Файл қосу
Бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғы
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ |
|ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТІРЛІГІ |
|Семей қаласының ШӘКӘРІМ атындағы |
|МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты |ПОӘК |ОӘК 042-16.1.61/03-2013 |
|ПOӘК | | |
|«Машиналар, автоматтар және| | |
|ағынды желілер» пәніне |№ ___ басылым | |
|арналған оқу-әдістемелік | | |
|материалдар | | |
ПӘНДЕРДІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
«МАШИНАЛАР, АВТОМАТТАР ЖӘНЕ
АҒЫНДЫ ЖЕЛІЛЕР»
5В072400 - «Технологиялық машиналар мен жабдықтар»
мамандығы үшін
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК МАТЕРИАЛДАР
Семей
2013
Мазмұны
|1 |Дәріс оқулар | |
|2 |Лабораториялық сабақтар | |
|3 |Студенттің өздік жұмысы | |
1 ДӘРІС ОҚУЛАР
1 дәріс. Машина-автоматтардың жіктелуі.
Жоспар:
1.Машина-автоматтар мен ағынды желілердің жіктелуі,
2. автоматтардың орындаушы механизмдерінің сипаттамасы.
Машина-автоматтар мен ағынды желілер курсының негізі өндірістік
жабдықтары, яғни автоматтар және жартылай автомат-машиналар
Бірақта ағынды желілер құрамына қарапайым машиналар да кіруі мүмкін.
Құрылымдық жоспарда барлық автоматтарды тұрғызу құрылымының ортақ
ұқсастықтары бар. Олардың барлығы келесі элементтерден тұрады:
1. Қозғалтқыш механизм (электрқозғалтқыш немесе бірнеше қозғалтқыш).
2. Жетекті механизм (төмендеткіш және беріліс жүйелері – тісті, буынтықты,
таспалы, шынжырлы және т.б.).
3. Таратушы басқарушы білік (ТББ):
- ішінде орналасқан жұдырықшалар, олар орындаушы механизмдерге немесе
басқа қозғалыс түрлерін айналу қозғалысына түрлендіретін
механизмдерге қозғалыс береді
4. Берілісті орындаушы механизмдердің түрлері:
- рычагтар, тягалар, реектер, секторлар, олар таратушы механизмдерден
жұмысшы органдарға қозғалыс береді.
5. Жұмысшы орган (немесе жұмысшы органдар) яғни технологиялық процестің
операцияларын орындайтын механизмдер, мысалы:
- құю, бөтелкелердің аузына қалпақшалар дайындау, қалпақшалармен жабу
және т.б.
6. Дана шикізаттарды тасымалдау механизмдері:
- өнімдер; бөтелкелер; қалпақшалар; орау фольгалары, қағаздары және т.б.
7. Сақтандырғыш механизмдері машиналарды шикізат пен материалдар болмай
қалғанда жылдам тоқтатуға арналған.
Барлық технологиялық машиналарды екі белгілері бойынша жіктеуге болады:
1) әсер ету сипаты
2) автоматтандыру жүйесі мен дәрежесі
Әсер ету сипаты бойынша машиналар келесідей бөлінеді:
1. Циклдық әрекеттегі бір позициялы машиналар, бұл қарапайым машиналар
автоматтар болып табылмайды.
Бұл машиналарда,
• машиналар ішінде өңделетін обьектілерді тасымалдау жүрмейді.
Мысалы, араластырғыш немесе сыр жасау ваннасында өңделетін обьектілер
даналық емес сипатта болады.
2. Ағынды өтпелі машиналар, оларда машина ішінде тасымалдау жүреді
Бұл машиналар сондай-ақ:
2.1. Үздікті-ағынды машиналар, бұларда өңделетін обьектілер үздікті
қозғалады.
2.2. Үздіксіз-ағынды машиналар, бұларда өңделетін обьектілер үздіксіз
қозғалады.
Ары қарай машиналар кластарға және кластар тармағына бөлінеді. Машиналар
классы шартты түрде римдік цифрлармен нөмірленеді:
• 0, I, II, III, IV.
Машиналар кластарының ішінде «П» және «С» кластар тармағы болады:
«П» класс тармағы мынаны білдіреді,
• Машинаның жұмысшы органы өз позиция шектерінде қозғалмай машина
ішінде белгілі бір позициялық орын алады.
«С» класс тармағы мынаны білдіреді,
• Жұмысшы орган өңделетін объектінің қозғалысымен біріктірілген болып
табылады.
0 класс машиналары– бір позициялы циклдік өтпейтін машиналар, онда:
• өңделетін объект (ӨО) үлкен болып табылады.
• және бір тұйықталған көлемде өңдеу процесі жүреді.
I класс машиналары – бұл өтпейтін машиналар, мұнда жұмысшы органдарға
өңделетін объекті енгізіледі және содан соң беріледі. Бұл кезде жұмысшы
орган бір немесе бірнеше операцияны іске асыра алады.
II класс машиналары – бұл көп позициялы ағынды-толассыз машиналар,
мұнда өңделетін объектілер тоқтап қозғалады. Тоқтаған кезде өңделетін
объектілердің өңдеуі жүреді.
«П» класс тармағы әткеншекті немесе сызықтық транспортер машиналарын
құрайды.
«С» класс тармағы объектілер жұмысшы органмен немесе өзімен
тасымалданады немесе арнайы механизмдермен (вакуум-қармауыштармен)
машиналарды құрайды.
ІІІ класты машиналар - өңделетін объектілер тоқтаусыз қозғалады,
толассыз-ағыны машиналар. Жұмысшы орган объекті қозғалыстарының
траекториясына көлденең қозғалысты тудырады.
Осы кластың типтік машиналары болып сүтті, қышқыл сүт өнімдерін,
сыраны бөліп құюға арналған автоматтар табылады.
IV классты машиналар – даналық емес көлемді немесе массалы өнімдерді
өңдеуге арналған машиналар.
а) үздіксіз әрекетті машиналар немесе бір позициялы машиналар
б) толассыз әрекетті машиналары, өз кезегінде үш топқа бөлінеді.
II класс машиналары немесе басқаша үздіксіз -ағынды машиналар - олар
даналық өнімді үздіксіз өңдейді.
Оларда транспортер немесе айналатын ротор өнімді бір позициядан басқа
позицияға орналастырады; тоқтаған кезде өнім немесе бұйым жұмысшы
органдармен өңделеді.
II класс машиналарына ең алдымен тамақ өнімдерін буып-түйетін
автоматтар жатады.
ІІІ класты машиналар, толассыз-ағынды машиналар даналық өнімдерді
өңдеуге арналған.
Бірақта тасымалдаушы орган оларға өнімді тоқтаусыз беріп отырады.
Бұл машиналардың ерекшелігі жұмысшы органның жылдамдығы және өнім немесе
бұйым жылдамдығы бірдей, яғни бір-біріне сәйкес келеді.
υтранс. = υөнім
IV классты машиналар - толассыз-ағынды машиналар, сонымен қатар олар
даналық сипатта емес көлемді немесе массалық өнімдерді өңдеуге арналған.
Бұл машиналарда жұмысшы орган өзі машинаға кіргеннен шыққанға дейінгі
өнімді толассыз қозғалысқа келтіреді.
IV классты машиналардың ерекшелігі жұмысшы орган жылдамдықтары мен
өнім сәйкес келмейді.
Ережеге сәйкес, тасымалдаушы орган жылдамдығы өнім жылдамдық көбірек.
υтранс. > υөнім
Автоматтандыру дәрежесі бойынша машиналар мынаған бөлінеді:
• қарапайым машиналар , машиналар - жартылай автоматтар , машиналар -
автоматтар және өздігінен икемделетін (кибернетикалар) машиналар.
Ең күрделі болып бағдарлама жасап шығаратын және қисынды операциялар жүзеге
асыратын қабілетті өздігінен икемделетін машиналар табылады.
Автоматтандыру жүйелерінің түрлері және энергия тасымалдау әдісі бойынша:
• механикалық, гидравликалық, пневматикалық, электрлік және аралас
автоматтандыру жүйелері және энергия тасымалдау тәсілдері.
Автоматтандырудың механикалық жүйесінде қозғалтқыштан жұмысшы органдарға
энергияның берілуі қатты және иілгіш торапты механизмдердің әртүрлі
арқасында жүзеге асады.
Гидро - және пневможүйелерде электрқозғалтқышы білігінің айналу энергиясы
былай түрленеді:
• бастапқыда насос немесе потенциалдық немесе кинетикалық энергияға
компрессор арқылы аралық жұмысшы орта жүйесімен (май немесе ауа)
бекітілген.
• содан соң екінші қайтара түрлендіргіштер арқылы (гидро және
пневмоцилиндр) бұл энергия механикалық жұмысқа айналады.
Электрлік жүйелерде энергия тасымалдау атқару механизмдеріне, ал олардан
жұмысшы органдарға беріледі.
• электр-магниттер немесе электрқозғалтқыштар арқылы. Көп позициялы
машиналар үшін көп моторлы жетектер қажет.
Аралас жүйелер гидромеханикалық, немесе электргидравликалық, немесе
гидропневматикалық жүйелерді қолдануды ұсынады.
Жүйелерді басқару әдісіне және бағдарламалау түріне қарай келесідей
ажыратады:
1) орталық қатаң басқарумен және
• немесе қозғалтқыш пен атқару механизмдері арасындағы жалпы командалық-
күштік байланыспен;
• немесе жеке-жеке командалық және күштік байланыстармен.
2) жолды басқарумен
3) кері байланыспен
Қатаң басқармалы автоматтандыру жүйелерінде
• машинаға белгілі бағдарлама кіргізіледі.
• олар атқарушы механизмдерге әсер етіп, процесс қалай өтсе де өз
командасын алмастырмайды.
• бұл кезде жұмысшы орган жұмысына түзетулер блоктаушы және сақтандыру
механизмдерімен енгізіледі.
Тамақ өнеркәсіптерінде қолданылатын автоматтардың басты бөлігі командалық
– күштік автоматтандыру жүйесін қолданады. Осы автоматтарда таратушы-
басқарушы білік - РУВ болады. РУВ-қа жұдырықшалар орнатылады, олар
орындаушы механизмдер мен жұмысшы органдардың басты тораптары болып келеді.
Әрбір жұдырықшаның профилі орындаушы механизмдер мен жұмысшы органдар
жұмысының берілген бағдарламасы болып табылады. Барлық автоматтың жұмыс
бағдарламасы жұдырықша РУВ болады.
Жолды басқаруы бар автоматтандыру жүйелерінде әрбір алдындағыға
механизмді жұмысқа қосу уақытында немесе қозғалыс соңысында келесілермен
жүзеге асады:
• әртүрлі ажыратқыштар, тіректер , пневмоклапандар, фотоэлементтер және
т.б.
• жолды басқару гидравликалық және пневматикалық автоматтандыру
жүйесімен жабдықталған автоматтарда қолданылады.
Кері байланысты жүйелерде болады
• тапсырма беретін және қадағалаушы жетектер.
Ең күрделі автоматтар тамақ өнеркәсіптерінде қолданылмайды. Бұл
автоматтарда жұмыс бағдарламасы арнайы копира немесе үлгі түрінде беріледі.
Бақылайтын органдар - қуыс бұрғылар немесе фотодатчиктер.
2- дәріс. Ағынды желілердің жіктелуі. Тамақ өндірісі автоматтарының
атқару механизмдерінің жіктелуі
Барлық тамақ өндірістері массалық өндірістерге жатады. Бұл ағынды
желілерді жасауға жағдай жасайды.
Ағынды желілердің жіктелуі келесі белгілермен жүргізіледі:
1. Тармақталуы бойынша ағынды желілерді жай, сәйкес келмейтін, қосылатын,
аралас деп бөлуге болады.
Жай желілерге дайын өнімнің бір түріне шикізаттың бір түрі ғана
өндіріледі . Бұған мысалы ретінде ішектерді өңдеу желісі жатады.
Сәйкес келмейтін – мұнда шикізаттың бір түрінен өнім бірнеше түрін
өндіретін желілер.
Қосылатын желілер шикізаттың бірнеше түрлерінен өнімнің бір түрін
өңдіруді болжайды.
2. Механикаландыру және автоматтандыру дәрежесі бойынша.
Ағынды желілер бола алады:
• қарапайым, механикаландырылған, кешенді - механикаландырылған,
автоматтандырылғандар және автоматтылар.
Мысалы, қарапайым желілерде өңделетін объектілерді - ет ұшасын конвейерсіз
аспалы жолдарға бір жұмысшы орыннан басқа орынға береді, онда операторлар
өңдеуді қолмен жүзеге асырады.
Механикаландырылған желілерде өңделетін объектілерді толассыз немесе
үздіксіз қозғалушы транспортерге немесе конвейерге орналастырады, ал
негізгі операциялар арнайы механизмдер арқылы операторлар көмегімен іске
асырылады.
Кешенді – механикаландырылған желілерде барлық негізгі және транспортты
операциялар машиналармен және механизмдармен орындалады. Басқару, бақылау,
тиеу, түсіру операторлармен жүзеге асады.
Автоматтандырылған желілер автоматты және жартылай автоматты
жабдықтармен, бақылау-өлшеу және реттеуші құралдармен жабдықталған
машиналардың бірыңғай кешені. Операторлар тек қосу мен жөндеуді, ал кей
кездерде тиеу мен түсіруді жүзеге асырады.
Автоматты желілерде барлық операциялар, соның ішінде бақылау, сонымен
қатар адамның қатысуынсыз қайтадан жөндеу іске асырылады.
3. Элементтер (машиналардың) байланыстарының сипаттамасы бойынша ағынды
желілер қатаң, иілгіш және жартылай иілгіш байланыста болады.
Қатаң байланысты желілер өңделетін объекті тиеу позициясынан түсіру
позициясына дейін беріледі.
Барлық машиналар бірдей тактімен және өнімділікпен жұмыс істейді және
егер бір машина істен шықса, онда келесілер өшірілуі тиіс.
Иілгішті (буферлі) желілер такті өнімділігі бойынша бір-біріне
тәуелсіз бола алады. Ол үшін машиналар арасына:
• ағынды қамсыздандырады және буферлі сыйымдылықтар болып табылатын
операция аралық жинақтағыштар,
• Бұл жағдайда бункерлер және коректенгіштер қолданылады. Кейде
бункерлер орнына транспортерлер қолданылады.
Жартылай иілгішті желілер бөлек учаскелерден тұрады. Әрбір машиналардың
учаскелері қатаң қосылған және өңделетін объектіні бір-біріне тапсырады.
Учаскілер арасында бункерлі жинақтағыштар орнатылған.
Тамақ өнеркәсіптерінің машиналарында әртүрлі механизмдер қолданылады.
Олардың тораптарынан жұмысшы органдардың қозғалыс заңдары мен параметрлері
тәуелді болады.
Акад. И.И.Артоболевскийдің жіктелуіне сәйкес автоматтарда келесі
механизмдер топтары қолданылады:
• рычагтар (Р); жұдырықшалар (К); тісті (З), фрикционды (Ф); торапты
механизмдер (Г); қатаң торапты механизмдер (П); гидравликалық және
пневматикалық байланысты (ГП); электрлік байланысты (Эл);
электргидравликалық байланысты (ЭГ) механизмдер.
Бұл топтар шағын топтарға бөлінеді. Мысалы, рычагты механизмдар:
• шарнирлі-рычагты, кулисті- рычагтар, кривошипті-сырғымалы, рычагты-
жұдырықшалы, рычагты-тісті, рычагты-храпты және т.б.
Бірақ конструкциялары аса көп санды болғандықтан, автомат жұмысында негізгі
рөльді мыналар атқарады:
• жетекші тораптың таратушы-басқарушы білікке бекітілген атқару
механизміне және біріншінің қосылған құрылымдық топтар типі.
Жетекші торап және біріншінің құрылымдық топтар жиынтығын негіздік
механизмдер (жұдырықшалар, кривошипті – шатунды және т.б.) деп айтады.
Негіздік механизмдерге қосымша тораптарды қосу арқылы мақсаттық механизмдер
(мөлшерлегіштер, орамалар, манипуляторлар және т.б.) жиынын құрауға болады.
Негіздік механизм ең алдымен таратушы-басқарушы біліктің айналу
қозғалыстарына арналған:
• қайтымды-кері, қайтымды-тербелмелі, тербелмелі, циклдік жұмысшы
органдар қозғалысы тоқтатып айналдыратын.
Тамақ өндірісінің автоматтарында дискілі және цилиндрлік жұдырықшалары бар
жұдырықшалы механизмдер кеңінен таралған. Олардың артықшылықтары:
конструкциясының қарапайымдылығы, сенімділік, тұтастық және п.ә.к.
салыстырмалы жоғарлығы болып табылады.
Ең басты артықшылығы - жетекті торап - итергіштің қозғалысын жүзеге
асыру.
Жұдырықшалы механизмдердің кемшіліктері:
а) шектесуші беттердің салыстырмалы тозуы;
б) жоғары жылдамдықтар кезінде қолдану шектеулігі;
в) жасау қиындығы.
3 – дәріс. Жұдырықшалы механизмдердің түрлері. Жұдырықшалы механизмдердің
геометриялық сипаттамалары
Олар екі түрге бөлінеді:
а ) жазық. б) кеңістікті.
Қозғалыс сипаттамасына байланысты механизмдер:
• айналу жұдырықшаларымен;
• ілгерлемелі қозғалушы жұдырықшалармен.
Жұдырықшалы механизмдердің жетектегі тораптары (итергіштер) ілгерлемелі
немесе тербелмелі қозғалыс жасайды. Егер итергіштің қозғалыс сызығы
жұдырықша айналуларының ортасы арқылы жүрсе (а суреті), онда механизм
орталық деп аталады. Егер итергіштің қозғалыс сызығы жұдырықша
айналуларының ортасының шеті арқылы жүрсе (б суреті), онда механизм ортадан
тыс деп аталады. Егер жетектегі торап коромысло (в сурет) болып табылса,
онда коромыслолы жұдырықшалы механизм деп аталады.
Цилиндрлік беттің қимасы қисық деп аталатын нақты профильді жұдырықшаны
береді. Жұдырықшаның нақты профильнің минималды радиусы (ro) негізгі
епелектің радиусы деп аталады. Нақты профильде төрт учаскені бөлуге болады.
Бұл учаскілер итергіш қозғалысының төрт фазасына сай болады:
• жою профилі (жұдырықшаның айналу орталығынан итергіштің жою фазасына);
• қашықтау профилі (жұдырықшаның айналу орталығынан итергіштің ең үлкен
қашықтау фазасына);
• жақындау профилі (жұдырықшаның айналу орталығынан итергіштің жақындау
фазасына);
• жақын тұру профилі (жұдырықшаның айналу орталығынан итергіштің ең аз
жою фазасына);
Көрсетілген профиль учаскелеріне орталық профильдік бұрыштар сай келеді:
• жою βУ;
• алыс тұру βД;
• жақындау βП;
• жақын тұру βБ;
Профильдік бұрыштарға жұдырықшаның бұрылу бұрыштары сай келеді:
• жою бұрышы φУ;
• алыс тұру бұрышы φД;
• жақындау бұрышы φП;
• қашықтау бұрышы φБ;
Жұдырықшаның жұмысшы бұрылу бұрышы деп бұрыштар қосындысы аталады:
φР = φУ + φД + φП;
ω1 жылдамдықпен жұдырықшаның біркелкі айналуы кезінде осы жылдамдық
мөлшеріне жұдырықшаның бұрылу бұрыштарын бөлу арқылы итергіш қозғалысының
фазалар ұзақтығын анықтауға болады:
[pic]
Жалпы жағдайда орталық жұдырықшалы механизмдер үшін β бұрыштары мен φ
бұрыштары бір-біріне сәйкес келеді.
Ортадан тыс жұдырықшалы механизмдеріне арналған β бұрыштары φ
бұрыштары сәйкес келмеуі мүмкін. Орындалатын технологиялық процестің
тәуелділіктерінен профиль учаскелері болмайды. Профильдік бұрыштар нольге
тең келеді.
Жұдырықшалар мен итергіштердің конструкциялары
Жұдырықша конструкциясы мен түрлері келесідей анықталады:
- біріншіден, жетектегі торап қозғалыстарының заңымен;
- екіншіден, жоғары кинематикалық жұптардың тұйықталу тәсілімен;
- үшіншіден, оны білікке бекіту тәсілімен.
Жұдырықшалар былай жасалады:
• білікпен бірге, олардың білікте орналасуын реттейтін ауысымды,
• жұдырықшаларды жасау материалы ең алдымен сұр шойын СЧ 21-40,
модификацияланған шойын МСЧ 28-48, 20 және 20 Х болаттар, болат 45
және т.б.
Итергіштер ұшталған, жалпақ және саңырауқұлаққа ұқсас болады.
Тозуды азайту мақсатында шығыршықты итергіштер қолданады, яғни сырғанау
үйкелісі тербеліс үйкелісімен ауыстырылады. Механизмнің қалыпты жұмыстары
үшін жетекші және жетектегі тораптармен тұрақты контактіні қамтамасыз еу
керек. Бұл тұйықталу күштік немесе геометриялық болу қажет.
Күштік тұйықталу былай қамтамасыздандырылған болуы мүмкін:
- итергіш және оның бөлшектерінің ауырлық күштерімен; арнайы серіппемен;
немесе гидро - және пневмозатворлар көмегімен.
Геометриялық тұйықталу жоғары сенімділікке ие болуы тиіс, өйткені
итергіш доңғалағы пазда немесе коромысло пазында орналаса бастайды.
Механизм жұмысы мен негізгі теориялар
Жетектегі тораптың қозғалыс сипаты, яғни:
- S2 –нің жылдамдығы V2 және үдеу a2 арқылы ауысуы
- жұдырықшаның жұмысшы беттерінің кескін үйлесімімен анықталады.
[pic]
Сурет 1 – Жұдырықшалы механизмдердің түрлері
[pic]
Сурет 2 – итергіш қозғалысының фазасына сәйкес келетін жұдырықшалардың
профильді бұрыштар
[pic]
Сурет 3 – Жұдырықшалардың конструкциялары
[pic]
Сурет 4 – Итергіштердің конструкциялары
[pic]
Сурет 5 – Итергіштерге шығыршықтарды бекіту әдістері
[pic]
Сурет 6 – Итергіштер үдеуінің өзгеру графиктері
Жұдырықша берілген профилі кезінде итергіштің ауыспалылығын
аналитикалық немесе графикалық жолмен анықтауға болады.
Координаталарда итергіштің ауыспалылықтарын графигін салып:
• S = f(t) яғни ауыспалылық - уақыттың функциясы
• графикалық дифференциялау көмегімен жылдамдықтың (V2) және уақыттан
үдеудің (а) өзгеру заңдары.
Итергіш үдеуінің өзгеруінің мүмкіндік заңдары үш жағдайда бола алады:
а) толқынды қисық заңы бойынша (синусоида);
б) соңғы мөлшердің секіріс заңымен;
в) шексіз мөлшердің секіріс заңымен.
Үдеулердің өзгеру сипаттамасына байланысты динамикалық жүктеулердің
әртүрлі мөлшерлері пайда болады. Осыған сәйкес механизмдарді былай бөледі:
а) екпінсіз; б) жұмсақ соққымен; ) қатты соққымен.
4-дәріс. Даналық бұйымдары бар машиналардың автоматты қоректендіргіштер
Қоректенгіштердің құрылымы, жіктелуі және негізгі типтері
Негізгі технологиялық операциялар адамның қатысуынсыз іске асырылады.
Бірақ қосалқы операциялары (өңделетін объектіні, яғни шикізатты, жартылай
фабрикаттарды және дайын бұйымдарды тиеу, түсіру, бекіту және машина ішінде
тасымалдау) бар автоматтандырылған машина ғана толық автомат болып
есептеледі.
Қоректенгіштер деп өңделетін объектіні машинаға беруге арналған
құрылғыларды айтады.
Негізінен қоректенгіштер өңделетін объектіні кеңістікте және уақытта
бағдарлау мүмкіншілігіне ие болады. Бұл жағдайда олар бағдарлаушы-
қоректендіргішті құрылғылар (БҚҚ ) деп аталады :
Бағдарлаушы-қоректендіргішті құрылғылар:
а) автоматты және жартылай автоматты;
б) даналық және топтық қоректендіргішке арналған;
в) бір ағынды және көп ағынды;
г) белсенді мәжбүрлік және әрекетсіздік бағдарлау.
Әрекет етуі бойынша қоректенгіштер:
а) гравитациялық;
б) ортадан тепкіш;
в) тербелмелі;
г) аралас.
Конструкциясы бойынша қоректендіргіштер:
а) бункерлі; б ) шахталы; ) дискілі; г ) науа тәріздідес және т.б.
Қоректендіргіштер келесі функционалды құрылғылардан тұрады:
1) тиеу құрылғылары;
2) жинақтау құрылғылары (аралық сыйымдылықтар);
3) бөлуші құрылғылар;
4) бағдарлаушы құрылғылар;
5) беруші құрылғылар;
6) үйлестіруші, бақылаушы және қосалқы құрылғылар.
Көптеген қоректендіргіш типтерінде жеке элементтер болмайды, немесе
олар бірлескен болады.
Мысалы, қоректендіргіштерде жинақтау құрылғылары болмауы мүмкін. Бөлу
және бағдарлау функциясын бір жұмысшы орган атқаруы мүмкін. Олардың
конструктивті атқаруылуы әртүрлі болады. Мысалы, сыйымдылықтар келесі түрде
бола алады:
- бункерлі, воронкалы, магазинды, транспортерлі және т.б.
Тамақ өндірісінде жартылай автоматты қоректендіргіштер магазинді және
автоматты бункерлі тиейтін құрылғылармен жабдықталған машиналар кеңінен
қолданылады.
Жартылай автоматтық магазиндік қоректендіргіш келесі түрге ие
- өңделетін объекті магазинге даналап немесе порциялап қолмен
жиналады,
- ал арнайы бергіштер оларды машинаға кезекпен береді.
Магазиндер келесі түрде жасалады:
а) шахта; б ) тартпа; в) транспортерлі; г) ұялары бар дискілі және т.б.
Бергіштер өңделетін объектіні алу және даналап беру функцияларын
орындайды.
[pic]
1сурет- а) магазинді қоректендіргіш; б) бункерлі қоректендіргіш
1а суретте магазинді қоректендіргіш схемасы берілген, ол цилиндрлік
формадағы бұйымдар белгілі бір ретте салынатын магазинен 1, науалар
түріндегі аралық транспортерден 2 және бергіштен 3 тұрады.
Бункерлі қоректендіргішдің артықшылығы мынада:
- Өңделетін объектілер бункерге толтыра тиеледі. Олар жиі орналасады.
Бұйымдар қажетті қалыпта даналанып беріледі.
1б суретте бункерлі қоректендіргіш схемасын көрсетілген. Бұйымдар
толтыра тиеледі. Кеңістікте бұйымды бағдарлайтын және бөлетін қармауыш
орган 3 арқылы көтеріліп, жеке дайындамаларды тартып алады.
Егер көтерілген дайындама дұрыс жағдайда болмаса, ол жұлдызша 1 арқылы
кері лақтырылады. Науа жинақтағыш-транспортер 5 қызметін атқарады. Бергіш 4
дайындамаларды даналап жұмысшы позицияларға береді.
Мұндай қоректенгіштер бункерлі бағдарлайтын құрылғы немесе бункерлі
бағдарлау- қоректенуші құрылғы деп аталады.
Бункерлердің сыйымдылықтары магазин сыйымдылығынан көбірек бола алады.
Сондықтан тиеуді жиі орындамай-ақ қоюға кейде болады. Бункерлі
қоректендіргіш магазинге қарағанда кеңінен қолданылады. Бірақта бункерлі
қоректендіргіш өңделетін объектілерді бағдарлау бойынша қосымша
операциясыны орындағандықтан күрделі болып келеді.
Магазиндік қоректендіргіш орау автоматтарынды қолданылады. Олар екі
типті магазиндерден тұрады:
- біріншісі , орайтын бұйымдарын (кәмпиттер) беруге арналған;
- екіншісі, буып-түйетін материалдар (этикеткалар) бланкілерін беруге
арналған.
Кәмпиттерді беру магазині:
- айналатын әткеншек түрінде жасалған үстел. Кәмпиттерге лайықты әткеншек
сыртында тесік қалталар орналасқан.
Әткеншек астында қозғалмайтын диск орнатылған. Дискте әткеншек
тесіктеріне ұқсас бір ғана тесік болады.
Жоғарғы айналған әткеншек кәмпитінің кезекті тесігі төменгі диск
тесігімен сәйкес келсе ғана кәмпит бергішке беріледі.
Бергіш оны орамаға нақты бір жағдайда береді. Этикеткаларға арналған
магазин төрт бұрыштық тіреуіштан тұрады. Одан әрі вакуумды сорғыш оларды
төмен жағынан даналап таңдап, орау позицияларына жібереді.
5-дәріс. Бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғы
Бұл құрылғылар даналы бұйымдармен автоматты қоректендіргіштерде
кеңінен қолданыс тапты. Бірақ соңғылары тез сынғыш, нәзік және жабысқақ
болмауы тиіс.
Әрекет ету сипаттамасына байланысты келесі құрылғыларға бөлінеді:
- мәжбүрлік
- және еркін бағдарлау.
Мәжбүрлік бағдарлау кезінде бағдарлау жұмысшы органмен жүргізіледі. Ал
еркін бағдарлауда:
- ауырлық күштері, инерция күштері, ортадан тепкіш күштер және т.б.
Сонымен қатар бағдарлау белсенді немесе әрекетсіздік болу мүмкін.
- белсенді бағдарлау кезінде бұйым (егер олар дұрыс бағдарланса)
әрекетсіздік бағдарлау болады .
· әрекетсіздік кезінде - өздері дұрыс жағдайда болған кезде ғана
жарамсыз болады.
Әрекетсіздік бағдарлауы бар бункерлі бағдарлау-қоректендіруші
құрылғылы тамақ автоматтары жеткілікті берік тағам бұйымдары, сонымен қатар
тағамдық емес дайындамаларда (шөлмектердің тығындары, металл қақпақтар,
шұжық түйреуіштері және т.б) қолданылады.
Бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғыларының түрлері:
1. ворошителді бункерлі - құйғыш.
2. екі концентрленген құбырлары бар бункерді-құйғыш.
3. Айналатын қармауыш органдары бар бункерлі бағдарлау - қоректендіруші
құрылғысы:
а) қалталы; б ) саңылаулы; ) имекті; г ) шиберлі және т.б.
4. Тербелмелі бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғы және т.б.
[pic]
2 сурет - құбырлы бұрулары бар бункерлі-құйғыштар
Бункерлі бағдарлау-қоректендіруші құрылғыларының ең қарапайым және
сенімдісі болып құбырлы бұрулары бар бункерлі-құйғыштар табылады. Олардың
екі типі болады
а) ворошителі бар бункерлі-құйғыш:
- тік орнатылып, шығу тесігімен жабдықталған цилиндрлі конусты бункер;
- бункердің төменгі бөлігіне орнатылған тік штифті түріндегі ворошителмен
жабдықталған айналатын конусты түп.
Цилиндрлік формадағы бұйымдар,
- бункерге 1 толық тиелген,
- қабылдау трубкасының 5 шыға берісіне ауырлық күшінің әсерінен төмен
бағытталады.
Одан әрі түптің 3 айналуы кезінде түптің конустық тесігі арқылы
штифтімен 2 бөлшектер соғылып, кезекпен түсіп қалады. Түптің айналуы
буынтықты беріліс 4 арқылы жүзеге асады.
Машинада бұйымның негізгі өңделуі позициялы тартпа арқылы трубкамен 5
қосылады.
Ішкі трубка 1 қабылдағыш, ал сыртқы трубка 2 қармауыш болып табылады.
Механизмге сәйкес ілгерлемелі-қайтымды қозғалыс жасай отырып, сыртқы
трубка ішінде еркін сырғанайды. Бункерлі бағдарлау - қоректендіруші
құрылғыларының осындай типтері роторлы карамель орайтын машиналар
қоректендіргіші үшін қолданылады .
Қармауыш органдары бар
бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары
[pic]
2 сурет. а) Қалталы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары,
б) Қалталардың түрлері
Қалталы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары:
- ойық-қалтасы бар көлбеу айналатын диск.
Бұйым (дайындамалар) қалталарға диск төменгі жағдайда болғанда келіп
түседі. Одан әрі
- олар бункердегі дайындамалардың массасынан шығарылады,
- және қалталардан бункер түптері жоғарғы бөлігінен науаға 4 келіп түседі.
Қалталардың орналасуы мен формалары дайындамалардың түріне байланысты
болады.
Дайындамаларды бағдарлау мыналарға тәуелді болады:
• ұзындықтың ℓ диаметрге d қатынасын
ℓ/d>1 кезінде дайындамалар:
• дискі хордалары боынша бағдарлау.
ℓ/d<1 кезінде дайындамалар:
• өздерінің торецтері (шеттері) бойынша бағдарлау.
Қалта өлшемдері екі дайындама қатар түспейтіндей болуы керек.
Бункердің көлбеу бұрышы қалтаға түспей қалған дайындаманының төмен
қарай сырғанауын қамтамасыз ету.
Қалталы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары тұшпаралар мен
кәмпиттер орамасын буып-түю автоматтарында қолданылады.
6 – дәріс. Саңылаулы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары
Саңылаулы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары саңылау
түрінде орындалған қармауыш органы болады. Саңылаудың көлденең қимасы өз
формасы бойынша дұрыс бағдарланған дайындама талабына сай келеді.
[pic]
3 сурет. Саңылаулы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары
Саңылаулы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылары сақинамен 2
пісірілген тік қозғалмайтын немесе көлбеу цилиндрлік тұрықтан 1 тұрады.
Тұрықтың ішінде диск 3 айналады.
Сақинаға қарағанда диск аз диаметрлі болғандықтан, диск пен сақина
арасында сақиналы саңылау болады.
Саңылаулы бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғыларына салынған
дайындамалар (А) сақиналы саңылауға (Б) келіп түседі де серіппелер 5
әсерінен бұру науаға 4 қарай тасымалданады.
Егер бұру науасы толықтай толтырылған болса, онда серіппелерді тарта
отырып, дайындамалармен сырғанай бастайды. Бұл кезде диск айналуын
жалғастырады. Бұл сыналануды болдырмайды.
[pic]
4 сурет Ілмекті бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылар
Ілмекті бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылар келесі дайындамалар
түрінде қолданылады,
- сақиналарда, қалпақшаларда, стақандарда және т.б. қармақтарды ілетін ашық
қуыстары бар бұйымдарда.
Суретте мыналар көрсетілген:
1- ілгектері бар қармауыш стерженьдер;
2- бойлық тілігі бар төменге түсіру науасы;
3- бункер.
Ілмекті бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылардың басқа да
конструкциялары белгілі (4 сурет).
[pic]
4 сурет Шиберлі бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғылар
Шиберлі бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғының схемасы жүйелік
түрде көрсетілген.
Шиберлі бункерлі бағдарлау - қоректендіруші құрылғы келесілерден тұрады:
1 - Бункер; 2 - ротациялық щетка; 3 – шибер; 4- бұру тартпасы.
Шибер 3 ілгерлемелі-кейінді қозғалыспен жүзеге асырылады. Шибердің
жоғарғы шетіндегі пазында дайындамалар формасына сәйкес саңылау болады.
Шиберді көтеру кезінде дайындамалар бұру тартпасына 4 сырғанап түседі.
Дұрыс бағдарланбаған дайындамалар шиберден ротациялық щетка 2 көмегімен
лақтырып тасталынады.
7 – дәріс. Майлылығы жоғары кілегейге арналған НРДМ маркалы сорғы –
дозаторы
7 – дәріс. Майлылығы жоғары кілегейге арналған НРДМ маркалы
сорғы – дозаторы
Бұл сорғы – дозатор май түзгішке майлылығы жоғары кілегей беру үшін
,
сонымен қатар сары май өндіруде бактериялық ашытуда пайдаланылады.
НРДМ маркалы сорғы - дозатор майлылығы жоғары кілегейге арналған –
бір-бірімен кинематикалық байланысты ротациялы сорғы мен ашытуға арналған
плун жерлі типті дозалаушы құрылғыдан тұрады .
Ротациялы сорғы құрылысы бір тісті бәсеңдеткіштен және де 2 роторы
мен корпустан тұратын сорғыдан құралған. Жетек – конусты электроқозғаушы
қозғалысты үйкелісті вариаторға берілуі арқылы жұмысқа қосылады . Үйкелісті
вариатор тез жүрісті төмендеткіштің білігінің жүрісін қадағалауға
арналған.
Реттеуші винттің сағат тілі бойымен айналысында, тез жүрісті біліктің
айналыс жиілігі азаяды. Осыған байланысты ротациялық сорғы мен дозалық
құрылғының өнімділігі азаяды . Винттің сағат тіліне кері айналысы,
керісінше біліктің айналыс жиілігінің , сонымен қатар сорғы мен дозалық
құрылғысының өнімділігін арттырады.
Дозалаушы құрылғыны төмендеткіш корпусындағы қақпағында орнатады.
Бұл құрылғы плунжерлік сорғы болып табылады, сонымен қатар сорғыш және
айдау келте құбырлары бар жұмысшы цилиндрден тұрады . Клапандарды бұрандалы
жалғастырғышпен жалғанған сорғыш және айдау келте құбырларына байланысына
орнатылады.
Электроқозғауыш қозғалысты беру арқылы конусты үйкелісті вариатор мен
төмендеткіш арқылы плунжердің жетегі іске асырылады. Төмендеткіштің үстіңгі
білігінде орнатылған жұдырықша қайтарымды-түсуші іс-әрекеттерді
(қозғалыстарды) плунжерді қозғалтады. Жұдырықшаның профилінің
өзгергіштігі плунжердің үлкен жүрісін, сонымен қатар дозалаушы құрылғының
горизонталь жазықтықта қозғалғанда өнімділігін өзгертеді. Осы мақсатпен
төмендеткіштің қақпағында реттеуші және бағалаушы винт орнатылады . Винттің
сағат тілімен айналысы кезінде дозалаушы құрылғы алдыға қарай жылжиды
(ротациялық сораптың жұмысшы бөлігіне қарай).
Дозалаушы құрылғысының плунжер ролигі жұдырықшада табады. Бұл
жағдайда плунжер жүрісі үлкейеді , яғни өнімділігі де. Винт сағат тіліне
кері айналса, дозалаушы құрылғының өнімділігі 0-ге дейін азаяды.
Дозатор – стационар сорап болып саналады; оны 3 тіректен еденге
бекітеді.
Қышқыл сары майды өңдеуде кілегейдің бактериялдық ашытуы өтпелі
патрубкада 1- ші мен 2- ші май түзуші цилиндрде кеспек (бочок) –
дозаторда өткізіледі. Кеспек – дозаторды сорғыш клапанның деңгейінен 150
мм-ге жоғары етіп орнатып , дозатордың вертикаль штуцерінде бекітеді.
Майлылығы жоғары кілегей мен қосылатын ашытқы %-ті ,сораптың
өнімділігінің өзгеруі – сораптың жұмыс процесінде реттеуші винттердің
көмегімен іске асырылады.
Май түзушінің қосылу периоды кезінде жұмысшы режимінде, стандартқа
сай емес майды нормалаушы ванналарға жіберіледі. Ал, дозалаушы құрылғы
бұл кезде 0-дік жағдайда болады.
Май түзгіштен май шыққан кезде қажетті t- ға жетуде, дозалаушы
құрылғыны қажетті ашытуға кететін %- ке жету үшін, реттегіш винтті белгілі
бір деңгейге қойылады.
8-дәріс. Майлылығы жоғары кiлегейден жасалатын сары майды өндiруге
арналған П8-ОЛУ ағынды желiсi
Бұл желi ВНИИМС-пен бiрге МосЗМО шыққан ОЛП желiсiнiң модернизациясы
болып табылады. Ол майлылығы 30—40% кілегейден әр түрлі майларды өндіру
үшін арналған: тәтімай, таңдамалы, шаруа, бутербротқа арналған және т. б..
Желіні май өндіретін кәсіпорындарда 1000 – 1500т көлемде дайын өнім
өндіруде қолданады. Желінің негізгі технологиялық жабдығы (Т1-ОУК немесе ПТ-
2 құбырлы пастерлегіштер, ОСД-500 майлылығы жоғары кілегейлерге арналған
сеператор, ВН-600 мөлшерлегіш ваннасы және Т1-ОМ-2Т цилиндрлі май-
тәріздегіш) өнеркәсіптерде шығарылады.
Желінің құрамына кіретіндер: сиымдылығы 250 л қаймаққа арналған
қалтқылы деңгей реттегіші бар РЗ-ОНС багі, кілегейге арналған Г2-ОПБ
маркілі 361Ц2,8-20 ортадантепкіш электросорғы, Т1-ОУК (ПТ-2) құбырлы
пастерлегіш, кілегейдің иісін кетіруге арналған ОДУ-3 иіс кетіру
(дезодоратор) қондырғысы, КВН-4 вакуум-сорғысы, қалтқылы деңгей реттегіші
бар РЗ-ОНЯ бак-толтырғыш, майлылығы жоғары кілегейге арналған екі
сепараторлар, май суына арналған Р3-ОБЯ багі, май суына арналған Г2-ОПА
маркілі 361 Ц1,8-12 ортадантепкіш электорсорғы, мөлшерлейтін үш ВН-600
ванналары, майлылығы жоғары кілегейге арналған НРДМ сорғы-дозатор, Т1-ОМ-2Т
үшцилиндрлі майтәріздегіш, РН-50Ш13М-1 таразылары (2 дана), таразыларға
арналған үстел, ауаны сығуға арналған СО-7А (0-38Б) компрессоры, аспаптарды
қосатын және бақылау - өлшегіштерді басқару пульті, майлылығы жоғары
кілегейді тасмалдауға арналған науалардың толық жинағы (комплект), сүт
құбырларының толық жинағы, арматуралар және ТЭ050-71120 электрлі таль.
Желінің жабдықтарын өндірістік-технологиялық процестердің жолы бойымен
жабдықтайды және орналастырады, мұнда майцех заводының ауданнының шамаларын
және орналастыруы, басқа бөлмелерімен байланысы және табиғи жарығы, сонымн
қатар жабдықты қамтамасыз ету ыңғайлылығы, майды өлшемдеу (фасовка), буып
түю және тасмалдануы есепке алынуы тиіс.
Жабдықтардың құрастыру сұлбасының ұсынылуына сәйкес желінің жұмысы
келесідей жүзеге асады (1 сурет). Сыйымдылықты резервуарларда сорталып
толтырылған бастапқы майлылығы 30-40% температурасы 10-12 °С кілегейдің
сапасын тексеріп болғанан кейін сорғымен сорып диаметрі 35 мм құбырмен
немесе өздігінен берілетін диаметрі 50 мм құбырмен қабылдайтын багіне
беріледі (жергілікті завод жобаларының бөлмелеріне және қабылданған
жабдықтың құрастырма сұлбасы бойынша), осыдан ортадан тепкіш сорғымен 3
құбырлы пастерлегішке 4 сорылады, екі секциядан өткенен кейін 85—96°С
температураға дейін ысытылып сорағыдан болған арынмен тікелей құбыр бойымен
жинақтайтын багіне 8 немесе бірінші иісін және ашшы дәмін кетіру үшін
вакуум-иіскетіргіш қондырғысына 5 (егер қажет жағдайда) беріліп содан кейін
сорғымен 17 жинақтайтын багіне 8 жіберіледі.
Жөндеу сұлбасымен және иіс кетіргіш қондырғысымен (немесе қондырғысыз)
желідегі жұмыс істеу мүмкіндігі қарастырылады. Сүт жүретін жүйесінен иіс
кетіргішті ажырату екі үшжірісті крандар көмегімен жүргізіледі.
Бактегі ыстық пастерленген кілегей өздігінен құбыр жүйесі арқылы
майлылығы жоғары кілегей алу үшін істеп тұрған сепаратордың 9 біреуіне
беріледі. Бірінші сепаратордың барабаны кірге толған кезде, өшіріліп екінші
сепаратор іске қосылады, бұл кезде бірінші сепаратор жуылуға тоқтайды.
Сонымен сепаратор кезектесіп жұмыс істейді. Құбыр жүйесінде орнатылған
крандар жұмысы істеу кезінде жинақтайтын бактегі кілегейді сепараторға
жіберуі қосылады. Сепаратордан шыққан майлылығы жоғары кілегей науамен 15,
16 біріңғайлайтын ванналарға 10, ал бактегі 6 майдың суы сорғымен 7 құбыр
жүйесіне беріліп ары қарай өңдеулерге жіберіледі.
Ванналар кезек бойынша жұмыс істейді. Ванналардың (мысалы, бірінші)
толғанша, екіншісінде (анализдері бойынша қажет жағдайда) майлылығы жоғары
кілегей талабына дейін ылғалдың мөлшерін біріңғайлау жүзеге асырылады, ал
үшіншісінен біріңғайланған кілегей ротоционды сорғы-дозатормен 11
үшцилиндрлі майтәріздегішке 12 беріледі. Майтәріздегіштің цилиндрлеріндегі
майлылығы жоғары кілегей салқындатылып қарқынды механикалық өңделінеді,
осыдан қажетті сары майдың құрлымы мен консистенциясы алынады.
12—15°С температурадағы дайын май арнайы кран арқылы таразыда 14
орнатылған жәшіктерге түседі. Жәшіктің біреуі майға толғанан кейін кранның
9 – дәріс. Бағдарланған даналық бұйымдарға арналған автоматты
мөлшерлегіштер
Технологиялық машинаның негізгі циклына порциялармен немесе жекелеп
бункерлі және магазиндік құрылғылардың толассыз ағынынан шығатын белгілі
бір жағдайда бұйымды бір-бірінен бөліп алу қажет.
Осы функцияны орындайтын механизмдар даналық бұйымдарды автоматты
мөлшерлегіштер деп аталады.
Жалпы жағдайда мұндай мөлшерлегіштер жеке элементтерден тұрады:
- отсекателдер, бергіштер және дистанционерлер.
Отсекателдер бір бұйымды ағыннан немесе үйіндіден бөліп алады. Одан
әрі бұйым арнайы механизмдердің көмегінсіз тасымалдана алады.Бұл жағдайда
отсекатель мөлшерлегіш қызметін атқарады.
Бергіштер деп белгіленген орынға бір-бірінен бөлектенген бұйымдарды
беретені арнайы механизмді айтады.
Дистанционерлер деп беретін бұйымдар арасындағы арақашықтықтарды
қамтамасыз ететін құрылғыларды айтады.
[pic]
1 сурет. Штифті отсекателдердің схемасы
Штифті отсекателдер (1 сурет, а, б) бұйымдар өлшемдерінен көбірек бір-
біріне паралельді орналасқан. Штифті отсекателдер ағынға көлденең
ілгерлемелі-кейінді немесе тербелмелі қозғалыс жасайды. Әрбір екі есе
жүрістен ары қарай өңдеуге кететін бұйым босатылып отырады.
Штифтердің ұзындығын штифтердің бейтарап жағдайында дайындамалардың
қозғалысы болмайтын болу керек.
[pic]
1в сурет. Жұлдызшалы дистанционер-отсекательдің схемасы
(1в сурет) жұлдызшалы немесе барабан түріндегі дистанционер-
отсекательдің схемасы көрсетілген. Дистанция мөлшері бұйым берілетін
жұлдызшаның айналу жылдамдығымен және транспортер жылдамдығымен анықталады.
[pic]
1г – сурет. Бөтелке жуғыш машиналарды беретін Мотылевый отсекателі.
Бөтелке жуғыш машиналарда қолданылатын Мотылевый бергіш-отсекателі (1г-
суретте) көрсетілген.
Мотыльдың 1 оңға бұрылуы кезінде қармауыш табан 4 науаларға 2
тіреледі, және серіппенің 5 әсерін жеңіп, қармайды, бұл кезде кезекті
бөтелке 3 түседі.
Сол жаққа бұрылу кезінде серіппе астындағы табан қозғалмайтын тіректің
6 соңына іліккенше бөтелкені 4 қысады. Бұл кезде қармауыш ашылып бөтелке
табаннан 4 сырғанап кетеді.
[pic]
1д - сурет. Дистанционерің шнекті қоректенгішінің схемасы.
10-дәріс. Ағынды желінің компоновкасы. Тамақ өндірісінде қолданылатын
ағынды желілер.
1) Тамақ өнеркәсіптік кәсіпорындар территориясы.
2) Кәсіпорынның функциональды звенолары. Кәсіпорындардың басқару және
тұрмыстық қамсызданыдыру бөлімшелері. Әлеуметтік-тұрмыстық қамсыздандыру
және жабдықтау.
3) Инженерлік қамсыздандыру және ағын сулар мен қалдықтарды жою. Сумен
қамсыздандыру. Шеберхана
1) Тамақ өнеркәсіптік кәсіпорындар территориясы кіретін және өндірістік
зоналардан, сонымен қатар өндірісті инженерлі қамсыздандыру және қатынас
жолының зоналарынан құрылады. Кіретін зонасында жұмысқа келген және жұмысты
аяқтаған персоналды, сонымен қатар басқа да адамдарды қабылдайтын бөлімі
салынады. Сонымен қатар адамадар мен көлік құралдарының қозғалысына
бақылау жүргізіледі. Бұл бөлімге көлік құралдарын қоятын алаңы, зауыт
басшылығы бөлімі, персоналдарды тұрмыстық қамсызданыдыру бөлімі, мысалы,
киім ілетін орындар, асхана бөлмелері, кәсіби біліктілікті жоғарлату үшін
сабақ өткізетін аудитриялар мен кітапханалар кіреді.
Өндірісітік зоналар құрамына негізгі және қосымша өндірістік участоктар
кіреді.
Бұл зона өндіріс саласына тәуелсіз әртүрлі шамадағы немесе формадағы бір
немесе бірнеше бөлімдерден туруы мүмкін. Ірі көлемді жобалаудың элементерін
қолдану жобалау процесін жеңілдетеді және бөлмелерді түбегейлі
реконструкция жүргізбей жабдықтарыды жаңартуға мүмкіндік береді. Бөлімдерді
жалғай салу немесе үстіне салу негізінен біріңғай модульдік жүйелермен
қабылданған түрі жеңілдетіледі. Егер де мүмкін болған жағдайда, бөлімдер
мен олардың типтік жобаларын немесе қайталап қолданатын жобалары қолданылуы
қажет. Бұл сонымен қатар өндірісті инженерлік қамсыздандыру және қатынас
жолдарының зоналарына энергия жабдықтау қондырғылары (электрлі жабдықтау,
сығылған ауа, бу, газ) техникалық қондырғылар (насос станциялары, суға
арналған резервуарлар, ағынды суды тазартуға араналған жабдықтар),
шеберханалар, қоймалар, гараждар аккумулятор батареяларын қуаттандыру, мен
автокөліктерді қоюға аранлаған автотұрақтар кіреді.
Тамақ өнеркәсіптік кәсіпорындардың басты жобаның компоновкасын дұрыс
таңдаудағы басты мәселе өндірісті түрін ұйымдастыру, өнім өндіру кезіндегі
қозғалыс ағыны, қатынас жолдарының жүйесі болып келеді. Әрі, кәсіпорының
қоршаған ортасында адамдар толық қанды жұмыс істейтінін ескере кеткен жөн.
2) Зауыт басқару ғимаратында дирекция және техникалық басшылығы, орталық
кадрлар бөлімі, еңбек бөлімі, жобалау бөлімі, материалды-техникалық
қамсыздандыру бөлімі, бухгалтерия, пошта бөлімдері бар. Ғимаратта қоғамдық
ұйымдастыруға арналған бөлімдері, сонымен қатар орталық лабораториялары,
есептеу орталықтары және конструкторлық бюро бар. Көп жағдайларда үй асты
қабатында (в подвалном этаже) азамматытық қорғаныс жабдықтарын салады.
Кейбір кәсіпорындарда зауыт башылығының ғимаратында персоналдарды
тұрмыстық қамсыздандыру бөлімшелері бірге салынуы мүмкін.
Өндірістік ғимаратының жабық жолдары болмағандықтан зауыт басқарма
ғимараты бөлек салыну мүмкін немесе өндірістік ғимарат қатарына салынады.
Әлеуметтік-тұрмыстық қамсыздандыру бөлімдері негізінен түскі ас ішетін
залдар, тағам өнімдерін қабылдау бөлімі, медициналық пункты, демалу
комнаталары, киім шешу орндарынан тұрады.
3) Тамақ өнеркәсібіне көп мөлшерде су қажет. Бактериалдық тұрғыдан және
де физика-химиялық құрамдарына байланысты суға жоғары талап қойылады. Көп
жағдайда кәсіпорындарға суды қалалық сумен жабдықтау жүйесінен алады. Егер
де, мұндай жолмен толық көлемде сумен жабдықтау мүмкін болмаса, онда,
әсіресе сүт зауыттарына артезианды құдық құрылғыларынан алу керек немесе
арнайы сумен жабдықтау жүйелерін құру қажет.
Шеберхана түрі және көлемі кәсіпорін қуатына мен өндірістік профиліне
байланысты салыну қажет. Шеберхана станоктарды, жабдықтарды,
автокөліктерді, ғимараттардың инженерлік жабдықтарын эксплуатациялық
басқару және өлшеуге арналған жабдықтарын, сонымен қатар ғимараттың өзін
жөндеу үшін қолданылады.
Шеберхана ғимараттардың инженерлік жабдықтарын эксплуатациялық басқару,
аппаратураларды өлшейтін, электротехникалық жабдықтарды жөндеу үшін қажет.
Кейбір кәсіпорындарда көп мақсатта қолданатын ғимараттары салынған, мұнда
шеберханалар мен қоймалар, сонымен қатар гараждар, трансформатор
подстанциялары, насостар, судайындау қондырғылары және т.б. салынады.
11-дәріс. Ет өндірісінде қолданылатын ағынды желілер. Тауықтарды,
бройлерлерді және балапандарды өндеуге арналған В2-ФЦЛ ағынды желісі.
Құстарды өңдеудің технологиялық процессі келесідей жүзеге асады.
Өңделуге түсетін құстарды кеңістіктегі конвейерге аяқтарынан іледі, бұл
цехтың ішінде жеке бөлінген арнайы бөлмелерде аспаларға құстарды ілу
жүргізіледі.
Құстарды электрлі есенгіретуге арналған аппаратқа түседі, есенгіретілген
құсты қан жинауға арналған науаның үстінде қолмен бауыздау жүргізіледі.
Науаның үстінде ілінген құсты 120 с аралықта қансыздандырады.
Қансызданған құсты температурасы 5…540 С аралығында жылумен өңдеу
аппартына түседі.
Құсты жылумен өңдеуден кейін қауырсындарын жұлуға арналған автоматтарға
түседі. Автоматтарға үздіксіз температурасы 45…480 С су берілуі керек, бұл
қауырсын жұлуға және жуу қажеттілігін қамтамассыз етеді. Қауырсындарын
жұлғанан кейін құс ұшасы ұрып – тазалау машинасына түседі, мұнда ұшаға
жабысқан жүндерден тазарту жүргізіледі, сонымен қатар құс ұшаларын 28…300 С
температурадағы сумен жуылады.
Өңдеуден кейін ұшалардың өкпелерін, бүйректерін, ішек – қарындарының
сыртқы қабықтарынан тазартады. Тазарудан кейін температурасы 1800 С сумен
жууға арналған ұрып – жуғыш машинасымен жуылады. Ұшаны жуғаннан кейін ішін
жару конвейерінен салқындатуға жіберетін конвейерге қайта ілінеді.
Ішек қарынынан тазартылған ұшаларды салқындату мұзды сумен суытатын
қондырғыда жүзеге асырылады. Су температурасы бірінші сатыда 8-120С, ал
екінші сатысында 10С болады.
Өңделген ұшаны семіздігіне және өңделу сапасына қарай іріктеліп
өлшенеді және таңбалайды. Әмбебап автоматтарында құстың жұлынатын
қауырсындары сонымен қатар жұлуға дейінгі орындары гидронауалардағы сумен
жуылады және жуылған қауырсын қауырсын өңдейтін бөліміне өтеді. Науа цехтың
полында жасалынып үсті тор шарбақпен жабылған.
Тауықтарды, бройлерлерді және балапандарды өңдеуге арналған В2-ФЦЛ
ағынды желісі құсты қабылдау бөлімінен, өңдеу желісінен, ішек қарынындарын
тазарту және тоңазыту, іріктеу бөлімі және өңделген ұшаларды қаптау,
қауырсын өңдеу, техникалық қалдықтарын өңдеу процестерінен тұрады.
Ал құстардың аяқтарынан кесу құс ұшаларын бірінші реттік өңдеу
конвейерлерінде жүргізіледі. Сою желісіндегі технологиялық операциялар
орындалғаннан кейін құс ұшаларын аяқ буындарынан ішін жаратын конвейерге
іледі. Ілінген ұшалар тазалық сарапшылар үстеліне келіп түседі. әр бір
ұшаның ішкі органдары тексеріледі. Жарамсыз ішкі органдарын ұшалардан бөлек
алып техникалық қалдықтар жинайтын гидротасмалдау науасына тасталынады, ал
жарамсыз ұшалар ішін жару конвейерінен алынып арнайы бактарға тасталынып
тазалық сарапшылар бұйрығымен басқа қолданыстарға жіберіледі.
14 дәріс. Сүт өндірісінде қолданылатын ағынды желілер.
Дәріс жоспары.
1. Жабдықтардың классификациялары: әрекетіне қарай жұмыс істейтін машиналар
мен аппараттардың классификациялары;
2. шикізатқа байланысты өндіру тәсілдерінің технологиялық кұрлымдары.
Жабдықтардың сиппаттамасы технологиялық процестердің жұмысына сәйкес
желідегі орналасу және қосылу жүйелігімен жүргізіледі.
Т1-ОУК құбырлы пастерлегіші (2 сурет). Жабық ағында үздіксіз бастапқы
майлылығы 30-40% кілегейді пастерлеу үшін арналған. Оның толық жинағына
кіретіндер: құбырлы жылу алмастырғыш, пастерленбей қалған кілегейді
қайтаратын клапаны, бу қысымын автоматты реттейтін және бақылайтын
құралдарымен бірге бу құбыры, Г2-ОПБ 36-11-1,2,8-20 ортадан тепкіш
электосорғысы, ТСМ-100 дистанциялық монометрлі термометрі, екі конденсат
ажыратқыштары, құбыр жүйелерінің комуникациялары және қосалқы бөлшектің
толық жинағы.
Құбырлы пастерлегіш бумен қыздырылатын бір-бірінің үстіне орналасқан
екі цилиндрлі – жылу алмастырғыштардан тұрады. Цилиндрінің ұзындығы 1200
мм, қабының диамелті 350 мм, бу жейдесінің диаметрі 250 мм болады.
Цилиндрдің бүйіріне құбырлы дискілер дәнекерленген және 24 құбырлары бар.
Құбырларының сыртқы диаметрлері 30 мм, ішкі диаметрлері 26-27мм болады.
Құбырлы дискілер және құбырлары тот баспайтын 12Х18Н10Т маркалі болаттан
жасалынған. Құбырлы дискілерінің бүйірлерінде құбырларды қостап қосатын
каналдармен жалғанған. Цилиндрдің сыртынан бірінші (астыңғы) және ақырғы
(үстіңгі) келте құбыр түрінде штуцермен бірге шығып тұрады.
Цилиндрлерінің бүйірлері бірі екіншісіне оқшауланбауын және
қымтауларын жүзеге асыратын резеңкелі тығыздағыштарымен нығыз қақпақпен
жабылған.
Сорғымен сорылатын сұйық, бірінші құбырға беріледі, сосын каналға,
мұнда араласып келесі құбырға өтеді, сосын қайтадан каналға, сөйтіп барлық
құбыр жүйесімен өтіп шығады. Цилиндрлерінің булы жейдесіндегі бу шығатын
жері пластиналы-шағылыстырғыш металынан жасалған.
15 - дәріс. Күнбағыс майын өндіретін өндірістік ағынды желісі.
Дәріс жоспары:
1. Технологиялық жабдықтардың классификациясы және койылатын
негізгі талаптар.
2. Желіні ұйымдастыру, жабдықтар таңдау және негізгі есептелінуі.
Өсімдік майлардың өндірісі түзеледі операциялардың үлкен сандары, жүруде
қайсылардың майлыда шикізат күрделі физика-химиялық процестерді ағады.
Технологиялық схема суреттеуі күнбағыс тұқымдарының кептіруінен бастаймыз.
Майлы өсімдіктердің басым көпшілік тұқымдары күзет орнына пают
жинаудан кейін дымқылдықпен, знамен үйлесімді асатынның сақтауға арналған
технологиялық өңдеу.
Көп таралған әдіспен ең дымқылдық төмендеулері туралы мянды жылы
кептіру келеді , қайсыда кептіргіш агент арқасында тұқымдардың жылытуы
болады (ауа қоспасының және әдеттегі аздардың) және қашықтау буланушының
ылғал тұқымдарынан мыналар жанында.
Шахталық үлгі кептіргіштері кең қолданылады. сушиль арқылы
Высушиваемыелер тұқымдар жүреді шахтаны, қайда газауалық қоспа шахтадан
қорап орналасқан, шығарып салушы және шығарушылар.
Тұқымдар, қораптар аралық өз салмақ әрекеті астында түсе, ауа
қоспасымен және қыздырылады газдардың, арнайы оттықтан түсетіндерді. Ылғал,
тұқымдарда, мыналар жанында буланады, ал кептірілген тұқымдар үшін анамен
салқындататын камерада суылады, қайда жанұялы көпшілік арқылы атмосфералық
ауаны үрлейді. Кептіру басқарылады бірді; сатылы және екі сатылы тәртіпке.
Кептіргіш шахта екі сатылы кептіру жанында биікпен екі бөлімге сынған:
үстіге оған бөлімнің (бірінші сатының) кептіргіш агент -
температураларында, төменгі бөлімде кептіру жүзеге асады (екінші өсім)
жоғары температуралар жанында тұқымдардың досушкуы жүргізеді. Кептіргіш
камераға бір адымдық кептіру жанында воздуxa қоспасын әпереді және бірдей
температура түтіндік газдары. Жақсаруына арналған шахталық кептіргіштердің
боттары кептіру тәсілдері рециркуляциялауды қолданады, және алдын ала
жылумен бидайдың дәндерін өңдейді.
3 ЛАБОРАТОРИЯЛЫҚ САБАҚТАР
№ 1 лабораториялық жұмыс
Тақырып: «Тауықтарды, бройлерлерді және балапандарды өңдеуге арналған
цехты оқып үйрену»
1. Жұмыстың мақсаты.
Тауықтарды, бройлерлерді және балапандарды өңдеуге арналған цехты
құрайтын жұмысшы адамдардың қатысуымен атқарылатын, конструкторлы орындалу
күрделігі бойынша технологиялық жабдықтардың классификацияларын; әрекетіне
қарай жұмыс істейтін машиналар мен аппараттардың классификацияларын;
шикізатқа әсер ету тәсілдері; технологиялық құрлымдарын жете меңгеру.
2. Құстарды өңдеудің технологиялық процессі.
Құстарды өңдеудің технологиялық процессі келесідей жүзеге асады.
Өңделуге түсетін құстарды кеңістіктегі конвейерге аяқтарынан іледі, бұл
цехтың ішінде жеке бөлінген арнайы бөлмелерде аспаларға құстарды ілу
жүргізіледі.
Құстарды электрлі есенгіретуге арналған аппаратқа түседі, есенгіретілген
құсты қан жинауға арналған науаның үстінде қолмен бауыздау жүргізіледі.
Науаның үстінде ілінген құсты 120 с аралықта қансыздандырады.
Қансызданған құсты температурасы 5…540 С аралығында жылумен өңдеу
аппартына түседі.
Құсты жылумен өңдеуден кейін қауырсындарын жұлуға арналған автоматтарға
түседі. Автоматтарға үздіксіз температурасы 45…480 С су берілуі керек, бұл
қауырсын жұлуға және жуу қажеттілігін қамтамассыз етеді. Қауырсындарын
жұлғанан кейін құс ұшасы ұрып – тазалау машинасына түседі, мұнда ұшаға
жабысқан жүндерден тазарту жүргізіледі, сонымен қатар құс ұшаларын 28…300 С
температурадағы сумен жуылады.
[pic]
1-Сурет.
1 – құстарды өңдейтін конвейерге жіберуге арналған жабдық; 2 – союға
және өңдеуге арналған кеңістік конвейері; 3 – электрлі есенгіретуге
арналған аппарат; 4 – үрлейтін бак; 5 – қан жинауға арналған науа; 6 – ұрып-
тазалау машинасы; 7 – қауырсын жұлатын машина; 8 – қауырсынды гидро
тасмалдайтын науа; 9 – жылумен өңдейтін аппарат; 10 – ішек қарын қалдықтары
және қауырсынға арналған науа; 11 – ішек қарын тазалауға арналған машина;
12 – бастарын кесуге арналған машина; 13 – ұрып жуатын машина; 14 – өкпе
және бүйректерін тазартатын аппарат; 15 – аяқтарын шабуға арналған
механизм; 16 – ішек қарын қалдықтарын гидро тасмалдайтын науа; 17 – ішін
кесуге арналған кеңістікті конвейер; 18 – ішектерін кесуге және жууға
арналған машина; 19 – тоңазытуға жіберетін кеңістікті конвейер; 20, 21 –
ұшаларды тоңазытатын тоңазытқаш; 22 – субөнімдерін тоңазытатын тоңазытқаш;
23, 26 – жинақтайтын үстел; 24 – субөнімдерін қаптауға арналған жартылай
автомат; 25 – қайтаратын тасмалдағыш; 27 – қозғалмалы резервуар; 28 –
полка; 29 – үстел; 30 –таразы; 31 – жинақтайтын құрылғы; 32 – полимерлі
қаптарды жапсыруға арналған машина; 33 – тасмалдағыш; 34 – қапталған
ұшаларға арналған тасмалдағыш; 35 – полиэтиленді қаптарды дайындайтын
автомат; 36 – таспалы ара; 37 – кеңістікті аспалы конвейер; 38 –
жинақтайтын құрылғы; 39 – қапталған ұшаларды ыдысқы салу үстелі.
Өңдеуден кейін ұшалардың өкпелерін, бүйректерін, ішек – қарындарының
сыртқы қабықтарынан тазартады. Тазарудан кейін температурасы 1800 С сумен
жууға арналған ұрып – жуғыш машинасымен жуылады. Ұшаны жуғаннан кейін ішін
жару конвейерінен салқындатуға жіберетін конвейерге қайта ілінеді.
Ішек қарынынан тазартылған ұшаларды салқындату мұзды сумен суытатын
қондырғыда жүзеге асырылады. Су температурасы бірінші сатыда 8-120С, ал
екінші сатысында 10С болады.
Өңделген ұшаны семіздігіне және өңделу сапасына қарай іріктеліп
өлшенеді және таңбалайды. Әмбебап автоматтарында құстың жұлынатын
қауырсындары сонымен қатар жұлуға дейінгі орындары гидронауалардағы сумен
жуылады және жуылған қауырсын қауырсын өңдейтін бөліміне өтеді. Науа цехтың
полында жасалынып үсті тор шарбақпен жабылған.
Тауықтарды, бройлерлерді және балапандарды өңдеуге арналған В2-ФЦЛ
ағынды желісі құсты қабылдау бөлімінен, өңдеу желісінен, ішек қарынындарын
тазарту және тоңазыту, іріктеу бөлімі және өңделген ұшаларды қаптау,
қауырсын өңдеу, техникалық қалдықтарын өңдеу процестерінен тұрады.
Ал құстардың аяқтарынан кесу құс ұшаларын бірінші реттік өңдеу
конвейерлерінде жүргізіледі. Сою желісіндегі технологиялық операциялар
орындалғаннан кейін құс ұшаларын аяқ буындарынан ішін жаратын конвейерге
іледі. Ілінген ұшалар тазалық сарапшылар үстеліне келіп түседі. әр бір
ұшаның ішкі органдары тексеріледі. Жарамсыз ішкі органдарын ұшалардан бөлек
алып техникалық қалдықтар жинайтын гидротасмалдау науасына тасталынады, ал
жарамсыз ұшалар ішін жару конвейерінен алынып арнайы бактарға тасталынып
тазалық сарапшылар бұйрығымен басқа қолданыстарға жіберіледі.
Әдебиеттер
1. Буянов А.С. и др. Дипломное проектирование предприятий мясной
промышленности. - М.: Пищевая пром-сть, 1979. - 248 с.
2. Пелеев А.И. Технологическое оборудование предприятий мясной
промышленности. М.: Пищепромиздат, 1971.
3. Буланов Н.А., Гаевой Е.В. Переработка мяса птицы на поточно-
механизированных линиях. М.: Пищевая промышленность, 1979.
4. Шувалов В.Н. Машины и автоматы и поточные линии. Л.: Машиностроение,
1973.
№ 2 лабораториялық жұмыс
Тақырып: «Сары майды өндiруге арналған цехты оқып үйрену»
1. Жұмыстың мақсаты.
Жұмыстың мақсаты: майлылығы жоғары кiлегейден жасалатын сары майды
өндiруге арналған цехте технологиялық жабдықтардың классификациясы; жұмыс
функциясын орындауға адамның қатысу үлесi және құрастыру қиындығы;
машиналар және аппаратар жұмысының әрекетiне қарай классификациясы; шикi
зат әсерiнiң тәсiлi бойынша технологиялық ағынның құрлымдарын оқып бiлу.
2. Сары май өндiрiсiнiң цехы.
Әртүрлi әдiстермен өңделетiн сары май өндiруде үздiксiз-ағынды
желiлер және жабдықтардың жеке толық жинағы (комплект) қолданады.
2.1. Өнiмдiлiгi 700 кг/сағ П8-ОЛУ желiсi.
Бұл желi ВНИИМС-пен бiрге МосЗМО шыққан ОЛП желiсiнiң модернизациясы
болып табылады. Ол майлылығы 30—40% кілегейден әр түрлі майларды өндіру
үшін арналған: тәтімай, таңдамалы, шаруа, бутербротқа арналған және т. б..
Желіні май өндіретін кәсіпорындарда 1000 – 1500т көлемде дайын өнім
өндіруде қолданады. Желінің негізгі технологиялық жабдығы (Т1-ОУК немесе ПТ-
2 құбырлы пастерлегіштер, ОСД-500 майлылығы жоғары кілегейлерге арналған
сеператор, ВН-600 мөлшерлегіш ваннасы және Т1-ОМ-2Т цилиндрлі май-
тәріздегіш) өнеркәсіптерде шығарылады.
П8-ОЛУ желісінің техникалық сипаттамасы.
|Шаруашылық тәтті май өндіру кезіндегі өнімділігі, кг/сағ |700 |
|Температура, °С | |
|Бастапқы кілегейдің |10 |
|Кілегейді пастерлеу |85-96 |
|Майтәріздегіштен шығатын май |12-15 |
|Электроқозғалтқыштың қуаты, кВт |41,8 |
|Шығын | |
|Пастерлеуге кететін бу, кг/сағ |300 дейін |
|Майлылығы жоғары кілегейді тоңазтуға қажетті суық, кВт |37,2 |
|Орын алатын ауданы, м2 |40 |
|Ауқымды өлшемдері, м |8,5(4,5(3 |
|Салмағы, кг |8000 |
Желінің құрамына кіретіндер: сиымдылығы 250 л қаймаққа арналған
қалтқылы деңгей реттегіші бар РЗ-ОНС багі, кілегейге арналған Г2-ОПБ
маркілі 361Ц2,8-20 ортадантепкіш электросорғы, Т1-ОУК (ПТ-2) құбырлы
пастерлегіш, кілегейдің иісін кетіруге арналған ОДУ-3 иіс кетіру
(дезодоратор) қондырғысы, КВН-4 вакуум-сорғысы, қалтқылы деңгей реттегіші
бар РЗ-ОНЯ бак-толтырғыш, майлылығы жоғары кілегейге арналған екі
сепараторлар, май суына арналған Р3-ОБЯ багі, май суына арналған Г2-ОПА
маркілі 361 Ц1,8-12 ортадантепкіш электорсорғы, мөлшерлейтін үш ВН-600
ванналары, майлылығы жоғары кілегейге арналған НРДМ сорғы-дозатор, Т1-ОМ-2Т
үшцилиндрлі майтәріздегіш, РН-50Ш13М-1 таразылары (2 дана), таразыларға
арналған үстел, ауаны сығуға арналған СО-7А (0-38Б) компрессоры, аспаптарды
қосатын және бақылау - өлшегіштерді басқару пульті, майлылығы жоғары
кілегейді тасмалдауға арналған науалардың толық жинағы (комплект), сүт
құбырларының толық жинағы, арматуралар және ТЭ050-71120 электрлі таль.
Желінің жабдықтарын өндірістік-технологиялық процестердің жолы бойымен
жабдықтайды және орналастырады, мұнда майцех заводының ауданнының шамаларын
және орналастыруы, басқа бөлмелерімен байланысы және табиғи жарығы, сонымн
қатар жабдықты қамтамасыз ету ыңғайлылығы, майды өлшемдеу (фасовка), буып
түю және тасмалдануы есепке алынуы тиіс.
Жабдықтардың құрастыру сұлбасының ұсынылуына сәйкес желінің жұмысы
келесідей жүзеге асады. Сыйымдылықты резервуарларда сорталып толтырылған
бастапқы майлылығы 30-40% температурасы 10-12 °С кілегейдің сапасын
тексеріп болғанан кейін сорғымен сорып диаметрі 35 мм құбырмен немесе
өздігінен берілетін диаметрі 50 мм құбырмен қабылдайтын багіне беріледі
(жергілікті завод жобаларының бөлмелеріне және қабылданған жабдықтың
құрастырма сұлбасы бойынша), осыдан ортадан тепкіш сорғымен құбырлы
пастерлегішке сорылады, екі секциядан өткенен кейін 85—96°С температураға
дейін ысытылып сорағыдан болған арынмен тікелей құбыр бойымен жинақтайтын
багіне немесе бірінші иісін және ашшы дәмін кетіру үшін вакуум-иіскетіргіш
қондырғысына (егер қажет жағдайда) беріліп содан кейін сорғымен жинақтайтын
багіне жіберіледі.
Жөндеу сұлбасымен және иіс кетіргіш қондырғысымен (немесе қондырғысыз)
желідегі жұмыс істеу мүмкіндігі қарастырылады. Сүт жүретін жүйесінен иіс
кетіргішті ажырату екі үшжірісті крандар көмегімен жүргізіледі.
Бактегі ыстық пастерленген кілегей өздігінен құбыр жүйесі арқылы
майлылығы жоғары кілегей алу үшін істеп тұрған сепаратордың біреуіне
беріледі. Бірінші сепаратордың барабаны кірге толған кезде, өшіріліп екінші
сепаратор іске қосылады, бұл кезде бірінші сепаратор жуылуға тоқтайды.
Сонымен сепаратор кезектесіп жұмыс істейді. Құбыр жүйесінде орнатылған
крандар жұмысы істеу кезінде жинақтайтын бактегі кілегейді сепараторға
жіберуі қосылады. Сепаратордан шыққан майлылығы жоғары кілегей науамен,
біріңғайлайтын ванналарға, ал бактегі майдың суы сорғымен құбыр жүйесіне
беріліп ары қарай өңдеулерге жіберіледі.
Ванналар кезек бойынша жұмыс істейді. Ванналардың (мысалы, бірінші)
толғанша, екіншісінде (анализдері бойынша қажет жағдайда) майлылығы жоғары
кілегей талабына дейін ылғалдың мөлшерін біріңғайлау жүзеге асырылады, ал
үшіншісінен біріңғайланған кілегей ротоционды сорғы-дозатормен үшцилиндрлі
майтәріздегішке беріледі. Майтәріздегіштің цилиндрлеріндегі майлылығы
жоғары кілегей салқындатылып қарқынды механикалық өңделінеді, осыдан
қажетті сары майдың құрлымы мен консистенциясы алынады.
Әдебиеттер
1. Архангельская Н.М. Курсовое и дипломное проектирование предприятий
молочной промышленности. – М.: Агропромиздат, 1986.-199 с.
2. Сурков В.Д. и др. Технологическое оборудование предприятий молочной
промышленности. - М.: Легкая и пищевая промышленность, 1983.-432 с.
3. Производство сливочного масла: Справочник. Андрианов Ю.П., Вышемирский
Ф.А., Качераускис Д.В. и др. Под ред. Ф.А. Вышемирского.- М.:
Агропромиздат, 1988.
№ 3 лабораториялық жұмыс
Тақырып: «Өсімдік майын өндіруге арналған цехты оқып үйрену»
1. Жұмыстың мақсаты.
Зерттеу және технологиялық жабдықтау таптастыруы, прессо әдісімен
өсімдік май өндірісімен цех құрастырушы вания және майлы тұқымдардың
экстракциясының, конструктивті орындалу қиындығымен және жұмысшы
функциялардың орындалуында адам қатысуы аңғарында; жұмысшы машиналардың
таптастыру және аппараттардың әрекет руымен; шикізатқа әсер тәсілімен
технологиялық сел құрылымымен.
Цех құрастыру мінез-құлық анықтамасы өсімдік май өндірісімен прессо
әдісімен вания және майлы тұқымдардың экстракциясының.
Технологиялық жабдықтау құрылысты схемаларының құрастырушысы, прессо
әдісімен өсімдік май өндірісімен цехке кірушіні және майлы тұқымдардың
экстракциясының.
Цех құрылысты схема құрастырушысы өсімдік май өндірісімен прессо
әдісімен вания және майлы тұқымдардың экстракциясының.
2. Өсімдік май өндіруге арналған цех.
Өсімдік майлардың өндірісі түзеледі операциялардың үлкен сандары,
жүруде қайсылардың майлыда шикізат күрделі физика-химиялық процестерді
ағады.
Технологиялық схема суреттеуі күнбағыс тұқымдарының кептіруінен
бастаймыз.
Майлы өсімдіктердің басым көпшілік тұқымдары күзет орнына пают
жинаудан кейін дымқылдықпен, знамен үйлесімді асатынның сақтауға арналған
технологиялық өңдеу.
Көп таралған әдіспен ең дымқылдық төмендеулері туралы мянды жылы
кептіру келеді , қайсыда кептіргіш агент арқасында тұқымдардың жылытуы
болады (ауа қоспасының және әдеттегі аздардың) және қашықтау буланушының
ылғал тұқымдарынан мыналар жанында.
Шахталық үлгі кептіргіштері кең қолданылады. сушиль арқылы
Высушиваемыелер тұқымдар жүреді шахтаны, қайда газауалық қоспа шахтадан
қорап орналасқан, шығарып салушы және шығарушылар.
Тұқымдар, қораптар аралық өз салмақ әрекеті астында түсе, ауа
қоспасымен және қыздырылады газдардың, арнайы оттықтан түсетіндерді. Ылғал,
тұқымдарда, мыналар жанында буланады, ал кептірілген тұқымдар үшін анамен
салқындататын камерада суылады, қайда жанұялы көпшілік арқылы атмосфералық
ауаны үрлейді. Кептіру басқарылады бірді; сатылы және екі сатылы тәртіпке.
Кептіргіш шахта екі сатылы кептіру жанында биікпен екі бөлімге сынған:
үстіге оған бөлімнің (бірінші сатының) кептіргіш агент -
температураларында, төменгі бөлімде кептіру жүзеге асады (екінші өсім)
жоғары температуралар жанында тұқымдардың досушкуы жүргізеді. Кептіргіш
камераға бір адымдық кептіру жанында воздуxa қоспасын әпереді және бірдей
температура түтіндік газдары. Жақсаруына арналған шахталық кептіргіштердің
боттары кептіру тәсілдері рециркуляционныелерді қолданады, қиыстырылғандар
және алдын ала жылумен бидайдың дәндерлері.
Әдебиеттер
1. Архангельская Н.М. Курсовое и дипломное проектирование предприятий
молочной промышленности. – М.: Агропромиздат, 1986.-199 с.
2. Буянов А.С. и др. Дипломное проектирование предприятий мясной
промышленности. - М.: Пищевая пром-сть, 1979. - 248 с.
3. Ростроса Н.К., Мордвинцева П.В. Курсовое и дипломное проектирование
предприятий молочной промышленности, М.: Агропромиздат, 1989 – 303с.
3 Студенттің өздік жұмысы
1. Жұдырықшалы механизмдердің түрлері.
2. Жұдырықшалы механизмдердің геометриялық сипаттамалары
3. Жұдырықшалар мен итергіштердің конструкциялары
4. Технологиялық өндірістің ағынды желісі;
5. Автоматтандырылған жүйедегі технологиялық жабдықтардың жіктелуі;
6. Негізгі технологиялық желілерді пайдалану және жөндеу жұмыстарын
дұрыс ұйымдасту
7. Тамақ өндірісініндегі ағынды желілердің қолданылуы.
8. Даналық бұйымдары бар машиналардың автоматты қоректендіргіштер.
9. Қоректенгіштердің құрылымы, жіктелуі және негізгі типтері
10. Саңылаулы бункерлі бағдарлау – қоректендіруші, ілмекті бункерлі
бағдарлау.
11. Қоректендіруші және шиберлі бункерлі бағдарлау - қоректендіруші
құрылғы құрылғылар.
12. Ет өндірісінде қолданылатын ағынды желілер.
13. Шикізатқа байланысты өндіру тәсілдерінің технологиялық кұрлымдары.
14. Сүт өндірісінде қолданылатын ағынды желілер.
15. Жабдықтардың классификацияларыәрекетіне қарай жұмыс істейтін
машиналар мен аппараттардың классификациялары.
16. Шикізатқа байланысты өндіру тәсілдерінің технологиялық кұрлымдары.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz