зерттеудің негізгі тәсілдері. Отандық психологияда
әлеуметтік-психологиялық климаттың табиғатын түсінуде төрт негізгі әдіс
қарастырылады. Қазіргі кездегі басқару теориясының күйі. Сонымен қазіргі
әлемдік менеджмент теориясы мен практикасында өмір сүріп, өзара іс-
әрекеттесіп жатқан негізгі 3 бағыт бар: жүйелілік, процестік және
жағдайлық. Тұжырымдамалардың, мектептердің орасан көп саны бар, олар
нәтижелерді қорыту, синтездеу, біріктіру қиындығын туғызады. Басқару
теориясын әрі қарай дамыту үшін сенімді негіз беруге мүмкіндік туғызатын
тұжырымдама жағдайлық тұрғысы болып табылады.
Жетекшінің өндірістік-технологиялық қызметінің негізі - жедел басқару.
Бұл - өндірісті ұйымдастыруға байланысты басқару циклдарының тізбектілігі.
Бұл циклдар аукымы жетекщілік деңгейіне байланысты. Жетекшілік дсңгейі
төмендеген кезде өндірістік-технологиялық кызмет жалпы ұйымдастырушылықтан
тікелей өндірістікке айналады.
Жедел басқарудың бірқатар аспектілсрі бар, бұл оның күрделілігін
білдіреді. Олар - жедел басқарудың жалпы қызметтерін: нормалау, үйлестіру,
реттеу, диспетчерлеу, материалдық-техникалык және шикізаттық қамтамасыз
етуді біріктіреді.
Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1.Психология ғылымындағы классикалық әдістерге түсініктеме беріңіз.
2.Басқару теориясының қазіргі күйіне сипаттама беріңіз
Әдебиеттер:
1. Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Ерғалиев Қ.Р. Басқару
негіздері. (оқу құралы)- А., Экономика. 1997.
2. Психология управления. Курс лекций. /Л.К.Аверченко., Г.М.Залесов.,
Р.И.Мокшанцев., В.М.Николаенко. Отв.ред. М.В.Удальцова. – Новосибирск.,
изд-во НГАЭиУ: М:ИНФРА-М., 1999.
Дәріс тақырыбы. Психологиялық менеджментті жүзеге асырудың практикалық
әдістері.
Жоспар.

1. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері.
2. Басқарудың экономикалық әдістері.
3. Кадрлық менеджмент қызметі. Кадрларды іріктеу әдістері.
4. Жұмыстан босату.
5. Біліктілікті арттыру. Кадрды дайындау мәселелері.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Экономиканың нарықтық қатынастарға көшуіне байланысты жаңа типті
басқару кадрларды даярлау және олардың қабілеттерін қалыптастыру
қажеттілігі туындайды. Осы тұрғыдан алғанда, кадрларды кәсіби тұрғыдан ,
әсіресе, менеджмент саласына лайықты даярлау мемлееттің ұзақ мерзімді
экономикалық саясаттың құрамдас бөлшегі болуы тиіс.
Менеджер қызметінің мақсаты - өндірістің экономикалық тиімділігін
арттыру, прогресшіл техника мен технологияны енгізу, түрлі ресурстарды
ұтымды пайдалану есебінен түсімді арттыру және т.б. Басқару кадрларын
басқару жүйесінде істейтін және белгілі бір басқару қызметін орындайтын
немесе оны жүзеге асыруға ықпал ететін жұмыскерлер, яғни басқару қызметінде
іскерлікпен қатынасатын, әрі басқару аппаратына енетін жұмыскерлер жатады.
Басқару кадрларының алуан түрлі белгілері бойынша бағалауға болады: басқару
деңгейі бойынша-жоғары, орташа және төменгі буындар; кәсіптік құрамы
бойынша-инженерлер, қызмет түрі бойынша ауыл-шаруашылығы, өнеркәсіп
кадрлары; басқару еңбегін мамандандыру түрі бойынша әкімшілік,
экономикалық, білімі бойынша жоғары және арнайы орта білімді, адамдар,
практиктер, орындайтын жұмысының күрдеоіоігі және жауапкершілігі бойынша.
Кадрларды іріктеу - негізгі қызмет талаптарына сай келетін адамдарды
іздестіру және зерттеу процесі. Кадрларды іріктеу процесі белгілі бір
элементтерден тұрады.: бос қызметтердің сипаттамасы; бір кандидаттар туралы
мәліметтер жинау; кандидаттарды іріктеу жүйесін ойластыру; неғұрлым қолайлы
үміткерлерді таңдау; кандидаттарды соңғы рет бағалау және талдау, қызметке
орналасқан кандидатты атау.

Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістеріне сипаттама беріңіз.
2. Мәнсап ұғымына түсініктеме.
2. Кадрларды іріктеу әдістеріне және кадрды дайындау мәселелеріне
тоқталыңыз.

Әдебиеттер:
1.Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Ерғалиев Қ.Р.
Басқару негіздері. (оқу құралы)- А., Экономика. 1997.
2.Прокофьева Ж.В. Менеджмент. М., изд-во «Знание»- 2000.
3.Психология управления. Курс лекций. /Л.К.Аверченко., Г.М.Залесов.,
Р.И.Мокшанцев., В.М.Николаенко. Отв.ред. М.В.Удальцова. –
Новосибирск., изд-во НГАЭиУ: М:ИНФРА-М., 1999.
Дәріс тақырыбы. Психологиялық менеджмент барысы.
Жоспар.
1. Психологиялық менеджменттегі ұйымдастырушылық жұмыс.
2. Ұжым туралы түсінік.
3. Басқарудың объектісі мен субъектісі.
4. Әлеуметтік басқару. Басқару және бағыну.
5. Басқару жүйесі.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Басқару – іс-әрекет мақсатын, бағдарлама реализациясын, іс-әрекет
тәртібінің белгілі бір құрылымын сақтап отыруы. Психологиялық іс-әрекет
құрылымына мотив, мақсат, бағдарламалар, шешім қабылдау, мамандыққа қажетті
негізгі сапа жатады деп қарастырды.
Басқару іс-әрекетіне арнайы психологиялық функционалды құрамына
А.И.Китов анализ жүргізді. Ол басқаруды 3 кезеңге бөлді: диагностикалық,
шығармашылық, ұжымдық.
А.К.Марков басқарудың құрамын 5 кезеңге бөлді. Мақсатты,
дескриптивті, прескриптивті, реализациялық, ретроспективті. Әрбір бөлінген
кезең басқару актісінің ерекше бөлімі бір анықталған кезектілікпен жүретін
іс-әрекет. Ұжым бір мақсатпен біріктірілген (әрекетпен ұйымдастырылған)
тәртіптілік, жауапкершілік және басқару органдарымен қамтылған
жұмысшылардың еркін тобы. Басқару және бағыну. Негізгі басқару
мәдениеттері. Сипаты және ерекшеліктері. Әлемдік бизнес тарихы, оның
негізгі бөлімдері. Түрлі басқару культураларының салыстырмалы талдауы.
Америка басқару мәдениеті. Жапон басқару мәдениеті. Еуропа басқару
мәдениеті. Кеңес басқару мәдениеті.
Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1. Ұжым түрлеріне сипаттама беріңіз.
2. Басқару принциптеріне тоқталыңыз.
3. Басқару және әлеуметтік басқаруды қалай түсінесіз?
Әдебиеттер:
1. Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Ерғалиев Қ.Р. Басқару
негіздері. (оқу құралы)- А., Экономика. 1997.
2. Прокофьева Ж.В. Менеджмент. М., изд-во «Знание»- 2000.
Психология управления. Курс лекций. /Л.К.Аверченко., Г.М.Залесов.,
Р.И.Мокшанцев., В.М.Николаенко. Отв.ред. М.В.Удальцова. – Новосибирск., изд-
во НГАЭиУ: М:ИНФРА-М., 1999
Дәріс тақырыбы. Қарым-қатынас барысын басқару.
Жоспар.
1. Қарым-қатынас әлеуметтік феномен ретінде.
2. Басқарушылық қарым-қатынастағы өзара қабылдау мәселелері.
3. Басқарушының жұмысшымен қарым-қатынасы ақпарат алмасу жолы ретінде.
4. Қарым-қатынастағы негізгі бөгеттер.
5. Стресс және өмірлік дағдарыстардың алдын-алу.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Коммуникация дегеніміз қарым-қатынас, екі және одан да көп адамдардың
өзара түсінісуге негізделген байланысы: бір бірінен ақпарат, мәліметтер
алмасуы.
Басшы өзінің көпшілік уақытын мәліметтер алу және шешім қабылдау үшін,
біреулермен байланысуға, қарым-қатынас орнатуға арнайды. Басқарудың
жоспарлау, ұйымдастыру, мотивация және бақылау қызметтерін орындау да қарым-
қатынас орнатуға байланысты. Коммуникация - басшылық етудің байланыстырушы
процесі болып табылады. Менеджерлер өз жұмысын ойдағыдай орындау үшін
тиімді қарым-қатынас орнатуы қажет. Коммуникациялық процесс – бұл екі
немесе одан да көп адамдар арасындағы мәлімет алмасу, әрі оның негізгі
мақсаты мәліметтің түсінікті болуын қамтамасыз ету. Коммуникация – бұл
күрделі процесс және де оны жақсы түсіну үшін процесс сатыларын білу қажет.

Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1.Басқарушылық қарым-қатынастағы өзара қабылдауға сипаттама беріңіз.
2.Стресс оның түрлеріне және оның алдын алу жолдарына тоқталыңыз.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.

Дәріс тақырыбы. Жүріс-тұрысты басқару.
Жоспар.
1. Жұмысшы тұлғасы басқару объектісі ретінде.
2. Жұмысшының еңбекке бейімделу процесінің сипаты.
3. Жұмысшы іс-әрекетін бақылау.
4. Кәсіби жауапкершілік және әлеуметтік жауапкершілік.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Басқару, басқарушылық еңбегі, оның тікелей өндірістен өзгеше іс-әрекеттің
айрықша түріне айналуы еңбек кооперациясымен байланысты. Қарапайым
формадағы еңбек кооперациясы көптеген жұмысшылардың күш-жігерін жай
біріктіру ретінде тіпті алғашқы қауымдық құрылыста да болған. Адамдардың
еңбегін ғылыми негізінде ұйымдастыру туралы анықтама берсек, оны белгілі
принциптер, ережелер мен шарттар жиынтығына сүйеніп берілген технология,
құрал-жабдықтар, еңбек заттар жағдайында әр жұмыскердің еңбегінің шығыны
мен нәтижесі арасында оптимальды қатынасын құру. Жұмыс берушілер қатарына
кәсіпорындар, мекемелер, ұйымдар, шаруашылықтар, кооперативтер, фермерлер
және еңбекшілерге оларды шарт (контракт, келісім) бойынша жалдау негізінде
жұмыс беретін басқа да кез келген заңды ұйымдар және нақты адамдар жатады.
Кез келген әлеуметтік-экономикалық жүйе біршама дербес, бірақ өзара
байланысты екі бөліктен тұрады: басқарылатын (басқару объектісі) және
басқарушы (басқару субъектісі). Басқарылатын жүйе деп, ретке келтіру
мақсатында басқару ықпалын жүргізізуге арналған объектіні, яғни белгіленген
жүйеге жетуге мүмкіндік беретін даму формасын айтады.
Басқару құрылымы дегеніміз басқармадағы звенолар мен жекелеген
жұмыскерлер жиынтығы және оларджың бағыныштылығы, тікелей және көлдеу
байланыстары. Басқару звенолары арасында әр түрлі сипаттағы байланыстар
пайда болады. Тікелей және көлбеу, тура және кері байланыстар болып
бөлінеді. Жұмысшы тұлғасы басқару объектісі ретінде. Жұмысшының еңбекке
бейімделу процесінің сипаты. Жұмысшылардың еңбек іс-әрекетіне деген ішкі
қызығушылықтарын тудыру, оларда жағымды мотивацияларды тудыру. Жұмысшы іс-
әрекетін бақылау, нысанаға алу, жалпы ұжымдағы тәртіпті қадағалау.
Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
3. Жұмысшының еңбекке бейімделу процесіне сипаттама беріңіз.
4. Еңбек мотивацияларына тоқталыңыз.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.
Дәріс тақырыбы. Іскерлік қарым-қатынас және басқарудағы шиеленістер.
Жоспар.
1. Басқарушылық іскерлік қарым-қатынастағы өзара байланыс.
2. Қарым-қатынас кезіндегі сенімділік және оны қалыптастыру жолдары.
3. Имидж қалыптастыру қарым-қатынастағы мәдениет негізі ретінде.
4. Басқару шиеленістері және оларды шешу жолдары.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Әлеуметтік ортада тіршілік етуші азамат өзінің кім екенін былайғы
жұртқа өзін қоршаған орта мен сыртқы дүниеге деген қатынасы арқылы таныта
алады. Адамдар қарым-қатынасының сыр-сипаты қоғамдық өмірде, әсіресе
өндірістік істердегі әрекетінен айқын байқалады. Топ ішіндегі адамдардың
бір-біріне тәуелділігі, бағынуы, бірлесіп атқаратын істері, өзара
көмектесуі – олпрдың нағыз топтық тіршілігінің заңды түрде қалыптасуын
көрсететін сипаттар. Олардың арасындағы қарым-қатынастардың мазмұнды болуы
түрлі әлеуметтік жағдайларға және әрбір азаматтың даралық нақты іс-
әрекеттеріне байланысты. Мұндағы өзекті мәселе – адамдардың қоғамдық ісінің
нәтижелі болуы мен әлеуметтік мақсаттылығы. Адамдар арасындағы тікелей
қарым-қатынас бір-бірін ұнатып, қолдау нәтижесінде өрістесе, ал жанама
қарым-қатынас олардың бағалы заттарды өзара алмасуы мен бірінің ісін бірі
бағалау нәтижесінде қалыптасады.
Сыйысушылықтың төрт деңгейі бар: психофизиологиялық, психологиялық,
әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтік.Сыйысушылыққа қарсы – қақтығыс.
Қақтығыс негізінде әдетте – субъективті не объективті әр түрлі
тенденциялардың (мотив, қатынас, әрекеті мен жеке бастың мінез-құлқы, содай-
ақ топтың да) қақтығысы түсініледі.
Кикілжің – жағымсыз эмоциялық қобалжулармен байланысты адамдар тобы немесе
индивид қарам-қатынасында, өзара әрекеттесуде индивид ойындағы
тенденциялардың бір бірімен үйлеспей, қарама-қарсы бағытта болуы. Ортақ
міндетті шешу жағдайындағы эмпатия. Адамның уайымдауы үнемі байқалып
тұрады. Эмпатияның ең жоғарғы формасы толық жекеаралық идентификацияда
көрінеді. Мұнда тек ойша (қабылданатын, түсінетін), сезімдік емес, сонымен
қатар қимылдық идентификация да байқалады. Қимылдық эмпатия адамның ынталы,
психологиялық негізін сипаттайды.
Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1.Басқарушылық іскерлік қарым-қатынастағы өзара байланыс қандай болу
керек?
2.Қарым-қатынасты қалыптастыру жолдары.
3.Басқару шиеленістері және оларды шешу жолдарына түсінік беріңіз.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.
Дәріс тақырыбы. Лидерлік туралы ғылыми зерттеулер.

Жоспар:
1. Басқару және лидерлік әлеуметтік феномен ретінде.
2. Лидерліктің негізгі теориялары.
3. Лидердің рөлдері мен стильдері.
4. Басқару стилі.
5. Басқарушының кәсіби іскерлігі.
Дәрістің қысқаша мазмұны
Ұйымның тиімді жұмысының негізгі шартының қамтамасыз етілуі басқарудың
басты функциясы болып табылатын атқарушылардың жоғары мотивіне байланысты.
Дегенмен бүл тек үйымның тұрақты және тиімді қызметі үшін жеткіліксіз.
Басқару іс-әрекетінің мүндай реттеуішінде мотивтендіру емес, мәжбүрлеу
сипаты бар қажеттілік туындайды. Мұнсыз басқару іс-әрекеті мүмкін емес.
«Жоғарыдан» басқару әсерінің барлығының негізі - атқарушылар іс-әрекетінің
мотивтенуі мен өзара іс-әрекеттегі билік. «Билік» үғымы «жетекшілік» және
«көшбасшылық» ұғымдарымен, олардың типтерімен және олардың арасындағы
қатынастармен байланысқан. Ұйымдар мен топтардың барлығын негізгі екі ресми
және бейресми типке бөлуге болады. Ресми ұйым - институционалды
белгіленетін қандай да бір мақсатқа жету үшін бірігетін адамдар
қауымдастығы. Бейресми үйым адамдардың кездейсоқ белсенділігі нәтижесінде
түзіледі, олар өзара реттеулік қарым-қатынасқа енеді. Барлық топтар мен
үйымдарды екі топқа бөлуге болады: ресми және бейресми. Көшбасшылық пен
ресми жетекшіліктің топ іс-әрекетіндегі айырмашылығы келесі жағдайлармен
анықталады. Мәжбүрлеу билігі жетекшінің атқарушылар мақсатына жетуіне және
қажеттіліктеріне кедергі жасау, оларды жазалау мумкіндігіне негізделген,
атқарушылар мұны түсінеді, сондықтан бағынуға мәжбүр (өзінің
қарамағындағыларды мәжбүрлейді). Биліктің бүл формасын «негативті» немесе
«үрей билігі» деп атайды. Сынға қарамастан, оны билік формаларының кез
келген тізімінде бірінші орынға қояды, ол қазірше жетекші әсерлерінің
айнымайтын және жалғыз тірегі болып отыр. Оның негізгі кемшіліктері -
бақылаудың ебедейсіз жүйесі, атқарушылардың кібіртіктеуі мен бөгелуі. Бүл
еңбек өнімділігінің төмендеуі мен кадрлар тұрақсыздығына соқтырады.
Мәжбүрлеудің дегенмен үлкен күші бар, өйткені жеке қауіпсіздік сезімін
апелляциялайды.
Лидерлік – бір адам екінші бір адамға немесе топқа әсер етуге
көмектесетін процесс
Басқарушының жоғарғы статусы бұйрық беруге құқық береді. Басқарушының
барлығы белгілі бір дәрежеде билік типтерін қолданады. Ең көп тараған
классификация бойынша басқару стилінің үш негізгі түрін бөліп көрсетуге
болады. Авторитарлы, демократиялық, либералды. Өндірістік ұжымдарда –
либералды, ал ғылыми ұжымдарда авторитарлы стильдерді пайдалану нәтиже
бермейді. Менеджерлер үшін – теоретиктер мен практиктерге қатысты
анықталған мәселе, тез өзгермей бүгінгі әлемде ең жақсы «басқару стилі» -
шынайылыққа бағытталған.

Өзін-өзі тексеруге сұрақтар:
1. Басқарушы тұлғасына анықтама беріңіз.
2. Басқару стильдеріне тоқталыңыз.
3. Басқарушының кәсіби іскерлігі сипаттама беру.
Әдебиеттер: негізгі және қосымшша.

3. СЕМИНАР САБАҚТАРЫ

1-тәжірибелік. Менеджмент генезисі.
Мақсаты: Психологияслық менеджмент пәнін студенттердің қандай дәрежеде
меңгергендіктерін тексеру.
Жоспар.
1. Психологиялық менеджментке кіріспе.
2. Қоғамдық жүйедегі басқару салалары және олапдың өзара ықпалы.
3. Басқару мектептері.
4. Басқару деңгейлері.
1.Тайм-менеджмент.
Мақсаты: уақытты басқару дегеніміз не екенін анықтау, уақытты басқарудың
бірнеше құралдарын қарастыру.
Барысы:
Мақсаттарды қарастыру және кіріспе.
Уақыт-ақша. Персоналды кесте. Уақытты жоюшылар. Уақытты құтқарушылар.
Жаттығу. Шелек және тастар.Таңдамалылар. Жоспарлау. Қорытында және кері
байланыс.
Әдістемелік нұсқау: менеджмент психологиясы және оның басқа ғылымдармен
байланысын ашып көрсету. Менеджемент психологиясының негізгі ұғымдарына
және менеджментке методологиялық түсініктемелер беру. Басқару мектептері.
Басқару деңгейлеріне тоқталу.
Әдебиеттер:
6. Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Ерғалиев Қ.Р. Басқару
негіздері. (оқу құралы)- А., Экономика. 1997.
7. Ахметов К.Б. Менеджмент. А., 1997.
8. Прокофьева Ж.В. Менеджмент. М., изд-во «Знание»- 2000.
9. Психология управления. Курс лекций. /Л.К.Аверченко., Г.М.Залесов.,
Р.И.Мокшанцев., В.М.Николаенко. Отв.ред. М.В.Удальцова. –
Новосибирск., изд-во НГАЭиУ: М:ИНФРА-М., 1999.
10. Практическая психология. Под.ред. М.К.Тутушкиной. Санкт-Петербург. Изд-
во «Дидактика Плюс»- 2000.

2-тәжірибелік. Психологиялық менеджмент әдістері.
Мақсаты: психологиялық менеджмент теориясының пайда болуы және дамуы. мен
ерекшелігін студенттердің қаншалықты меңгергеніне қарай бағалау.
Жоспар.
5. Психологиялық менеджмент ғылым ретінде.
6. Психологиялық менеджмент пәні, әдістері және қызметтері.
7. Басқарушылық қарым-қатынастар және оның іс-әрекетінің бағыты.
8. Қазақстанда психологиялық менеджмент теориясы мен практикасының дамуы.

9. Қазіргі психологиялық менеджмент теориясының пайда болуы және дамуы.
2.Презентация (Тұсау кесер).
Мақсаты: жеке тәжірибені жүйелеу, сапалы презентация өткізуге кәсіби
даярлық және жүйелі көзқарас қалыптастыру.
Барысы:
Тренингтің мақсаттары және бағдарламасы. Жұмыс барысындағы эмоционалдық
фонды қалыптастыру. Аудиториямен сәлемдесу қабілеттерді тексеру
жаттығулары. Поза және жест. Контактіге түсу және назарды ұстап тұру
техникалары. Қобалжуды жеңу әдістері. Тайм-менеджмент. Визуалды құраларды
қолдану. Презентациядағы эмоционалдылық. Презентацияға даярлық. Презентация
өткізу дағдыларын жаттықтыру. Дағдыны өддігінен дамыту жолдары. Сұрақтарға
және наразылықтарға жауап қату техникалары. Тренинг нәтижелерін талқылау.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыру барысында менеджмент психологиясы
пәні, міндеті және зерттеу әдістеріне анықтама бере отырып пәннің мазмұнын
байытып, кеңейтіп жаңа нәтижелерге жетудегі ролін ашып көрсету. Қазіргі
өнеркәсіп корпорациясында басқару қызметкерлерінің үш тобына - /топ
менеджмент/, /топ мидле менеджемент/, /ловер менеджмент/- тоқталу.
Қазақстанда және қазіргі менеджмент теориясының пайда болуы мен дамуына
тоқталу.
Әдебиеттер:
3. Бердалиев К.Б., Өмірзақов С.Ы., Есенғазиев Б.К., Ерғалиев Қ.Р. Басқару
негіздері. (оқу құралы)- А., Экономика. 1997.
4. Ахметов К.Б. Менеджмент. А., 1997.
5. Прокофьева Ж.В. Менеджмент. М., изд-во «Знание»- 2000.
6. Психология управления. Курс лекций. /Л.К.Аверченко., Г.М.Залесов.,
Р.И.Мокшанцев., В.М.Николаенко. Отв.ред. М.В.Удальцова. – Новосибирск.,
изд-во НГАЭиУ: М:ИНФРА-М., 1999.
7. Практическая психология. Под.ред. М.К.Тутушкиной. Санкт-Петербург. Изд-
во «Дидактика Плюс»- 2000.

3-тәжірибелік Білім беру мекемелеріндегі басқарудың мәні.
Сабақтың мақсаты: студенттер қандай деңгейде меңгергендігін тексеру.
Жоспар:
1.Білім беру мекемелеріндегі басқарудың мәні.
2.Білім беру мекемелерінің түрлері.
3.Білім беру мекемеліррінде жүргізілетін жұмыс формалары.
3. Іскерлік қарым-қатынас.
Мақсаты: іскерлік қарым-қатынас, тиімді қарым-қатынасқа қажетті дағдылар
туралы ойды дамыту, сол әдіс-тәсілдерді қолданудың тиімділігін ұғыну.
Барысы: күтілетін нәтижелер. Жаттығу. Бір, екі жақты қарым-қатынас.
Жаттығу. Тыңдаушы үштіктер. Кері байланыс.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыру барысында білім беру мекемелерінің
түрлеріне тоқталу және жүргізілетін жұмыс формаларының әдіс-тәсілдерін ашып
көрсету.
Әдебиеттер негізгі және қосымша.

4-тәжірибелік. Ұйым. Ұйымды психологиялық басқару.
Сабақтың мақсаты: ұйымды психологиялық басқаруды қаншалықты аңағарғаныдығын
сараптау.
Жоспар.
1. Ұжым туралы түсінік.
1. Басқарудың объектісі мен субъектісі.
2. Әлеуметтік басқару. Басқару және бағыну.
3. Америка басқару мәдениеті.
4. Жапон басқару мәдениеті.
5. Кеңес басқару мәдениеті.
1.Тим-билдинг.
Мақсаты: топты ұйымшылдыққа және әрбір топ мүшесінің тір-тіріне деген
сенімділігін тексеру.
Барысы: тақырыпқа кіріспе, мақсаттарды анықтау. Жаттығулар. Кариниз.
Бөгеттен өту. Батпақ. Ыстық сым. Ұшатын кілем. Ұйымшылдық тесті. Кері
байланыс.
Әдістемелік нұсқау: ұжым және оның түрлеріне сипаттама беру. Әлеуметтік
басқару және әлемдік бизнес тарихы және түрлі басқару культураларының
салыстырмалы талдау. Негізгі басқару мәдениеттері: сипаты және
ерекшеліктеріне сипаттама.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.
5-тәжірибелік Қызмет бабын табыстау өнері және алгоритмі.
Сабақтың мақсаты: Қызмет бабын табыстау өнері және алгоритмін студенттердің
жан-жақты меңгергендіктерін бақылау.
Жоспар:
1.Психологтың ұйымдағы қызметі, орны.
2. Қызмет бабын табыстау.
3. Қызмет бабын табыстау алгоритмі.
5.Басқарудағы конфликтілер.
Мақсаты: жеке тәжірибені анықтау, бизнесте және өмірде болатын
кондиктілерді шешуге стимулдау, кәсіби және тұрмыстық конфликтілерін
шекарасын анықтау.
Барысы: тренинг мақсаттарын анықтау. Конфликт ұғымын қарастыру. Басқару
конфликтілерінің түрлері. Тұрмыстық, өмірлік конфликтілер. Мүмкін себептер
тізімі. Жаттығу. Жағымды кейіпкер. Жаттығуды талқылау. Кері байланыс.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыра отырып қызмет бабын табыстау
алгоритмін талдау.
Әдебиеттер негізгі және қосымша.

6-тәжірибелік Адам ресурстарының қалыптасуы және адам ресурстарын дамыту.
Сабақтың мақсаты: адам ресурстарын студенттердің қаншалықты меңгергеніне
қарай бағалау.
Жоспар:
1.Ішкі ортаны бағалау және талдау.
2.Адам ресурстарына байланысты проблемалар.
3.Адам ресурстарын дамыту мәселелері.
6.Басқару командасын құру.
Мақсаты: басқару командасын құру маңыздылығын және командадағы тиімді жұмыс
әдістерін қарастыру.
Барысы: тақырыпқа кіріспе. Командадағы жұмыс. Шешім қабылдау әдістері.
Брейн-шторминг. Таңдамалылық әдісі. Кері байланыс. Сауалнамаларын толтыру.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыра отырып, басқарудың негізгі
қызметтеріне және басқарушының кәсіби негізгі қасиеттерін талдау.
Әдебиеттер негізгі және қосымша.
7-тәжірибелік Персоналды таңдау және жұмысқа қабылдау.
Сабақтың мақсаты: адам өмірінде алатын орнын студенттердің қандай дәрежеде
меңгергендіктерін тексеру.
Жоспар:
1. Кадрларды іріктеу әдістері.
2.Жұмысқа қабылдау.
3.Жұмыстан босату.
7. Келісім шартқа отыру.
Мақсаты: келісім-шартқа отыру дағдыларына үйрену, келісім-шарттың ұйым
тіршілігіне және басшы имиджіне байланысты мағынасын түсіну.
Барысы: трнинг мақсаттары және бағдарламасы. Жұмыс барысындағы эмоционалдық
фонды қалыптастыру. Келісім- шарт жүргізу шарттарын алдын ала келісу.
Келісім-шарт тәжірибесі. Жұптық жұмыстар. Жаттығу. Контракт. Жаттығуды
талқылау. Қорытынды эксперттік бағалар және кері байланыс.
Әдістемелік нұсқау: тақырыптағы кадрларды іріктеу әдістерін талдап
қарастыру.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.

8-тәжірибелік Кәсіби бағдар және бейімделу.
Сабақтың мақсаты: кәсіби бағдар және бейімделу жолдарын студенттер қандай
деңгейде меңгергендігін тексеру.
Жоспар.
5. Жұмысшы тұлғасы басқару объектісі ретінде.
6. Жұмысшының еңбекке бейімделу процесінің сипаты.
7. Жұмысшы іс-әрекетін бақылау.
8. Кәсіби жауапкершілік және әлеуметтік жауапкершілік.
8.Басқарушыға арналған имеджелогия.
Мақсаты: басшы имиджін құру бойынша жұмыс, басшы имиджінің жалпы ұйым
дамуына әсер етуін анықтау, басшының сыртқы және ішкі имиджін анықтау.
Барысы: тренинг мақсаттарын анықтау. Имидж ұғымын қарастыру. Брейн-
шторминг. Презентация. Презентацияны талқылау. Топтық жұмыс. Кері байланыс
сауалнамасын толтыру.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыру барысында жұмысшы тұлғасына
сипаттама беру. Жұмысшылардың еңбек іс-әрекетіне деген ішкі
қызығушылықтарын және оларда жағымды мотивацияларды қалыптастырудың
жолдарын көрсету. Басшының жұмысшы іс-әрекетін бақылауы және ұжымдағы
тәртіпті қадағалауына тоқталу.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.

9-тәжірибелік Қызметкерлерді оқыту.
Сабақтың мақсаты: студенттер қалай меңгергендігін тексеріп, бағалау.
Жоспар.
6. Кадрлық менеджмент қызметі.
7. Кадрларды іріктеу әдістері.
8. Біліктілікті арттыру.
9. Кадрды дайындау мәселелері.
9.Шешім қабылдау.
Мақсаты: шешім қабылдауға анықтама теру, шешім қабылдау схемаларын
қарастыру, шешім қабылдауда қажетті құралдарды қолдану.
Барысы: тақырыпқа кіріспе. 6 қадам. Арнайы бөлім. Брейн-шторминг.
Таңдамалылық әдісі. Критерийлер матрицасы. Жаттығу. Су құюға арналған
құмыралар. Қорытынды және кері байланыс.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыру барысында басқару командасын
құрудағы праксеологиялық алғышарттарға сипаттама беру. Кадрлық менеджмент
адам іс-әрекетін ұйымдастырудың принциптері туралы ғылым екендігін ашып
көрсету.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.

10-тәжірибелік Мәнсапты дамыту және лидерлік.
Сабақтың мақсаты: мәнсапты дамытуды студенттер қалай меңгергендігін
тексеру.
Жоспар.
1. Басқару және лидерлік әлеуметтік феномен ретінде.
2. Лидерліктің негізгі теориялары.
3. Басқару стилі.
4. Басқарушының кәсіби іскерлігі.
10.Ұжымдық жұмыс.
Мақсаты: ұйымның өмірлік циклін талқылау, ұжымның даму барысын анықтау, топ
мүшесі жүріс-тұрысы бойынша ұсыныстар.
Барысы: тақырыпқа кіріспе. Ұжымның пайда болуы. Ұжым дамуының моделі.
Жаттығу. Тастар, орбиталар, шеңбер. Ұжым дамуының тарысы. Жеке жұмыстар.
Ашық сауалдар. Эксперт-топтар. Ұсыныстар құру. Қорыту.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыра отырып, басқарудың негізгі
қызметтеріне және басқарушының кәсіби негізгі қасиеттерін талдау.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.

11-тәжірибелік Корпоративтік мәдениет және корпоративтік мәдениетті
диагностикалау.
Сабақтың мақсаты: диагностикалауды студенттердің қаншалықты меңгергеніне
қарай бағалау.
Жоспар:
1. Корпоративтік мәдениет және корпоративтік мәдениетті диагностикалау.
2.Басқару іс-әрекетін болжау, талдау мәселелері.
3.Басқарудағы диагностикалық-талдау процедуралары.
4.Басқару іс-әрекетіндегі белсенді ойындық формалар картотекасы.
11.Басқарудағы арт-терапиялық тренинг.
Мақсаты: студент-психологтарды психотерапияның және психокоррекцияның түрлі
әдістерін маман ретінде қолдануға талпындыру, арт-терапиялық тренингтер
туралы түсініктерін кеңейту.
Барысы: мақсаттарды таныстыру және тренинг тақырыбын талқалау. Жеке
тұлғаның ішкі суреті. Марионетка. Ұжымдық сурет салу. Жаттығуларды
талқылау. Қорыту.
Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыра отырып, басқарудың іс-әрекетін
болжау, талдау және диагностикалау мәселелерін талдау.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.

12-тәжірибелік Корпоративтік мәдениетті қалыптастыру.
Сабақтың мақсаты: студенттер қандай деңгейде меңгергендігін тексеру.
Жоспар.
1. Корпоративтік мәдениетті қалыптастыру.
2.Басқарушылық іскерлік қарым-қатынастағы өзара байланыс.
3.Қарым-қатынас кезіндегі сенімділік және оны қалыптастыру жолдары.
4.Имидж қалыптастыру қарым-қатынастағы мәдениет негізі ретінде.
12.Лидерлік.
Мақсаты: лидерлік туралы теориялар және лидер стильдерімен танысу.
Барысы: Сәлемдесу. Келісім. Күтілетін нәтижелер. Лидерлік теориялары.
Лидерлік стильдері. Презентациялар. Жақсы лидерге кеңестер. Кері байланыс.

Әдістемелік нұсқау: тақырыпты қарастыру барысында іскерлік қарым-қатынастың
психологиялық ерекшеліктеріне тоқталу. Мәдениет және имиджді қалыптастыру
сұрақтарын топпен талқылау.
Әдебиеттер: негізгі және қосымша.

4 СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ
4.1 Студенттің өздік жұмысын ұйымдастыру бойынша әдістемелік нұсқау:
Берілген тақырыпты конспектілеу.
1. Алдымен жұмыс жоспарын құру, содан кейін жоспар бойынша сұрақтарға
анықтама беріңіз.
2. Тақырыптың мазмұнын нақты ашуға талпыну.
3. Тақырыпты ықшамдап баяндау және қажетсіз дәлелдемелерге жол бермеу.
4. Жұмыс сауатты, тиянақта, қысқартылмай жазылуы керек.
5. Барлық айтылған ойды жинақтап, тұжырымдап, қорытынды жасау.
Реферат жазуда не ескеріледі?
1. Тақырып таңдау.
2. Әдебиеттермен жұмысты, жүйелеу, саралау.
3. Жоспар құру болжам жасау, ғылыми тұғыдан қарастыру.
4. Фактілер, фактілік материалдарды іріктеу және жинақтау негізінде
кестелер, графиктер, схемалар жасалады.
5. Қарастырылып отырған сұрақтар бойынша психологиялық-педагогикалық
қорытындылар.
6. Қолданылған әдебиеттер тізімі. Негізгі және қосымша әдебиеттер тізімін
беру. Сілтеме жасау.
7. Студент рефераты аудиторияда талқыланады. Тақырыпты зерттеуші студент
реферат мазмұнын талқылап, көпшілікке жеткізеді, оның ғылымилылығы,
тереңділігі талқыланады.

Рефератты талқылау – шығармашылық жұмыстың бір көрінісі, яғни
білімділік, қызығушылық тұрғысынан және тәрбиелік мән – мазмұны
жағынан. Бұл кезде сөйлеушілер негізгі мәселені нақты, тұжырымды ойды
айтуға көңіл бөлуі тиіс.
Рефератты талқылап, қорытындысын шығару – маңызы зор жауапты
сәт, белгілі бір тақырып төңірегінде ғылыми дәйекті тұжырымдар жасап
үйрену. Соңында оқытушы рефератын қорғаған студенттің, пікір
айтушылардың сөздерін жинақтап, қажетті толықтырулар енгізіледі, қажет
жағдайда түзетулер жасайды, толықтырады, өзгертеді.

ОСӨЖ.№1-3сағ.
Тақырып. Психологиялық менеджменттегі іс-әрекет принципі.
Тапсырма: Конспект
1. Басқару іс-әрекетіндегі іс-әрекет принципі.
2.Басқару ұғымы, қоғамдық жүйедгі басқару салалары
және олардың өзара ықпалы.
2.Басқару ғылымының пәні және мазмұны.
3.Басқару ғылымыньң әдістері.
Әдістемелік нұсқау: осы берілген тақырыптқа конспект жазу.
Тапсыру түрі: жазбаша.
Әдебиеттер негізгі.

ОСӨЖ.№2-3сағ.
Тақырып. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері.
Тапсырма: Конспект.
1.Әлеуметтік-психологиялық процестерді басқару әдістері.
2.Басқарудың әкімшілік әдістері.
3. Дельфи әдісі.
Әдебиет: Ахметов К.Б. Менеджмент. А., 1997. 19б; 390б.
Тапсыру түрі: тірек схема.

ОСӨЖ.№3-3сағ.
Тақырып. Психологиялық менеджментті ұйымдастырудағы әдістемелік жұмыс.
Тапсырма: Әдістемелер.
1. Басқару іс-әрекетінің қолданбалы негіздері.
Тапсыру түрі: әдістемелер жинағы.
Әдебиет: Ахтаева Н.С., Әбдіғапбарова А.І., Бекбаева З.Н. – «Басқару
психологиясы»-
А., 2009ж, 169б.
ОСӨЖ.№4-3сағ.
Тақырып.Психологиялық мекемелер мен психологтарды басқару
ерекшеліктері.
Тапсырма: Баяндама.
1.Басқарушының кәсіби шеберлігі.
Тапсыру түрі: баяндама.
Әдебиеттер негізгі.
ОСӨЖ.№5-3сағ.
Тақырып. Психология шеберлері: шетел психологтарының жетістік формуласы.
Отандық психология шеберлері еңбектеріндегі жетістік формуласы.
Тапсырма: тірек схема
- Шетел психологтарының еңбектерін зерттеу және тұжырым жасау
Тапсыру түрі: жазбаша
Әдебиеттер негізгі және қосымша.
ОСӨЖ.№6-3,5сағ.
Тақырып. Адам ресурстарын басқарудың қазіргі жолдары.
Тапсырма: Реферат.
- Адам ресурстарын басқарудың мақсаттары мен маңызы.
- Адам ресурстарын басқарудың қазіргі жолдары.
Тапсыру түрі: рефератты қорғау
Әдебиеттер негізгі және қосымша.
ОСӨЖ.№7-4сағ.
Тақырып. Адам капитал ұғымы.
Тапсырма: Реферат.
- Адам капитал ұғымы.
Тапсыру түрі: рефератты қорғау
Әдебиеттер негізгі және қосымша.

СТУДЕНТТІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСЫ

5. Бақылау түрлері.
5.1. Психологиялық менеджмент пәнінен емтихан сұрақтары.
1. Психологиялық менеджмент туралы жалпы түсінік.
2. Психологиялық менеджменттегі іс-әрекет принципі
3. Психологияның теориялық-әдіснамалық негіздеріндегі басқару ұғымы.
4. Менеджмент генезисі.
5. Басқарудың әлеуметтік-психологиялық әдістері
6. Жан, психика, іс-әрекет, сана, лидерлік т.б. теорияларындағы
психологиялық менеджмент.
7. Психологиялық менеджменттің ғылыми-әдіснамалық негіздері.
8. Басқару әдістері.
9. Психологиялық менеджмент ұғымын классикалық психоанализ тұрғысынан
түсіндіру
10. Психологиялық менеджмент әдістері.
11. Психологиялық менеджментті ұйымдастырудағы әдістемелік жұмыс
12. Адлердің индивидуалдылық психологиясы арқылы психологиялық менеджментті
түсіндіру.
13. Психологиялық менеджментті зерттеудегі теориялық технологиялар мен
әдістер.
14. Психологиялық мекемелер мен психологтарды басқару ерекшеліктері.
15. Білім беру мекемелеріндегі басқарудың мәні.
16. Қазақ және шығыс психологиясындағы жетістік формуласы
17. Эриксондық гипноз және психологиялық әдіснама
18. Психологиялық менеджментті жүзеге асырудың практикалық әдістері.
19. Психология шеберлері: шетел психологтарының жетістік формуласы
20. Психосинтез негіздеріндегі психологиялық менеджмент
21. Ұйым. Ұйымды психологиялық басқару.
22. Отандық психология шеберлері еңбектеріндегі жетістік формуласы
23. Психологиялық менеджмент барысы.
24. Транзактілік психологиядағы психологиялық менежмент
25. Адам ресурстарын басқарудың мақсаттары мен маңызы
26. Қызмет бабын табыстау өнері және алгоритмі.
27. Адам ресурстарын басқарудың қазіргі жолдары
28. Қарым-қатынас барысын басқару.
29. Адам ресурстарын басқарудың жаңа философиясы
30. Когнитивті психологиядағы психологиялық меннеджмент
31. Адам ресурстарының қалыптасуы және адам ресурстарын дамыту.
32. Жүріс-тұрысты басқару.
33. Адам капитал ұғымы
34. Гуманистік психологиядағы психологиялық менеджмент
35. Персоналды таңдау және жұмысқа қабылдау.
36. Кәсіби бағдар және бейімделу.
37. Іскерлік қарым-қатынас және басқарудағы шиеленістер.
38. Қызметкерлерді оқыту.
39. Психикалық процестерді басқару
40. Психологиялық менеджменттегі ақпараттық технология
41. Мәнсапты дамыту және лидерлік.
42. Лидерлік туралы ғылыми зерттеулер.
43. Қарым-қатынас барысын басқару
44. Корпоративтік мәдениет және корпоративтік мәдениетті диагностикалау.
45. Корпоративтік мәдениетті қалыптастыру.
46. Психологиялық менеджменттегі ақпараттық технология
47. Басқару әлеуметтік феномен ретінде.
48. Басқарушы тұлғасы.
49. Жеке дара баскару стил1 психологиясы.
50. Басқару іс-әрекетіндегі қарым-қатынас ерекшеліктері.
51. Басқарушы денсаулығы.
52. Стресстерді және өмірлік дағдарыстарды алдын-алу және жеңу.
53. Жұмысшы тұлғасы.
54. Жұмысшы іс-әрекеті мен жүріс-тұрысын басқару психологиясы.
55. Жұмысшыны мақтау және жазалау.
56. Басқару шиеленістерін шешу.
57. Ақпарат ағымдарының моделдері.
58. Басқарудағы диагностикалық-талдау процедуралары.
59. Кадрлық, менеджмент.
60. Басқару командасын құрудың жалпы принциптері.
61. Шағын және орта бизнестің, құрудың бизнес-жоспары.
62. Менеджмент психологиясындағы гендерлік мәселелер.
63. Басқару іс-әрекетінің мотивациясы.
64. Басқарудағы даулы мәселелерді шешудегі басшының тұлғалы қасиеті және
шеберлігі.
65. Жауапкершілік және жеке тұлғаның арасындағы байланыс.
66. Басқару міндеттері және оның спецификасы.
67. Басқару міндетін шешудің стратегиясы мен тактикасы.
68. Жұмысты басқарудың тәсілдері және басқарушының типтік сипаты.
69. Басқарушының кәсіби кабілеттіліктері, оның басқару ісіндегі
тиімділігі.
70. Сұраныс және ұсыныс концепцияларына әсер етуші
психологиялық факторлар.
71. Басқарудың әр түрлі стильдері.
72. Ұжымды басқарудың әлеуметтік-психологиялық аспектлері.
73. Топтар арасындағы өзара әрекеттілікке психологиялық талдау.
74. Менеджер жұмысындағы психологиялық білімінің
маңыздылығы.
75. Қабылдаудың ерекшеліктері.
76. Басқа адамға әсер етудің психологиялық механизмі.
77. Топқа әсер етудің механизмі.
78. Менеджердің басқару функциялары.
79. Жоспарлау және түрлері.
80. Бақылау және түрлері.
81. Ұйымдастырудың тәсілдері.
82. Мотивация.
83. Мотивация теориялары.
84. Шешімдер теориясы.
85. Баскару іс-әрекетіндегі мотив және мотивация ұғымы.
86. Басқару ісіндегі демократияшыл тәсіл.
87. Басқару ісіндегі автортарлык тәсіл.
88. Басқару ісіндегі ымырашыл тәсіл.
89. Жауапкершілік психологиясы.
90. Жеке тұлға және жауапкершілік.
91. Басқарудың қалыптасуы мен дамуы.
92. Басқарушы функциялар. Іс-әрекетті жоспарлау.
93. Еңбекке деген мотивацияны қалыптастыру.
94. Жағымды және жағымсыз мотивация түрлері.
95. Міндетті шешудің әдістері.
96. Шешудің классификациясы.
97. Басқару шешімін қабылдаудағы мотивация.
98. Топтық дискуссияны ұйымдастыру әдістері.
99. Даулы мәселені әділ түрде шешудің жолдары.
100. Ұжымдық жауапкершілік, оның жағымды және жағымсыз жақтары.

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz

Іздеу
Файл қосу
Презентациялар
Тегін
Кабинет
Баланс
Таңдаулы жұмыстар
Cатып алған жұмыстарыңыз
Менің файлдарым
Презентацияларым
Сатылым статистикасы