Файл қосу

Статистикалық термодинамика



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                       |
|СемЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                 |
|3 деңгейлі СМК құжаты             |ПОӘК                |                  |
|                                  |                    |ПОӘК              |
|                                  |                    |042-18-38.64/01-20|
|                                  |                    |14                |
|ПОӘК                              |№2 басылым          |                  |
|Оқытушыға арналған  пәннің        |25.06.2014ж.        |                  |
|бағдарламасы                      |                    |                  |
|«Статистикалық физика және        |                    |                  |
|физикалық кинетика негіздері»     |                    |                  |










                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

          «Статистикалық физика және физикалық кинетика негіздері»
                     5В011000 – «Физика» мамандығы үшін

                   ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН  ПӘННІҢ БАҒДАРЛАМАСЫ

















                                    Семей
                                    2014


Алғы сөз
1. ӘЗІРЛЕНГЕН

Құрастырушы:_____  «___»_____2014ж   Маусымбаев  С.С..,  п.ғ.д.,  профессор,
физика кафедрасы

2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 «Физика» кафедрасы отырысында


25.06.2014ж.,  хаттама №10

Кафедра меңгерушісі, п.ғ.д., профессор      ________   С.С.Маусымбаев


2.2 Физика-математика факультетінің оқу-әдістемелік бюросының  отырысында

                  2014ж., хаттама  №

Төрайымы                   ___________    Қ.А.Батырова


3. БЕКІТІЛДІ
Университететің  Оқу-әдістемелік   Кеңесінің   отырысында   басып   шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
«        »             2014ж.,  хаттама №

ОӘК төрайымы     _________           Г.К. Искакова


4. 11.09.2013 ж №1 редакцияның  ОРНЫНА  ЕНГІЗІЛІП ОТЫР








                                   Мазмұны


1. Қолдану саласы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ережелер
4. Оқу пәннің (модульдің) мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмысына арналған тақырыптардың  тізімі
6. Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
7. Әдебиеттер




























1 ҚОЛДАНУ  САЛАСЫ


«5В011000»  –  «Физика»  мамандығы  студенттеріне  арналған   «Статистикалық
физика және  физикалық  кинетика  негіздері»  пәні  бойынша  оқу-әдістемелік
кешеннің кұрамына енгізілген оқытушыға арналған пәннің бағдарламасы.

2 НОРМАТИВТІ СІЛТЕМЕЛЕР

«Статистикалық физика және физикалық кинетика негіздері»  пәнінің  оқытушыға
арналған бағдарламасы келесі  құжаттар  талаптары  мен  ұсыныстарына  сәйкес
құрастырылған және аталған пән бойынша  оқу  процесін  ұйымдастыру  тәртібін
белгілейді:
     - ҚР «Мемлекеттік жалпы міндетті жоғары білім беру стандарты»;
     -«5В011000» – «Физика» мамандығының Типтік оқу жоспары;
     - СТУ 042-СГУ-5-2012«Пәндердің оқу- әдістемелік кешенін әзірлеуге  және
ресімдеуге қойылатын жалпы талаптар» университет стандарты;
         - ДП 042-1.07-2012 «Пәндердің  оқу-  әдістемелік  кешенініңқұрылымы
және мазмұны» құжаттандырылған процедурасы.


3 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

3.1. Пәннің  қысқаша мазмұны:
Статистикалық физиканың  негізгі  қағидалары.  Статистикалық  термодинамика.
Термостаттағы  жүйелердің  статистикалық  үлестірулері.  Идеал  және   нақты
газдардың қасиеттері. Фазалардың тепе-теңдігі және фазалық  ауысулар.  Идеал
газдардың кванттық статистикасы. Флуктуация теориясы  элементтері.  Тепе-тең
емес процесстер теориясының негіздері. Физикалық кинетика негіздері.
3.2 Пәнді оқып-білудің мақсаты:
-  әртүрлі ғылыми бағытта пайда болатын теориялық және көпқырлы  практикалық
маңызды есептерді шеше алатын мамандарды дайындау;
- статистикалық физика курсында студенттердің  назарын  физиканың  ең  жалпы
түсініктері,   заңдары   мен   принциптеріне   аударып,   оларды   физикалық
процестерді және құбылыстарды талқылауға үйретіп, іске  асыруға  мүмкіншілік
тудырады;
- әлемнің қазіргі физикалық бейнесіне студенттердің  біртұтастық  көзқарасын
қалыптастыруда статистикалық физика негізгі роль атқарады;
-  теориялық физика арнайы физикалық білімнің бірінғай жүйесінің  ең  жоғары
сатысы болып келеді, сондықтан  жалпы  физика  курсымен  сабақтастығы  талап
етіледі;
-  Студенттерге  макроскопиялық  жүйелердің  негізгі  термодинамикалық  және
статистикалық заңдылықтары туралы терең және мығым білім  берумен  бірге  ол
білімдерді қолданбалы мәселелерге  пайдалануды  үйрету.Қойылған  мәселелерді
шешу кезінде  термодинамикалық  және  статистикалық  теорияларға  тән  түрлі
әдістерге айрықша көңіл бөлу.
3.3 Пәнді оқып-білудің негізгі міндеті:
-  теориялық  физиканың  негізгі  әдістері  арқылы  методологиялық  жалпылау
тәсілдерін, физикалық ұғымдар мен принциптерін  қолдануын,  олардың  қазіргі
ғылым және техникамен байланыстығын көрсету керек;
- студент термодинамика және статистикалық физиканың  негізгі  ұғымдары  мен
негізгі  заңдарын  білуі  тиіс,  термодинамика  мен  статистикалық  физикада
шешілетін мәселелерді қоя біліп шешу әдістерін  үйренуі  керек,  әрбір  жеке
физикалық жүйелер параметрлерінің гаусстық және  халықаралық  бірлік  жүйесі
бойынша алынған сан мәндерін таба білуі керек.
3.4 Оқып-білудің нәтижелері:
      Пәнді оқып-білудің нәтижесінде студент білу керек:
    - термодинамика және статистикалық физиканың негізгі ұғымдары мен іргелі
      заңдарын;
      меңгеру керек:
    - термодинамика және статистикалық физикада қолданылатын әдістерді  және
      шешулерді;
      игеру керек:
    - термодинамиканың, статистикалық физиканың және  физикалық  кинетиканың
      жалпы құрылымын;
      істей білу керек:
    - статистикалық  физика  және  физикалық  кинетиканың  іргелі  ұғымдарын
      түсіндіруді;
      түсіну керек:
    - макроскопиялық жүйелердің жалпы  принциптерін,  термодинамикалық  және
      статистикалық заңдылықтарын;
      мақсаты болу керек:
    - статистикалық физика  және  термодинамиканың  даму  тарихының  маңызды
      кезеңдерін білуді;
      алу керек:
    -  ғылыми,  оқу-әдістемелік   және   анықтамалық   әдебиеттермен   жұмыс
      дағдыларын.
3.5 Курстың пререквизиттері:
    • жалпы физика курсы
    • математикалық анализ
    • дифференциалдық теңдеулер теориясы
    • математикалық физика әдістері
    • кванттық және классикалық физика


3.6 Курстың постреквизиттері:
    • Атом ядросы мен элементар бөлшектер теориясы
    • заттың электрондық теориясы

3.7 Оқу жұмыс жоспарынан көшірме:
                                                                     1 кесте
|Курс                                                        |Семестр         |
|1                                                           |2               |
|I МОДУЛЬ. Статистикалық физиканың негізгі қағидалары. Статистикалық         |
|термодинамика.                                                              |
|Дәріс сабақтары                                                             |
|Физикадағы 2 әдіс. Лиувилл теоремасы. Статистикалық         |1               |
|ансамбль, үлестірілу функциясы.                             |                |
|- Феноменологиялық термодинамика және статистикалық физика. |                |
|Макрожүйе, оның микрокүйлері және макрокүйлері.             |                |
|Микрокүйлерді сипаттаудың кванттық және классикалық         |                |
|әдістері. Лиувилль теоремасы. Фазалық кеңістік. Флуктуация  |                |
|жөнінде ұғым.                                               |                |
|Микроканоникалық үлестірілу. Энтропия.                      |1               |
|- Микроканоникалық үлестірілу. Энтропияның өсу заңы.        |                |
|Қайтымсыз процесстердің статистикалық сипаттамасы.          |                |
|Температура, оның энтропия арқылы өрнектеу. Абсолюттік нөл. |                |
|Термодинамикалық параметрлер. Термодинамика заңдары.        |1               |
|-Қысым. Ішкі энергия. Күйдің термиялық және калориялық      |                |
|теңдеулері. Жұмыс және жылу. Термодинамиканың бірінші заңы. |                |
|Термодинамиканың екінші заңы. Негізгі термодинамикалық      |                |
|тепе-теңдік.                                                |                |
|Термодинамиканың III заңы. Термодинамикалық функциялар.     |1               |
|- Нернст теоремасы. Термодинамикалық функциялар: ішкі       |                |
|энергия, еркін энергия, энтальпия, Гиббстің термодинамикалық|                |
|потенциалы.                                                 |                |
|Гиббс үлестірілуі.                                          |1               |
|- Гиббстің каноникалық үлестірілуі. Статистикалық қосынды   |                |
|(интеграл) және оның еркін энергиямен байланыстылығы.       |                |
|Гиббстің үлестірілуінің көмегімен термодинамикалық          |                |
|параметрлерді есептеу                                       |                |
|Гиббс үлестірілуінің негізгі қолданулары.                   |1               |
|- Кинетикалық энергияның еркіндік дәрежелер саны бойынша    |                |
|бірқалыпты үлестірілу теоремасы. Кристалдар (идеал) жылу    |                |
|сыйымдылығының классикалық теориясы. Жылдамдықтар бойынша   |                |
|Максвелл үлестірілуі                                        |                |
|Үлкен каноникалық үлестірілу.                               |1               |
|- Үлкен каноникалық үлестірілу. Бөлшектер саны айнымалы     |                |
|жүйелер үшін негізгі термодинамикалық қатыстар. Жүйе        |                |
|бөлшектері санының флуктуациясы.                            |                |
|Практикалық сабақ                                                           |
|Термодинамикалық параметрлер. Термодинамика заңдары         |2               |
|Термодинамикалық функциялар                                 |2               |
|Гиббстің каноникалық үлестірілуі                            |3               |
|                                                            |                |
|II МОДУЛЬ. Фазалардың тепе-теңдігі. Кванттық статистика. Флуктуация         |
|теориясының және физикалық кинетиканың элементтері                          |
|Дәріс сабақтары                                                             |
|Гиббс үлестірілуінің идеал газға қолдану. Реалды газдар.    |1               |
|- Идеал газ үшін Больцман үлестірілуі. Ван-дер-Ваальс       |                |
|теңдеуі.                                                    |                |
|Екі фазаның тепе-теңдігі.                                   |1               |
|- Заттың екі фазасының тепе-теңдігінің және оның            |                |
|орнықтылығы. Бірінші ретті фазалық ауысылар.                |                |
|Клапейрон-Клаузиус теңдеуі.                                 |                |
|Үш фазаның тепе-теңдігі. Екінші ретті фазалық ауысулар.     |1               |
|- Қаныққан бу қысымының температураға тәуелділігі. Заттың үш|                |
|фазасының тепе-теңдігі, үштік нүкте. Екінші реттегі фазалық |                |
|ауысулыр жөнінде түсінік. Фазалық ауысулардағы              |                |
|термодинамикалық шамалардың және олардың туындыларының      |                |
|беталысы.                                                   |                |
|Кванттық статистикадағы үлестірулер.                        |1               |
|- Ферми-Дирак және Бозе-Эйнштейн үлестірулері. Классикалық  |                |
|статистикаға көшу шарттары, тоғысу критериі.                |                |
|Ферми-газ. Бозе-газ. Тепе-тең сәулелену.                    |1               |
|- Еркін электрондарды металда тоғысқан ферми – газ ретінде  |                |
|қарастыру. Металдағы электрондық газдың ішкі энергиясы мен  |                |
|жылу сыйымдылығы. Бозе-конденсация құбылысы. Абсолют қара   |                |
|дененің сәулелену заңдары.                                  |                |
|Флуктуация теориясының элементтері.                         |1               |
|- Флуктуация ықтималдығына арналған Эйнштейн формуласы.     |                |
|Гаусс үлестірілуі және негізгі термодинамикалық шамалардың  |                |
|флуктуациялары.                                             |                |
|Физикалық кинетика элементтері.                             |1               |
|- Фоккер-Планк теңдеуі. Больцманның кинетикалық теңдеуі     |                |
|Тасымалдау құбылысы.                                        |1               |
|-Тасымалдау теңдеуі.                                        |                |
|Практикалық сабақ                                                           |
|Фазалар тепе-теңдігі және фазалық ауысулар.                 |2               |
|Ферми-Дирак және Бозе-Эйнштейн үлестірілулері               |2               |
|Флуктуация теориясы                                         |2               |
|Физикалық кинетика                                          |2               |


5 СТУДЕНТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
   5.1. Идеалды және нақты газдардың қасиеттері
   5.2. Физикалық кинетиканың элементтері

6 Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз етудің картасы
                                                                     3 кесте
|Оқулықтардың, оқу-әдістемелік құралдардың|Дана (саны) |Студентте|Қамтамасыз |
|атауы                                    |            |рдің саны|етілу      |
|                                         |            |         |пайызы     |
|Ансельм А.И. Основы статистической физики|/8          |26/4     |           |
|и термодинамики. М., 1973.               |            |         |           |
|Васильев А.М. Введение в статистичечкую  |/10         |26/4     |           |
|физику. М., Высшая школа, 1980.          |            |         |           |
|Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М. Статистическая  |/6          |26/4     |           |
|физика. М., Наука,1976.                  |            |         |           |
|Радушкевич Л.В. Курс статистичекой       |/8          |26/4     |           |
|физики. М., Просвещение, 1966.           |            |         |           |
|Румер Ю.Б., Рывкин М.С. Термодинамика,   |/11         |26/4     |           |
|статистическая физика и кинетика. М.,    |            |         |           |
|Наука, 1977.                             |            |         |           |
|Серова Ф.Г., Янкина А.А. Сборник задач по|/10         |26/4     |           |
|термодинамике. М., Просвещение, 1976.    |            |         |           |
|Серова Ф.Г., Янкина А.А. Сборник задач по|/11         |26/4     |           |
|теоретической физике. М., Просвещение,   |            |         |           |
|1979.                                    |            |         |           |
|Қосымша әдебиеттер                       |            |         |           |
|Компанец А.С. Курс теоретической физики. |/20         |26/4     |           |
|М., Просвещение, 1972, т.2               |            |         |           |
|Базаров И.Т. Термодинамика. М., Высшая   |/10         |26/4     |           |
|школа, 1983.                             |            |         |           |
|Леонтович М.А. Введение в термодинамику  |/6          |26/4     |           |
|статистическую физику. М., Наука, 1976.  |            |         |           |
|Кубо Р. Статистическая механика. иМ.,    |/6          |26/4     |           |
|Мир, 1967.                               |            |         |           |
|Левич В.Г., Вдоин Ю.А., Мямлин В.А. Курс |/10         |26/4     |           |
|теоретической физики. Т.2., М., Наука,   |            |         |           |
|1971.                                    |            |         |           |
|Фейнман Р., Лейтон Р., Сэнда М           |/15         |26/4     |           |
|Фейнмановские лекции по физике, Т.4.,    |            |         |           |
|Мир, 1977.                               |            |         |           |
|Шиллинг Г., Статистическая физика в      |/2          |26/4     |           |
|примерах. М., Мир, 1976.                 |            |         |           |
|Құдышев А.Н. Статистикалық физика.       |30/0        |26/4     |           |
|Павлодар, 2010.                          |            |         |           |
|Истеков К.К., Косов В.Н., Стрыгин Д.П.   |0/20        |26/4     |           |
|Статистическая физика. Основы физической |            |         |           |
|кинетики. А., ТОО «Триумф»Т», 2007.      |            |         |           |
|Барлығы:                                 |30/133      |26/4     |100/100    |


7. ӘДЕБИЕТ
Негізгі әдебиеттер:
   1. Ландау Л.Д., Лифшиц Е.М. Теоретическая физика в 9 книгах.- М:,  Наука,
      1993-2006г.
   2. Мултановский В.В., Василевский А.С. Курс теоретической  физики  в  4-х
      книгах. – М.:Просвещение, 1988,1990,1991
   3. Кабулов А.Б. Некоторые  вопросы  квантовой  теории  многих  тел.  Курс
      лекций. Алматы, 2002 г.

Қосымша әдебиеттер:
1. Компанеец А.С. Курс теоретической физики. М., Просвещение, 1972, т.2
2. Базаров И.Т. Термодинамика. М., Высшая школа, 1983.
3. Леонтович  М.А.  Введение  в  термодинамику  статистическую  физику.  М.,
Наука, 1976.
4. Кубо Р. Статистическая механика, М., Мир, 1967.
5. Левич В.Г., Вдовин Ю.А., Мямлин В.А. Курс теоретической физики. Т.2   М.,
Наука, 1971.
6. Фейнман  Р., Лейтон Р., Сэнда М. Фейнмановские лекции  по  физике,  Т.4.,
М., Мир, 1977.
7. Ансельм А.И. Основы статистической физики и термодинамики. М., 1973.
8. Васильев А.М. Введение в статистическую физику. М., Высшая школа, 1980.
9. Радушкевич Л.В. Курс статистической физики. М., Просвещение, 1966.
10.  Румер  Ю.Б.,  Рывкин  М.С.  Термодинамика,  статистическая   физика   и
кинетика. М., Наука, 1977.
11.  Серова  Ф.Г.,  Янкина  А.А.  Сборник  задач   по   термодинамике.   М.,
Просвещение, 1976.
12. Серова Ф.Г., Янкина А.А. Сборник  задач  по  теоретической  физике.  М.,
Просвещение, 1979.
13. Шиллинг Г., Статистическая физика в примерах. М., Мир, 1976.
14. Истеков К.К., Косов В.Н., Стрыгин  Д.П.  Статистическая  физика.  Основы
физической кинетики. А., ТОО «Триумф»Т», 2007.
15. Құдышев А.Н. Статистикалық физика. Павлодар, 2010.






































































Пәндер