Файл қосу

Жарылыс теориясы



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                         |
|ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты    |ПОӘК              |ПОӘК 042-14.4.05.1.20.45/01-2012  |
|                         |                  |                                  |
|                         |                  |                                  |
|ПОӘК «Жану және жарылыс  |№ 3 басылым       |                                  |
|теориясы» пәнінің        |                  |                                  |
|оқытушыға арналған  оқу  |                  |                                  |
|жұмыс бағдарламасы       |                  |                                  |








                        Пәннің оқу-әдістемелік кешені

     «Жану және жарылыс теориясы» пәнінен  5В073100 «Тіршілік әрекетінің
       қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығына арналған




                оқытушының пән бойынша жұмыс оқу бағдарламасы















                                    Семей
                                    2012
                                  Алғы сөз

1 ӘЗІРЛЕГЕН

Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Экология  және  қоршаған
ортаны         қорғау»          кафедрасының          аға          оқытушысы

Бакирова  Л.С. _________________       «28» 08. 2012 жыл.

2 ТАЛҚЫЛАНДЫ

2.1  Шәкәрім  атындағы  Семей  мемлекеттік  университетінің  «Экология  және
қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының отрысында
Хаттама № 1       «03» 09. 2012 жыл.

Кафедра    меңгерушісі    _________                                профессор
Апсаликов К.Н.

2.2 Аграрлық факультетінің оқу - әдістемелік бюросында
Хаттама № 1       «03» 09. 2012 жыл.

АФ ОӘБ төрағасы     _________                                профессор  м.а.
Сатиева К.Р.


3  БЕКІТІЛДІ

Университеттің Оқу-әдістемелік  кеңесі мақұлдап басып шығаруға ұсынады


Хаттама № 1   «13» 09. 2012 жыл.

Оқу- әдістемелік кеңестің төрағасы,
оқу жұмысы бойынша проректор     _________       профессор  Рскелдиев Б.А.


4  №   2   басылым   30.09.09.   орнына   енгізілген.     Кешен    Қазақстан
республикасының  Мемлекеттік жалпыға бірдей білім стандарты  МЖБС  негізінде
жаңартылған 0.04.019.-2011. Бакалавриат.












                                   Мазмұны


1.                              Қолдану                               саласы
   ….........................................................................
   .................... 4
2.                          Нормативтік                           сілтемелер
   ..........................................................................
   ......... 4
3.                              Жалпы                               ережелер
   ..........................................................................
   ..................... 4
4.      Оқытушының       жұмыс       оқу       бағдарламасының       мазмұны
   ................................ 6
5.       Студенттердің        өзіндік        жұмыстарының        тақырыптары
   .................................. 7
6.               Пәннің               оқу-әдістемелік                картасы
   ..................................................................... 8
7.     Оқу-әдістемелік     әдебиеттермен     қамтамасыз     ету      картасы
   .......................... 10
8.                                                                Әдебиеттер
   ..........................................................................
   ............................ 12
































    1 Қолдану саласы



        «Жану және жарылыс теориясы»   пәні  бойынша  оқу-әдістемелік  кешен
құрамына енетін оқытушының жұмыс бағдарламасы  050731  «Тіршілік  әрекетінің
қауіпсіздігі  және  қоршаған  ортаны  қорғау»   мамандығы   бойынша   оқитын
студенттерге арналған.
       «Жану және жарылыс теориясы» пәнінің оқу  әдістемелік  кешені  050731
«Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығы  студенттеріне
арналған. Ол студенттерді оқу процессі кезіндегі алатын   біліммен,  курстың
мазмұнымен  таныстырады.  Оқу  әдістемелік  кешені  пәнді  оқыту   кезіндегі
негізгі жетекші құрал болып табылады




    2 Нормативті сілтемелер


        Бұл «Жану  және  жарылыс  теориясы»   пәні  бойынша  оқу-әдістемелік
кешен құрамына  енетін  оқытушының  жұмыс  бағдарламасы  төмендегі  құжаттар
талаптарына  сай  осы  пән  бойынша   оқу   үрдісін   ұйымдастыру   тәртібін
белгілейді:
    - 050731 «Тіршілік әрекетінің қауіпсіздігі және қоршаған ортаны  қорғау»
      мамандығы бойынша  жалпы  білім  берудің  Мемлекеттік  стандарты  ГОСО
      РК3.08.357-2006.  23.12.2005  жылы  №  779   ҚР   ғылым   және   білім
      Министрлігінің бұйрығымен бекітілген.
    - СГУ 042-РГКП-СГУ-8-2007 Университет стандарты «Пәннің  оқу-әдістемелік
      кешенін әзірлеу және ресімдеудің жалпы талаптары»
    - ДП 042-08.10.12-2007 Құжат «Пәннің оқу-әдістемелік кешенінің  құрылымы
      мен мазмұны»
    -   Қазақстан   Республикасының   жоғарғы   және   ЖОО   кейінгі   білім
      мамандықтарының жіктемесі.  №  131-од  «20»  наурыз  2009ж.  Қазақстан
      Республикасының индустрия және сауда  Министрлігінің  метрология  және
      техникалық реттеу комитетінің  бұйрығымен  БЕКІТІЛДІ  және  ҚОЛДАНЫСҚА
      ЕНГІЗІЛДІ.
     «Жану және жарылыс теориясы»  пәнінің  оқу  әдістемелік  кешені  таңдау
бойынша сабақ, пән бойынша типтік бағдарламаның болмауы  сияқты  құжаттардың
ұсынысымен және қойылған ұйымдастыру тәртібінің талаптарымен жасалған



        3 Жалпы ережелер


           3.1  Пәннің жалпы мазмұны
             «Жану  және  жарылыс  теориясы»  пәні   адамзаттың  техногендік
әрекеттерімен жүретін  жану  және  жарылыс  процестері  заңдылықтары  туралы
студенттерге білім береді. Өрт бұл  адамдардың,  жануарлардың  қаза  болуына
алып келетін бақылаусыз жану  процессі.  Заттардың  немесе  материалдың  өрт
және   жарылыстың   қауіпінің   сипаттамасына    жеткілікті   және   қажетті
көрсеткіштер санын, олардың өндіру өңдеу, тасымалдау,  сақтауына  байланысты
нысанның  өрттік  қауіпсіздігін  қамтамасыз   ететін   жүйесін   жетілдіруді
анықтайды. Пән «  Жану  теориясы  »  және  «  Жарылыс  теориясы»  деген  екі
бөлімнен тұрады.


        3.2 Пәнді оқытудың міндеттері.
        Заттардың және  материалдардың  өрт  және  жарылыстық  қауіпі,  оның
агрегаттық күйі және пайдалану жағдайларына тәуелді болатын  көрсеткіштермен
анықтау,   техногендік  заттарды  жағу  және  жару  процестерін   сипаттауға
қажетті сандық бағалау параметрлері туралы мәліметтер алу.

          3.3 Пәнді оқу барысында студент білу қажет.
      Жану   процестерінің    анықтамасын,    жану    сипатына    байланысты
матаериалдардың жіктелуін, әртүрлі  заттар  мен  материалдардың   жану  және
жарылыс  процесстерінің  физико-химиялық  негіздерін,  авариялық,   ядролық,
детанациялық, дефлаграциялық. жарылыстың түрлерін білуі қажет.


         3.4 Пәнді оқу барысында студент істей алуы қажет.
         Жалын көзі немесе  тотықтырғыш  аумағындағы  әртүрлі  қатынасындағы
жарылыс  пен  жанудың  пайда  болуы  қауіпін  болжай  білу,   газ  және  газ
қоспаларының  өртке қауіптілігін  анықтай  білу,  Төтенше  жағдай  кезіндегі
жарылыс параметрлерін және өрт  кезіндегі  өнімдердің  жану  құрамын  болжай
білуі қажет.

Пәннің  пререквизиттері:  Жоғары   математика,   Физика,   Химия,   Гидрогаз
динамикасы және жылу-масса алмасу, Техникалық термодинамика,
Пәннің постреквизиттері: жоқ

Кесте1- Оқу жоспарынан көшірме
|                                                        |        |          |
|Курс                                                    |Семестр |Кредит    |
|1-бөлім. Жану теориясы.                                 |        |1,2,3,4,5 |
|Жану және жарылыс процесстерінің физико-химиялық        |        |          |
|негіздері.Негізгі түсініктер, анықтамалар. Жану,        |2       |          |
|жарылыс. Жану мен жарылысқа қажетті жағдайлар. Тұтану   |        |          |
|көздері. Жану түрлері: түгелдей, жартылай, гомгенді,    |        |          |
|гетерогенді, дефлаграциялық жарылғыштық,  детанациялық. |        |          |
|Жану өнімдерінің құрамы. Жану кезіндегі ауаның шығыны.  |3       |1,2,3,4,5 |
|Адиабаттық жану температурасы. Жанудың тізбектік        |        |          |
|реакциясы. Реакция жылуы.                               |        |          |
|Жалынның құрылымы және ұзындығы. Жалынның тұрақтылығы   |2       |1,2,3,4,5 |
|және түрлері (қалыпты, диффузиялық, ламинарлы,          |        |          |
|турбулентті)                                            |        |          |
|Өрт жарылғыш заттардың және материалдардың ГОСТ         |3       |1,2,3,4,5 |
|12.1.044-89 көрсеткіштері. Жануға байланысты заттардың  |        |          |
|топтары: жанбайтын, ауыр жанатын. Температурасы.        |        |          |
|2-бөлім. Жарылыс теориясы.                              |        |1,2,3,4,5 |
|Жарылыс теориясы және оның түсініктері. ГОСТ Р22.010-96 |        |          |
|бойынша жарылыс, жарылыстың меншікті күші, жарылыс      |        |          |
|қауіпті жүйе.Жарылыстың есептері. Жарылыстың түрлері:   |2       |          |
|физикалық, химиялық  авариялық, ядролық, детанациялық,  |        |          |
|дефлаграциялық. Жарылысқа қауіпті заттар.               |        |          |
|Жарылыстың негізгі параметрлері, факторлары. Жарылыстың |3       |1,2,3,4,5 |
|күшті толқындары. Жарылғыш заттар. Жарылғыш заттар      |        |          |
|мінездемелері. ЖЗ жіктелуі: біріншілік (иницирлеуші),   |        |          |
|екіншілік( бризантты, ұшқыш)                            |        |          |
|Барлығы                                                 |15      |          |
|Тәжірбие сабақтарының тақырыптары                       |сағат   |әдебиет   |
|                                                        |саны    |          |
|Сұйықтықтың тұтану температурасын анықтау әдісі бойынша |4       |1,2,3,4,5 |
|есептеу, теориялық сұрақтарды оқу.                      |        |          |
|Жұмысты қорғау.                                         |1       |          |
|Сұйықтықтың жалындау температурасын анықтау әдісі       |4       |1,2,3,4,5 |
|бойынша есептеу, теориялық сұрақтарды оқу.              |        |          |
|Жұмысты қорғау.                                         |1       |          |
|Жалынның газ және ауа қоспаларымен таралу шегінің       |4       |1,2,3,4,5 |
|концентрациясын анықтау әдісі.                          |        |          |
|Жұмысты қорғау.                                         |1       |          |
|Жалынның таралу температурасының шегін анықтау          |4       |1,2,3,4,5 |
|әдісі.Жұмысты қорғау.                                   |1       |          |
|Жарылыстың газ және ауа қоспасындағы максимальды қысымын|4       |1,2,3,4,5 |
|анықтау әдісі.                                          |        |          |
|Жұмысты қорғау.                                         |1       |          |
|Саяхат                                                  |4       |          |
|Барлығы                                                 |30      |          |



                 4. Студенттердің өздік жұмыстарының тізімі


1. 1-бөлім. Жану теориясы. Жану және жарылыс процесстерінің  физико-химиялық
   негіздері.
2.  Газдың жануы.
3. Сұйықтың жануы
4. Қатты заттардың жануы
5. Шаңның жануы
6. Жалынның түрлері
7. Өртке  жарылғыш  қауіпті  заттардың  және  материалдың  ГОСТ  12.1.044-89
   бойынша көрсеткіштері
8. Сұйықтықтың тұтану температурасын есептеу әдістемесі
9. Сұйықтықтың жалындау температурасын есептеу әдістемесі
10.  Жалынның  газ  және  ауа  қоспаларымен  таралу  шегінің  температурасын
   есептеу әдістемесі
11. Жалынның таралу температурасының шегін есептеу әдісі
12. Жарылыстың газ және ауа қоспасындағы максимальды қысымды есептеу
13. 2-бөлім. Жарылыс  теориясы. Жарылу тарихы
14. Өрт және жарылысқа қауіпті объектілердің алдын алу шаралары.
15.   Өрттің  алдын  алу  шараларын   ұйымдастыру,   техникалық,   режимдік,
   эксплуатациялық.
16. Жарылысты болдырмау шаралары
17. Жалынның құрылымы және ұзындығы. Жалынның тұрақтылығы және түрлері
18. Жану процессінің анықтамасы. Жанудың түрлері. Жану  сипатына  байланысты
   материалдардың жіктелуі.
19. Жану сипатына байланысты құрылыс материалдары  Жану  процесінің  физико-
   химиялық негіздері
20.  Жану  және  жарылысқа    қажетті   жағдайлар.Жалынның   таралуы.   Жану
   теориясының негізгі сұрағы
21.  Жалынның  таралуының  келесі  режимдері.   Дефлеграционды   жану   және
   детонация.
22. Өрт немесе жарылыс қауіпі бар материалдар мен құралдар көрсеткіші
23. Заттардың және материалдардың өрт және жарылыстық қауіпінің сипаттамасы
24. Жанғыштығына байланысты заттар мен материалдардың түрлері
25. Заттардың және материалдардың өрт және жарылыстық қауіпінің сипаттамасы
26. Өндірістік апаттар  және  табиғи  апаттар  кезінде  өрт  пайда  болуының
   негізгі себептері
27.   Жарылыс,   өрт-жарылыс   және   өрт   қауіпіне   байланысты    өнімдер
   категориялары
28. Құрылыс материалдарының жануы бойынша топтары
29. Масштабы және қарқындылығы бойынша өрттің түрлері
30. Өрттер, өрттердің сипатталу параметрлері
31. Жарылыстар мен жарылғыш заттар
32. Жарылыстың негізгі зақымдаушы факторлары
33. Өрт қауіпсіздігі,  өрттің алдын алу шаралары, ережелері
34. Жарылыс пен өрт қауіпі бар  өндірістердің  сенімділігін  қамтамасыз  ету
   шаралары
35. Жарылыстың ғимараттарға, жабдықтарға, нысандарға әсері
36. Кәсіпорындарда өрт қауіпсіздігін ұйымдастыру
37. Жарылыстың негізгі зақымдаушы факторлары
38. Жану өнімдерінің улылық көрсеткіші
39. Заттың тығыздығы бойынша жарылыс классификациясы
40. Өрттерді сөндіруге арналған су, бу және химиялық құралдар



6 Пәннің оқу әдістемелік картасы

 3 кесте пәннің оқу әдістемелік картасы
|Тақырып                               |Көрнекті     |өздік жұмыс     |Тексеріс |
|                                      |құрал,       |тақырыптары     |түрі     |
|                                      |сызба,слайдта|                |         |
|                                      |р            |                |         |
|Дәрістік сабақ      |Тәжірибелік      |             |                |         |
|                    |(семинарлық)     |             |                |         |
|                    |сабақ            |             |                |         |
|1                   |2                |3            |4               |5        |
|1-бөлім. Жану       |Сұйықтықтың      |Плакат,      |1-бөлім. Жану   |Реферат  |
|теориясы. Жану және |тұтану           |слайдтар     |теориясы. Жану  |АС       |
|жарылыс             |температурасын   |             |және жарылыс    |         |
|процесстерінің      |анықтау әдісі    |             |процесстерінің  |         |
|физико-химиялық     |бойынша есептеу, |             |физико-химиялық |         |
|негіздері.          |теориялық        |             |негіздері.      |         |
|Негізгі түсініктер, |сұрақтарды       |             |Газдың жануы.   |         |
|анықтамалар. Жану,  |оқу.Жұмысты      |             |Шаңның жануы    |         |
|жарылыс. Жану мен   |қорғау.          |             |Сұйықтың жануы. |         |
|жарылысқа қажетті   |                 |             |Қатты заттар дың|         |
|жағдайлар. Тұтану   |                 |             |жануы.          |         |
|көздері. Жану       |                 |             |                |         |
|түрлері: түгелдей,  |                 |             |                |         |
|жартылай, гомгенді, |                 |             |                |         |
|гетерогенді,        |                 |             |                |         |
|дефлаграциялық      |                 |             |                |         |
|жарылғыштық,        |                 |             |                |         |
|детанациялық.       |                 |             |                |         |
|Жану өнімдерінің    |Сұйықтықтың      |Слайдтар,    |Жалынның түрлері|Реферат  |
|құрамы. Жану        |жалындау         |плакаттар    |                |АС       |
|кезіндегі ауаның    |температурасын   |             |                |         |
|шығыны. Адиабаттық  |анықтау әдісі    |             |                |         |
|жану температурасы. |бойынша есептеу, |             |                |         |
|Жанудың тізбектік   |теориялық        |             |                |         |
|реакциясы. Реакция  |сұрақтарды оқу.  |             |                |         |
|жылуы.              |Жұмысты қорғау.  |             |                |         |
|Жалынның құрылымы   |Жалынның газ және|             |Өртке жарылғыш  |Реферат  |
|және ұзындығы.      |ауа қоспаларымен |Плакат,      |қауіпті         |АС       |
|Жалынның тұрақтылығы|таралу шегінің   |слайдтар     |заттардың және  |         |
|және түрлері        |концентрациясын  |             |материалдың ГОСТ|         |
|(қалыпты,           |анықтау әдісі.   |             |12.1.044-89     |         |
|диффузиялық,        |Жұмысты қорғау   |             |бойынша         |         |
|ламинарлы,          |                 |             |көрсеткіштері   |         |
|турбулентті)        |                 |             |                |         |
|Өрт жарылғыш        |Жалынның таралу  |Плакат,      |Сұйықтықтың     |Реферат  |
|заттардың және      |температурасының |слайдтар,    |тұтану, жалындау|АС       |
|материалдардың ГОСТ |шегін анықтау    |видеофильмдер|температурасы   |         |
|12.1.044-89         |әдісі. Жұмысты   |             |                |         |
|көрсеткіштері.      |қорғау.          |             |Жарылысты       |         |
|Жануға байланысты   |                 |             |болдырмау       |         |
|заттардың топтары:  |                 |             |шаралары        |         |
|жанбайтын, ауыр     |                 |             |                |         |
|жанатын.            |                 |             |                |         |
|2-бөлім. Жарылыс    |Жарылыстың газ   |Плакат,      |Жалынның газ    |Реферат  |
|теориясы.           |және ауа         |слайдтар     |және ауа        |АС       |
|Жарылыс теориясы    |қоспасындағы     |             |қоспаларымен    |         |
|және оның           |максимальды      |             |таралу шегінің  |         |
|түсініктері. ГОСТ   |қысымын анықтау  |             |температурасы   |         |
|Р22.010-96 бойынша  |әдісі.           |             |                |         |
|жарылыс, жарылыстың |Жұмысты қорғау.  |             |Жарылыс         |         |
|меншікті күші,      |                 |             |теориясы. Жарылу|         |
|жарылыс қауіпті     |                 |             |тарихы          |         |
|жүйе.Жарылыстың     |                 |             |                |         |
|есептері. Жарылыс   |                 |             |Өрт және        |         |
|тың түрлері:        |                 |             |жарылысқа       |         |
|физикалық, химиялық |                 |             |қауіпті объекті |         |
|авариялық, ядролық, |                 |             |лердің алдын алу|         |
|детанациялық,       |                 |             |шаралары. Өрттің|         |
|дефлаграциялық.     |                 |             |алдын алу       |         |
|Жарылысқа қауіпті   |                 |             |шараларын       |         |
|заттар.             |                 |             |ұйымдастыру,    |         |
|                    |                 |             |техникалық,     |         |
|                    |                 |             |режимдік,       |         |
|                    |                 |             |эксплуатациялы  |         |
|Жарылыстың негізгі  |Саяхат           |Плакат,      |Жалынның газ    |Реферат  |
|параметрлері,       |                 |слайдтар     |және ауа        |АС       |
|факторлары.         |                 |             |қоспаларымен    |         |
|Жарылыстың күшті    |                 |             |таралу шегінің  |         |
|толқындары. Жарылғыш|                 |             |температурасы   |         |
|заттар. Жарылғыш    |                 |             |                |         |
|заттар              |                 |             |                |         |
|мінездемелері. ЖЗ   |                 |             |                |         |
|жіктелуі: біріншілік|                 |             |                |         |
|(иницирлеуші),      |                 |             |                |         |
|екіншілік           |                 |             |                |         |
|(бризантты, ұшқыш)  |                 |             |                |         |


7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
|Оқулықтардың, оқу әдістемелік       |Дана (саны)|Студенттерді|Қамтамасыз     |
|құралдардың атаулары                |           |ң саны      |етілуі, %      |
|1                                   |2          |3           |4              |
|Кутузов, Б.Н.  Методы ведения       |1          |9           |10             |
|взрывных работ. Ч.1. Разрушение     |           |            |               |
|горных пород взрывом  М. 2007       |           |            |               |
|Кутузов, Б.Н. Методы ведения        |1          |9           |10             |
|взрывных работ. Ч.2. Взрывные работы|           |            |               |
|в горном деле и в промышленности:   |           |            |               |
|учеб. / Б.Н. Кутузов.- М.: Мир      |           |            |               |
|горной книги: Горная книга, 2008    |           |            |               |
|Расторгуев, Б.С. Проектирование     |1          |9           |10             |
|зданий и сооружений при аварийных   |           |            |               |
|взрывных воздействиях:              |           |            |               |
|учеб.пособ.для вузов / Б.С.         |           |            |               |
|Расторгуев; А.И.Плотников,          |           |            |               |
|Д.З.Хуснутдинов.- М.: Изд-во        |           |            |               |
|Ассоциации строительных вузов, 2007 |           |            |               |
|Вахтин, А.К. Меры безопасности при  |1          |9           |10             |
|ликвидации последствий стихийных    |           |            |               |
|бедствий и производственных аварий/ |           |            |               |
|А.К. Вахтин.- М.: Энергоатомиздат,  |           |            |               |
|1984                                |           |            |               |
|Булатов, В.И. Россия радиоактивная/ |1          |9           |10             |
|В.И. Булатов.- Новосибирск: ЦЭРИС,  |           |            |               |
|1996                                |           |            |               |


8. Әдебиеттер
8.1 Негізгі әдебиеттер
1. Кутузов, Б.Н.  Методы ведения  взрывных  работ.  Ч.1.  Разрушение  горных
   пород взрывом  М. 2007  
2. Кутузов, Б.Н. Методы ведения  взрывных  работ.  Ч.2.  Взрывные  работы  в
   горном деле и в промышленности: учеб. / Б.Н.  Кутузов.-  М.:  Мир  горной
   книги: Горная книга, 2008
3.  Расторгуев,  Б.С.  Проектирование  зданий  и  сооружений  при  аварийных
   взрывных  воздействиях:   учеб.пособ.для   вузов   /   Б.С.   Расторгуев;
   А.И.Плотников,  Д.З.Хуснутдинов.-  М.:  Изд-во  Ассоциации   строительных
   вузов, 2007
4. Вахтин, А.К.  Меры  безопасности  при  ликвидации  последствий  стихийных
   бедствий и производственных аварий/ А.К.  Вахтин.-  М.:  Энергоатомиздат,
   1984
5. Булатов, В.И. Россия радиоактивная/ В.И.  Булатов.-  Новосибирск:  ЦЭРИС,
   1996

8.2 Қосымша әдебиеттер
1. Мальцев В.М. Теория горения и взрыва М. Наука 1981г
2. Вильямс Ф.А. Теория горения: М. Мир, 1988г
3. Гарднер У. Химия горения М. Мир, 1988 г
4. Теория горения и взрыва Фролов Ю. В. Наука, 1981г
5.  Горение и свойства горющих веществ. Демидов П.Г. М, 1981 г
6. Пожарная безопасность. Взыробезопасность. Справ. Изд/ А.Н  Баратов,  Е.Н.
   Иванов. М. Химия.1987
7. Арутюнов В.А. Миткалинный В.И. Металлургическая теплотехника, 1990г.





















































Пәндер