Файл қосу
Жемістерді жеміс
Орман тұқымдарын өңдеу тәртібі
19. Қылқан жапырақты ағаштардың орман тұқымдарын бүрлерден және
бүржидектерден ажыратып алу механикалық тәсілмен немесе бүрлердің ашылуы
үшін оларды кептіру жолымен жүзеге асырылады.
20. Қарағайдың кейбір түрлерінің (самырсын, корей), сібір
майқарағайының және аршалардың тұқымдарын ажыратып алу үшін механикалық
өңдеу тәсілі қолданылады.
Бұл орайда бүрлер арнайы машиналарда немесе қолмен ағаш балғалармен
немесе ағаш үккіштермен ұнтақтау арқылы үгітіледі.
Сібір майқарағайының, шығыс биотасының және батыс боз аршасының
бүрлері олар толық піскенге дейін жиналады, пісуі үшін кептіреді және
арнайы машиналарда үгітеді. Бүрлерді арнайы машиналарда немесе қолмен
ұнтақтайды.
21. Кәдімгі қарағайдың, шыршаның, сібір балқарағайының, сібір
майқарағайының бүрлерін тұқым ажырату үшін бүркептіргіштерде немесе табиғи
жағдайда - ауада және күн көзінде кептіреді.
Бүрлерден ажыратып алынған тұқымдарды тұқым тазартқыш машиналарда,
қанатсыздандырғыштарда, желпігіштерде немесе торларда қанатсыздандырады
және желпиді.
22. Кәдімгі қарағай мен шыршалардың тұқымын сумен қанатсыздандыруға
болады. Бұл орайда қанатсыздандырылмаған тұқымдарды жылы бөлмеге (ауа
температурасы 25oС) жайманың үстіне 10 см-ге дейін қалыңдықпен шашып, 1 кг
тұқымға 100 г су есебімен бүріккішпен біркелкі дымқылдайды. Күні бойы орман
тұқымдарын бірнеше рет аударыстырады, содан соң желпиді.
23. Сукачев балқарағайы мен Шренк шыршасының толық дәнді орман
тұқымдарын дәні жоқ тұқымдардан оларды: балқарағайды - 4-5 сағат және
шыршаны 15-20 сағат суға батырып қою арқылы бөліп алуға болады. Тұқым мен
судың арақатынасы тиісінше 1:5.
Судың бетіне қалқып шыққан орман тұқымдарын жинап алады, суды төгіп
тастайды, ал түбінде қалған толық дәнді орман тұқымдарын белгіленген
дымқылдылыққа дейін кептіреді.
24. Табиғи жағдайда - ауада және күн көзінде кептіру құрғақ және
желдетілетін бөлмелерде немесе күн астында жүргізіледі. Бұл ретте кептіру
процесін жеделдету үшін бүрлерді жұқалап жайып қояды және күніне 1-2 рет
араластырады.
Ашылған бүрлерді тұқым тазалағыш машиналарда немесе қолмен үгітеді.
25. Жапырақты ағаш түрлерінің орман тұқымдары былай бөлінеді:
1) құрғақ (емен, қайың, үйеңкілер және басқалар);
2) шырынды, оның ішінде:
шырынды жеміссерігімен (қарақат, тұт және басқалар);
етті жеміссерік (сары өрік, қара өрік және басқалар);
еті құрғақ жеміссерік (пісте, жаңғақ және басқалар).
26. Еті құрғақ жеміс серігі бар құрғақ орман тұқымдары мен жемістерді
жинап алғаннан кейін шіріп кетпеуі үшін оларды кеуіп құрғап қалғанша
кептіреді. Бұл үшін оларды бастырманың астына немесе жақсы желдетілетін
бөлмелерде жайманың үстіне немесе сөрелерде 3-4 см (қарағаштар) және 10-15
см (емен жаңғағы, жаңғақтар) қалыңдықта жайып тастайды.
27. Кептіру ұзақтығы ағаш түріне және ауа райы жағдайларына байланысты
болады. Құрғақ ауа райында қарағаш тұқымдарын кептіруге 2-3 күн, жаңғақ
жемістілері - 3-5 күн, үйеңкілер мен шағандардың қанатты тұқымдары - 5-7
күн, емен жаңғағы үшін - 10 күнге дейін қажет болады.
28. Құрғақ жемістерді кептіру үшін қолда бар бүркептіргіштерді немесе
ауылшаруашылық астық кептіргіштерін пайдалануға болады.
29. Кептіріп алған соң құрғақ орман тұқымдарын түрлі бөтен қоспалардан
(бұтақтар, жеміс тұғырлары, жапырақтар және тағы басқалар) тазартады, тұқым
тазалайтын машиналарда қанатсыздандырып (қарағаштардың, сексеуілдің, шаған
мен үйеңкілердің және тағы да басқалардың қанатты тұқымдары), кейіннен
желпиді.
30. Бұршақ тұқымды ағаштардың, жұпаргүлдің, теректер мен талдардың
жемістерін алдымен жайманың бетіне төгіп көлеңкеде кептіреді, сосын күн
астында толық ашылғанша жиі-жиі араластырып, соңынан үгітеді және
жеміссеріктері мен басқа да қоспалардан тазартады.
31. Жидектердің шырынды жемістері, жеміс шоғыры, сүйекті шырынды
жемістер бұзылып кетпес үшін тұқымын ажыратып алу мақсатында өңдеуге
жіберіледі.
32. Аз ғана мөлшерде өңдеу кезінде шырынды жемістерден, оның ішінде
жидектерден, жеміс шоғырынан, сүйекті жемістерден, шекілдеуік тұқымды
ағаштар жемісінен (алма, алмұрт және басқалары) және сүйекті тұқымды
ағаштар жемісінен (сары өрік, қара өрік және басқалары), сондай-ақ қына
ағашының, ұшқаттың, шетеннің және итмұрынның жемісінен тұқымды ажырату
қолмен кесу, оны езу және кейіннен етін ағын сумен шаю арқылы жүргізіледі.
33. Жеміс етінен ажыратылған және жақсы жуып-шайылған орман тұқымдары
құп-құрғақ болғанша кептіріледі.
34. Жемістердің үлкен партиялары жеміс өңдейтін кәсіпорындарда
қолданылатын жеміс үгітетін, жеміс сүйегін ажырататын және жуу
машиналарында жылу қолданылмай өңделеді.
35. Ормандарды қалпына келтіруге және орман өсіруге арналған
дайындалған, сондай-ақ орман иеленуші сатып алған тұқымдарды есепке алу осы
Ереженің 4-қосымшасына сәйкес белгіленген нысан бойынша жүргізіледі.
36. Жиналған және өңделген орман тұқымдары партияларға бөлінеді,
олардың барынша ауыр массасы осы Ереженің 2-қосымшасына сәйкес айқындалады.
37. Жекелеген партияда орман тұқымдарының сапасын бағалау орман
тұқымдарының орташа үлгісін талдау негізінде жүзеге асырылады.
38. Үлгілер сұрыптауды және орташа үлгіні құрауды орман иеленушінің
(орман пайдаланушының) үлгілер сұрыптау жөніндегі уәкілетті тұлғасы жүзеге
асырады.
39. Партия біртекті орман тұқымдарынан:
1) түрі немесе түр алуандығы;
2) өсетін орнының жағдайлары;
3) жас топтары (жас балауса, орта жастағы, пісуге жақын, пісіп
жетілген);
4) селекциялық санаттары (сортты, жақсартылған, қалыпты);
5) екпелердің шығу тегі (табиғи, жасанды);
6) тұқымды жинау, өңдеу, сақтау тәсілі;
7) түр-түсі, жылтырлығы, иісі және дымқалдану деңгейі бойынша
қалыптастырылады.
40. Белгілі бір түр орман тұқымдарының әртүрлі партияларын, оның
ішінде массасы бойынша шағын партияларын араластыруға болмайды.
41. Қалыптастырылған орман тұқымдарының партиясы осы Ереженің 5 және 6-
қосымшаларына сәйкес нысан бойынша паспортпен және заттаңбамен
куәландырылады.
42. Тұқымның орташа үлгісін орман тұқымдарының қалыптастырылған
партиясынан үлгілер сұрыптау және бастапқы үлгіні құрау жолымен алады.
43. Үлгі сұрыптау ағаштың түріне және орман тұқымдары партияларын
сақтау жағдайларына байланысты арнайы сүңгілермен (конус, дорба, цилиндр
пішінді) немесе қолмен жүргізіледі:
1) үюлі күйінде сақтаулы ұсақ және орташа тұқымдар үшін үлгілер
сұрыптау әр қабаттың бес түрлі жерінен (жоғарғы - тереңдігі 10 см, орташа-
үйінді биіктігінің жартысы, төменгі - еденнен) жүргізіледі, яғни 15 үлгіден
кем болмауы керек;
2) ірі тұқымдар үшін (жаңғақтар, сүйекті жемістер және басқалары) - әр
қабаттың он түрлі жерінен 3 үлгіден алады;
3) қаптарда (10 қапқа дейін) сақтаулы сусымалы тұқымдар үшін әр қаптан
жоғарғы, орта, төменгі қабаттан бір-бірден кемінде үш үлгі, 10 қаптан көп
болған жағдайда - алынған үлгінің тереңдігін алмастыра отырып, әр қаптан
бір-бір үлгіден алады;
4) шыны шөлмектерде, темір ыдыстарда, жәшіктерде және басқа да
ыдыстарда сақтаулы тұқым партияларынан сүңгілермен немесе қолмен үлгі
сұрыптап алу мүмкін болмаған жағдайда тұқымды тегіс жерге төгеді,
араластырады, тегістейді және әр ыдыстың тұқымы төгілген жердің әр тұсынан
қолмен кемінде бес үлгі сұрыптап алады.
44. Сұрыптап алынған тұқым үлгілерін (жеке-жеке) тегіс жерге төгеді,
мұқият қарап шығып, партияның біртектілігін анықтау үшін қоқыстануы, иісі,
түр-түсі, жылтырлығы және басқа да белгілері бойынша салыстырады.
45. Жекелеген үлгілердің күрт айырмашылықтары болмаған жағдайда оларды
бастапқы үлгі етіп біріктіреді, оның массасы орташа үлгінің кемінде он
мәрте массасы мөлшерінде болуы керек.
46. Бастапқы үлгіден тұқым партиясының сапасын анықтау үшін бір орташа
үлгіні бөліп алады.
47. Орташа үлгіні бөліп алу үшін бастапқы үлгіні тегіс жерге төгеді,
араластырады, ұсақ тұқымдар үшін қалыңдығы 3 см дейін және ірі тұқымдар
үшін 10 см астам шаршы түрінде тегістейді, содан соң диагоналдары бойынша 4
ұшбұрышқа бөледі. Екі қарама-қарсы орналасқан ұшбұрыштан тұқым алып
тасталынады, ал қалғанын біріктіріп, келесі бөлу үшін қайтадан шаршы
түрінде тегістейді. Бөлуді 2-қосымшада көрсетілген белгіленген массаның
орташа үлгісін алғанға дейін жүргізеді.
48. Сұрыптап алынған орташа үлгіні алдын ала суға қайнатып
дезинфекцияланған тығыз матадан тігілген таза дорбаларға салады, кендір
жіппен байлап, тұқым сапасын, оның энтомологиялық зақымдануын және
фитопатологиялық залалдануын анықтау үшін паспорттарын, заттаңбаларын және
орташа үлгілер сұрыптау актісін қосып, 5, 6, 7-қосымшаларға сәйкес
уәкілетті органның мамандандырылған ұйымдарына жөнелтеді.
49. Орман тұқымдарының ылғалдылығын анықтау үшін үлгіні бастапқы үлгі
тұқымының қалдығынан дәл осылай құрайды.
Сұрыптап алынған үлгіні таза, құрғақ ыдысқа орналастырып, оны тұқым
әбден толтырылғаннан кейін аузын тығынмен нығыздап жабады да, сүргіш,
балауыз немесе парафин құяды. Орташа тұқым үлгісін ылғал өткізбейтін
пленкадан жасалған сыйымдылығы кемінде 0,5 дм3 қапқа салуға болады, қаптың
шеттері онда барынша аз ауа қалдыра отырып, ыстық әдіспен жабылады немесе
мықтап байланады, содан кейін дәл осындай екінші қапқа салынып, ауызы тығыз
байлап тасталады. Заттаңбаның бір данасы ыдыстың немесе қаптың ішіне
салынады, екіншісін сыртына желімдейді.
50. Қалыптастырылған партиялардан орташа тұқым үлгілерінің сұрыпталу
дұрыстығына бақылау жасау мақсатында уәкілетті органның мамандандырылған
ұйымы бақылау үлгілерін сұрыптап алады, оларды талдау нәтижелері бойынша
тұқым дайындаушыға оң жақтағы жоғарғы бұрышында «Мемлекеттік бақылау» деген
белгісі бар тұқым сапасы туралы тиісті құжат беріледі, ал бұдан бұрын
берілген тұқым сапасы туралы құжаттар мемлекеттік үлгілердің сұрыпталуымен
бір мезгілде алып қойылады.
4. Орман тұқымдарын сақтау тәртібі
51. Себуге арналған орман тұқымдары арнайы қоймаларда (тұқым
қоймаларында), ал олар болмаған кезде - 8-қосымшада көрсетілген жағдайларға
сәйкес осыған лайықталған құрғақ үй-жайларда сақталуы қажет.
52. Орман тұқымдарын сақтайтын үй-жайлар ауа сору-тарту
желдеткіштерімен, ауаның салыстырмалы ылғалдылығы мен температурасын
тіркеуге арналған приборлармен жабдықталады. Бұл орайда үй-жай ішіндегі
ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 70%-дан аспауға тиіс. Үй-жай тұқым
сақтайтын қажетті ыдыспен және үлгілер сұрыптауға арналған құрал-сайманмен:
науалармен, дән құйғыштармен, шелектермен және тағы да басқалармен
қамтамасыз етіледі.
53. Тұқымды жабық және ашық күйінде сақтайды.
Жабық тәсілмен тұқымды әртүрлі бітеу жабық ыдыстарда (шөлмектерде,
канистрлерде, бидондарда, контейнерлерде), ашық тәсілмен (қаптарда,
жәшіктерде және үйілген күйінде) сақталады.
54. Тұқым таза, құрғақ, берік және міндетті түрде дезинфекцияланған
ыдыста сақталады.
55. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығы мен температурасы көп мөлшерде
құбылып тұратын жағдайда тұқым бітеу жабық ыдыста сақталады.
56. Қылқан жапырақты ағаштардың тұқымы міндетті түрде хлорлы кальций
түтікшесі бар тығынмен жабылған және тұқымның ылғалдылығын ауық-ауық
қадағалап отыру үшін тікелей шөлмек ішіне кобальт қағазы салынған шыны
шөлмектерде сақталады.
57. Орман тұқымдарын цемент, асфальт, тас немесе жер едендерде ашық
күйінде сақтауға, сондай-ақ тұқымды қант, тұз және химиялық препараттар
салынған ыдыстарда сақтауға болмайды.
58. Қоймаларда тез ылғал тартатын заттарды (тұз, селитра, улы
химикаттар және басқалар), тез жанатын сұйық заттарды (бензин, керосин және
басқалар), сондай-ақ сапасыз тұқымды, тұқым сақтауға қатысы жоқ мүлікті,
материалдарды және құрал-саймандарды сақтауға, қоқыс пен тұқым қалдықтарын
қалдыруға болмайды.
5. Орман тұқымдарын пайдалану тәртібі
59. Орман тұқымдары мен көшет материалдарын пайдалану ормандарды жасанды
жолмен қалпына келтіру және орман өсіру үшін тұқымдар мен көшет материалын
пайдаланудың географиялық және экологиялық таралу аймағы (пайдалану
шекарасы) реттелетін орман тұқымдарын аудандастырумен қатаң сәйкестілікте
жүзеге асырылады.
60. Орман тұқымдары мен көшет материалын республикадан тысқары жерлерге
шығару осы саладағы уәкілетті органның фитосанитариялық және карантиндік
сертификаттары болған жағдайда жүзеге асырылады.
61. Орман егу және көшет материалын өсіру кезінде тек тексерілген және
кондициялы орман тұқымдары ғана пайдаланылады.
62. Себу үшін пайдалануға жататын орман тұқымдары олардың жаппай өсіп-
өнуін ынталандыру және топырақтағы өсімталдығын арттыру мақсатында себу
алдындағы өңдеуден өтеді.
63. Тұқымдарды себу алдында өңдеудің мынадай тәсілдері қолданылады:
тұқымды стратификациялау (тұқымның өніп шығуын жеңілдету) (тұқымды
тоңазыту), тұқымның сыртқы қабаттарына механикалық, жылумен және химиялық
әсер ету, тұқымдарды микроэлементтермен және өсу стимуляторларымен өңдеу,
дыбыспен, ультрадыбыспен және магнитпен әсер ету, тұқымдарды дәрілеу және
улау.
Орман тұқымдарын тегіне байланысты себу алдында әзірлеу тәсілдерінің
ерекшеліктері осы Ереженің 8-қосымшасында келтірілген.
64. Тұқымдарды себуге стратификациялау арнайы үйлерде, тоңазытқыштарда,
жертөлелерде, ұраларда немесе траншеяларда жүргізіледі (жылы стратификация
тұқымның түріне байланысты +10-нан + 35оС-қа дейін, салқын стратификация 0-
ден +7оС-қа (+10оС сирек) дейін температурада жүргізіледі).
65. Стратификацияның ұзақтығы орман тұқымдарының физиологиялық
тыныштығының сипатына, тұқымның өсіп-өнуін тежейтін басқа да факторлардың
орын алуына байланысты.
66. Орман тұқымдарын стратификациялауды себуге бір-екі күн қалғанда
тоқтатады. Бұл ретте өнген тұқымдарды құрғап қалғанша кептіріп, содан кейін
егеді.
67. Орман тұқымдарын тасымалдау (тасу) кезінде олардың бүлінуіне жол
бермеу үшін орман тұқымдарын белгілі бір ылғалдылыққа дейін жеткізіп,
кептіреді де, 5-6 қабат қағаз немесе мата қаптарға, ағаш жәшіктерге және
басқа ыдысқа тығыздамай салады. Ыдысқа салынған орман тұқымдарының бір
орнының массасы 50 килограмнан аспайды.
68. Қап-жәшіктің әрбір орыны орман тұқымдарының түр атауы, массасы,
паспортының нөмірлері мен күні, жөнелтуші мен алушы ұйымдардың атаулары мен
мекен-жайлары көрсетілген ішкі және сыртқы заттаңбалармен жабдықталады.
69. Орман тұқымдары орман тұқымбақтарында себу кезінде, сондай-ақ
ормандарды молықтыру және орман өсіру жөніндегі іс-шараларды өткізу үшін
пайдаланады.
6. Орман тұқымдарының сапасына бақылау жасау
70. Себу үшін пайдалануға жататын орман тұқымдарының себу сапасын
анықтауды уәкілетті органның мамандандырылған ұйымдары жүзеге асырады
71. Орман тұқымдарының себу сапасын анықтау үшін орман иеленушілер
(орман пайдаланушылар) уәкілетті органның мамандандырылған ұйымына
партиялар қалыптасқаннан кейін 10 күнтізбелік күн ішінде осы Ережеге 5, 6
және 7-қосымшаларға сәйкес паспорттарымен, заттаңбаларымен және орта
үлгілерді іріктеу актілерімен орман тұқымдарының орташа үлгілерін
жібереді.
72. Уәкілетті органның мамандандырылған ұйымы орман тұқымдарының
орташа үлгілерінің ұсынылған құжаттамаға сәйкестігін тексереді. Осы Ереже
талаптарының бұзылуы анықталған кезде орташа үлгілері орман иеленушілерге
(орман пайдаланушыларға) пысықтауға қайтарылады.
73. Орман тұқымдарының сапасын анықтау тегіне байланысты өсіру, тілу
және бояу әдісімен күнтізбелік бір күннен 20 күнге дейін жүргізіледі.
74. Себу сапасы нормаланған стандарттарға (МемСТ 13056.10 - 68)
немесе техникалық шарттарға сәйкес келетін орман тұқымдарына уәкілетті
органның мамандандырылған ұйымы осы Ережеге 10-қосымшаға сәйкес нысан
бойынша орман тұқымдарының сапалылығы туралы куәлік береді.
75. Себу сапасы тиісті стандарттың (МемСТ 13056.10 - 68) талаптарына
немесе техникалық шарттарға сай келмейтін орман тұқымдарына осы Ережеге 11-
қосымшаға сәйкес нысан бойынша орман тұқымдарын талдау нәтижелері туралы
қорытынды беріледі.
76. Себу сапасының нормалары әлі анықталмаған орман тұқымдарына осы
Ережеге 12-қосымшаға сәйкес нысан бойынша орман тұқымдарын талдау
нәтижелері туралы анықтама беріледі.
77. Орман тұқымдарын дайындауға, олардың шығу тегін есепке алуға,
өндеуге, сақтауға және себуге бақылауды уәкілетті орган мен оның аумақтық
органдары жүзеге асырады.
78. Орман тұқымдарын себу үшін өткізуге және пайдалануға жататын
техникалық шарттарды және орман тұқымы ісі бойынша басқа да нормативтік
құжаттарды бақылауды уәкілетті органның мамандандырылған ұйымы жүзеге
асырады.
Орман тұқымдарын дайындауды, өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру
ережесіне
1-қосымша
Орман тұқымдарының күтілетін өнімін көз мөлшерімен бағалау шәкілі
(В.Г.Каппер бойынша)
|Гүлдену және жеміс|Баллдың сипаттамасы |
|беру баллы | |
|1 |2 |
|Екпелер үшін |
|0 |Гүлденбейді және тұқым бермейді |
|1 |Гүлденуі немесе өнім беруі өте нашар (гүлі, бүршігі |
| |немесе жемісі орман шетіндегі ағаштар мен жекелеген |
| |ағаштарда болымсыз мөлшерде және екпелерде өте аз) |
|2 |Гүлденуі және өнімі нашар (еркін тұрған ағаштар мен орман|
| |шетіндегі ағаштарда - қанағаттанарлық, ал екпелерде өте |
| |нашар) |
|3 |Гүлденуі, өнімі (еркін тұрған ағаштарда және орман |
| |шетіндегі ағаштарда - тәуір, ал орта жастағы және піскен |
| |алқаағаштарда қанағаттанарлық) |
|4 |Гүлденуі немесе өнімі жақсы (еркін тұрған ағаштарда және |
| |орман шетіндегі ағаштарда - өте жақсы, ал орта жастағы |
| |және піскен алқаағаштарда - жақсы) |
|5 |Гүлденуі, өнімі өте жақсы (еркін тұрған ағаштарда және |
| |орман шетіндегі ағаштарда, орта жастағы) және піскен |
| |алқаағаштарда - өте жақсы |
|Бұталар үшін |
|1 |Гүлденуі, жеміс беруі нашар (гүлдері немесе жемістері |
| |бірен-саран кездеседі) |
|2 |Гүлденуі, жеміс беруі - орташа (гүлімен жемісі жартысында|
| |жеткілікті) |
|3 |Гүлденуі мен жеміс беруі жақсы (бұталардың басым |
| |көпшілігі немесе бәрі жақсы гүлденіп, жеміс береді). |
Ескерту: Жаппай тұқым дайындау үшін пайдаланылатын селекциялық санаты
әртүрлі барлық жеміс беретін екпелерде алдын ала тексеру бірыңғай шәкіл
бойынша жүргізіледі.
Орман тұқымдарын дайындауды, өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру ережесіне
2-қосымша
Орташа үлгінің массасы
|р/с |Түр атауы |Бір үлгі сұрыптап |Орташа үлгі |
|№ | |алынатын партияның |массасы, г |
| | |ең ауыр массасы, кг| |
|1 |2 |3 |4 |
|1 |Кәдімгі өрік |500 |2500 |
| |Armeniaca vulgaris Lam. | | |
|2 |Тұшақұрай |100 |100 |
| |Amorpha fruticosa | | |
|3 |Кәдімгі қарақат |100 |100 |
| |Berberis vulgaris L. | | |
|4 |Салпыншақ қайың |75 |25 |
| |Betula pendula Roth (B.verucosa | | |
| |Ehrh.) | | |
|5 |Шығыс биотасы |100 |150 |
| |(Biota orientalis Endl) | | |
|6 |Кәдімгі қынаағаш |100 |200 |
| |Ligustrus vulgare L. | | |
|7 |Кәдімгі долана |100 |300 |
| |Crataegus oxyacanth L. | | |
|8 |Далалық шие |200 |400 |
| |Cerasus fruticosa (Pall.) G. | | |
| |woron | | |
|9 |Кәдімгі шие |400 |500 |
| |Cerasus vulgaris Mill. | | |
|10 |Жылтырлы тегіс шегірін |100 |50 |
| |Ulmus laevis Pall. | | |
|11 |Қарағаш |100 |75 |
| |Ulmus pinnato-ramosa Dieck. | | |
|12 |Үш тікенді қарамала |400 |500 |
| |(Gleditsia triacanthos L.) | | |
|13 |Кәдімгі алмұрт |100 |150 |
| |Pirus communis L. | | |
|14 |Сәнтал |200 |300 |
| |Cornus sanguinea L. | | |
|15 |Жүзгін |200 |500 |
| |Calligonum | | |
|16 |Черештат емені |5000 |2500 |
| |Quercus robur L. | | |
|17 |Кәдімгі шырша |50 |50 |
| |Picea abies (L.) Karst. | | |
|18 |Сібір шыршасы |50 |50 |
| |Picea obovata Lebed. | | |
|19 |Шренка шыршасы |50 |75 |
| |Picea Schrenkiana Fet. M | | |
|20 |Кәдімгі ұшқат |50 |50 |
| |Lonicera xylosteum L. | | |
|21 |Татар ұшқаты |50 |50 |
| |Lonicera tatarica L. | | |
|22 |Кәдімгі шәңгіш |200 |150 |
| |Viburnum opulus L. | | |
|23 |Сары қараған |100 |200 |
| |Caragana arborescens Lam. | | |
|24 |Ақ үйеңкі |300 |500 |
| |Acer pseudoplatanus L. | | |
|25 |Сүйір жапырақты үйеңкі |300 |500 |
| |платановидный Acer platanoides | | |
| |L. | | |
|26 |Дала үйеңкісі |200 |300 |
| |Acer campestre L. | | |
|27 |Татар үйеңкісі |200 |300 |
| |Acer tatarucum L. | | |
|28 |Ат талшыны |2000 |3500 |
| |Aesculus hippocastanum L. | | |
|29 |Үлкен жапырақты жөке |300 |500 |
| |Tilia platyphyllos Scop. | | |
|30 |Кіші жапырақты жөке |200 |300 |
| |Tilia cordata Mill. | | |
|31 |Сібір балқарағайы |50 |75 |
| |Larix sibirica Ledeb. | | |
|32 |Жіңішке жапырақты жиде |200 |500 |
| |Elaeagnus angustifolia L. | | |
|33 |Виргин аршасы |100 |200 |
| |Juniperus virginiana L. | | |
|34 |Қара арша |100 |150 |
| |Juniperus communis L. | | |
|35 |Шырғанақ |100 |150 |
| |Hippophae ramnoides L. | | |
|36 |Греция жаңғағы |1000 |5500 |
| |Огпдфты купшф Дю | | |
|37 |Кәдімгі шабдал |1000 |2500 |
| |Persica vulgaris Mill | | |
|38 |Сібір самырсыны |100 |100 |
| |Adies sibirica Ltdeb | | |
|39 |Ақ инеш |100 |150 |
| |Robinia pseudoacacia L. | | |
|40 |Итті раушан |100 |150 |
| |Rosa canina L. | | |
|41 |Кәдімгі шетен |50 |25 |
| |Sorbus aucuparica L. | | |
|42 |Ақ сексеуіл |500 |50 |
| |Haloxulon persicum Bge. | | |
|43 |Қара сексеуіл |500 |50 |
| |Haloxulon apillum | | |
|44 |Жалқын |75 |75 |
| |Cotinus coggygria Scop. | | |
|45 |Қараөрік |400 |750 |
| |Prunus spinosa L. | | |
|46 |Соғды қараөрігі |500 |1500 |
| |Prunus divarigata Ldb. | | |
|47 |Қарақат |30 |30 |
| |Ribes aurerum pursh | | |
|48 |Шығыс сараңы |500 |100 |
| |Salsola paletzkiana Litv. | | |
|49 |Шеркез, Рихтер сараңы |500 |100 |
| |Salsola richteri (Moq.) | | |
|50 |Сібір самырсыны |500 |1000 |
| |Pinus sibirika Du Tour | | |
|51 |Кәдімгі қарағай |50 |50 |
| |Pinus silvestris L. | | |
|52 |Батыс аршасы |30 |25 |
| |Tuja occIdentalis L. | | |
|53 |Ақ тұт |30 |30 |
| |Morus alba L. | | |
|54 |Қаратұт |30 |25 |
| |Morus nigra L. | | |
|55 |Орман алмасы |100 |150 |
| |Malus silvestris (L.) Mill. | | |
|56 |Паллас немесе сібір алмасы |75 |50 |
| |Malus pallasiana Juz. | | |
|57 |Жасыл шаған |200 |300 |
| |Fraxinus lanceolata Borkh. | | |
|58 |Кәдімгі шаған |200 |400 |
| |Flaxinus excelsior L. | | |
|59 |Соғды шағаны |200 |300 |
| |Fraxinus sogoliana Bge | | |
Ескерту:
1. Барынша ауыр массаның 1/25 бөлігін құрайтын тұқым партиясы шағын
партия деп есептеледі.
2. Массасы бойынша шағын партиядан орташа үлгі белгіленген массаның тең
жартысын құрайтын тұқым үлгісі сұрыптап алынады.
3. Бір түр тұқымдарының массасы бойынша шағын бірнеше партиясын
араластыруға болмайды және олардан бір орташа үлгі сұрыптап алуға жол
берілмейді.
4. Артықшылығы бар ағаштардан және ерекше бағалы тұқымды ағаштарынан
жиналған тұқымдар үшін орташа үлгілердің белгіленген массасын сақтамауға
болады.
Орман тұқымдарын дайындауды, өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру ережесіне
3-қосымша
Қазақстандағы негізгі ағаш және бұта тұқымдыларының гүлдену, пісіп-жетілу
және олардың жемістерін,
бүрлерін және тұқымдарын жинау күнпарағы
|р/с №|Түр атаулары |Уақыты (айлар) |
| | |гүлденуі |пісуі |жиналуы |піскен жеміс |
| | | | | |пен бүрдің |
| | | | | |түр-түсі |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |
|Қылқан жапырақтылар |
|1 |Сібір шыршасы |Ү-VI |ҮІІІ |ҮІІІ-ІХ |құба |
|2 |Шренка шыршасы |Ү |ІХ |ІХ |қоңыр жылтыр |
|3 |Сібір балқарағайы |IҮ-V |ҮІІІ-ІХ |ҮІІІ-ІХ |ашық-сары |
| | | | | |немесе |
| | | | | |қоңыр-сары |
|4 |Кәдімгі арша |IV-V |IX |IX-X |қара-көкшіл |
|5 |Зеравшан аршасы |IV-V |IX |X |қара-қошқыл |
|6 |Түркістан аршасы |IV-V |VII |IX |жылтыр қара |
|7 |Сібір самырсыны |Ү-ҮІ |ҮІІІ-ІХ |ІХ-Х |құба, |
| | | | | |ашық-құба |
|8 |Сібір балқарағайы |VI |VІІІ-ІХ |ІХ |сұр-қоңыр |
|9 |Кәдімгі қарағай |V-VІ |ІХ-Х |Х-ІІІ |сұр, сұр-құба,|
| | | | | |қара-қоңыр, |
| | | | | |қызғылт қоңыр |
|10 |Батыс бозаршасы |ІV-V |ІХ-Х |ІХ-Х |сұр-қоңыр, |
| | | | | |қара-қоңыр |
|Жалпақ жапырақтылар |
|11 |Кәдімгі өрік |ІІІ-ІҮ |ҮІ-ҮІІІ |ҮІ-ҮІІІ |қызыл-сары |
|12 |Ақ қараған немесе ақ |Ү-ҮІ |ІХ |IX-XII |қоңырлау-сары |
| |инеш | | | | |
|13 |Сары қараған |Ү-ҮІ |ҮІ-ҮІІ |ҮІ-ҮІІ |сары-құба |
|14 |Тушақұрай |ҮІ-ҮІІ |ІХ-Х |ІХ-Х |қоңырлау |
|15 |Салпыншақ қайың |IҮ |ҮІІ-VIII |ҮІІ-VIII |сары-жасыл, |
| | | | | |сары-қоңыр |
|16 |Кәдімгі қынаағаш |Ү-ҮІ |ҮІІІ-ІХ |ІХ-ХІ |қара, жылтыр |
|17 |Кәдімгі долана |Ү-ҮІ |ҮІІІ |ҮІІІ |құба-қызыл, |
| | | | | |сары |
|18 |Кәдімгі аюбадам |Ү |ҮІІ-ҮІІІ |ҮІІІ |қызыл, |
| | | | | |қызғылт-сары |
|19 |Дала шиесі |Ү |ҮІІ |ҮІІ |қызыл |
|20 |Жылтыр шегіршін |III-ІҮ |V |V |сұр |
|21 |Кішкі жапырақты |III-ІҮ |ІҮ-Ү |ІҮ-Ү |құм түсті |
| |шегіршін | | | | |
|22 |Кәдімгі қарала |Ү-ҮІ |ІХ-Х |IX-XII |қара-қоңыр, |
| | | | | |жылтыр |
|23 |Алмұрт |ІҮ-Ү |ҮІІІ-Х |ҮІІІ-Х |көк-жасыл |
|24 |Сәнтал, көріктал |ҮІ |ІХ |ІХ-Х |қара |
|25 |Емен |ІҮ-Ү |ІХ-Х |ІХ-Х |қара-қоңыр, |
| | | | | |жылтыр |
|26 |Кәдімгі ұшқат |Ү-ҮІ |ҮІІІ-ІХ |ҮІІІ-ІХ |қою-қызыл |
|27 |Татар ұшқаты |Ү-ҮІ |ҮІІ-ҮІІІ |VІІ-ҮІІІ |ақшыл-қызғылт,|
| | | | | |шымқай-қызыл |
|28 |Ақ тал |ІҮ-Ү |V-VІ |V-VІ |сары-қоңырлау |
|29 |Шәңгіш |Ү-ҮІ |ІХ |ІХ |ашық-қызыл |
|30 |Сәнағаш |ҮІ-ҮІІ |ІХ-Х |ІХ-ХІ |құба |
|31 |Сүйір жапырақты үйеңкі |ІҮ-Ү |ІХ |ІХ-Х |құба-қоңыр |
|32 |Дала үйеңкісі |ІҮ-Ү |ҮІІІ-ІХ |ІХ-Х |жасыл-құба, |
| | | | | |қоңыр-құба |
|33 |Татар үйеңкісі |Ү-ҮІ |ҮІІІ-ІХ |ІХ-Х |сары-қызыл, |
| | | | | |құба-қызыл |
|34 |Ат талшыны |Ү-ҮІ |ІХ-Х |ІХ-Х |жасыл, жылтыр |
| | | | | |қоңыр |
|35 |Үлкен жапырақты жөке |ҮІ-ҮІІ |ІХ-Х |ІХ-Х |қара-сұр |
|36 |Кіші жапырақты жөке |ҮІ-ҮІІ |ІХ-Х |IX-XII |құба-қоңыр |
|37 |Жіңішке жапырақты жөке |Ү-ҮІ |ІХ-Х |ІХ-Х |ақшыл |
|38 |Шырғанақ |ІҮ-Ү |ҮІІІ-ІХ |ІХ-Х |қызыл, қызғылт|
| | | | | |сары құба |
|39 |Грек жаңғағы |ІҮ-Ү |ҮІІІ-Х |ІХ-Х |сары құба, |
| | | | | |ақшыл-қоңыр |
|40 |Жабысқақ қандыағаш |ІІІ-ІҮ |Х-ХІ |Х-ХІ |қызыл-құба |
|41 |Кәдімгі шабдал |ІҮ |ҮІІ-ІХ |ҮІІ-ІХ |сары-қызғылт |
| | | | | |барқыт түсті |
|42 |Итті раушан |Ү-ҮІ |ІХ-Х |Х |қызғылт-сары, |
| | | | | |қызыл |
|43 |Кәдімгі шетен |Ү-ҮІ |ҮІІІ-ІХ |ІХ-Х |қызғылт-сары |
|44 |Ақ сексеуіл |ІІІ-ІҮ |Х |Х |ашық-сары, |
| | | | | |ашық |
|45 |Қара сексеуіл |ІІІ-ІҮ |Х |Х |сұр |
|46 |Жалқын |Ү-ҮІ |ҮІ-ҮІІ |ҮІ-ҮІІ |сұр-қоңырлау |
|47 |Тікенді қараөрік |ІІІ-ІҮ |ҮІІ-ІХ |ҮІІ-ІХ |қара-көк |
|48 |Соғды қараөрік |ІІІ-ІҮ |ҮІІІ-ІХ |ҮІІІ-ІХ |күргін, |
| | | | | |сары-жасыл, |
| | | | | |қызылшие |
|49 |Сары қарақат |Ү |ҮІІ |ҮІІ |қара-күнгін |
|50 |Қара қарақат |Ү |ҮІІ |ҮІІ |қара |
|51 |Шығыс сораңы |ҮІ-ҮІІ |Х |Х-ХІ |сұр |
|52 |Рихтер сораңы |ҮІ-ҮІІ |Х |Х-ХІ |сұр-күміс |
|53 |Бальзам терегі |ІҮ-Ү |ҮІ |ҮІ |жасыл-құба |
|54 |Ақ терек |ІІІ-ІҮ |Ү-ҮІ |Ү-ҮІ |ашық-жасыл |
|55 |Қара терек |ІҮ |Ү-ҮІ |Ү-ҮІ |жасыл |
|56 |Батыс бозаршасы |ІҮ-Ү |ІХ-Х |ІХ-Х |ақшыл-сары |
|57 |Ақ тұт |Ү |Ү-ҮІІ |Ү-ҮІІ |ақ, жасылды-ақ|
|58 |Қаратұт |Ү |ҮІ-ҮІІ |ҮІ-ҮІІ |қара-қызыл, |
| | | | | |қара-сия |
|59 |Жасыл шаған |ІҮ-Ү |ІХ |ІХ-Х |құба |
|60 |Кәдімгі шаған |ІҮ-Ү |ҮІІІ-ІХ |ІХ-ХІ |жасыл-құба |
|61 |Соғды шағаны |ІҮ-Ү |ІХ |ІХ-Х |құба |
Ескерту: Күнпарақта жаппай гүлденуінің және жемістердің (бүрлердің)
пісуінің мөлшерлі мерзімдері көрсетілген, олар қолайсыз жағдайларда кешірек
басталуы мүмкін. Тұқым жинау үшін сондай-ақ болжамды мерзімдер келтірілген.
Сары қараған, қайың, терек пен көкталдың жемістері мен сырғаларын толық
піспей тұрып біраз ертелеу жинайды, өйткені піскеннен кейін тұқымдар тез
шашылып қалады.
Кәдімгі шағанның, қабыржықтың және итмұрынның жемістерінде тұқымды
себуге неғұрлым ойдағыдай әзірлеу үшін біраз піспеген күйінде жинаған
жақсы.
Орман тұқымдарын дайындауды, өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру ережесіне
4-қосымша
Нысан
Орман тұқымдарын есепке алу кітабы
Ағаш тұқымы _____________________ түр атауы
|Осы тұқым |Тұқымның |Тұқым |Тұқымның |Тұқым сапасы |Тұқым шығыны, кг |Жыл басына|
|партиясы |дайындалған|массас|селекциялы| | |кондициялы|
|паспортыны|жері |ы |қ санаты | | |тұқымдарды|
|ң № және |(алынған) | |(сорты, | | |ң қалдығы,|
|толтырылға|орман тұқым| |жақсартылғ| | |кг |
|н күні |ауданының, | |ан, жақсы)| | | |
| |кіші | | | | | |
| |ауданының | | | | | |
| |индексі, | | | | | |
| |шаруашылығы| | | | | |
| |, | | | | | |
| |орманшылығы| | | | | |
| | | | |Тұқым сапасы|Тұқым сапасы|
| | | | |туралы |туралы |
| | | | |құжаттың |құжаттың |
| | | | |толтырылған |қолданылу |
| | | | |күні және № |мерзімі |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |
кестенің жалғасы
|Ыдыс түрі |Паспорт |Дайындау |Орташа |Тұқымға |Тұқым сапасы |
|және |нөмірі және|орны (тұқым |үлгінің |қанша рет |туралы соңғы |
|орындардың |көшірмесіні|қайдан және |массасы, г|анализ |құжаттың нөмірі |
|әр тұқым |ң берілген |қашан | |жасалады |және берілген |
|партиясы |күні |алынды) | | |күні мен осы |
|бойынша | | | | |құжатты берген |
|нөмірі | | | | |мамандандырылған|
| | | | | |ұйымның атауы |
|7 |8 |9 |10 |11 |12 |
Үлгілер орман тұқымдарының сапасын анықтау үшін жіберілді.
_________________________________________________________________________
_____________________________________________
(уәкілетті органның
мамандандырылған органының атауы, күні)
Үлгілер іріктеу жөніндегі
уәкілетті тұлға (лауазымы)
_________________________________________________________________
(Т.А.Ж., қолы)
Орман тұқымдарын дайындауды, өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру ережесіне
8-қосымша
Нысан
Ағаштар мен бұталардың сан алуан түрлерінің бүрлерін, жемістерін және
тұқымдарын жинау,
өңдеу және сақтау ерекшеліктері
|р/|Бүрлер мен |Бүрлер мен |Жалпы |Тұқым сақтау |
|с |жемістерді |жемістерді өңдеу.|массадан | |
|№ |жинау |Тұқым тазалау |бүрлер | |
| | | |мен | |
| | | |жемістерд| |
| | | |ен тұқым | |
| | | |шығымы, %| |
| | | | |Сақтау |Сақтау |Тұқымның |
| | | | |тәсілдері |мерзімі|оңтайлы |
| | | | | |, жыл |ылғалдылы|
| | | | | | |ғы % |
|1 |2 |3 |4 |5 |6 |7 |
|Сібір шыршасы, Шренк немесе Тянь-Шань шыршасы |
|1 |Бүрлерді олар|Тұқымдарды |2-4 |Бітеу |3-4 |6-7,5 |
| |селекциялық |бүрлерден | |жабылатын | | |
| |тұқым |бүркептіргіштерде| |шыны | | |
| |шаруашылығы |30-40оС | |шөлмектерде,| | |
| |объектілерінд|температурада | |сиымдылығы | | |
| |е, сондай-ақ |бүрлер ашыла | |25 л дейін | | |
| |қалыпты алқа |бастағанға дейін | |металл | | |
| |ағаштарда |және одан кейін | |немесе | | |
| |өсіп тұрған |олар толық | |полиэтилен | | |
| |ағаштардан |ашылғанға дейін | |құтыларда | | |
| |қоңыр түске |45 С аспайтын | | | | |
| |боялған |температура | | | | |
| |кезінде |жағдайында алады.| | | | |
| |жинайды, |Бүрлерді күн | | | | |
| |УОТУ-лерде |бүркептіргіштерін| | | | |
| |және кеспе |де кептіруге | | | | |
| |ағаштарда |болады. | | | | |
| |бүрлерді |Алынған тұқым | | | | |
| |кесілген |қанатсыздандырғыш| | | | |
| |ағаштардан |тарда, тұқым | | | | |
| |жинауға |тазарту | | | | |
| |болады. |машиналарында, | | | | |
| | |суға шаю | | | | |
| | |тәсілімен немесе | | | | |
| | |қолмен | | | | |
| | |қанатсыздандырыла| | | | |
| | |ды, ал содан соң | | | | |
| | |елеуіштерде | | | | |
| | |немесе жел өтіне | | | | |
| | |қолмен | | | | |
| | |желдетіледі. | | | | |
|Сібір балқарағайы |
|2 |Бүрлерді |Тұқымдарды |4-6 |Бітеу |4-5 |8-9 |
| |тұқым толық |бүрлерден | |жабылатын | | |
| |піскенге |бүркептіргештерде| |шыны | | |
| |дейін 15-20 |30-40оС | |шөлмектерде,| | |
| |күн қалғанда |температурада | |сиымдылығы | | |
| |негізінен |алдын ала | |25 л дейін | | |
| |селекциялық |кептірілген | |металл | | |
| |тұқым |бүрлерден алғашқы| |немесе | | |
| |объектілерінд|бүрлер ашыла | |полиэтилен | | |
| |е және |бастағанға дейін | |құтыларда | | |
| |қалыпты алқа |және одан кейін | | | | |
| |ағаштардан |олар толық | | | | |
| |Бүрлерді |ашылғанға дейін | | | | |
| |қолмен жұлып |45 С аспайтын | | | | |
| |алады, бүр |температура | | | | |
| |алғыштармен |жағдайында алады.| | | | |
| |тарайды, |Бүрлерді күн | | | | |
| |жеңіл ағаш |бүркептіргіштерін| | | | |
| |таяқтармен |де кептіруге | | | | |
| |сабалайды. |болады. | | | | |
| |Бүрлерді |Алынған тұқым | | | | |
| |УОТУ-лерде |қанатсыздандырғыш| | | | |
| |кесілген |тарда, тұқым | | | | |
| |ағаштардан |тазарту | | | | |
| |және |машиналарында, | | | | |
| |кеспеағаштард|суға шаю | | | | |
| |а қалыпты |тәсілімен немесе | | | | |
| |алқаағаштарда|қолмен | | | | |
| |н жинауға |қанатсыздандырыла| | | | |
| |болады. |ды, ал содан соң | | | | |
| | |елеуіштерде | | | | |
| | |немесе жел өтіне | | | | |
| | |қолмен | | | | |
| | |желдетіледі. | | | | |
|Кәдімгі арша, зеравшан, түркістан және басқа да аршалары |
|3 |Бүржидектерді|Бүржидектерді 3-4|8-10 |бұл да |2-3 | |
| |піскеннен |күн суға немесе | | | | |
| |кейін (өзіне |марганец қышқылы | | | | |
| |тән бояуы |калийдің 0,5% | | | | |
| |болады) үсік |ерітіндісіне | | | | |
| |басталмай |салып қояды, | | | | |
| |тұрып қолмен |содан соң ағаш | | | | |
| |жинайды. |ыдыста ағаш | | | | |
| |Үсіктен кейін|оқтаулармен | | | | |
| |бүржидектер |ұнтақтайды немесе| | | | |
| |жерге түсе |кедір-бұдыр екі | | | | |
| |бастайды. |тақтайдың арасына| | | | |
| | |салып, електе | | | | |
| | |немесе тұқым | | | | |
| | |тазарту | | | | |
| | |машиналарында | | | | |
| | |үгітеді. | | | | |
| | |Содан кейін | | | | |
| | |тұқымды сумен | | | | |
| | |шайып, електерге | | | | |
| | |1,5-2 см. | | | | |
| | |қалыңдықта жайып | | | | |
| | |кептіреді. | | | | |
|Сібір майқарағайы |
|4 |Бүрлерді |Бүрлер жақсы пісу|20 |Бітеу |2 |11-12 |
| |селекциялық |үшін оларды жақсы| |жабылатын | | |
| |тұқым |желдетілетін | |шыны | | |
| |шаруашылығы |бөлмелерге шашып | |шөлмектерде,| | |
| |объектілерінд|қойып, күніне 1-2| |сиымдылығы | | |
| |е және |рет араластырады.| |25 л дейін | | |
| |қалыпты |Тұқымды бүрлерден| |металл | | |
| |алқаағаштарда|машинада алу | |немесе | | |
| |өсіп тұрған |ұсынылады. Машина| |полиэтилен | | |
| |ағаштардан |болмаған жағдайда| |құтыларда | | |
| |ұшар |ашылған бүрлерді | | | | |
| |бастардың |қаптарда қолмен | | | | |
| |оңтүстік |үгітеді, тұқымды | | | | |
| |секторларда |қабыршақтардан | | | | |
| |олар өзіне |және өзектерден | | | | |
| |тән түске |електерде | | | | |
| |боялып, |ажыратады, | | | | |
| |ішінара |қанатсыздандырады| | | | |
| |шашыла |және желдетеді. | | | | |
| |бастаған | | | | | |
| |кезде | | | | | |
| |жинайды. | | | | | |
| |Кеспеағаштард| | | | | |
| |а бүрлерді | | | | | |
| |кесілген | | | | | |
| |ағаштардан | | | | | |
| |жинауға | | | | | |
| |болады. | | | | | |
|Сібір самырсын қарағайы (сібір самырсыны) |
|5 |Бүрлерді |Бүрлерді |Сібір |Құрғақ, |1 |12-16 |
| |(піскен) |ұсақтайды және |самырсын |салқын | | |
| |жинауды өсіп |тұқымдарды үгіту |қарағайы |үй-жайларда | | |
| |тұрған |аппараты бар | |жәшіктерде, | | |
| |ағаштардан |машиналарда | |қоймаларда, | | |
| |оларды |қоспалардан | |қамбаларда. | | |
| |сырқпен сілку|тазартады. | |Шұңқырларда,| | |
| |немесе |Машина болмаған | |траншеяларда| | |
| |бұтақтарын |жағдайда бүрлерді| |құмқабаттары| | |
| |таяқпен |ағаш үгіткіш | |н төгу | | |
| |сабалау |терде ұсақтайды, | |арқылы | | |
| |арқылы |қисық таяқтармен | |сақтайды. | | |
| |жүргізеді. |ұнтақтайды. | | | | |
| |Өнім мол |Тұқымды електерде| | | | |
| |болған |тазартады. | | | | |
| |жылдары бүрді|Дайындалған | | | | |
| |жерден қар |тұқымдарды 10-15 | | | | |
| |еріп |см қалыңдықпен | | | | |
| |кеткеннен |күн көзінде | | | | |
| |кейін де |кептіреді. Көп | | | | |
| |жинайды. |тұқымды астық | | | | |
| | |кептіргештерді | | | | |
| | |кептіруге болады | | | | |
| | | | | |2 |- |
|Кәдімгі қарағай |
|6 |Бүрлерді ТОТБ|Тұқымды бүрлерден|1 |Бітеу |5-6 |6-7,8 |
| |объектілерінд|бүркептіргіштерде| |жабылатын | | |
| |е және |50-60оС | |шыны | | |
| |қалыпты |температурада | |шөлмектерде,| | |
| |алқаағаштарда|ажыратып алады. | |сиымдылығы | | |
| |өсіп тұрған |Ерте жиналған | |25 л дейін | | |
| |ағаштардан |бүрлер толық | |металл | | |
| |қыркүйек-қаза|пісуі үшін оларды| |немесе | | |
| |нда (ерте |жақсы | |полиэтилен | | |
| |жинау) және |желдетілетін | |құтыларда | | |
| |қарашадан |жерлерге 1-2 ай | | | | |
| |наурызға |қояды, | | | | |
| |дейін |мезгіл-мезгіл | | | | |
| |жинайды. УОТУ|араластырып | | | | |
| |мен |тұрады және | | | | |
| |үстіміздегі |сақтауға қойылған| | | | |
| |жылғы |соң 1-3 айдан | | | | |
| |кеспеағаштард|кешіктірмей | | | | |
| |а кесілген |өңдейді. | | | | |
| |ағаштардан |Тұқымдарды | | | | |
| |жинауға |механикалық | | | | |
| |болады. |тәсілмен немесе | | | | |
| | |су бүрку арқылы | | | | |
| | |қанатсыздандырады| | | | |
| | |және сұрыптайды. | | | | |
|Батыс бозаршасы |
|7 |Бүрлерді |Бүрлерді құрғақ |4-10 |бұл да |2-3 |- |
| |піскен |үй-жайда жерге | | | | |
| |кезінде өсіп |жайып брезентте | | | | |
| |тұрған |немесе сөрелерде | | | | |
| |ағаштардан |кептіреді және | | | | |
| |бірден |тұқым тез түсу | | | | |
| |жинайды |үшін | | | | |
| | |араластырады. | | | | |
|Кәдімгі өрік |
|8 |Жемістерін |Тұқымның шағын |10-17 |Салқын жерде|2 |8-12 |
| |піскен |партияларын | |таза | | |
| |кезінде |дайындау кезінде | |қаптарда, | | |
| |бұтақтарынан |қолмен жинаған | |жәшіктерде. | | |
| |қолмен үзіп |соң 1-2 күн | |Ең сенімді | | |
| |алып немесе |ішінде жемістерді| |тәсіл құм | | |
| |(жаппай |кесіп, сүйектерін| |салынған | | |
| |піскен кезде)|жемістерден | |жәшіктерде | | |
| |жерге |ажыратып алады | |сақтау | | |
| |төселген |немесе тұқымның | | | | |
| |төсеніштерге |үлкен партиясын | | | | |
| |сілку арқылы |дайындағанда | | | | |
| |жинайды. |сүйек шығаратын | | | | |
| | |машиналар | | | | |
| | |пайдаланылады. | | | | |
| | |Сүйектерді 4-5 см| | | | |
| | |қалыңдықта жайып | | | | |
| | |ауада немесе 35оС| | | | |
| | |аспайтын | | | | |
| | |температурада | | | | |
| | |астық | | | | |
| | |кептіргіштерде | | | | |
| | |кептіреді. | | | | |
|Бұталы туша қурай |
|9 |Жеміс беретін|Жеміс бұтақтарын |60-70 |Ұзақ сақтау |3-4 |11-12 |
| |бұтақтарды |кептіріп, | |үшін бітеу | | |
| |күзде және |електерден | |жабылатын | | |
| |қыста қолға |өткізіп, | |шыны | | |
| |қолғап киіп |тазалайды (себу | |шөлмектерде;| | |
| |жинайды |ашылмаған дәнмен | |алғашқы | | |
| | |жүргізіледі) | |көктемде | | |
| | | | |себу үшін - | | |
| | | | |қағазқаптард| | |
| | | | |а, | | |
| | | | |жәшіктерде | | |
|Салпыншақ қайың |
|10|ТОТБ |Сырғаларды жақсы |Қабықты -|Бітеу және |1-2 |7-8 |
| |объектілері |желдетілетін |90; |жабық | | |
| |мен қалыпты |жерлерде 5 см |қабықсыз |ыдыста. | | |
| |алқаағаштарда|қалыңдықта жайып |- 30-40 |Хлорлы | | |
| |сырғаларды |немесе | |кальций | | |
| |өсіп тұрған |бұтақтармен бірге| |құйылған | | |
| |ағаштардан |іліп кептіреді. | |осындай | | |
| |қолмен үзіп |Кептірілген | |ыдыста. | | |
| |немесе |сырғаларды | |Жиналған | | |
| |секаторлармен|тырмамен | |жылы немесе | | |
| |және бұтақ |араластырады, | |келесі | | |
| |кескіштермен |қаптармен үгітеді| |көктемде | | |
| |кесіп, тұқым |немесе сілкиді; | |себу үшін - | | |
| |шашыла |буылған | |құрғақ, | | |
| |бастағанға |сырғаларды | |салқын | | |
| |дейін 10-15 |үгітеді. | |үй-жайда | | |
| |күн қалғанда |Жапырақтарын, | |ағаш | | |
| |жинайды |бұтақтарын, | |жәшіктерде | | |
| |(сырғаларды |өзектерін және | |қалыңдығын 4| | |
| |майыстырған |басқа да ірі | |см қағаз | | |
| |да олар |қоспаларды | |салып | | |
| |ішінара |тұқыммен | |сақтайды. | | |
| |шашыла |қабықтарын | | | | |
| |бастайды) |електен өткізу | | | | |
| | |арқылы алып | | | | |
| | |тастайды. Қайың | | | | |
| | |тұқымын 2-3 мм | | | | |
| | |дөңгелек тесікті | | | | |
| | |електерде | | | | |
| | |тазартуға болады.| | | | |
| | |Үлкен партиялар | | | | |
| | |дайындау кезінде | | | | |
| | |сырғаларды | | | | |
| | |өңдеуді | | | | |
| | |(қанатсыздандыра | | | | |
| | |отырып) тұқым | | | | |
| | |тазалайтын | | | | |
| | |машиналарда | | | | |
| | |жүргізу | | | | |
| | |ұсынылады. | | | | |
| | | | | | | |
|Үлпек қайың |
|11|Сырғаларды |Бұл да салпыншақ |Даур |Бұл да |1-2 |- |
| |өсіп тұрған |қайың сияқты |қабығы - |салпыншақ | | |
| |ағаштардан | |20 үлпек |қайың сияқты| | |
| |қолмен үзіп | |- 30-40 | | | |
| |немесе | | | | | |
| |секаторлармен| | | | | |
| |немесе | | | | | |
| |бұтақкескіште| | | | | |
| |рмен кесіп | | | | | |
| |жинайды. | | | | | |
| |Піскен | | | | | |
| |сырғалар | | | | | |
| |ағашта ұзақ | | | | | |
| |тұрады, | | | | | |
| |сондықтан | | | | | |
| |жинауға | | | | | |
| |асықпауға | | | | | |
| |болады | | | | | |
|Кәдімгі қынаағаш |
|12|Жемісі піскен|Жидектерді |8-18 |Бітеу және |1-2 |8-10 |
| |соң қолмен |електен өткізіп, | |жабық | | |
| |жинайды |сумен жуады, | |ыдыста, ағаш| | |
| | |електе қалыңдығын| |жәшіктерде. | | |
| | |1,5-2 см етіп | |Таза | | |
| | |жайып кептіреді | |қаптарда | | |
| | |немесе жидектерді| |сақтауға | | |
| | |електен өткізген | |болады | | |
| | |соң мезга бар | | | | |
| | |тұқымды кептіріп,| | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
| | |Жемістердің үлкен| | | | |
| | |партиясын тұқым | | | | |
| | |тазалайтын | | | | |
| | |машиналарда | | | | |
| | |өңдеуге болады, | | | | |
| | |өңдеуден кейін | | | | |
| | |тұқымды жуу керек| | | | |
|Кәдімгі долана |
|13|Жемістер |Жемістер жеміс |15-20 |Таза |2 |10-12 |
| |піскен |қырғыштарда | |қаптарда, | | |
| |кездегі |немесе електерде | |ұрада, | | |
| |қалыпты |қолмен үгітіледі,| |жәшіктерде | | |
| |түсіне бояла |ағаш ыдыста | | | | |
| |бастағанда |қолмен езіледі. | | | | |
| |оларды ерте |Үлкен партиялар | | | | |
| |күзде себу |өңдеу үшін тұқым | | | | |
| |үшін; ұзақ |тазалайтын | | | | |
| |сақтау үшін -|машиналар | | | | |
| |толық піскен |пайдаланылуы | | | | |
| |кезде |мүмкін. | | | | |
| |жинайды. |Тұқымды 2-3 см | | | | |
| |Секаторлардың|қалыңдықта жайып,| | | | |
| |, ұзын |жуады, кептіреді | | | | |
| |сырықты |және сұрыптайды. | | | | |
| |кескіштердің | | | | | |
| |көмегімен | | | | | |
| |немесе | | | | | |
| |сатылардан | | | | | |
| |жиналады. | | | | | |
|Аюбадан: кәдімгі, қызыл, қара |
|14|Піскен |Жемістерді ағаш |Қызыл аю.|Бітеу және |2 |8-10 |
| |жемісті |ыдыстарда немесе |бадам - |жабық | | |
| |бұтақтарын |астауларда ағаш |3-5; қара|ыдыста; ағаш| | |
| |қолмен үзіп |қалақтармен |- 2-6; |жәшіктерде | | |
| |алады немесе |араластырады, | | | | |
| |секатормен |електерден | | | | |
| |себетке не |өткізеді, жеміс | | | | |
| |төселген |қырғыштарда | | | | |
| |төсеніштерге |өңдейді. | | | | |
| |кесіп |Тұқымды сумен | | | | |
| |түсіреді. |жуып, шүберек | | | | |
| | |тартылған | | | | |
| | |рамаларға 1 см | | | | |
| | |қалыңдықта жайып,| | | | |
| | |кептіреді, | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
|Шие: бұталы, далалық, кәдімгі |
|15|Піскен |Сүйектерді |Шие: |Таза |2 |10-12 |
| |жемісті |жемістерден сүйек|бұталы - |қаптарда, | | |
| |бұтақтан |алу машиналарында|12-15; |жәшіктерде, | | |
| |үзіп, қолмен |немесе жеміс |кәдімгі -|қоймаларда | | |
| |жинайды. |қырғыштарында |12-20 | | | |
| |Жеміс |ажыратып алады. | | | | |
| |бақтарында |Аз мөлшерде | | | | |
| |жеміс жинау |дайындау кезінде | | | | |
| |машинасын |сүйектер қолмен | | | | |
| |қолданылады. |ажыратып алынады | | | | |
| | |немесе жемісті | | | | |
| | |ағаш ыдыста | | | | |
| | |мыжиды, ал | | | | |
| | |сүйектегі жеміс | | | | |
| | |жұмсағын елек | | | | |
| | |арқылы жуып | | | | |
| | |шаяды. | | | | |
| | |Жемісті жинаған | | | | |
| | |соң 1-2 күн бойы | | | | |
| | |өңдейді. Егер | | | | |
| | |тұқымдар жиналған| | | | |
| | |соң бірден себуге| | | | |
| | |арналмаса, оларды| | | | |
| | |елекке қалыңдығын| | | | |
| | |2-4 см жайып | | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
| | |Тұқымның үлкен | | | | |
| | |партияларын өңдеу| | | | |
| | |кезінде салқын | | | | |
| | |тәсілмен ілеспе | | | | |
| | |өнім (пюре, | | | | |
| | |шырындар) ала | | | | |
| | |отырып | | | | |
| | |дайындайды. | | | | |
|Шегіршін: жылтыр; жапырақты, қарағаш; ұсақ жапырақты, бұжыр жапырақты |
|16|Жемістерін |Жемістерді |Жылтыр |Тұқым |- |7-8 |
| |қанаттары |қоспалардан, ал |шегіршін |жиналған соң|1 |сақтау |
| |сарғая |жер бетінен |- 40; |бірден | |үшін 4-6 |
| |бастаған |жинағанда електі |жапырақты|себіледі. | | |
| |күннен 5-10 |пайдаланып |- 60; |Келесі | | |
| |күн ішінде |топырақ |ұсақ |жылдың | | |
| |жинайды |түйірлерінен |жапырақты|көктеміне | | |
| | |тазартады. |- 50-70; |дейін сақтау| | |
| | |Содан кейін |бұжыр |қажет болса,| | |
| | |жемісті 3-5 см |жапырақты|тұқымды | | |
| | |қалыңдықта жайып |- 40-50 |кептіріп, | | |
| | |кептіреді. | |хлорлы | | |
| | |Қанатсыздандырылғ| |кальций | | |
| | |ан тұқымды себу | |құйылған | | |
| | |үшін жемісті | |бітеу және | | |
| | |тұқым тазарту | |жабық | | |
| | |машиналарында | |шөлмектерде | | |
| | |өңдеуге немесе | |сақтайды (10| | |
| | |ұсақ ұялы електен| |л шөлмекке | | |
| | |өткізу арқылы | |100 гр | | |
| | |қолмен өңдеп, | |хлорлы | | |
| | |желдеткіштер | |кальций). | | |
| | |немесе жел арқылы| | | | |
| | |сұрыптауға | | | | |
| | |болады. | | | | |
|Кәдімгі қарамала |
|17|Піскен |Жемістерді күн |20-25 |Қағаз |4-5 |11-12 |
| |жемістерді |көзінде | |қаптарда, | | |
| |өсіп тұрған |желділетін орында| |үлкен | | |
| |ағаштардан |немесе | |партияларын-| | |
| |жинайды |бүркептіргіште | |жәшіктерде, | | |
| | |30-35оС | |қоймаларда | | |
| | |температурада | | | | |
| | |кептіреді; тұқым | | | | |
| | |тазалау | | | | |
| | |машинасында | | | | |
| | |немесе үгіткіште | | | | |
| | |не жеңіл таяқпен | | | | |
| | |брезентке сабалау| | | | |
| | |арқылы қолмен | | | | |
| | |өңдейді. | | | | |
| | |Тұқымды | | | | |
| | |қоспалардан | | | | |
| | |електе тазалайды.| | | | |
|Кәдімгі алмұрт |
|18|Жемісті әбден|Шағын тұқым |0,8-1,0 |Ұзақ сақтау |2-3 |10 |
| |піскен |партияларын | |үшін бітеу | | |
| |кезінде соң |дайындағанда | |және жабық | | |
| |өсіп тұрған |жемісті ағаш | |шыны | | |
| |ағаштардан |ыдыста езеді | |шөлмектерде.| | |
| |жинайды. |немесе електе | |Таза | | |
| | |жонады. | |қаптарда(көк| | |
| | |Әдетте тұқымды 2 | |темге дейін | | |
| | |рет жуып, шүберек| |қыста сақтау| | |
| | |тартылған рамада | |үшін) | | |
| | |қалыңдығын 1 см | |сақтауға жол| | |
| | |дейін етіп жайып | |беріледі. | | |
| | |кептіреді, | | | | |
| | |сұрыптайды және | | | | |
| | |сорттайды. | | | | |
| | |Тұқымды сорттап | | | | |
| | |алудың құрғақ | | | | |
| | |тәсілінде | | | | |
| | |қолданады: | | | | |
| | |жемісті ұсақ | | | | |
| | |бөліктерге кесіп,| | | | |
| | |күн көзіне | | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |ұсақталған | | | | |
| | |массаны үгітіп, | | | | |
| | |електеп өткізеді.| | | | |
| | |Тұқымның үлкен | | | | |
| | |партияларын бір | | | | |
| | |мезгілде шырындар| | | | |
| | |немесе пюре | | | | |
| | |алумен (ыстық | | | | |
| | |әдіспен емес) | | | | |
| | |әзірлейді. | | | | |
|Дерен: ақ, қою қызыл немесе сәнтал |
|19|Жемісті толық|Жемісті електен |Ақ дерен |Таза |1-2 |10-12 |
| |піскен |өткізеді немесе |- 10-15; |қаптарда, | | |
| |кезінде |жеміс қырғышта |қою қызыл|жәшіктерде, | | |
| |бұтадан |өңдейді. |- 10-25 |қоймаларда | | |
| |қолмен үзіп |Тұқымды жеміс | | | | |
| |алу немесе |жұмсағынан сумен | | | | |
| |жерге |жуып ажыратады, | | | | |
| |сілкілеу |қалыңдығын 2-3 см| | | | |
| |арқылы |етіп елекке жайып| | | | |
| |жинайды. |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
|Емен: қызыл, жартас |
|20|Жаңғағын |Жиналған |90-95 |Қысқа |Жиналға|мүлдем |
| |жерге жаппай |жаңғақтарды 15 см| |сақтауды: |н |құрғақ |
| |түскен кезде |дейін қалыңдықта | |траншеяларда|жылдан |массасына|
| |сол бір |жайып және ағаш | |; қарда; |кейінгі|н 55-60 |
| |учаскеде |күрекпен | |жаңғақ |көктемг| |
| |жинауды 3-5 |араластырып, | |сақтау |е дейін| |
| |күннен кейін |аздап кептіреді. | |қоймаларында| | |
| |қайталап, |Содан соң оларды | |; типтік | | |
| |бірнеше рет |ірі және ұсақ | |қоймаларда | | |
| |жинайды. |қоқыстардан | | | | |
| |Алдымен ауру,|тазартады. | | | | |
| |зақымданған |Траншеяларға | | | | |
| |жаңғақтар |қысқы сақтауға | | | | |
| |түсетінін |салғанға дейін | | | | |
| |ескеру керек |ауаның | | | | |
| | |салыстырмалы | | | | |
| | |ылғалдылығы | | | | |
| | |60-70% жерлерде | | | | |
| | |(жертөлелер, | | | | |
| | |ұралар) сақтайды.| | | | |
|Ұшқат: Маака; кәдімгі; татар |
|21|Жидектерді |Жемісті електе, |3-9 |Ұзақ сақтау |2 |Татар |
| |бұтақтардан |жеміс қырғышта, | |үшін | |ұшқаты - |
| |қолмен үзіп |тұқым тазалау | |сиымдылығы | |10-12; |
| |алу арқылы |машиналарында | |25 л дейін | |кәдімгі -|
| |қолмен |езеді, ағаш | |оқшау | |8; |
| |жинайды |ыдыста мыжиды. | |ыдыста. | |Маака - |
| | |Тұқымды жеміс | |Қысқа | |8-10 |
| | |жұмсағынан сумен | |мерзімді | | |
| | |шаю арқылы | |сақтау | | |
| | |ажыратады, | |кезінде | | |
| | |шүберек тартылған| |жәшіктерде | | |
| | |рамада 1-1,5 см | |және таза | | |
| | |қалыңдықта жайып | |қаптарда | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды | | | | |
|Ақ күміс тал, тал |
|22|Сырғаларды |Дайындалған |2-10, |Бітеу және |1 жылға|6-7 |
| |өсіп тұрған |сырғаларды |орташа |жабық |дейін | |
| |ағаштардан |құрғақ, |есеппен |шөлмектерде.| | |
| |қолмен үзу |желдетілетін |4,5-5 |Хлорлы | | |
| |немесе |жерлерге 2-3 | |кальций | | |
| |секатормен |сырғаны толық | |немесе | | |
| |кесу арқылы |піскенге дейін | |өшірілмеген | | |
| |жинайды. |қояды. Қорапшаның| |әгі бар | | |
| |Жинауға |басым бөлігі | |эксикаторлар| | |
| |алғашқы |ашылып, мақтасы | |да | | |
| |қорапшалар |шыққанда 2-3 | | | | |
| |ашылып, |күннен кейін | | | | |
| |мақтасы шыға |сырғаларды тұқым | | | | |
| |бастаған |тазарту | | | | |
| |кезде |машиналарында | | | | |
| |кіріседі. |өңдейді немесе | | | | |
| | |тесіктері 2х2, ал| | | | |
| | |содан соң 1х1,5 | | | | |
| | |мм металл | | | | |
| | |торлардан өткізіп| | | | |
| | |өңдеп, бұл | | | | |
| | |тәсілді 2-3 рет | | | | |
| | |қайталайды. | | | | |
| | |Тұқымды таяудағы | | | | |
| | |15-20 күн ішінде | | | | |
| | |себу мүмкін | | | | |
| | |болмаған жағдайда| | | | |
| | |тұқымды 5-6 с | | | | |
| | |бойы бөлме | | | | |
| | |температурасында | | | | |
| | |6-7% ылғалдылыққа| | | | |
| | |дейін кептіреді. | | | | |
|Кәдімгі шәңгім |
|23|Толық піскен |Жемістерді жеміс |8-10 |Бітеу және |2 |8-10 |
| |жемістерді |қырғыштарда | |жабық | | |
| |бұтақтарды |өңдейді, електен | |шөлмектерде,| | |
| |үзіп, қолмен |өткізеді немесе | |күбілерде. | | |
| |жинайды |ағаш ыдыста | |Уақытша | | |
| | |езеді. | |сақтаған | | |
| | |Тұқымын (сүйегін)| |кезде - | | |
| | |жеміс жұмсағынан | |жәшіктерде | | |
| | |сумен шайып | |және | | |
| | |ажыратып алады, | |қаптарда | | |
| | |електерде 1,5-2 | | | | |
| | |см қалыңдықта | | | | |
| | |жайып, кептіреді | | | | |
| | |және сұрыптайды. | | | | |
|Ағаш тәріздес қараған және сары қараған |
|24|Жемістерді |Бұршақтарды |15-20 |Ұзақ сақтау |3-4 |11-12 |
| |олар жарылмай|төсенішке 4-6 см | |үшін бітеу | | |
| |тұрып |қалыңдықта жайып,| |және жабық | | |
| |бұтақтарын |желдетілетін | |ыдыс | | |
| |ұзындығы 0,5 |жерде кептіреді | |қолданылады.| | |
| |м таяқпен |(күн көзінде | |Жәшіктерде | | |
| |ұрып төселген|емес) және барлық| |және | | |
| |төсенішке |бұршақ ашылғанша | |қоймаларда. | | |
| |түсіреді |тырмамен | |Жинаған соң | | |
| |немесе қолмен|араластырады. | |бірінші | | |
| |үзіп жинайды |Жеміс жарылған | |көктемге | | |
| | |кезде тұқым сырт | |дейін қағаз | | |
| | |жаққа шашырап | |қаптарда | | |
| | |кетпес үшін | |сақтауға | | |
| | |жемісті ұсақ | |болады. | | |
| | |тормен жабады. | | | | |
| | |Тұқымдарды | | | | |
| | |қоспалардан | | | | |
| | |желдеткіште | | | | |
| | |тазалайды. | | | | |
|Кәдімгі сәнағаш |
|25|Жемісін өсіп |Жемістерді аздап |22-25 |Жәшіктерде, |2-3 |- |
| |тұрған |кептіреді және | |қоймаларда, | | |
| |ағаштардан |тұқым алу үшін | |қаптарда | | |
| |әбден піскен |машинада өңдейді | | | | |
| |кезде қолмен |немесе електен | | | | |
| |үзіп және |өткізеді және | | | | |
| |секатормен |сұрыптайды | | | | |
| |кесіп жинайды| | | | | |
|Үйеңкі: ақ; далалық; сүйір жапырақты |
|26|Өсіп тұрған |Жемістерді |70-90 |Жәшіктерде, |1 |10-12 |
| |ағаштардан |сағағынан, ұсақ | |себеттерде | | |
| |әбден піскен |бұтақтардан, | |(жеміс | | |
| |кезінде |жапырақтардан | |қабаты 50 см| | |
| |жиналады. |және басқа | |аспауға | | |
| |Қанаттары |қоспалардан | |тиіс), қағаз| | |
| |қолмен |қолмен тазартады | |қаптарда | | |
| |үзіледі |немесе 5-10 см | | | | |
| |немесе |қалыңдықта жайып | | | | |
| |секатормен |қойып електерде | | | | |
| |және бұтақ |кептіреді. Тұқым | | | | |
| |кескіштермен |көлемін азайту | | | | |
| |кесіледі, |мен себу ыңғайлы | | | | |
| |төселген |болуы үшін | | | | |
| |төсенішке |жемісті тұқым | | | | |
| |немесе алдын |тазарту | | | | |
| |ала қоқыстан |машиналарында | | | | |
| |тазартылған |немесе ауыл | | | | |
| |алаңға |шаруашылық | | | | |
| |сілкілеп |молотилкаларында | | | | |
| |жерге |қанатсыздандырып,| | | | |
| |түсіріп, |кейіннен | | | | |
| |жемістерді |сұрыптауға | | | | |
| |жинап үйеді. |болады. | | | | |
|Кәдімгі ат талшын |
|27|Жемістерін |Қорапшаларды |90-95 |Аздап дымқыл|Жиналға|14 |
| |олар жаппай |құрғақ, | |құм салынған|н | |
| |түсе бастаған|қопсытылған, | |жәшіктерде |жылдан | |
| |кезде алғашқы|мүмкіндігінше | |ұраларда |кейінгі| |
| |үсіктерден |құмайт топырақты | |немесе |алғашқы| |
| |кейін жерден |жерге бастырма | |траншеяларда|көктемг| |
| |жинап алады. |астына 8-10 см | | |е дейін| |
| | |қалыңдықта жайып,| | | | |
| | |мезгіл-мезгіл | | | | |
| | |аударыстырып, | | | | |
| | |аздап кептіреді. | | | | |
| | |Барлық қорапшалар| | | | |
| | |ашылып, | | | | |
| | |тұқымдарды | | | | |
| | |босатқанша | | | | |
| | |кептіреді. | | | | |
|Жөке: |
|ірі жапырақты; ұсақ жапырақты немесе жүрек тәріздес |
|28|Жемістерін |Жемістерді |ірі |Бітеу және |2-3 |10-12 |
| |өсіп тұрған |сағағынан, |жапырақты|жабық шыны | | |
| |ағаштардан |гүлінен және тағы|- 70; |шөлмектерде,| | |
| |қолмен үзіп |басқа қоспалардан|ұсақ |металл және | | |
| |немесе |қапты толтырмай |жапырақты|полиэтилен | | |
| |бұтақшаларды |салып қолмен |- 50-90 |күбілерде | | |
| |гүлшоғырымен |сілкіп тазалайды,| | | | |
| |бірге кесіп |5-10 см | | | | |
| |жинайды; |қалыңдықта жайып | | | | |
| |төселген |қойып кептіреді | | | | |
| |төсенішке |және тұқымды | | | | |
| |немесе қыста |сұрыптайды. | | | | |
| |қар үстіне |Күзгі себуді | | | | |
| |сырықпен |жаңадан жиналған,| | | | |
| |түсіреді |кептірілмеген | | | | |
| | |тұқымдармен | | | | |
| | |жүргізеді. | | | | |
|Жіңішке жапырақты жиде |
|29|Жемістерін |Сүйегін бөліп алу|30-45 |Таза |3-4 |12 |
| |ағаштардан |үшін жемісті | | | | |
| |және |жеміс қырқышта | | | | |
| |бұталардан |немесе електе | | | | |
| |қолмен үзіп |өңдейді, сүйекті | | | | |
| |жинайды |сумен шаяды, | | | | |
| | |2,5-3 см | | | | |
| | |қалыңдықта жайып | | | | |
| | |електе кептіреді.| | | | |
| | |Жемістің үлкен | | | | |
| | |партияларын | | | | |
| | |сүйекті бөліп алу| | | | |
| | |үшін | | | | |
| | |молотилкаларда | | | | |
| | |өңдейді. | | | | |
|Шырғанақ |
|30|Жемісті күзде|Мұздатылған |10 |Әдетте бітеу|2 |10-14 |
| |төселген |жемісті | |және жабық | | |
| |төсенішке |бұтақтарынан | |ыдыста. Таза| | |
| |түсіріп |ажыратады, содан | |қаптарда, 50| | |
| |(қысқы |кейін сұрыптап, | |см дейін | | |
| |дайындау |қоспалардан | |қабатпен | | |
| |кезінде |тазартады. Тек | |ағаш | | |
| |каротин мен С|тұқымдар | |жәшіктерде | | |
| |витаминін |(сүйектер) | |сақтауға | | |
| |жоғалтпас |дайындау кезінде | |болады | | |
| |үшін) немесе |жемістерді жеміс | | | | |
| |қыста мұздап |қырғышта өңдейді,| | | | |
| |қатып қалған |ағаш ыдыста | | | | |
| |күйінде |езеді, електен | | | | |
| |бұтағын кесіп|өткізіп, кейіннен| | | | |
| |жинап, оларды|сумен шаяды. | | | | |
| |жабық |Шырынын алу | | | | |
| |лашықтарға |кезінде жемісті | | | | |
| |үйіп қояды. |преспен қысады | | | | |
| | |және сүйегін | | | | |
| | |жоғарыда айтылған| | | | |
| | |тәсілмен бөліп | | | | |
| | |алады, жуылған | | | | |
| | |тұқымды 1-1,5 см | | | | |
| | |қалыңдықта жайып,| | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
|Жабысқақ қандыағаш |
|31|Бүрлерді өсіп|Бүрлерден жемісті|3,5-12 |Бітеу және |2-3 |5-7 |
| |тұрған |бүр кептіргіште |(қазан-қа|жабық | | |
| |ағаштардан |40-45оС |рашада |шөлмектерде | | |
| |қолмен үзіп, |температурада 1-2|жинау | | | |
| |секатормен |тәулік ішінде |кезінде | | | |
| |кесіп немесе |немесе |шығымы | | | |
| |төселген |жылытылатын |неғұрлым | | | |
| |төсенішке |үй-жайда 5-6 |жоғары | | | |
| |сырықпен |тәулік бойы |болады) | | | |
| |сілкілеп |бүрлерді 3-5 см | | | | |
| |жинайды. |қалыңдықта еденге| | | | |
| |Жемістерді |немесе еденге | | | | |
| |қар ерігеннен|жайып қойып, | | | | |
| |кейін |күніне 2-3 рет | | | | |
| |көктемде су |араластыра отырып| | | | |
| |бетінен де |бөліп алады. | | | | |
| |жинайды |Су бетінен | | | | |
| | |жиналған | | | | |
| | |жемістерді жинап | | | | |
| | |алынған соң | | | | |
| | |бірден себеді. | | | | |
|Грек жаңғағы |
|32|Жемісін |Жемістерді жеміс |70-80 |Салқын |1 |11-12 |
| |жерден |жұмсағынан жаңғақ| |үй-жайларда | | |
| |жинайды. |тазалайтын | |жәшіктерде | | |
| |Жемістің |машиналарда | |немесе | | |
| |түсуін |немесе қолмен | |көлемі | | |
| |тездету үшін |тазартады. | |бойынша 1:3 | | |
| |бұтақтарды |Қоспалардан толық| |пропорцияда | | |
| |ұшында ілгіші|тазарту үшін | |таза құм | | |
| |бар ұзын |жаңғақты | |қоспасы мен | | |
| |сырықпен |күбілерде, | |траншеяларда| | |
| |сілкиді. |бөшкелерде, үлкен| | | | |
| | |ағаш ыдыстарда | | | | |
| | |сумен шаяды және | | | | |
| | |5-6 см қалыңдықта| | | | |
| | |елекке жайып | | | | |
| | |қойып не биіктігі| | | | |
| | |1 м және ені 0,8 | | | | |
| | |м дейін сырғымалы| | | | |
| | |екі қақпақты | | | | |
| | |тоқылған | | | | |
| | |қораптарда | | | | |
| | |бастырма астында | | | | |
| | |немесе сарайда | | | | |
| | |3-5 күн бойы | | | | |
| | |кептіреді. | | | | |
|Көктерек |
|33|Сырғаларды |Тұқымның пісуі |10-35 |Жиналып, |- |5-6 |
| |кесілген |үшін сырғаларды | |тазартылғанн|- |5-6 |
| |немесе өсіп |құрғақ, | |ан кейін | | |
| |тұрған |желдетілетін | |бірден | | |
| |ағаштардан |үй-жайларда | |себілмеген | | |
| |оларды үзіп |сөрелерде, еденге| |тұқымдар | | |
| |жинайды. |төселген | |салқын | | |
| |Тұқым бірнеше|брезентке, фанер | |үй-жайларда | | |
| |күн ішінде |тақтайшаларға 2-4| |сақталады: | | |
| |сыртқа |см қалыңдықта | |а) бітеу | | |
| |шығады. |жайып, | |және жабық | | |
| |Жинауға |мезгіл-мезгіл | |шөлмектерде;| | |
| |алғашқы |араластырып | |б) хлорлы | | |
| |қорапшалар |отырады. | |кальцийі | | |
| |жарылып ашыла|Қорапшалардың | |немесе | | |
| |бастаған |басым бөлігі | |өшірілмеген | | |
| |кезде |ашылатын 1-2 | |әгі бар | | |
| |кіріседі. |күннен соң | |эксикаторлар| | |
| | |тұқымды бөліп | |да. Таза | | |
| | |алып, сырғаларды | |қаптарда, | | |
| | |тесіктері | |жәшіктерде | | |
| | |1-1,5х1-1,5 мм | |және | | |
| | |електен өткізеді,| |қоймаларда | | |
| | |одан көктеректің | | | | |
| | |тұқымы өтуге | | | | |
| | |тиіс. Бұдан кейін| | | | |
| | |мақталы | | | | |
| | |қорапшалардың | | | | |
| | |ұсақталған | | | | |
| | |бөліктерін 3-4 с | | | | |
| | |бойы қайта | | | | |
| | |кептіріп, електен| | | | |
| | |өткізеді. | | | | |
| | |Жемістерді өңдеу | | | | |
| | |орнына | | | | |
| | |жәшіктермен және | | | | |
| | |себеттермен | | | | |
| | |әкеледі. | | | | |
| | |Сүйектерін | | | | |
| | |жиналғаннан кейін| | | | |
| | |1-2 күн ішінде | | | | |
| | |жемістерді қолмен| | | | |
| | |кесіп ажыратып | | | | |
| | |алады, суға | | | | |
| | |шаяды, 5 см жуық | | | | |
| | |қалыңдықпен | | | | |
| | |електерде | | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
| |Жемістерді | | | |1 ж. |10-12 |
| |өсіп тұрған | | | |дейін | |
| |ағаштардан | | | | | |
| |пісуіне қарай| | | | | |
| |бұтақтардан | | | | | |
| |үзіп, қолмен | | | | | |
| |жинайды. | | | | | |
|Раушан: тікенді; қоқыр; ит |
|34|Жемістерді |Жемістерді жеміс |Раушан: |Таза |2 |10-12 |
| |бұталар |қырғыштарда |ит - |қаптарда, | | |
| |бұтақтарынан |немесе тұқым |10-15; |жәшіктерде | | |
| |қолмен үзіп |тазалайтын |тікенді -|және | | |
| |жинайды |машиналарда |10; |қоймаларда | | |
| | |өңдейді. |қоқыр - | | | |
| | |Шағын партияларды|5-15 | | | |
| | |електен өткізеді,| | | | |
| | |ағаш күбілерде | | | | |
| | |езеді. Тұқымды | | | | |
| | |жұмсағынан сумен | | | | |
| | |шаяды, 1,5-2 см | | | | |
| | |қалыңдықта жайып,| | | | |
| | |електе кептіреді | | | | |
| | |және сұрыптайды | | | | |
|Кәдімгі метен |
|35|Жемісі бар |Жиналған |3 |Ыдыстың |2 |9-10 |
| |бұтақтарды |жемістерді | |негізгі түрі| | |
| |өсіп тұрған |қоспалардан | |бітеу және | | |
| |ағаштардан |тазартады және | |жабық | | |
| |қолмен үзіп |тұқым тазалау | |шөлмектер, | | |
| |алады, әбден |машиналарында, | |құтылар. | | |
| |піскен |жеміс қырғышта | |Таза | | |
| |кезінде |өңдейді немесе | |қаптарда | | |
| |төселген |електен қолмен | |сақтауға | | |
| |төсенішке |өткізеді. | |болады | | |
| |секатормен |Еттартқыштарды | | | | |
| |немесе бұтақ |пайдалануға | | | | |
| |кескішпен |болады. | | | | |
| |кесіп |Тұқымды жеміс | | | | |
| |түсіреді. |жұмсағынан сумен | | | | |
| | |шайып тазартады, | | | | |
| | |шүберек тартылған| | | | |
| | |рамаға қалыңдығын| | | | |
| | |0,5-1 см етіп | | | | |
| | |жайып кептіреді | | | | |
| | |және сұрыптайды. | | | | |
|Сексеуіл: ақ, құмды, қара |
|36|Жемісті олар |Тұқымды төсеніште|46 |Жақсы |Көктемг|6-7 |
| |қоңыр түске |күн көзінде 1-2 | |желдетілетін|е | |
| |бояла |күн бойы 6-7% | |қоймалардағы|себуге | |
| |салысымен |ылғалдыққа дейін | |сөрелерде 50|дейін | |
| |және желді |10 см қалыңдықта | |см аспайтын | | |
| |ауа райында |жайып кептіреді | |қабатпен | | |
| |шашылып |және сағат сайын | |сақтап, | | |
| |қалмауы үшін |аударыстырып | |аптасына 1-2| | |
| |айтарлықтай |отырады. | |рет | | |
| |шұғыл түрде |Түнге қарай | |аударыстырып| | |
| |жинайды. |жемісті | |отырады | | |
| |Қанаттарын |брезентпен жауып | | | | |
| |төсенішке |қояды. | | | | |
| |немесе | | | | | |
| |себеттерге | | | | | |
| |қолмен | | | | | |
| |түсіреді. | | | | | |
|Жалқын |
|37|Жемісін пісе |Сыпырғыштары |15-45 |Бітеу және |2 |10 |
| |салысымен |брезентке жайып | |жабық | | |
| |қысқа мерзім |аздап кептіреді | |шөлмектерде | | |
| |ішінде |және | | | | |
| |сыпырғыштарды|ауылшаруашылық | | | | |
| |сілкілеп |ұнтақтағышта | | | | |
| |немесе оларды|ұнтақтайды, шағын| | | | |
| |үзіп төселген|мөлшерде | | | | |
| |төсенішке |дайындағанда | | | | |
| |лақтырып |қолмен өңдейді. | | | | |
| |жинайды. |Тұқымды | | | | |
| | |сұрыптайды. Бос | | | | |
| | |тұқым көп | | | | |
| | |мөлшерде болған | | | | |
| | |жағдайда оларды | | | | |
| | |сумен шаяды, ал | | | | |
| | |толық дәнді | | | | |
| | |тұқымды | | | | |
| | |кептіреді. | | | | |
|Қара өрік: үй; алша; тікенді; терн |
|38|Жемісті |Сүйекті жемістен |үй өрігі |Салқын жерде|1-2 |11 |
| |пісуіне қарай|сүйек шығаратын |- 5-10; |таза |2 |10-12 |
| |бұтақтардан |машинамен |тікенді |қаптарда, |2 |9-10 |
| |үзіп қолмен |ажыратады. Шағын |өрік - |жәшіктерде, | | |
| |жинайды |мөлшерде болған |8-15; |қоймаларда | | |
| | |кезде жемісті |алша өрік| | | |
| | |қолмен өңдейді |- 8-10 | | | |
| | |немесе жеміс | | | | |
| | |қырғышта өңдейді,| | | | |
| | |ағаш ыдыста | | | | |
| | |езеді. | | | | |
| | |Содан кейін | | | | |
| | |сүйекті сумен | | | | |
| | |шаяды, 3-5 см | | | | |
| | |қалыңдықта жайып | | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
| | |Тұқымның үлкен | | | | |
| | |партияларын | | | | |
| | |жемісті өңдеу | | | | |
| | |кезінде ілеспе | | | | |
| | |өнім-пюре, | | | | |
| | |шырындар алып | | | | |
| | |(ыстық әдіспен | | | | |
| | |емес) дайындайды.| | | | |
|Қарақат: қызыл; қара |
|39|Жидекті |Жидектерді ағаш |Қарақат: |Негізгі ыдыс|2 |10-14 |
| |бұтақтардан |ыдыста өңдейді |қызыл - |түрі - бітеу| | |
| |қолмен үзіп |немесе електен |3-6; |және жабық | | |
| |немесе |өткізеді. Тұқымды|қара - |шыны | | |
| |төселген |ағаш ыдыста сумен|2-4 |шөлмектер. | | |
| |төсенішке |шайып, қалқып | |Таза | | |
| |сілку арқылы |шыққан жұмсағы | |қаптарда | | |
| |жинайды. |мен бос тұқымды | |сақтауға | | |
| | |алып тастайды. | |болады | | |
| | |Жемісті шырын алу| | | | |
| | |үшін пайдаланған | | | | |
| | |кезде жидекті | | | | |
| | |преспен қысып, | | | | |
| | |алынған сөлді | | | | |
| | |сумен | | | | |
| | |араластырады және| | | | |
| | |тұқымды сумен | | | | |
| | |шаяды. Жуып | | | | |
| | |шайылған тұқымды | | | | |
| | |шүберек тартылған| | | | |
| | |рамаға 0,5-1 см | | | | |
| | |қалыңдықта жайып | | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
|Сорақ: Палецкий; қара-черкез; Рихтер, геок черкез (Рихтер черкез) |
|40|Қанатты |Жемістерді 2-4 | |Құрғақ, |Жиналға|6-7 |
| |жемістерді |күн бойы | |жақсы |н | |
| |төселген |желдетілетін, | |желдетілетін|жылдан | |
| |төсенішке |қараңғы жерде | |үй-жайларда |кейінгі| |
| |сілку арқылы |қалыңдығын 10 см | |сөрелерде 50|көктемг| |
| |қолмен |дейін етіп жайып,| |см дейін |е дейін| |
| |жинайды. |сағат сайын | |қалыңдықпен | | |
| |Жеміс жинау |араластыра отырып| |жайып, | | |
| |үшін |кептіреді, түнге | |аптасына 1-2| | |
| |бұтақтарды |қарай жемісті | |рет | | |
| |сындыруға |брезентпен жауып | |аударыстырад| | |
| |тыйым |қояды. | |ы | | |
| |салынады. |Құрғатылған | | | | |
| | |жемісті електен | | | | |
| | |өткізіп, | | | | |
| | |қоспалардан | | | | |
| | |тазартады және | | | | |
| | |сұрыптайды | | | | |
|Терек: ақ немесе күміс; қара |
|41|Сырғаларды |Сырғалар толық |ақ терек |Тұқымды |- |7-8 |
| |өсіп тұрған |пісу үшін оларды |- 4-11; |жинағаннан |1 ж | |
| |ағаштардан |құрғақ |қара |кейін себу |дейін | |
| |қолмен үзіп |желдетілетін |терек - |мүмкін | | |
| |алады, |үй-жайда |3,5-12 |болмаса, оны| | |
| |жинайды. |брезентке немесе | |хлорлы | | |
| |Жинауға |фанер | |кальций | | |
| |қорапшалар |тақтайшалардың | |немесе | | |
| |ашылып, ауада|бетіне 2-3 сырға | |өшірілмеген | | |
| |бірінші |қабатпен жаяды. | |әгі бар | | |
| |ұшпалар пайда|2-3 күннен кейін | |эксикаторлар| | |
| |бола бастаған|қорапшалардың | |да 7-8 % | | |
| |кезде |көпшілік бөлігі | |ылғалдылыққа| | |
| |кіріседі. |ашылып, ұшпалар | |дейін | | |
| | |бөле бастаған | |кептіріп, | | |
| | |кезде сырғаларды | |бітеу және | | |
| | |тұқым алу үшін | |жабық | | |
| | |тұқым тазалайтын | |шөлмектерде | | |
| | |машиналарда | |сақтайды | | |
| | |немесе (машиналар| | | | |
| | |болмаған кезде) | | | | |
| | |тесігі 2х2 мм | | | | |
| | |темір електерде | | | | |
| | |қолмен үгітеді. | | | | |
| | |Ақ теректің | | | | |
| | |сырғаларын електе| | | | |
| | |1 рет, қара | | | | |
| | |теректің | | | | |
| | |сырғаларын - | | | | |
| | |бірінші өңдеуден | | | | |
| | |кейін бір күн | | | | |
| | |бойы ауада | | | | |
| | |кептіріп, екінші | | | | |
| | |рет өңдейді. | | | | |
|Жапон хеномелесі немесе жапон айвасы |
|42|Жемісін әбден|Жемісін жеміс |0,7 |Бітеу және |2 |11 |
| |піскен |қырғышта | |жабық | | |
| |кезінде |ұсақтайды немесе | |шөлмектерде | | |
| |бұтақтарынан |қолмен електе | | | | |
| |қолмен үзіп |үгітеді. Тұқымын | | | | |
| |жинайды |жұмсағынан жуып | | | | |
| | |шайып, 1,5-2 см | | | | |
| | |қалыңдықпен | | | | |
| | |жайып, електе | | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
|Тұт ағашы; ақ, қара тұт, шовтун |
|43|Жеміс шоғыры |Жеміс шоғырын |2,5 |Салқын жерде|3 |8-10 |
| |төселген |жиналған күні | |бітеу және | | |
| |төсенішке бір|өңдейді. Тұқымын | |жабық шыны | | |
| |үйлі немесе |алу үшін жемісті | |шөлмектерде | | |
| |аталықпен |преспен қысады | | | | |
| |қатар өсіп |(шырынын | | | | |
| |тұрған аналық|пайдаланып) | | | | |
| |ағаштан |немесе жартылай | | | | |
| |сілкіп |толтырылған | | | | |
| |түсіреді. |қаптарда қолмен | | | | |
| |Жеміс бір |езіп, електен | | | | |
| |мезгілде |өткізеді. Електен| | | | |
| |піспейтіндікт|өткен тұқымды | | | | |
| |ен жеміс |бірнеше рет сумен| | | | |
| |жинауды бір |жуып шаяды және | | | | |
| |ағаштан |шүберек тартылған| | | | |
| |бірнеше рет |рамаға 0,5 см | | | | |
| |жүргізеді. |қалыңдықпен | | | | |
| | |жайып, әрбір 3-4 | | | | |
| | |с сайын | | | | |
| | |араластырып | | | | |
| | |көлеңкеде | | | | |
| | |(бастырма | | | | |
| | |астында) | | | | |
| | |кептіреді. | | | | |
| | |Тұқымдар сусымалы| | | | |
| | |болған кезде | | | | |
| | |олардың | | | | |
| | |қалыңдығын 2-3 см| | | | |
| | |дейін көбейтеді. | | | | |
| | |Кептіруді | | | | |
| | |үлгілерді әрбір | | | | |
| | |2-3 күн сайын | | | | |
| | |өлшеп, тұрақты | | | | |
| | |массаға дейін | | | | |
| | |жүргізеді, содан | | | | |
| | |соң тұқымды | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
|Алма: үй немесе мәдени; орман; паллас; сібір; қытай; жидекті |
|44|Жемісін әбден|Ілеспе өнімді |Алма: |Салқын |2 |8-10 |
| |піскен |пайдаланбай тұқым|үй - |жерде; бітеу|3 | |
| |кезінде өсіп |дайындау кезінде |0,2-0,6; |және жабық | | |
| |тұрған |жемісті жеміс |орман - |шыны | | |
| |ағаштардан |ұнтақтағыштарда, |0,4-1,0; |шөлмектерде.| | |
| |ілмегі бар |жеміс қырғыштарда|сібір |Оларда да | | |
| |ұзын сырықпен|ұсақтайды, машина|-2,5-5,0;|хлорлы | | |
| |сілкіп |болмаған кезде |жидекті -|кальций | | |
| |жинайды. |електе жонады |1-4 |болады | | |
| | |немесе ағаш | | | | |
| | |ыдыста езеді. | | | | |
| | |Ұсақталған | | | | |
| | |массадан тұқымды | | | | |
| | |сумен жуып шаяды,| | | | |
| | |шүберек тартылған| | | | |
| | |рамада 1 см | | | | |
| | |қалыңдықпен жайып| | | | |
| | |кептіреді және | | | | |
| | |сұрыптайды. | | | | |
| | |Тұқымның шағын | | | | |
| | |партияларын | | | | |
| | |дайындау кезінде | | | | |
| | |сондай-ақ | | | | |
| | |өңдеудің құрғақ | | | | |
| | |тәсілін | | | | |
| | |қолданады. | | | | |
| | |Тұқымның үлкен | | | | |
| | |партияларын | | | | |
| | |жемістен пюре | | | | |
| | |немесе шырын алу | | | | |
| | |арқылы (ыстық | | | | |
| | |әдіспен емес) | | | | |
| | |дайындайды. | | | | |
|Шаған: үшір, немесе жасыл; кәдімгі пенсильван, соғды |
|45|Жемістерін |Жемістерді |Шаған: |50 см |2 |10-12 |
| |өсіп тұрған |сағағынан, ұсақ |кәдімгі -|аспайтын | | |
| |ағаштардан |бұтақтан, |75-85; |жеміс | | |
| |қолмен үзіп |жапырақтан және |соғды - |қабатымен | | |
| |алып немесе |басқа қоспалардан|75-80; |жәшіктерде, | | |
| |секаторлармен|қолмен тазалайды,|маньчжур |себеттерде, | | |
| |, |қалыңдығын 5-10 |- 80; |қағаз | | |
| |бұтақкескіште|см етіп жайып |пенсильва|қапшықтарда.| | |
| |рмен кесіп |кептіреді. |н және | | | |
| |жинайды; |Тұқымның көлемін |жасыл - | | | |
| |төселген |азайту үшін және |65-95 | | | |
| |төсенішке |себуге ыңғайлы | | | | |
| |немесе |болу үшін жемісті| | | | |
| |қоқыстан |тұқым тазалайтын | | | | |
| |тазаланған |машиналарда | | | | |
| |алаңқайға |немесе | | | | |
| |сілкіп жинап,|ауылшаруашылық | | | | |
| |үйіп қояды. |ұнтақтағышта | | | | |
| |Күзгі немесе |қанатсыздандырып,| | | | |
| |көктемгі себу|тұқымды | | | | |
| |үшін тұқымды |қоспалардан | | | | |
| |сәл піспей |сұрыптайды. | | | | |
| |тұрған | | | | | |
| |күйінде | | | | | |
| |(қанаттары | | | | | |
| |қоңыр түске | | | | | |
| |бояла | | | | | |
| |бастағанда) | | | | | |
| |жинаған жақсы| | | | | |
Орман тұқымдарын дайындауды, өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру ережесіне
9-қосымша
Тегіне байланысты тұқымдарды себу алдында өңдеуді өткізу ерекшеліктері
|р/с|Тегі |Тұқымды себуге дайындау тәсілдері |Тұқымдардың өсу |
|№ | | |қуатын және олардың |
| | | |жердегі өнгіштігін |
| | | |ынталандыруға |
| | | |әзірлеу әдістері |
| | |күзгі |көктемгі | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
|1 |Кәдімгі |Тұрақты аяздарға екі|3-5оС температурада|Тұқымды |
| |өрік |ай қалғанда себілсе |дымқыл құм салынған|температурасы 35оС |
| | |стратификацияланбайд|жәшіктерде 90-100 |суға жібітеді, |
| | |ы. Күз аяғында |күн бойы немесе |үшінші тәулікте |
| | |себілсе жиналған |қыста тоңазымайтын |температурасы |
| | |сәттен бастап жазғы |траншеяларда |16-18оС су құяды. |
| | |траншеяларда немесе |стратификациялайды |Содан кейін |
| | |үй-жайларда құм | |температурасы |
| | |салынған жәшіктерде | |30-35оС үй-жайларда |
| | |стратификациялайды | |құм салынған |
| | | | |жәшіктерде |
| | | | |стратификациялайды. |
| | | | |Қоспаны күніне 2-3 |
| | | | |рет аударыстырып |
| | | | |тұрады. 12-15-ші |
| | | | |күні өсіп-өне |
| | | | |бастайды. |
|2 |Биік |Дайындамайды |2-3 күн бойы суға | |
| |айлант | |жібітеді | |
|3 |Бұталы |Дайындамайды |24 сағат бойы суға | |
| |аморфа | |жібітеді | |
|4 |Қара |Дайындамайды |Марганец қышқылы | |
| |жемісті | |калий ерітіндісінде| |
| |арония | |(0,5 %) 2 сағат | |
| | | |бойы жібітеді, | |
| | | |содан кейін 60 күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|5 |Қотыр |Ерте жазда себілсе |Алдын ала ішінара |Алдын ала жібітілген|
| |қайың |алдын ала тұқымды |жабысқақ күйге |тұқымды 2 тәулік |
| | |жабысқақ күйге дейін|дейін жібітіп алады|бойы қарға аунатып, |
| | |жібітіп алады, күз |(2-3 тәулік) немесе|тоңазытып алады. |
| | |аяғында және қыста |құрғақ күйінде |Қарға аунату |
| | |себілсе |себеді |ұзақтығы - 30 күн. |
| | |дайындалмайды | |Температурасы төмен |
| | | | |(0оС-қа жуық) үй |
| | | | |ішінде құм салынған |
| | | | |жәшіктерде 30 күн |
| | | | |стратификациялайды |
| | | | |және ТМТД-мен немесе|
| | | | |фентиураммен |
| | | | |дәрілейді. |
| | | | |Тұқымды 6 сағат бойы|
| | | | |0,005 % күкірт |
| | | | |қышқылы кобальт |
| | | | |ерітіндісімен (COSO4|
| | | | |немесе 0.001 % |
| | | | |молибден |
| | | | |ерітіндісімен (NH4)2|
| | | | |MoO4 өңдейді. |
| | | | |Марганец қышқылы |
| | | | |калийдің 0,5 % |
| | | | |ерітіндісімен 2 |
| | | | |сағат дәрілейді |
|6 |Түкті |Қажет емес |Алдын ала 2 тәулік |Қарға аунатып алады |
| |қайың | |бойы жібітіп алады |немесе төмен |
| | | |немесе құрғақ |температурада (0о |
| | | |күйінде себеді |-қа жуық) алдын ала |
| | | | |жібітілген тұқымды |
| | | | |құм салынған |
| | | | |жәшіктерде 30 күн |
| | | | |бойы |
| | | | |стратификациялайды. |
| | | | |Алдын-ала жібітілген|
| | | | |тұқымды брезентке |
| | | | |үйіп, жабысқақ күйге|
| | | | |дейін жеткізеді. |
| | | | |ТМТД-мен немесе |
| | | | |фентиураммен |
| | | | |дәрілейді. |
|7 |Шығыс |Тәулік бойы жібітіп |Тәулік бойы жібітіп| |
| |биотасы |алады |алады | |
|8 |Кәдімгі |Қыркүйектен |80-90 күн бойы |Тұқымды 50оС |
| |қынаағаш |кешіктірмей себілсе |0-5оС температурада|температурадағы суда|
| | |дайындамайды; |құм салынған |2 тәулік бойы |
| | |неғұрлым кеш себілсе|жәшіктерде |жібітеді |
| | |30 күн |стратификациялайды | |
| | |стратификациялайды | | |
|9 |Тікенді |Сеппейді |12-24 сағат бойы 45| |
| |(кәдімгі) | |% күкірт қышқылы | |
| |долана | |ерітіндісінде | |
| | | |жібітеді, | |
| | | |жуып-шаяды және | |
| | | |температурасы | |
| | | |20-25оС үй | |
| | | |-жайларда 180-240 | |
| | | |күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|10 |Алқызыл |Сеппейді |Жинап алғаннан | |
| |долана | |кейін бірден 5-10оС| |
| | | |температурада | |
| | | |160-260 күн бойы | |
| | | |үнемі ылғалдандыра | |
| | | |және араластыра | |
| | | |отырып | |
| | | |стратификациялайды | |
|11 |Бір аналық|Жинаған соң 1 жыл |Сеппейді | |
| |долана |ішінде | | |
| | |стратификациялап, | | |
| | |келесі күзде себеді.| | |
| | |Стратификация | | |
| | |алдында 3-4 күн | | |
| | |жібітеді | | |
|12 |Кәдімгі |Жиналған сәттен |Жинаған сәттен | |
| |шие және |бастап себуге дейін |бастап 180 күн | |
| |дала шиесі|жаңа жиналған, |ішінде (дала шиесі | |
| | |кептірілмеген |үшін - 120-180 күн)| |
| | |тұқымдарды жазғы |үй-жайда немесе | |
| | |траншеяларда немесе |тоңазымайтын | |
| | |салқын үй ішінде |траншеяларда | |
| | |стратификациялайды |стратификациялайды | |
|13 |Жылтыр |Жинағаннан кейін | | |
| |шегіршін |бірден құрғақ | | |
| | |күйінде себеді | | |
| | |немесе 2 сағат суға | | |
| | |жібітіп, кептіріп | | |
| | |алады | | |
|14 |Үш |Тұқымды жинаған |Тұқымға тым ыстық |Ыстық су құюды |
| |тікенекті |сәттен бастап себуге|су (90оС) құяды, |күкірт қышқылының |
| |(кәдімгі) |дейін жазғы |содан соң |концентратымен 2 |
| |қарамала |траншеяларда немесе |салқындаған суда 10|сағат өңдеумен |
| | |құм салынған |сағат қалдырады. Су|алмастыруға болады |
| | |жәшіктерде |мен тұқымның | |
| | |стратификациялайды. |арақатынасы 3:1. | |
| | |Құрғақ тұқымды ерте |Ісінбеген тұқымды | |
| | |көктемде себуге |қайта өңдейді. | |
| | |болады | | |
|15 |Кәдімгі |Аязға 1,5 ай |Алдын ала 2 тәулік |Стратификацияланбаға|
| |алмұрт |қалғанда себер болса|жібітілген тұқымды |н тұқымды |
| | |дайындамайды, |қыста тоңазымайтын |гиббереллиннің 0,002|
| | |кешірек себетін |траншеяларда немесе|% ерітіндісінде 3 |
| | |болса жинаған сәттен|үй-жайда 0-5оС |тәулік бойы |
| | |бастап жазға |температурада |жібітеді, содан |
| | |траншеяларда |стратификациялайды.|кейін дымқыл құммен |
| | |стратификациялайды |Стратификация |араластырады. Тұқым |
| | | |мерзімі - құмда 90 |6-7 күннен кейін |
| | | |күн, шымтезек |өсіп-өнеді. ТМТД-мен|
| | | |ұнтағында 75 күн |немесе фентеураммен |
| | | | |дәрілейді |
|16 |Ақ дерен |Жинаудан себуге |Үй-жайларда құм |Тұқымды 15 күн бойы |
| |және |дейін бірден жазғы |салынған жәшіктерде|қарға аунатып алады,|
| |алқызыл |траншеяларда |180 күн бойы немесе|содан кейін оны |
| |дерен |стратификациялайды. |жинаған соң бірден |үй-жайларда 90 күн |
| |(свидина) |Жинаған соң |жазғы, содан кейін |бойы 5-6оС |
| | |дайындықсыз бірден |қысқы тоңазымайтын |температурада |
| | |себуге болады. |траншеяларда |стратификациялайды |
| | | |240-270 күн бойы | |
| | | |стратификациялайды | |
|17 |Өте әдемі |Дайындамайды |Қыста траншеяларда | |
| |емен | |немесе құм салынған| |
| | | |жәшіктерде | |
| | | |сақталған соң | |
| | | |дайындықты қажет | |
| | | |етпейді | |
|18 |Кәдімгі |Дайындамайды |9-12 сағат суға |Жібітілген тұқымды |
| |шырша және| |жібітеді |себу алдында 60-90 |
| |сібір | | |күн бойы қарға |
| |шыршасы | | |аунатып алады. |
| | | | |Марганец қышқылы |
| | | | |калийдің 0,5 % |
| | | | |ерітіндісінде 2 |
| | | | |сағат жібітеді |
| | | | |ТМТД-мен, |
| | | | |фентиураммен, |
| | | | |БМК-мен немесе |
| | | | |фундазолмен |
| | | | |дәрілейді. Мынадай |
| | | | |микроэлементтердің |
| | | | |су ерітінділерінде |
| | | | |12-18 сағат |
| | | | |жібітеді: |
| | | | |күкірт қышқылы |
| | | | |кобальт (0,03 %), |
| | | | |күкірт қышқылы мыс |
| | | | |(0,03 %) немесе |
| | | | |марганец қышқылы |
| | | | |калийдің, бор |
| | | | |қышқылының, күкірт |
| | | | |қышқылы мыстың, |
| | | | |мырыштың және |
| | | | |кобальттің (0,002 |
| | | | |%-дан) қоспасы |
|19 |Шренк |Сеппейді |Алдын ала бір |Тұқымды |
| |(тянь-шань| |тәулік суға |температурасы |
| |) шыршасы | |жібітілген тұқым |35-400С суға салып, |
| | | |қарға аунатылады. |24 сағат ұстайды. |
| | | |Қарға аунату |Содан соң оны 0,5 % |
| | | |мерзімі 1-1,5 ай. |KMnO4 ерітіндісінде |
| | | |Қарға аунатқаннан |30 минут дәрілеп, |
| | | |кейін 0,5% KMnO4 |көлеңкеде әбден |
| | | |ерітіндісінде 30 |кептіріп алып |
| | | |минут дәрілейді |себеді. |
|20 |Кәдімгі |Дайындауды қажет |Қысқы тоңазымайтын | |
| |ұшқат |етпейді |траншеяларда немесе| |
| | | |үй-жайларда 2-50С | |
| | | |температурада 60-90| |
| | | |күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|21 |Татар |Дайындауды қажет |Қысқы суық |Себу алдында шағын |
| |ұшқаты |етпейді |траншеяларда немесе|қаптарға салып 1,5 |
| | | |үй-жайларда 2-50С |ай бойы қар үстіне |
| | | |температурада 50-60|қойып қояды немесе |
| | | |күн |5-80С температурада |
| | | |стратификациялайды |аптасына 2 рет |
| | | | |ылғалдандыра және |
| | | | |араластыра отырып |
| | | | |ағаш үгінділерінде |
| | | | |стратификациялайды. |
| | | | |18-20 күннен кейін |
| | | | |тұқым өнеді |
|22 |Кәдімгі |Жаңа жиналған |Жинаған соң алдымен| |
| |шәңгіш |тұқымдарды жазғы |жазғы, одан кейін | |
| | |траншеяларда |қыста тоңазымайтын | |
| | |стратификациялағанда|траншеяларда немесе| |
| | |өскіндер бір жылдан |алдымен үй-жайларда| |
| | |кейін пайда болады. |15-180С | |
| | | |температурада, | |
| | | |содан соң қыста 50С| |
| | | |дейін төмен | |
| | | |температурада | |
| | | |стратификациялайды | |
|23 |Ағаш |Дайындауды қажет |Бөлме |45 күн бойы қарға |
| |тәріздес |етпейді |температурасындағы |аунатады немесе 00С |
| |қараған | |суда 5 сағат |мұзда 30 күн бойы |
| |(сары | |жібітеді |ұстайды |
| |қараған) | | | |
|24 |Кәдімгі ат|Дайындауды қажет |Қысқы тоңазымайтын |Сақтаудан кейін жылы|
| |талшын |етпейді |траншеяларда сақтау|жерде бірнеше күн |
| | | |кезінде дайындайды |ұстап, өнгенше, |
| | | | |араластырып және |
| | | | |ылғалдандырып тұрады|
|25 |Жалған |Ерте күзде себуді |Алдымен үй-жайда |Қарда 45-60 күн |
| |сүйір |дайындықсыз |0-30С температурада|стратификациялайды. |
| |жапырақты |жүргізеді, ал кеш |45 күн |Молибден аммонийдің |
| |үйеңкі |себілетіндерін |стратификациялайды,|3 % ерітіндісінде 24|
| |(явор, ақ |жиналған сәттен |содан кейін 45 күн |сағат жібітеді, |
| |үйеңкі) |себуге дейін жазғы |бойы қар астында |содан соң 8 күн бойы|
| | |траншеяларда |ұстайды. Тұқымды 3 |күніне 3 рет 4 |
| | |стратификациялайды |тәулік бойы |минутқа жылы суға |
| | | |жібітеді, содан соң|(35-380 С) және суық|
| | | |алдымен 5-100 С |суға (00С) салады |
| | | |температурада | |
| | | |үй-жайда 60 күн, | |
| | | |одан кейін 00С-та | |
| | | |60 күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|26 |Сүйір |Ерте күзде себуді |Үй-жайларда немесе |Қар араластыра |
| |жапырақты |дайындықсыз |қысқы тоңазымайтын |отырып 45-60 күн |
| |үйеңкі |жүргізеді, ал кеш |траншеяларда |стратификациялайды. |
| |(платан |себілетіндерін |стратификация |Тұқымға жылы (400С) |
| |тәрізді |жиналған сәттен |лайды. |су құйып, брезентпен|
| |үйеңкі) |себуге дейін жазғы |Стратификациялау |жауып, 3 тәулік |
| | |траншеяларда |мерзімі 45-60 күн. |ұстайды. Содан кейін|
| | |стратификациялайды | |300С жуық |
| | | | |температурадағы |
| | | | |үй-жайларда құм |
| | | | |салынған жәшіктерде |
| | | | |ұстап, күн сайын |
| | | | |араластырып және |
| | | | |ылғалдандырып |
| | | | |тұрады. Тұқымдар |
| | | | |7-ші күні өнеді. |
| | | | |ТМТД-мен немесе |
| | | | |фентиураммен |
| | | | |дәрілейді |
|27 |Дала |Жиналғаннан кейін |Жинағаннан кейін |Тұқымды 3 күн |
| |үйеңкісі |жазғы траншеяларда |алдымен жазғы, |жібітіп, алдымен |
| | |себуге дейін кемінде|содан кейін қысқы |үй-жайларда 10-150С |
| | |45 күн |тоңазымайтын |температурада 60 |
| | |стратификациялайды |траншеяларда |күн, содан кейін 0 С|
| | | |150-180 күн |температурада 30-60 |
| | | |стратификациялайды |күн |
| | | | |стратификациялайды |
|28 |Күміс |Сеппейді |Жинаған соң |Құрғақ ауа райында |
| |үйеңкі | |дайындықсыз бірден |екпелерді суару |
| | | |себіледі (мамырдың |міндетті |
| | | |аяғы - маусымның | |
| | | |басы) | |
|29 |Татар |Жиналғаннан себуге |Күзден бастап қысқы|Тұқымды құм салынған|
| |үйеңкісі |дейін жазғы |тоңазымайтын |жәшіктерде 0-30С |
| |(үйеңкі |траншеяларда |траншеяларда |температурада әрбір |
| |емес, қара|стратификциялайды |стратификациялайды |2-3 күн сайын |
| |үйеңкі) | | |ылғалдандыра және |
| | | | |араластыра отырып |
| | | | |страфикациялайды. 30|
| | | | |күннен соң |
| | | | |ылғалдандыруды |
| | | | |тоқтатады, |
| | | | |температураны 00С |
| | | | |дейін төмендетеді. |
| | | | |2-ші күні тұқымды |
| | | | |қайта ылғалдандырып,|
| | | | |температураны 50С |
| | | | |дейін көтереді. |
| | | | |Бұдан кейін тұқым |
| | | | |18-20-шы күні өнеді.|
| | | | |Дайындықтың жалпы |
| | | | |ұзақтығы 50 күн |
|30 |Шаған |Дайындауды қажет |Үй-жай ішінде 30 | |
| |жапырақты |етпейді |күн | |
| |үйеңкі | |стратификациялайды | |
| | | |немесе 1 ай қар | |
| | | |астында ұстайды | |
|31 |Ірі |Тұқымды жиналғаннан |Алдымен жазғы | |
| |жапырақты |бастап жазғы |траншеяларда немесе| |
| |жөке |траншеяларда немесе |үй-жайларда, ал | |
| | |құм салынған |содан кейін 0-50С | |
| | |жәшіктерде 90 күн |температурада қысқы| |
| | |бойы |тоңазымайтын | |
| | |стратификациялайды |траншеяларда | |
| | | |стратификациялайды.| |
| | | |Стратификация | |
| | | |ұзақтығы - 180 | |
| | | |күнге дейін | |
|32 |Ұсақ |Тұқымды жинағаннан |Тұқымды жазғы, |Тұқымды ауық-ауық |
| |жапырақты |соң себуге дейін |содан соң қысқы |ауыстырылып тұратын |
| |жөке |жазғы траншеяларда |тоңазымайтын |суда 10 күн |
| | |стратификациялайды |траншеяларда |жібітеді, содан соң |
| | | |стратификациялайды |30 күн 15-250С |
| | | | |температурада және |
| | | | |90-120 күн 00С |
| | | | |температурада |
| | | | |стратификациялайды |
|33 |Сібір |Дайындауды қажет |9-12 сағат суға |Тұқымды 3 тәулік |
| |балқарағай|етпейді |жібітеді және 1-1,5|марганец қышқылы |
| |ы | |ай қарға аунатады; |калийдің 0,004 % |
| | | |КМnO4 0,5% |ерітіндісінде +260С |
| | | |ерітіндісінде 30 |температурада |
| | | |минут дәрілейді |жібітеді, содан |
| | | | |кейін дәке |
| | | | |дорбаларға салып, |
| | | | |дымқыл ағаш |
| | | | |үгінділерімен (1,5-2|
| | | | |см қабатпен) көміп, |
| | | | |2 тәулік ұстайды. |
| | | | |Тұқымды 24 сағат |
| | | | |бромкалийінің 0,5 % |
| | | | |ерітіндісінде немесе|
| | | | |0,05 % колхицин |
| | | | |ерітіндісінде |
| | | | |жібітеді. Тұқымды |
| | | | |себуге 30 сағат |
| | | | |қалғанда әлсіз әк |
| | | | |ерітіндісінде (10 л |
| | | | |суға 200-250 гр әк) |
| | | | |жібітеді. |
|34 |Жіңішке |Ерте күзде сепкенде |Алдын ала 4 тәулік |Тұқымға ыстық су |
| |жапырақты |жинаудан кейін |жібітілген тұқымды |(50-600С құйып, бір |
| |жиде |дайындамайды; |қысқы тоңазымайтын |тәулік жібітеді. |
| | |кеш себілсе, |траншеяларда немесе|Содан кейін |
| | |жиналған кезден |16-200С |температурасы |
| | |бастап сепкенге |температурада |16-200С үй-жайда құм|
| | |дейін жазғы |үй-жайлар ішінде |салынған жәшіктерде |
| | |траншеяларда |стратификациялайды.|стратификациялайды. |
| | |стратификациялайды |Стратификациялау |15-20-шы күні өне |
| | | |ұзақтығы - 90-120 |бастайды. |
| | | |күн | |
|35 |Кәдімгі |Дайындауды қажет |Үй-жайларда немесе | |
| |бадам |етпейді |траншеяларда 30-60 | |
| | | |күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|36 |Виргиния |Топырақтың қатуына |Үй-жай ішінде |Тұқымды 30-50 мин |
| |аршасы |1,5-2 ай қалғанда |20-300С |мөлшерде күкірт |
| | |себілетін болса, |температурада 30 |қышқылы |
| | |дайындауды қажет |күн, 150С |концентратымен |
| | |етпейді |температурада 120 |өңдейді, сумен |
| | | |күн |шаяды, содан кейін |
| | | |стратификациялайды |0-50С температурада |
| | | | |90-120 күн |
| | | | |стратификациялайды |
|37 |Кәдімгі |Топырақтың қатуына |Үй-жай ішінде | |
| |арша |1,5-2 ай қалғанда |20-300С | |
| | |себілетін болса, |температурада 30 | |
| | |дайындауды қажет |күн, 150С | |
| | |етпейді |температурада 120 | |
| | | |күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|38 |Түркістан |Жаңа жиналған |Өткен жылғы терең | |
| |аршасы |тұқымды дайындамай |тыныштықтағы | |
| | |сол күйінде тамыз |тұқымды жазда | |
| | |айы ішінде себеді |шілдеде - тамыздың | |
| | | |бас кезінде себеді.| |
|39 |Жарты шар |Бұл да қыркүйектің |Бұл да солай | |
| |тәрізді |бірінші жартысында | | |
| |арша |себіледі | | |
|40 |Шырғанақ |Топырақ қатпай тұрып|Үй-жайда 0-50С |3 тәулік суда |
| | |1 айдан кешіктірмей |температурада құм |жібітіп алып, |
| | |себілсе, дайындауды |салынған жәшіктерде|үй-жайда 30 күн |
| | |қажет етпейді |90 күн |стратификациялайды |
| | | |стратификацияланады| |
|41 |Грек |Дайындамайды |Үй-жайда құмда |Тұқымды көктемде |
| |жаңғағы | |0-50С температурада|себуге 5-7 күн |
| | | |30-45 күн |қалғанда қапқа |
| | | |стратификациялайды |салынған күйінде тау|
| | | | |өзенінің ағын суына |
| | | | |малады. |
|42 |Кәдімгі |Дайындауды қажет |Үй-жайда 0-50С | |
| |шабдал |етпейді |температурада | |
| | | |100-120 күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|43 |Сібір |Дайындауды қажет |Алдын-ала |Алдын-ала жібітілген|
| |самырсыны |етпейді |жібітілген тұқымды |тұқымды 30 күн қарға|
| | | |30 күн 0-50С |аунатады |
| | | |температурада құм | |
| | | |салынған жәшіктерде| |
| | | |стратификациялайды | |
|44 |Жалған |Сеппейді |Тұқымды | |
| |қараған | |стратификациялайды | |
| |(ақ | |немесе | |
| |қараған) | |температурасы | |
| | | |80-850С су құйып, | |
| | | |алғашқы 15-20 мин | |
| | | |араластырып, | |
| | | |суығанша қалдырады.| |
| | | |Қажет болса | |
| | | |ісінбеген | |
| | | |тұқымдарды електен | |
| | | |өткізіп алып, | |
| | | |оларды өңдеуді | |
| | | |қайталайды | |
|45 |Тюринген |Шала піскен жемістер|Шала піскен | |
| |үлбірегі |тұқымын сепкенде |жемістер тұқымын | |
| | |дайындауды қажет |үй-жайда 0-50С | |
| | |етпейді |температурада құм | |
| | | |салынған жәшіктерде| |
| | | |210-240 күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|46 |Кәдімгі |Жинап алғаннан |Температурасы 0-50С|Стратификацияланбаға|
| |шетен |бастап сепкенге |үй-жайда дымқыл |н тұқымды |
| | |дейін жазғы |құмда 90-120 күн |гиббереллиннің 0,002|
| | |траншеяларда немесе |стратификациялайды,|% ерітіндісінде 3 |
| | |үй-жайда |содан кейін қармен |тәулік жібітеді, |
| | |стратификациялайды |көмеді |содан кейін дымқыл |
| | | |Стратификацияның |құммен араластырады.|
| | | |жалпы ұзақтығы - |7 күннен кейін өнеді|
| | | |150-180 күн | |
|47 |Ақ |Қыста сепкенде |Дайындауды қажет | |
| |сексеуіл |дайындауды қажет |етпейді | |
| |және қара |етпейді | | |
| |сексеуіл | | | |
|48 |Кәдімгі |Дайындауды қажет |Үй-жайда 0-50С |10-15 сағат суда |
| |мамыр гүл |етпейді |температурада құм |жібітеді, содан |
| | | |салынған жәшіктерде|кейін дымқыл ағаш |
| | | |45 күн |үгіндісінде немесе |
| | | |стратификациялайды |шымтезекте 2-8 күн |
| | | | |ұстайды |
|49 |Үй |Жазғы траншеяларда |Қысқы тоңазымайтын | |
| |қараөрігі |90 күн |траншеяларда | |
| | |стратификациялайды |кемінде 150 күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|50 |Тікенді |Ерте жазда, тамызда |Жинала салысымен | |
| |қараөрік |себілетін болса |үй-жайда 150-180 | |
| |(шомырт) |дайындауды қажет |күн немесе қысқы | |
| | |етпейді, кеш |тоңазымайтын | |
| | |себілетін болса |траншеяларда | |
| | |жиналғаннан бастап |180-210 күн | |
| | |себуге дейін (2 ай |стратификациялайды | |
| | |бойы) жазғы | | |
| | |траншеяларда, өткен | | |
| | |жылдың тұқымын 80 | | |
| | |күн | | |
| | |стратификациялайды | | |
|51 |Алхоры |Жинала салысымен |Жинала салысымен | |
| |өрік |себуге дейін жазғы |жазғы траншеяларда | |
| |(алша) |траншеяларда |стратификациялайды,| |
| | |стратификациялайды. |ал содан кейін | |
| | |Өткен жылғы тұқымды |қысқы тоңазымайтын | |
| | |60-90 күн |траншеяларда | |
| | |стратификациялайды |120-170 күн немесе | |
| | | |температурасы 3-50С| |
| | | |үй-жайда 150 күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|52 |Қызыл |Жазғы траншеяларда |Үй-жайда 90-120 күн|Тұқымды бастапқы |
| |күрең |45-60 күн |стратификациялайды |температурасы 500С |
| |қарақат |стратификациялайды | |суда 24 сағат |
| | | | |жібітеді. Содан |
| | | | |кейін 12-150С |
| | | | |температурада күн |
| | | | |сайын араластырып, |
| | | | |ылғалдандырып 30 күн|
| | | | |стратификациялайды. |
| | | | |Ауыспалы |
| | | | |температурада (жылы |
| | | | |және суық) |
| | | | |стратификациялағанда|
| | | | |тұқымды 30 күн |
| | | | |дайындайды. |
|53 |Қара |Жазғы траншеяларда |Үй-жайда 90-120 күн| |
| |қарақат |45-60 күн |стратификациялайды | |
| | |стратификациялайды | | |
|54 |Сібір |Дайындамайды, тек |Тұқымды алдын-ала 3|Құммен |
| |самырсын |марганец қышқылы |тәулік жібітеді, |араластырылған |
| |қарағайы |калийдің 0,5 % |дымқыл құммен, ағаш|тұқымды (2:1) |
| | |ерітіндісінде |үгіндісімен немесе |қалыңдығы 20 см, 50%|
| | |жібітеді |шымтезек ұнтағымен |дейін толық ылғал |
| | | |араластырып, |сақтағанша сулап, |
| | | |жәшіктермен қар |30-400 температурада|
| | | |астына немесе |12 сағат |
| | | |салқын 00С үй-жайға|бүркептіргішке |
| | | |себуге дейін 2-3 ай|қояды, содан кейін |
| | | |қойып қояды. Қысқы |қарға көмеді. Бұдан |
| | | |тоңазымайтын |кейін қайта сулап, |
| | | |траншеяларда |бүр кептіргіштерге |
| | | |сақтағанда да |қояды, содан соң қар|
| | | |дайындалады |астына қояды. Екі |
| | | | |мәрте өңдеуден өткен|
| | | | |тұқымды 10-11 күн |
| | | | |стратификациялайды. |
| | | | |ТМТД немесе |
| | | | |фентиураммен |
| | | | |дәрілейді. |
|55 |Қырым |Себілмейді |Тұқымды 9-12 сағат | |
| |қарағайы | |суға жібітеді | |
|56 |Кәдімгі |Дайындауды қажет |Тұқымды 9-12 сағат |Тұқымды жібітіп, |
| |қарағай |етпейді |суға жібітеді. |өнгенше ылғалды |
| | | |Дорбаларға салынған|күйінде ұстайды және|
| | | |құрғақ немесе |1-2 айға қар астына |
| | | |жібітілген тұқымды |шығарып қояды. |
| | | |1-2 ай қарға қояды.|Микориз құрайтын |
| | | | |майқұлақ |
| | | | |саңырауқұлағының |
| | | | |таза дақылымен тұқым|
| | | | |микоризациясын |
| | | | |жүргізеді. 24 сағат |
| | | | |0,02 % дейін күкірт |
| | | | |қышқылы мырыш, |
| | | | |күкірт қышқылы |
| | | | |марганец (0,1 % және|
| | | | |одан төмен), бор |
| | | | |қышқылы (0,025%) |
| | | | |және гетероауксин |
| | | | |(0,01 % және одан |
| | | | |төмен) ерітіндісінде|
| | | | |жібітеді. Жиілігі |
| | | | |22,5кГц және қуаты |
| | | | |15 Вт ультрадыбыспен|
| | | | |10 минут өңдейді. |
|57 |Ақ терек |Дайындауды қажет | | |
| | |етпейді (жиналған | | |
| | |соң бірден себіледі)| | |
|58 |Қара терек|Дайындауды қажет | | |
| | |етпейді (жиналған | | |
| | |соң бірден себіледі)| | |
|59 |Батыс боз |Дайындауды қажет |Жібітілген тұқымды | |
| |аршасы |етпейді. |бір ай бойы қарға | |
| | | |аунатады | |
|60 |Нағыз |Себілмейді. |Тұқымды 12-15 сағат|Тұқымды 12-15 сағат |
| |пісте | |жылы суда (400С) |жылы суда (400С) |
| | | |жібітіп, құм |жібітіп, қаппен жылы|
| | | |салынған жәшіктерде|жерге іліп қояды |
| | | |(1:3) немесе |және өне бастағанша |
| | | |траншеяларда 30-40 |9-12 күн анда-санда |
| | | |күн |сулап тұрады |
| | | |стратификациялайды | |
|61 |Кәдімгі |Дайындауды қажет |Үй-жайда 0-50С | |
| |мойыл |етпейді. |температурада | |
| | | |150-180 күн | |
| | | |стратификациялайды | |
|62 |Жабайы | |Суда 2 тәулік |Стратификацияланбаға|
| |орман | |жібітеді, содан |н тұқымды |
| |алмасы | |кейін 0-50С |гибберллиннің 0,002 |
| | | |температурада |% ерітіндісінде 3 |
| | | |құмда, шымтезекте |тәулік жібітеді, |
| | | |немесе ағаш |содан кейін дымқыл |
| | | |үгіндісінде 75-105 |құммен араластырады.|
| | | |күн |Тұқым 6-7-ші күні |
| | | |стратификациялайды |өнеді. |
|63 |Кәдімгі |Онша толыспаған |Үй-жайда алдымен | |
| |шаған |тұқымды жазғы |18-200 | |
| | |траншеяларда маусым |температурада 2-3 | |
| | |айынан себуге дейін |ай, содан кейін | |
| | |стратификациялайды |5-110С | |
| | | |температурада | |
| | | |стратификациялайды.| |
| | | |Стратификациялаудың| |
| | | |жалпы ұзақтығы | |
| | | |180-200 күн (шала | |
| | | |піскен тұқымдар) | |
Орман тұқымдарын дайындауды,
өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру
ережесіне
10-қосымша
нысан
орман тұқымдарының сапа сәйкестігі туралы куәлік №
Берілді
________________________
(орман тұқымдарын дайындалуы, орташа үлгіні жіберуші)
____________________________________________________________________________
_
(заңды тұлғаның мекенжайы)
тұқымдық партия
____________________________________________________________
(түр атауы, орысша және латынша)
массасы ____ кг____ тұқымдардың орташа үлгісі бойынша
________г___ (жазбаша)
(цифрмен)
талдауға келіп түскен уақыты
___________
(күні,
айы) (жылы)
тұқым паспорты ________ № ____
(күні, айы)
орташа үлгіні іріктеу актісі __________ № жиналды _
__________
(күні,айы)
(айы, жылы)
жиналған жері ______________________________________
(облыс,аудан, орман иеленуші, орман пайдаланушы,
орманшылық)
_________________________________
(орам, учаскенің селекциялық санаты: УОТУ, ТОТУ,
плантация және т.б., күні)
дайындалған тұқымдардың санаты __________
(сорттық, жақсартылған, қалыпты,
сұрыпталған)
бүршіктерді (жемістерді) өңдеу тәсілі мен мерзімі
___________
(онкүндік, айы, жылы)
немесе жөнелтуші алған тұқымдардың орташа үлгісі
________________
(жөнелтілушінің атауы,
______________________________ күні ____________айы ______________200 ж.
заңды мекенжайы көрсетілсін)
қазіргі кезде сақтаулы жері
______________________
(орналасқан жері,
_______________________________________________________________________
қойма, ыдыс түрі, орын саны және т.б.)
Тұқымдардың мақсаты _______________________________________
(өз шаруашылығында себу, жөнелту және басқалар)
Жіберілетін
ықтимал аудан __________________________________________________________
(тұқымдар орман тұқымдарын аудандастыруға сәйкес
әкімшілік ауданнан
_______________________________________________________________________
жерлерге жөнелтілген
жағдайларда толтырылады)
Осы куәлік шаруашылық (ұйым) үлгілерді сұрыптау ережесін және тұқымдар
партиясының сақталуы туралы кепілдіктерді сақтаған жағдайда тұқымдардың
бүкіл партиясының сапасын сипаттайды
ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ
|Тазалығы – % |Өнгіштік ______күн ішінде |
|Зерттеліп отырған тұқым қалдықтары: |Өсіп-өну _______________________% |
|өскен тұқым (емен жаңғақтарынан |Өсіп-өну мерзімінің өзгеру себебі |
|басқа) ________________________% |_________________________________ |
|ұсақ, жадау, шикі _______________% |_________________________________ |
| |Өсу энергиясы _________________күн |
|бос және шаншылған ____________% |Өсіп-өну _______________________% |
|мыжылған, кесілген, соғылған, |Өміршеңдігі_____________________% |
|жалаңаш ______________________ % |(анықтау әдісі) |
|анық шіріген ___________________% |Сапалылығы_____________________% |
|ауруға шалдыққан ______________% |_________________________________ |
|зиянкестер бүлдірген: ____________% |(анықтау әдісі) |
|энтомологиялық _______________ % |Өсіп-өнбеген, өміршең емес, сапасыз |
|кеміргіштер ___________________ % |тұқымдар ішінен: сау тұқымдар |
| |(өсіп-өнуін анықтау кезінде ғана) |
|Қоспалар: |________________________________ % |
|Басқа тұқымдастар мен өсімдіктердің |өміршең емес (қылқандылар)_______ % |
|тұқымдары |шіріген _________________________% |
|________________________________% |қалыпты өспеген _________________% |
|(қандай) |қатты (бұршақ дәнділер)___________ %|
|тірі құрттар, көбелектер, жәндіктер |боялған__________________________% |
|_______________________________% |зиянкестермен зақымданған_________% |
|Өлі қоқым _____________________% |түйнек тастамаған_________________% |
|(басым фракция) |Ылғалдылығы_____________________% |
|1000 тұқымның массасы ____ г | |
| | |
Тұқымдардың зақымдануы:
а) саңырауқұлақтармен: паразиттік
(саңырауқұлақтардың атауы, %)
сапрофиттік
(дәрежесі: күшті, орташа, нашар)
б) зиянкестермен және кенемен
(зиянкестің атауы, %)
Тұқым сапасын жақсарту жөнінде ұсынылатын іс-шаралар ____________________
_______________________________________________________________________
__
негізінде
(МемСТ немесе техникалық шарттар)
___________
(МЕСТ немесе техникалық шарттары)
осы тұқым сапалы деп танылады және ____________сапа сыныбына жатады.
Осы куәліктің қолданылу мерзімі ___________________________
(күні, айы, жылы)
« » __________ 20___ ж.
Мамандандырылған ұйымның басшысы _____________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты, қолы)
Орман тұқымдарының сапасын тексеру үшін жауапты тұлға ___________________
(тегі, аты, әкесінің аты, қолы)
М.О.
Орман тұқымдарын дайындауды,
өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру
ережесіне
11-қосымша
нысан
орман тұқымдарын талдау нәтижесі №
Берілді
________________________
(орман тұқымдарын дайындалуы, орташа үлгіні жіберуші)
____________________________________________________________________________
_
(заңды тұлғаның мекенжайы)
тұқымдық партия
____________________________________________________________
(түр атауы, орысша және латынша)
массасы ____ кг____ тұқымдардың орташа үлгісі бойынша
________г___ (жазбаша)
(цифрмен)
талдауға келіп түскен уақыты
___________
(күні,
айы) (жылы)
тұқым паспорты ________ № ____
(күні, айы)
орташа үлгіні іріктеу актісі __________ № жиналды _
__________
(күні,айы)
(айы, жылы)
жиналған жері ______________________________________
(облыс,аудан, орман иеленуші, орман пайдаланушы,
орманшылық)
_________________________________
(орам, учаскенің селекциялық санаты: УОТУ, ТОТУ,
плантация және т.б., күні)
дайындалған тұқымдардың санаты __________
(сорттық, жақсартылған, қалыпты,
сұрыпталған)
бүршіктерді (жемістерді) өңдеу тәсілі мен мерзімі
___________
(онкүндік, айы, жылы)
немесе жөнелтуші алған тұқымдардың орташа үлгісі
________________
(жөнелтілушінің атауы,
______________________________ күні ____________айы ______________200 ж.
заңды мекенжайы көрсетілсін)
қазіргі кезде сақтаулы жері
______________________
(орналасқан жері,
_______________________________________________________________________
қойма, ыдыс түрі, орын саны және т.б.)
ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ
|Тазалығы – % |Өнгіштік ______күн ішінде |
|Зерттеліп отырған тұқым қалдықтары: |Өсіп-өну _______________________% |
|өскен тұқым (емен жаңғақтарынан |Өсіп-өну мерзімінің өзгеру себебі |
|басқа) ________________________% |_________________________________ |
|ұсақ, жадау, шикі _______________% |_________________________________ |
| |Өсу энергиясы _________________күн |
|бос және шаншылған ____________% |Өсіп-өну _______________________% |
|мыжылған, кесілген, соғылған, |Өміршеңдігі_____________________% |
|жалаңаш ______________________ % |(анықтау әдісі) |
|анық шіріген ___________________% |Сапалылығы_____________________% |
|ауруға шалдыққан ______________% |_________________________________ |
|зиянкестер бүлдірген: ____________% |(анықтау әдісі) |
|энтомологиялық _______________ % |Өсіп-өнбеген, өміршең емес, сапасыз |
|кеміргіштер ___________________ % |тұқымдар ішінен: сау тұқымдар |
| |(өсіп-өнуін анықтау кезінде ғана) |
|Қоспалар: |________________________________ % |
|Басқа тұқымдастар мен өсімдіктердің |өміршең емес (қылқандылар)_______ % |
|тұқымдары |шіріген _________________________% |
|________________________________% |қалыпты өспеген _________________% |
|(қандай) |қатты (бұршақ дәнділер)___________ %|
|тірі құрттар, көбелектер, жәндіктер |боялған__________________________% |
|_______________________________% |зиянкестермен зақымданған_________% |
|Өлі қоқым _____________________% |түйнек тастамаған_________________% |
|(басым фракция) |Ылғалдылығы_____________________% |
|1000 тұқымның массасы ____ г | |
| | |
Тұқымдардың зақымдануы:
а) саңырауқұлақтармен: паразиттік
(саңырауқұлақтардың атауы, %)
сапрофиттік
(дәрежесі: күшті, орташа, нашар)
б) зиянкестермен және кенемен
(зиянкестің атауы, %)
Қорытынды және тұқым сапасын жақсарту жөнінде ұсынылатын іс-шаралар
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
« » __________ 20___ ж.
Мамандандырылған ұйымның басшысы _____________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты, қолы)
Орман тұқымдарының сапасын тексеру үшін жауапты тұлға ___________________
(тегі, аты, әкесінің аты, қолы)
М.О.
Орман тұқымдарын дайындауды,
өңдеуді,
сақтауды, пайдалануды және олардың
сапасын бақылауды ұйымдастыру
ережесіне
12-қосымша
нысан
Себу сапасының нормалары анықталмаған тұқымдарды
талдау нәтижелері туралы
АНЫҚТАМА №
Берілді
________________________
(орман тұқымдарын дайындалуы, орташа үлгіні жіберуші)
____________________________________________________________________________
_
(заңды тұлғаның мекенжайы)
тұқымдық партия
____________________________________________________________
(түр атауы, орысша және латынша)
массасы ____ кг____ тұқымдардың орташа үлгісі бойынша
________г___ (жазбаша)
(цифрмен)
талдауға келіп түскен уақыты
___________
(күні,
айы) (жылы)
тұқым паспорты ________ № ____
(күні, айы)
орташа үлгіні іріктеу актісі __________ № жиналды _
__________
(күні,айы)
(айы, жылы)
жиналған жері ______________________________________
(облыс,аудан, орман иеленуші, орман пайдаланушы,
орманшылық)
_________________________________
(орам, учаскенің селекциялық санаты: УОТУ, ТОТУ,
плантация және т.б., күні)
дайындалған тұқымдардың санаты __________
(сорттық, жақсартылған, қалыпты,
сұрыпталған)
бүршіктерді (жемістерді) өңдеу тәсілі мен мерзімі
___________
(онкүндік, айы, жылы)
немесе жөнелтуші алған тұқымдардың орташа үлгісі
________________
(жөнелтілушінің атауы,
______________________________ күні ____________айы ______________200 ж.
заңды мекенжайы көрсетілсін)
қазіргі кезде сақтаулы жері
______________________
(орналасқан жері,
_______________________________________________________________________
қойма, ыдыс түрі, орын саны және т.б.)
ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ
|Тазалығы – % |Өнгіштік ______күн ішінде |
|Зерттеліп отырған тұқым қалдықтары: |Өсіп-өну _______________________% |
|өскен тұқым (емен жаңғақтарынан |Өсіп-өну мерзімінің өзгеру себебі |
|басқа) ________________________% |_________________________________ |
|ұсақ, жадау, шикі _______________% |_________________________________ |
| |Өсу энергиясы _________________күн |
|бос және шаншылған ____________% |Өсіп-өну _______________________% |
|мыжылған, кесілген, соғылған, |Өміршеңдігі_____________________% |
|жалаңаш ______________________ % |(анықтау әдісі) |
|анық шіріген ___________________% |Сапалылығы_____________________% |
|ауруға шалдыққан ______________% |_________________________________ |
|зиянкестер бүлдірген: ____________% |(анықтау әдісі) |
|энтомологиялық _______________ % |Өсіп-өнбеген, өміршең емес, сапасыз |
|кеміргіштер ___________________ % |тұқымдар ішінен: сау тұқымдар |
| |(өсіп-өнуін анықтау кезінде ғана) |
|Қоспалар: |________________________________ % |
|Басқа тұқымдастар мен өсімдіктердің |өміршең емес (қылқандылар)_______ % |
|тұқымдары |шіріген _________________________% |
|________________________________% |қалыпты өспеген _________________% |
|(қандай) |қатты (бұршақ дәнділер)___________ %|
|тірі құрттар, көбелектер, жәндіктер |боялған__________________________% |
|_______________________________% |зиянкестермен зақымданған_________% |
|Өлі қоқым _____________________% |түйнек тастамаған_________________% |
|(басым фракция) |Ылғалдылығы_____________________% |
|1000 тұқымның массасы ____ г | |
| | |
Тұқымдардың зақымдануы:
а) саңырауқұлақтармен: паразиттік
(саңырауқұлақтардың атауы, %)
сапрофиттік
(дәрежесі: күшті, орташа, нашар)
б) зиянкестермен және кенемен
(зиянкестің атауы, %)
Тұқым сапасын жақсарту жөнінде ұсынылатын іс-шаралар ____________________
_______________________________________________________________________
« » __________ 20___ ж.
Мамандандырылған ұйымның басшысы _____________________________________
(тегі, аты, әкесінің аты, қолы)
Орман тұқымдарының сапасын тексеру үшін жауапты тұлға ___________________
(тегі, аты, әкесінің аты, қолы)
М.О.
_________________________
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz