Файл қосу
Сұйықтың қалыптаспаған қозғалысы
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ |
|ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ |
|Семей қаласының ШӘКӘРІМ атындағы |
|МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ОӘК 042-16.1.73/01-2013 |
|ПOӘК |№ ___ басылым | |
|«Гидравлика» | | |
|пәнінің оқытушыға | | |
|арналған бағдарламасы | | |
5В072400 - «Технологиялық машиналар және жабдықтар»
мамандығы үшін
«ГИДРАВЛИКА»
ПӘНІНІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2013
Кіріспе
1 ӘЗІРЛЕГЕН
ҚҰРАСТЫРУШЫ
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті «Тамақ
өндірісінің машиналары мен аппараттары» кафедрасының доцент м.а.
___________ Абдилова Ғ.Б.
« » 2013 ж.
2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1. Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті
«Тамақ өндірісінің машиналары мен аппараттары»
кафедра отырысында қаралды
« » 2013 ж. № хаттама
Кафедра меңгерушісі ____________ М.М. Акимов
2.2. Инженерлі-технологиялық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің
отырысында
« » 2013 ж. № хаттама
Төрайымы _________ С.С. Төлеубекова
3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында басып шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
« » 2013 ж. № хаттама
ОӘК төрағасы _______________ Г.К. Искакова
Мазмұны
|1|Қолдану саласы | |
|2|Нормативтік сілтемелер | |
|3|Жалпы ережелер | |
|4|Оқу пәнінің (модулінің) мазмұны | |
|5|Студенттердің өздік жұмыстарына арналған тақырыптардың тізімі | |
|6|Пән бойынша оқу-әдістемелік карта | |
|7|Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы | |
|8|Әдебиет | |
1 ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
5В072400 - «Технологиялық машиналар және жабдықтар» мамандығының
студенттері үшін арналған оқу-әдістемелік кешенінің құрамына енгізілген
«Гидравлика» пәнінің оқытушыға арналған бағдарламасы.
2 НОРМАТИВТІК СІЛТЕМЕТЕР
«Гидравлика» пәнінің оқытушыға арналған оқу жұмыс бағдарламасы аталған
пән бойынша келесі құжаттардың талаптары және ұсыныстарына сәйкес берілген
пән бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың тәртібін белгілейді:
- 5В072400 - «Технологиялық машиналар және жабдықтар» мамандығының
Мемлекеттік жалпыға міндетті білім стандарты, ҚР МЖМБС 3.08.350-2006. 2005
жылдың 23 желтоқсанда № 779 Қазақстан Республикасы Білім және ғылым
министрлігінің Бұйрығымен енгізілген және бекітілген;
- СТУ 042-СГУ-5-2012 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенін әзірлеуге және
рәсімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
- ДП 042-1.07-2012 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешенінің құрылымы және
мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.
3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны: «Гидравлика» – техникалық ғылым.
«Гидравлика» пәні тамшылы және газ тәрізді сұйықтар, және олардың әртүрлі
практикалық есептерді шешу кезінде пайдаланылатын заңдылықтарын
қарастыратын пән.
Сұйық (газ) негізгі жұмысшы дене болып табылатын гидраликалық
машиналар, механизмдер және басқа да құралдар әртүрлі өндіріс салаларында
кеңінен қолданылуы мамандардың гидравлика туралы терең білімді болуын талап
етеді. Жаңа маман технологиялық талаптарына сәйкес өндіріс процестерін
басқарып қана қоймай, сонымен қатар осы саладағы соңғы ғылым жетістіктеріне
жауап беретін тиімді жоғарғы техникалық дәрежеде жүргізілуін қамтамасыз ету
керек.
Негізгі түсініктер мен анықтамалар. Гидростатика. Кинематика
негіздері. Сұйық қозғалысының негізгі теңдеулері. Сұйық қозғалысының
режимдері. Гидродинамикалық ұқсастық негіздері. Гидравликалық кедергілер.
Сұйықтардың тесіктер мен саптамалар арқылы ағып өтуі. Құбыр арқылы сұйықтың
қозғалуы, негізгі есептеулері. Құбырөткізгіштерінің жай және күрделі
есептері. Сұйықтың қалыптаспаған қозғалысы. Гидравликалық соққы. Н.Е.
Жуковский формуласы. Гидравликалық машиналар. Әрекет принципі. Жіктелуі.
Ортадан тепкіш сораптар. Құрылысы, әрекет принципі және жіктелуі. Ортадан
тепкіш сораптар теориясының негіздері.
3.2 Пәнді оқыту мақсаты: Гидравлика бойынша теориялық білім алу және
қолданбалы есеп түрлерін есептеу тәсілдерін және гидравликаның негізгі
заңдарын практикада қолдануды игеру.
3.3 Пәнді оқытудың негізгі міндеттері: студенттерге «Гидравлика»
негіздерін үйрету:
• тамшылы және газтәрізді сұйықтардың тепе-теңдікте және
қозғалыста болуының негізгі заңдылықтары туралы білім алу;
• гидравликалық есептеу әдістерін үйрету.
Сонымен қатар, берілген курстың маңызы тек студенттерге белгілі
мәліметтер беру ғана емес (анықтамалар, заңдылықтар, есептерді шешу
әдістерін), сондай-ақ олардың пайдаланылуын үйрету.
«Гидравлика» практикалық курс. Сондықтан бақылаудың негізгі түрін
құрайтын барлық практикалық және жеке есептерді орындау міндетті шарт болып
табылады.
3.4 Оқытудан күтілетін нәтижелер:
• гидростатика және гидродинамика негіздерін білу керек;
• білімдерін теория және іс жүзінде пайдалану әдістерін білу
керек;
• «Гидравликаның» негізгі теңдеулерін шығару және дәлелдеуді,
оларды нақты есептерді шығаруда қолданылуды білу керек;
• алған білімдерін процестер мен құбылыстардың математикалық
моделдерін құру үшін пайдалана білу керек;
• гидравликалық зерттеулерде қолданылатын негізгі әдістердің
мәнін түсіне білу керек;
• «Гидравликаның» қазіргі проблеммалары туралы білу керек;
• «Гидравлика» пәнінде алған білімдерін басқа да пәндерді оқуда
пайдалана білу керек;
• курстың типтік есептерін шешу туралы білімдерін жетілдіру
керек.
3.5 Курстың пререквизиттері:
• математика;
• физика;
• теориялық механика.
3.6 Курстың постреквизиттері:
• Сумен қамтамасыз ету, канализация және жылу жүйелерінің
негіздері;
• Гидропневматикалық машиналар мен жетектер;
• Өндірістік желдету.
Кесте 1 – Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
|Курс |Семестр |
|1 |2 |
|Дәріс сабақтар | |
|Модуль 1 Гидростатика | |
|1. Сұйықтармен газдардың негізгі физикалық қасиеттері. Негізгі |2 |
|физикалық қасиеттер: тығыздық, сығылғыштық, сұйықтар үйкелісі үшін | |
|Ньютон заңы, тұтқырлық. Беттік керілу. Сұйықтарда газдардың еруі, | |
|сұйықтан газ күйіне өтудің шарттары. Қаныққан бу қысымы, кавитация. | |
|Идеал сұйықтар моделі. Сұйықтарға әсер ететін күштер. Гидростатикалық | |
|қысым және оның қасиеттері. | |
|2. Гидростатика негіздері. Тепе-теңдіктегі сұйықтардың дифференциал |2 |
|теңдеуі (Эйлер теңдеуі). Осы теңдеулерді интегралдаудың мысалдары. | |
|Гидростатиканың, қысымға тең беттің негізгі теңдеуі. Сұйықтың | |
|тәуелісіз беті. Сұйықтың салыстырмалы тепе-теңдігі. Жазық және қисық | |
|сызықты беттердегі сұйықтардың қысым күші. Қысым эпюрі. | |
|Модуль 2 Гидродинамика | |
|3. Сұйық қозғалысының түрлері. Ағынның траекториясы, желісі және ағын |2 |
|түтігі, элементарлық ағынша. Ағыстың негізгі гидравликалық | |
|элементтері: көлденең қима (живое сечение), орташа жылдамдық, | |
|гидравликалық радиус, сұйықтану периметрі, шығын. Сұйықтар мен | |
|газдардың үзіліссіздік теңдеуі. Идеал сұйықтар қозғалысының | |
|дифференциал теңдеуі (Эйлер теңдеуі) және оларды интегралдау. | |
|4. Бернулли теңдеуі. Идеал сұйықтың қалыптасқан қозғалысы үшін |2 |
|Бернулли теңдеуі. Бернулли теңдеуін геометриялық және энергетикалық | |
|талдау. Тұтқыр сұйықтар ағыны үшін Бернулли теңдеуі. Кариолис | |
|коэффициенті. Гидравликалық шығын туралы жалпы түсінік. Бернулли | |
|теңдеуі бойынша диаграмма тұрғызу. | |
|5. Мөлшерөлшегіштер. Вентури мөлшерөлшегіші. Газдар қозғалысы туралы |2 |
|қысқаша түсінік: гидравлика заңдарының газдар қозғалысына қолданылу | |
|шарттары. Жылдамдық пен мөлшерді өлшеу құралдары мен әдістері, олардың| |
|жіктелуі. | |
|Модуль 3 Гидродинамикалық ұқсастық негіздері | |
|6. Сұйықтар қозғалысының тәртіптері (ламинарлы және турбулентті). |2 |
|Гидродинамикалық ұқсастықтар критерийлері мен сандары. Геометриялық, | |
|кинематикалық және динамикалық ұқсастықтар. Гидродинамикалық | |
|құбылыстарды моделдеу. Өлшем бірліктерді талдау тәсілдері. | |
|(-теоремасы. Өлшем бірліктер теориясын талдау тәсілдерін гидравликалық| |
|заңдылықтарды зерттегенде қолдану (ұзындық бойынша энергия шығынының | |
|нәтижесі). | |
|7. Сұйықтың бірқалыпты қозғалуы. Сұйықтың бірқалыпты қозғалуының |2 |
|негізгі теңдеуі. Құбырдағы сұйықтың бірқалыпты немесе ламинарлы | |
|қозғалысы. Дөңгелек құбырлы қима бойынша жылдамдықтың таралуы. Ұзын | |
|дөңгелек құбыр бойынша ағынның үйкеліс шығыны (Пуазейль формуласы.) | |
|8. Сұйықтың бірқалыпты турбулентті режимі. Сұйықтың бірқалыпты |2 |
|турбулентті режимі. Турбулентті қозғалыстың ерекшеліктері. Қима | |
|бойынша орташаланған жылдамдықты тарату. Құбырдағы ағын шығыны. Дарси | |
|формуласы. | |
|9. Гидравликалық кедергілер. Гидравликалық кедергілер, олардың пайда |2 |
|болуы және жіктелуі. Энергия (ағын) шығының есептеуге арналған | |
|формулалар құрылымы. Қабырғалардың бұдырлығы туралы түсінік. | |
|Гидравликалық тегіс және бұдырлы құбырлар. Дарсидің гидравликалық | |
|коэффициентін анықтау формуласы және қолдану аймағы. | |
|10. Жергілікті кедергі. Жалпы түсінік. Жергілікті кедергілердің |2 |
|негізгі түрлері. Жергілікті шығын коэффициенті. Жергілікті кедергі | |
|коэффициентінің Рейнольдс санына және геометриялық параметрлерге | |
|тәуелділігі. Жергілікті кедергінің өзара әсері. Эквивалентті ұзындық. | |
|Жергілікті гидравликалық кедергілер кавитациясы. | |
|Модуль 4 Құбыр өткізгіштер | |
|11. Қарапайым құбырөткізгіштердің гидравликалық есептері. Құбыр |2 |
|өткізгіштер туралы жалпы түсінік. Құбырөткізгіштердің сипаттамалары. | |
|Негізгі есептеу мәндері. Құбырөткізгіштердің гидравликалық есептері. | |
|Қарапайым құбырөткізгішті есептеудің негізгі теңдеуі. | |
|12. Күрделі құбырөткізгіштердің гидравликалық есептері. Күрделі |2 |
|құбырөткізгіштер: тізбектеп және параллел қосылған құбырөткізгіштер. | |
|Күрделі құбырөткізгіштерді есептеу мысалдары (есептеудің аналитикалық | |
|және графоаналитикалық тәсілдері). Сифонды құбырөткізгіштер. Сорғылы | |
|берілісті құбырөткізгіштер. | |
|Модуль 5 Сұйықтардың қозғалысы | |
|13. Қалыптаспаған қозғалыс. Жуковский формуласы. Қалыптаспаған |2 |
|қозғалыс. Дөңгелек құбырдағы сұйық ағыны үшін қалыптаспаған қозғалыс | |
|теңдеуі. Гидравликалық соққы құбылысы. Тура соққы үшін Жуковский Н.Е. | |
|формуласы. Тура емес соққы туралы түсінік. Гидравликалық соққыны | |
|жекелеу тәсілдері. Іс жүзінде техникада гидравликалық соққыны | |
|пайдалану. | |
|14. Сұйықтардың тесіктер арқылы ағып шығуы. Сұйықтардың тесіктер және |2 |
|саптамалар арқылы ағып шығуы. Тұрақты ағын кезінде сұйықтың жұқа | |
|қабырғамен кішкентай тесіктер арқылы ағып шығуы. Сығу, жылдамдық және | |
|шығын коэффициентері. | |
|15. Сұйықтардың саптамалар арқылы ағып шығуы. Саптамалардың түрлері. |2 |
|Цилиндрлі насадкалар арқылы сұйықтардың ағып шығуы. Әртүрлі типтегі | |
|саптамалар. Ауыспалы ағын кезінде ағып шығу. | |
|Практикалық сабақтар | |
|Модуль 1 Сұйықтардың негізі физикалық қасиеттері | |
|1. Негізі физикалық қасиеттер. Гидростатикалық қысым. |2 |
|2. Тепе-теңдіктің дифференциалды теңдігі. Қысым күші. |2 |
|3. Бернулли теңдеуі. |2 |
|Модуль 2 Сұйықтар қозғалысының тәртіптері | |
|4. Гидродинамикалық ұқсастықтар. Сұйықтардың қозғалыс тәртіптері. |2 |
|5. Гидравликалық кедергі. |2 |
|Модуль 3 Құбырөткізгіштер туралы түсінік. Тамшылы сұйықтар | |
|6. Құбырөткізгіштердің гидравликалық есептері. |2 |
|7. Құбырдағы сұйықтың қалыптаспаған ағысы. |2 |
|8. Тамшылы сұйықтардың ағуы. |1 |
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНА АРНАЛҒАН ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ ТІЗІМІ
5.1 Негізгі физикалық қасиеттерді өлшейтін аспаптар.
5.2 Гидростатиканың негізгі теңдеуін қолдану мысалдары.
5.3 Қысымды өлшейтін аспаптар, олардың классификациясы және пайдалану
ережелері.
5.4 Сифонды құбырөткізгіштер
5.5 Іс жүзінде техникада гидравликалық соққыны пайдалану.
6 ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТА
Кесте 3 – Пән бойынша оқу-әдістемелік карта
|Тақырыбы |Көрнекі |Өз бетімен|Бақылау|
| |құралдар, ОТҚ, |оқып |нысаны |
| |плакаттар, |үйренуге | |
| |зертханалық |арналған | |
| |тақталар |сұрақтар | |
|дәріс сабақтар |Практи-ка|Зертхана-| | | |
| |лық |лық | | | |
| |сабақтар |сабақтар | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |
|1. Сұйықтармен |Негізі | |плакаттар | |ауызша |
|газдардың негізгі |физикалық| | | |сұрау |
|физикалық |қасиеттер| | | | |
|қасиеттері. |. | | | | |
| |Гидростат| | | | |
| |икалық | | | | |
| |қысым. | | | | |
|2. Гидростатика |Тепе-теңд| |плакаттар | |ауызша |
|негіздері. |іктің | | | |сұрау |
| |дифференц| | | | |
| |иалды | | | | |
| |теңдігі. | | | | |
| |Қысым | | | | |
| |күші. | | | | |
|3. Гидродинамика |Бернулли | |плакаттар | |ауызша |
|негіздері. |теңдеуі. | | | |сұрау |
|4. Бернулли теңдеуі.| | |плакаттар | |ауызша |
| | | | | |сұрау |
|5. | | |плакаттар | |ауызша |
|Мөлшер-өлшегіштер. | | | | |сұрау |
|6. Гидродинамикалық |Гидродина| |плакаттар | |Тесттік|
|ұқсастық негіздері. |микалық | | | |бақылау|
| |ұқсастықт| | | | |
| |ар. | | | | |
| |Сұйықтард| | | | |
| |ың | | | | |
| |қозғалыс | | | | |
| |тәртіптер| | | | |
| |і. | | | | |
|7. Сұйықтың | | |плакаттар | |ауызша |
|бірқалыпты қозғалуы.| | | | |сұрау |
|8. Сұйықтың | | |плакаттар | |ауызша |
|бірқалыпты | | | | |сұрау |
|турбулентті режимі. | | | | | |
|9. Гидравликалық |Гидравлик| |плакаттар | |ауызша |
|кедергілер. |алық | | | |сұрау |
| |кедергі. | | | | |
|10. Жергілікті | | |плакаттар | |Тесттік|
|кедергі. | | | | |бақылау|
|11. Қарапайым |Құбырөткі| |плакаттар | |ауызша |
|құбырөткізгіштердің |згіштерді| | | |сұрау |
|гидравликалық |ң | | | | |
|есептері. |гидравлик| | | | |
| |алық | | | | |
| |есептері.| | | | |
|12. Күрделі | | |плакаттар | |ауызша |
|құбырөткізгіштердің | | | | |сұрау |
|гидравликалық | | | | | |
|есептері. | | | | | |
|13. Қалыптаспаған |Құбырдағы| |плакаттар | |ауызша |
|қозғалыс. Жуковский |сұйықтың | | | |сұрау |
|формуласы. |қалыптасп| | | | |
| |аған | | | | |
| |ағысы. | | | | |
|14. Сұйықтардың |Тамшылы | |плакаттар | |ауызша |
|тесіктер арқылы ағып|сұйықтард| | | |сұрау |
|шығуы. |ың ағуы. | | | | |
|15. Сұйықтардың | | |плакаттар | |ауызша |
|саптамалар арқылы | | | | |сұрау |
|ағып шығуы. | | | | | |
7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КАРТАСЫ
Кесте 7 - Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
|Оқулықтардың, оқу-әдістемелік құралдардың атауы |Даналард|Студен|Қамтамасызе|
| |ың саны |ттерді|тулі |
| | |ң саны|пайызы |
|1 |2 |3 |4 |
|Гидравлика /Ш. Қалмұратова., Г. Құдайбергенова/ | | | |
|- Астана: Фолиант, 2009. – 208 бет. | | | |
|Гидравлика, гидравлические машины и гидроприводы| | | |
|/Т.М. Башта, С.С. Руднев, Б.Б. Некрасов и др./ | | | |
|Шлипченко З.С. Насосы, компрессоры и | | | |
|вентиляторы. | | | |
|Чугаев Р.Р. Гидравлика. | | | |
|Вильнер Я.М., Ковалев Я.Г., Некрасов Б.Б. | | | |
|Справочное пособие по гидравлике, гидромашинам и| | | |
|гидроприводам. | | | |
|Некрасов Б.Б. Задачник по гидравлике, | | | |
|гидромашинам и гидроприводу. | | | |
|Яблонский В.С., Исаев И.А. Сборник задач и | | | |
|упражнений по технической гидромеханике. | | | |
8 ӘДЕБИЕТ
8.1. Негізгі әдебиет
8.1.1. Гидравлика /Ш. Қалмұратова., Г. Құдайбергенова/ - Астана:
Фолиант, 2009. – 208 бет.
8.1.2. Гидравлика, гидравлические машины и гидроприводы /Т.М. Башта,
С.С. Руднев, Б.Б. Некрасов и др./ – М.: Машиностроение, 1982. – 423
с.4.1.2.
8.1.3. Шлипченко З.С. Насосы, компрессоры и вентиляторы. – Киев:
Техника, 1976. – 368 с.
8.1.4. Чугаев Р.Р. Гидравлика. – Л.: Энергоиздат, 1982. – 672 с.
8.2. Қосымша әдебиет
8.2.1. Вильнер Я.М., Ковалев Я.Г., Некрасов Б.Б. Справочное пособие по
гидравлике, гидромашинам и гидроприводам. – Минск: Высшая школа, 1975. –
415 с.
8.2.2. Старк С.Б. Основы гидравлики, насосы и воздуходувные машины. –
М.: Государственное научно-техническое издательство литературы по черной и
цветной металлургии, 1961. – 461 с.
8.2.3. Яблонский В.С., Исаев И.А. Сборник задач и упражнений по
технической гидромеханике. – М.: Государственное издательство физико-
математической литературы, 1963. – 200 с.
8.2.4. Некрасов Б.Б. Задачник по гидравлике, гидромашинам и
гидроприводу. - М.,1985
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz