УМКД

Тіл біліміне кіріспе. Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі

5В011700- Қазақ тілі мен әдебиеті
5В 012100 Қазақ тілінде оқытпайтын мектептердегі қазақ тілі мен әдебиеті
мамандығына арналған
«Тіл біліміне кіріспе»
ПӘНІНІҢ ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ

СЕМЕЙ
2014

КІРІСПЕ

1 ӘЗІРЛЕГЕН
Семей қаласының Шәкәрім атындағы мемлекеттік университеті қазақ тілінің
теориясы мен әдістемесі кафедрасының доценті, ф.ғ.к. Әбікенов Мұхит
Төкенұлы
_____________ «___» ___________20___ жыл.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 Қазақ тілінің теоиясы мен әдістемесі кафедрасының отырысында
қаралып, талқыланды.
Хаттама №___ «___» ___________20___ жыл.

Кафедра меңгерушісі _______________ Жұмағұлова Ә.М.

2.2 Филология факультетінің оқу- әдістемелік бюросында талқыланып,
бекітілді.
Хаттама №___ «___» ___________20___ жыл.

Төрайым _________________Мұқанова Қ.Қ.

3 БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді.
Хаттама №___ «___» ___________20 ___жыл.

ОӘК төрағасы _________________Искакова Г.К.

4 «____» __________ 20___ж. шыққан ПОӘК-нің
№ 1 БАСЫЛЫМЫ

Мазмұны

1 Жалпы ережелер
2 Пәннің мазмұны және сабақтардың түрі бойынша сағаттарға бөлу
3 Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулары
4 Курс форматы
5 Курс саясаты
6 Бағалау саясаты
7 Әдебиеттер

1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1.1 Оқытушы туралы жалпы мәлімет:

Әбікенов М.Т. – қазақ тілі кафедрасының доценті, ф.ғ.к.

Кафедра: Қазақ тілінің теориясы мен әдістемесі
Ақпараттық қатынас:
Сабақ өтетін орын: №8 оқу ғимараты
Кредит саны:

1.2 Пәннің қысқаша сипаттамасы
«Тіл біліміне кіріспе» пәні бойынша студенттер сабақты ұйымдастыру
жолдарын меңгеріп, мазмұныны айқындап, сабақ өткізу әдістемелерін
меңгереді. «Тіл біліміне кіріспе» жоғары оқу орындарына қойылатын талаптар
тұрғысынан ғылыми негізде және жылдар бойғы жинақталған бай іс-тәжірибелік
нәтижелер мен әдістемелік тұжырымдар ескеріле отырып оқытылады. Сонымен
қатар, қазақ тілінің оқытылу жүйесі, ерекшелік сипаттары көрсетіледі.

1.3 Пәнді
оқытудың мақсаты
«Тіл біліміне кіріспе» – филологтарды лингвистикалық пәндерге
дайындаудың алғашқы баспалдағы. «Тіл біліміне кіріспе» курсының басты
мақсаты – тіл білімінің негізгі ұғымдар жүйесімен және тілдік
терминдермен таныстыру, тілдің құрылымдық, жүйелік, танымдық болмысы, мәні
жайлы түсінікті қалыптастыру және де студенттерді тілдік талдау
дағдысымен қаруландыру болып табылады.
«Тіл біліміне кіріспе» курсы қазақ филологиясының студенттері үшін
өз ана тілінің (қазақ тілінің) құрылымын, мәнбілерін ғылыми терең
түсінуге, ана тілінің туыс емес тілдермен типологиялық ұқсастықтарын
салыстыруға мүмкіндік береді.
1.4 Пәнді оқыту міндеттері
Курстың теориялық бөлімінде тіл білімінің ғылым ретінде танылуы,
тіл білімінің ғылымдар арасында алатын орны, басқа ғылым салаларымен
байланысы, тіл білімінің зерттеу әдістері жайлы мәліметтер беру, тілдің
мәні мен қызметі жайлы, тілдің шығуы мен дамуы жайында, тілдің лексика,
грамматика, фонетика салалары жайлы түсінік беру.
Тәжірибелік сабақтар теориялық материалдарды меңгеруді қамтамасыз
етеді, студенттер тілдің әр түрлі субстантивтік және реляциялық мағына
элементтерін ажырата білу және топтастыра білу дағдысын меңгеруі тиіс.
1.5 Курстың соңында студент мыналарды білуі керек:
Қазақ тілі білімінің қалыптасу, даму кезеңдері жайлы мағлұмат алады;
- алған білімдерін практикада қолдана білу;
- сөйлеудің негізгі әдістерін меңгеру керек;
- теориялық талдау жасай алу;
- сөйлеу мәдениеті тарихының даму және қалыптасу сатылары, бағыттары
және концепция мәселелерін түсіну;
- өзіндік пікір айта алу;
- негізделген және қалыптасқан теориялық білімдерін жинақтай білу.

1.6 Курстың пререквизиттері:

- Қазіргі қазақ тілі
1.7 Курстың постреквизиті:
«Жалпы тіл білімі», «Қазақ әдеби тілінің тарихы», «Қазіргі қазақ тілі»
«Сөзжасам».

2 ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚТАРДЫҢ ТҮРІ БОЙЫНША САҒАТТАРҒА
БӨЛУ
Кесте 1
|Тақырып атауы |Сағат саны |
| |Дәріс |Семинар|Лаб |ОЖСӨЖ |СӨЖ |әдебиеттер |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |
|Қазақ тіл білімінің қалыптасу, |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,5,25 |
|даму жолдары. | | | | | | |
|Тіл білімінің басқа |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,5,25 |
|ғылымдармен байланысы; оның | | | | | | |
|методологиялық негізі. | | | | | | |
|Тілдің қоғамдық мәні, қызметі, |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,4,6,8 |
|тіл және ойлау , тіл және | | | | | | |
|сөйлеу. | | | | | | |
|Тілдің тарихи дамуы. |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,5,8,10 |
|Фонетика эәне фонология |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,5,9,101|
|мәселелері. Тіл дыбыстары, | | | | | |6,18 |
|оның түрлері.Орфоэпия. | | | | | | |
|Жазудың шығуы мен даму |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,4,5,7,1|
|кезеңдеру. Орфография мәселесі | | | | | |2,20 |
|Лексикология және оның |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,6,8,202|
|салалары. Полисемия, синонимия,| | | | | |1,22 |
|антонимдік құбылыстар. Сөздік | | | | | | |
|құрам. | | | | | | |
|Сөзжасам және грамматика |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,4,5,6,8|
|мәселелері | | | | | |,12, |
| | | | | | |22,24 |
|Грамматикалық мағынаның берілу |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,4,8,9,2|
|түрлері мен тәсілдері | | | | | |0,27 |
|Сөз таптары және олардың |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,4,7,10 |
|ұстанымдары | | | | | |12,24 |
|Сөйлем және сөз тіркесі |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,5,8,9,1|
|мәселелері | | | | | |1,12,27,28 |
|Жай сөйлем мен құрмалас сөйлем |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,4,6,9,1|
| | | | | | |0,20,22,27 |
|Тілдердің классификациясы. |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,5,7,8,2|
|Салыстырмалы тарихи әдіс. | | | | | |0,21,22,27 |
|Тілдердің генеологиялық |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,4,6,8,9|
|классификациясы. | | | | | |,11, 12,28 |
|Тілдердің морфологиялық |2 |1 | |2 |2 |1,2,3,9,10, |
|классификациясы | | | | | |20,23 |

3 ПӘНДІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛАРЫ
Семинар тақырыптары, онда қарастырылатын сұрақтар қазақ тілін оқыту
әдістемесінің өзекті теориялық және методологиялық мәселелерін кеңінен
қамтиды. Студенттің білімді өз бетімен алуға ұмтылушылығын, ізденімпаздық
қабілетін арттыру мақсат етіледі. Студенттен әр семинардың берілген
сұрақтарына тыңғылықты әзірленуі талап етіледі. Ол үшін студент көрсетілген
әдебиеттер бойынша әрбір сұрақтың мәнін ашатындай конспект әзірлеуі қажет.
Бұл біріншіден, білімінің жүйелілігін, үздіксіздігін қамтамасыз етеді.
Екіншіден, дайын конспектінің өздік жұмысты орындау, коллоквиум, кезеңдік
және қорытынды бақылауға дайындалу барысында пайдасы зор. Семинардың
тақырыбымен танысып алған соң, қажетті әдебиеттерді іріктеп алу керек. Бір
сұрақтың айналасында айтылған түрлі авторлардың пікірлеріне іштей
салыстырулар жасап, түйінді жерлерін қағаз бетіне түсіру керек. Осы
мәселе төңірегіндегі өз ойыңыз қандай, соны дәйектеңіз. Бұдан соң белгілі
бір тұжырымды дәлелдеу үшін өзіңіз оқыған көркем туындылардан, сын
мақалалардан мысалдар келтіріңіз. Келесі семинарларда алдыңғы өткен
сабақтарда дайындаған материалдарыңызды, алған біліміңізді дұрыс пайдалана
біліп, жаңа тақырыпппен байланыстырып отырыңыз. Әр тақырыпты өткен кезде
ұсынылып отырған көркем мәтіндермен мұқият танысып, көрсетілген
үзінділерін жатқа оқу қажет. Семинар барысында теориялық мәселелерді
меңгерумен қатар мәтінді жатқа білу талап етіледі. Емтихан алдында мәтіндік
тест алынады.

4 КУРС ФОРМАТЫ
Аудиториялық уақытқа дәрістер, семинар сабақтары, оқытылған материалды
талқылау және әртүрлі тапсырмаларды орындау кіреді. Әрбір сабаққа студент
әдебиеттің негізгі және қосымша қайнар көздерінің тізіміне сәйкес
дайындалуы керек (негізгі бөлімдер мен бөлімшелер әрбір сабақта
нақтыланады). Аралық бақылау жұмысында болмаған студенттер автоматты түрде
0 балл алады және бақылау жұмысын тапсыруға жіберілмейді.
Негізгі ұғымдар дәрістерде ұсынылады және түсіндіріледі. Сабаққа
қатысу және дәрісте негізгі ұғымдарды, түсіндірмелерді және мәліметтерді
жазып алу студенттің міндеті болып табылады. Егер студент қандай да бір
жағдайлармен дәріске қатыспаған жағдайда, дәрістің материалын топтағы басқа
студенттен алуы керек. Оқытушы материалды бір де бір студентке дәрістің бір
де бір уақытында босату себебіне қарамастан ұсынбайды.
ОЖСӨЖ мақсаты – әдістеме саласына байланысты зерттеу еңбектерді
қарастыру.
ОЖСӨЖ міндеттері келесілерді қарастырады:
- курстың методологиясы және зерттеу әдiстерi;
- әдістеме ғылымы және оның ерекшелiктерi туралы.
Студенттердің өздік жұмысы – бұл тұлғаның жеке танымды қызметі, ол
өзіне тек қана алған білімін бекітіп қоймауы, сонымен қатар жеке тілдік
тұжырым-ойлау процесі болып табылады. Өзіндік жағынан ол келешек маманның
жаңа білімінің ашылуына, қалыптасуына жағдай жасайды.
Өздік жұмыс сонымен қатар студенттің максималды белсенділігін
қарастырады және ол алған білімін ұйымдағы ғылыми зерттеу, қоғамдық және
өндірістік қызметтерде көрінеді.

5 КУРС САЯСАТЫ
Курсты оқу барысында алынған ұпай жинақталып. жалпы саны шығарылады.
Жиынтық бағаны шығару үшін әрбір тапсырма, сабаққа қатысуы, СӨЖ, ОСӨЖ
тапсырмаларын, тиісті жаттығу жұмыстарын орындағаны жөніндегі ұпай
жиынтығы, кезеңдік, қорытынды бақылау нәтижелері т.б. түгел ескеріледі.
Берілген тапсырманы уақытында орындау қажет. Тиісті тапсырмалар сессияның
соңғы аптасына дейін өткізілуі тиіс. Орташа ұпай жинақтай алмаған студент
емтиханға жіберілмейді. Әрбір тақырыпты өтеу міндеті, өтілген материалды
меңгеру деңгейі тест, жатқа жазу, бақылау түрінде тексеріледі. Себепсіз
сағат босатсаңыз қосымша шығармашылық жұмыс беріледі. Сабақтан екі рет
кешігу бір рет сабақ босатқанға теңгеріледі.

6 БАҒАЛАУ САЯСАТЫ

7. ӘДЕБИЕТТЕР
7.1. Негізгі әдебиеттер:
1. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. А.,1973,1977,1993
2. Байтұрсынов А., Тіл- құрал. Қызылорда, 1925
3. Баранникова Л.И. Введение в языкознание. Саратов, 1973
4. Баскаков Н.А. Введение в изучение тюркских языков М.,1969
5. Головин Б.Н. Введение в языкознание Москва,1977,1980
6. Кодухов В.И. Введние в языкознание М.,1979,1987
7. Қалиев Б. Тіл біліміне кіріспе А.,1997
8. Қордабаев Т. Тілдің структуралық элементтері. А.,1975
9. Хасенов Ә. Тіл білімі А.,1996
7.1.2.Қосымша әдебиет
1. Аманжолов А.С. Қазақша-орысша лингвистикалық терминдер. А.,1997; Түркі
филологиясы және жазу тарихы. А.,1996
2. Айтбайұлы Ө. Қазақ сөзі. А.,1997
3. Айғабылов А. Қазақ тілінің морфонологиясы. А.,1995
4. Аралбаев Ж. Вокализм казахского языка А.,1970, Қазақ фонетикасы
бойынша этюдтер. А.,1988
5. Ахметов Ә. Түркі тілдеріндегі табу мен эвфемизмдер.А.,1995
6. Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. А.,1996
7. Байғұтов М. ЭВМ және тіл білімі // қазақ әдебиеті, 1986 14 наурыз.
8. Белл Р. Социолингвистика. М.,1980
9. Болғанбайұлы Ә., Қалиұлы С. Қазіргі қазақ тілінің лексикологиясы мен
фразеологиясы.
10. Вайнрайх У. Языковые контакты, Киев,1979.
11. Выготский Л.С. Мышление и речь. М.,1996
12. Вопросы терминологии . М.,1961.
13. Горелов И.Н. Разговор с компьютером. М.,1987
14. Джунусбеков А. Гласные казахского языка А.,1979, Сингармонизм в
казахском языке, А.,1985
15. Джанузаков Т. Очерк казахской онамастики. А.,1982
16. Досқараев Ж. Қазақ тілінің жергілікті ерекшеліктері. А.,1955.
17. Қазақ ономастикасының мәселелері. А.,1986
18. Қайдаров Ә. Қазақ терминологиясына жаңаша көзқарас. А.,1993
19. Қордабаев Т. Қазақ тіл білімінің қалыптасу , даму жолдары. А.,1987
20. Морозов В. , Ежова Л. Алгоритмические языки.М.,1975
21. Мырзабеков С. Қазіргі қазақ тілі фонетикасы. А.,1997
22. Жұбанов Қ. Қазақ тіліжөніндегі зерттеулер. А.,1999
23. Жирмунский В. Национальный язык и социальные диалекты Л.,1936
24. Исаев С. Қазіргі қазақ тіліндегі сөздердің сипаты. А.,1998
25. Исаев М. Язык эсперанто. М.,1981
26. Истрин В.А. Возникновение и развитие письма. М.,1969
27. Сыздықова Р. Қазақ әдеби тілінің тарихы. А.,1995
28. Социальная и функциональная дифференциация языков. М.,1977
29. Сулейменова Э. Основы контрастивной лингвистики. А.,1996
30. Мурат В. Введение в языкознание . Изд. 4 М.,1973
31. Язык и мышление М.,1967

Пәндер

Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.

Ақпарат

Қосымша

Email: info@stud.kz

Іздеу
Файл қосу
Презентациялар
Тегін
Кабинет
Баланс
Таңдаулы жұмыстар
Cатып алған жұмыстарыңыз
Менің файлдарым
Презентацияларым
Сатылым статистикасы