Файл қосу
Өлшеу құралдары
|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейдегі СМЖ құжаты |ПОӘК | |
| | | |
| | | |
| | |ПОӘК 042–04.01.20.01/01 |
| | |-2009 |
|ПОӘК | | |
|«Метрология» пәнінен |26.09.2008 ж. | |
|оқытушыға арналған жұмыс |№ 2 басылым | |
|оқу бағдарламасы | | |
050732 «Стандарттау, метрология және сертификаттау»
мамандығының студенттеріне арналған
«Метрология» пәнінен
ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ПӘННІҢ
ЖҰМЫС ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей
2009
Алғы сөз
1 ӘЗІРЛЕГЕН
Құрастырушы т.ғ.к., «Стандарттау және құрылыс материалдарының
технологиясы» кафедрасының аға оқытушысы Төлеубекова С.С._________,
оқытушы Құндызбаева Н.Ж. _________
2 ТАЛҚЫЛАҒАН
2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университетінің «Стандарттау
және құрылыс материалдарының технологиясы» кафедрасының отырысында
«____» _______2009 ж., № ___ хаттама
Кафедра меңгерушісі ___________ Ж.Х.Кәкімова
2.2 Инженерлі-технологиялық факультеттің оқу-әдістемелік кеңесінің
мәжілісінде
«____» _______2009 ж., № ___ хаттама
Төрайымы_____________Ж.К.Молдабаева
3 БЕКІТІЛГЕН
Университеттің Оқу-әдістемелік кеңесінің мәжілісінде шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
«____» _______2009 ж., № ___ хаттама
Оқу-әдістемелік кеңесінің төрайымы,
бірінші проректор ___________
Ә.А. Молдажанова
4 2006 жылдың 31 қарашасындағы №1 басылымның ОРНЫНА ЕНГІЗІЛГЕН
Мазмұны
|1 |Қолданылу саласы |4 |
|2 |Нормативтік сілтемелер |4 |
|3 |Жалпы ережелер |4 |
|4 |Оқытушыға арналған пәннің жұмыс оқу бағдарламасының мазмұны |6 |
|5 |Студенттердің өзіндік жұмысы тақырыптарының тізімі |8 |
|6 |Пәннің оқу-әдістемелік картасы |8 |
|7 |Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету картасы |10 |
|8 |Әдебиеттер |11 |
1 Қолданылу саласы
«Метрология» пәні бойынша оқу-әдістемелік кешенінің құрамына кіретін
оқытушыға арналған пәннің жұмыс оқу бағдарламасы 050732 «Стандартау,
метрология және сертификаттау» мамандығының студенттеріне арналған.
2 Нормативтік сілтемелер
«Метрология» пәнінен жұмыс оқу бағдарламасы осы пән бойынша оқу
процесін ұйымдастыру тәртібін төмендегі құжаттардың талаптары мен
ұсыныстарына сәйкес орнатады:
- Қазақстан Республикасының білім және ғылым министрлігінің 2006 жылдың
23 желтоқсанында № 779 бұйрығымен бекітілген және іске енгізілген 050732
«Стандартау, метрология және сертификаттау» мамандығының ҚР МЖМС 3.08.358-
2006 мемлекеттік жалпы-білім оқу стандартына сай;
- УСТ 042 РМҚК-СМУ-8-2007 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің жасалуына
және ресімделуіне қойылатын жалпы талаптар» университет стандартына сай;
- ҚП 042-08.10.12-2007 «Пәндердің оқу-әдістемелік кешендерінің құрылымы мен
мазмұны» құжаттамалық процедурасына сай.
3 Жалпы ережелер
3.1 Пәннің қысқаша мазмұны
Метрологияның қысқаша даму тарихы. Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін
қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесі. Метрологиялық қызмет. Физикалық
шамаларды өлшеу, өлшеу түрлері мен принциптері. Өлшеу әдістері. Өлшеулерді
орындау әдістемелері. Өлшеу құралдары. Өлшеу құралдарының бірегейлігіне қол
жеткізу амалдары. Физикалық шама бірліктерінің эталондары. Өлшеу құралдарын
салыстырып-тексеру. ҚР калибрлеу жүйесі. Салыстырып-тексеру схемалары.
Өлшеу құралдарын метрологиялық аттестациялауды жүргізу тәртібі. Мемлекеттік
метрологиялық қадағалау және метрологиялық бақылау.
3.2 Осы курстың мақсаты студенттерге метрология ғылымы және метрологиялық
реттеуге жататын әрекеттер жөнінде теориялық білім және тәжірибелік
дағдылар кешенін беру.
3.3 Осы курсты оқудың негізгі мәселесі - өлшеулер, олардың бірегейлігін
қамтамасыз ету әдістері мен құралдары және қажетті дәлдікке қол жеткізу
тәсілдерін меңгеру.
3.4 Пәнді оқу нәтижесінде студент келесілерді білуі қажет:
• метрологияның отанымыздағы және шет елдеріндегі даму тарихы мен қазіргі
жағдайы жөнінде;
• өлшеулер, олардың бірегейлігін қамтамасыз ету тәсілдері мен құралдары
жөнінде;
• қажетті дәлдікке қол жеткізу тәсілдері жөнінде;
• дамыған мемлекеттерде метрологиялық қызметтердің ұйымдастырылуын;
• метрологиялық жұмыс атқаратын халықаралық және өңірлік ұйымдарды;
• метрология, стандарттау және сертификаттаудың өзара байланыстарын;
• метрология бойынша заңнамалық және нормативтік-құқықтық актілерді,
әдістемелік материалдарды;
• метрология саласындағы стандарттарды және өлшем бірлігін қамтамасыз етуді
ведомствоаралық және ведомстволық бақылау жүйесін;
• физикалық шамалар бірліктерін ұдайы қайталау және олардың мәндерін беру
теориясын;
• өлшеу нәтижелерін өңдеу әдістерін және өлшеу құралдарын, олардың
метрологиялық сипаттамаларын.
Студент келесілерді қолдана білуі керек:
• метрологиялық жұмыстарды жобалауды және өткізу үшін компьютерлік
технологияларды;
• өлшеу нәтижелерін өңдеу және олардың дұрыстығын талдау әдістерін.
Студент келесілерге дағдылы болуы керек:
• бақылау-өлшеу және сынау техникасымен жұмыс істеуге;
• өлшеу, сынау және бақылау құралдарын қолдануға;
• кәсіпорында қолданылатын метрология жөніндегі стандарттар мен
басқа құжаттарды жүйелі түрде тексеруге;
• метрология саласындағы отандық және шетелдік тәжірибені зерттеу
және тануға.
3.5 «Метрология» пәнінің пререквизиттері: стандарттау; физика.
3.6 «Метрология» пәнінің постреквизиттері: өлшеу әдістері мен құралдары;
сертификаттау.
1 кесте Оқу жоспарынан үзінді көшірме
|Курс |Семестр |Кредиттер |
|1 |2 |3 |
|Дәрістік сабақтар |
|Метрология пәні. Метрологияның қысқаша даму тарихы |1 |8.2.5 |
| | |8.2.6 |
|ҚР өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік |1 |8.2.7 |
|жүйесі | | |
|Өлшем бірегейлігін қамтамасыз етудің |1 |8.2.7 |
|ұйымдастырушылық негізі | | |
|Физикалық шамаларды өлшеу. Өлшеу түрлері мен |1 |8.1.1 |
|принциптері | |8.1.2 |
|Өлшеу әдістері |1 |8.2.5 |
| | |8.2.6 |
|Физикалық шама бірліктерінің эталондары |1 |8.2.8 |
|Өлшеу құралдары |1 |8.1.2 |
| | |8.2.3 |
| | |8.2.4 |
|Өлшеу құралдарының бірегейлігіне қол жеткізу |1 |8.1.1 |
|амалдары | |8.2.1 |
|Өлшеу қателіктерінің сипаттамалары |1 |8.1.3 |
| | |8.2.2 |
|Өлшеу құралдарын салыстырып-тексеру |1 |8.2.9 |
|Салыстырып-тексеру схемалары |1 |8.2.13 |
|Өлшем құралдарына сынақ жүргізу және типін бекіту |1 |8.2.15 |
|тәртібі | | |
|ҚР калибрлеу жүйесі |1 |8.2.10 |
| | |8.2.11 |
|Өлшеу құралдарын метрологиялық аттестациялауды |1 |8.2.14 |
|жүргізу тәртібі | | |
|Мемлекеттік метрологиялық қадағалау және |1 |8.2.12 |
|метрологиялық бақылау | | |
|Тәжірибелік сабақтар |
| «Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» ҚР заңы. |1 |8.2.7 |
|Негізгі ұғымдар | | |
|«Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы» ҚР заңы. |1 |8.2.7 |
|Жалпы ережелер | | |
|1 |2 |3 |
|Өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік |1 |8.2.7 |
|жүйесінің құрылымы мен объектілері | | |
|Нормативтік реттеуге жататын метрологиялық қызметтің|1 | |
|түрлері | | |
|Өлшеулерді орындау әдістемелері |1 | |
| Қазақстан Республикасының эталондық базасы |1 |8.2.8 |
|Физикалық шама эталондарының жіктелуі |1 | |
|Мемлекеттік метрологиялық қызмет |1 |8.2.7 |
|Заттар мен материалдардың құрамы мен қасиеттерінің |1 |8.2.7 |
|стандарттық үлгілерінің мемлекеттік қызметі | | |
|Заттар мен материалдардың физикалық тұрақты шамалары|1 |8.2.7 |
|және қасиеттері туралы стандарттық анықтама | | |
|деректердің мемлекеттік қызметі | | |
|Уақыт пен жиіліктің мемлекеттік қызметі |1 |8.2.7 |
|Салыстырып-тексеру әдістері |1 |8.2.13 |
|Өлшеу құралдарын калибрлеу |1 |8.2.10 |
|Мемлекеттік метрологиялық қадағалау және |1 |8.2.12 |
|метрологиялық бақылау | | |
|Өлшем құралдардың шығарылуын, жағдайын және |1 |8.2.12 |
|қолданылуын мемлекеттік метрологиялық қадағалау | | |
|Зертханалық сабақтар |
|Өлшемдерді жіктеу |1 | |
|Өлшеудің негізгі сатылары мен операциялары |1 | |
|Тексеру сызба нұсқалары |1 | |
|Өлшеуде жүйелік қателіктерді болдыртпау |1 | |
|Өлшеу әдістемелерінің жіктелуі |1 | |
|Өлшеу жағдайы. Өлшеудің сапасы |1 | |
|Өлшем құралдары |1 | |
|Өлшеу қателіктері |1 | |
|Қарапайым және кешенді өлшем құралдары |1 | |
|Өлшем құралдардың метрологиялық сипаттамалары |1 | |
|Өлшем құралдардың дәлдік кластары |1 | |
|Жалпы қолдануға арналған зертханалық таразыда |2 | |
|өнімдердің салмағын өлшеу | | |
|Термоэлектрикалық түрлендіргішпен еттің |1 | |
|температурасын өлшеу | | |
|«Лактан 1-4» құралының паспорты мен жұмыс істеу |1 | |
|принципін қарастыру | | |
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСЫ ТАҚЫРЫПТАРЫНЫҢ ТІЗІМІ
5.1 Батыс Еуропа елдеріндегі метрология
5.2 Шығыс Еуропа және ТМД мемлекеттеріндегі метрология
5.3 Метрология жөніндегі негізгі халықаралық нормативтік құжаттар
5.4 Халықаралық өлшемдер және таразылар ұйымы
5.5 Заңнамалық метрология жөніндегі халықаралық ұйым
5.6 Метрология жөніндегі өңірлік ұйымдар
5.7 Тағам өнімдеріндегі кейбір компоненттердің мөлшерін өлшеу
5.8 Ұзындықты өлшеуге арналған өлшеу құралдары
5.9 Қысымды өлшеуге арналған өлшеу құралдары
5.10 Тығыздықты өлшеуге арналған өлшеу құралдары
6. ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3 кесте - Пәннің оқу-әдістемелік картасы
|Тақырыбы |Көрсету |Өзбетімен оқуға |Бақылау|
| |құралдары |арналған сұрақтар |түрі |
|Дәрістік сабақ |Прак. | | | |
| |сабақ | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
|Метрология пәні. |1 | |Батыс Еуропа |Жұмысты|
|Метрологияның қысқаша| | |елдеріндегі метрология|қорғау |
|даму тарихы | | | | |
|ҚР өлшем бірлігін |2 |«Өлшем |Шығыс Еуропа және ТМД |Жұмысты|
|қамтамасыз етудің | |бірлігін |мемлекеттеріндегі |қорғау |
|мемлекеттік жүйесі | |қамтамасыз ету|метрология | |
| | |туралы» ҚР | | |
| | |заңы | | |
|Өлшем бірегейлігін |3 |«Өлшем |Метрология жөніндегі |Жұмысты|
|қамтамасыз етудің | |бірлігін |негізгі халықаралық |қорғау |
|ұйымдастырушылық | |қамтамасыз ету|нормативтік құжаттар | |
|негізі | |туралы» ҚР | | |
| | |заңы | | |
|Физикалық шамаларды |4 |Слайдтар |Халықаралық өлшемдер |Жұмысты|
|өлшеу. Өлшеу түрлері | | |және таразылар ұйымы |қорғау |
|мен принциптері | | | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
|Өлшеу әдістері |5 | |Заңнамалық метрология |Жұмысты|
| | | |жөніндегі халықаралық |қорғау |
| | | |ұйым | |
|Физикалық шама |6 |ҚР СТ 2.3 |Метрология жөніндегі |Жұмысты|
|бірліктерінің | | |өңірлік ұйымдар |қорғау |
|эталондары | | | | |
|Өлшеу құралдары |7 | |Тағам өнімдеріндегі |Жұмысты|
| | | |кейбір компоненттердің|қорғау |
| | | |мөлшерін өлшеу | |
|Өлшеу құралдарының |8 | |Ұзындықты өлшеуге |Жұмысты|
|бірегейлігіне қол | | |арналған өлшеу |қорғау |
|жеткізу амалдары | | |құралдары | |
|Өлшеу қателіктерінің |9 | | |Жұмысты|
|сипаттамалары | | | |қорғау |
|Өлшеу құралдарын |10 |ҚР СТ 2.4 |Қысымды өлшеуге |Жұмысты|
|салыстырып-тексеру | | |арналған өлшеу |қорғау |
| | | |құралдары | |
|Салыстырып-тексеру |11 |ҚР СТ 2.39 | | |
|схемалары | | | | |
|Өлшем құралдарына |12 |ҚР СТ 2.21 | | |
|сынақ жүргізу және | | | | |
|типін бекіту тәртібі | | | | |
|ҚР калибрлеу жүйесі |13 |ҚР СТ 2.11 |Тығыздықты өлшеуге |Жұмыс |
| | |ҚР СТ 2.12 |арналған өлшеу |ты |
| | | |құралдары |қорғау |
|Өлшеу құралдарын |14 |ҚР СТ 2.30 | | |
|метрологиялық | | | | |
|аттестациялауды | | | | |
|жүргізу тәртібі | | | | |
|Мемлекеттік |15 |ҚР СТ 2.15 | | |
|метрологиялық | | | | |
|қадағалау және | | | | |
|метрологиялық бақылау| | | | |
7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ӘДЕБИЕТПЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ
4 кесте – Оқу-әдістемелік әдебиетпен қамтамасыз ету
|Оқулықтар мен оқу-әдістемелік |Даналардың |Студентер |Қамтамасыз ету|
|құралдардың атаулары |саны |саны |пайызы |
|1 |2 |3 |4 |
|Основы стандартизации, | | | |
|метрологии, сертификации и |5 |10 |50 |
|менеджмента качества: Учебное | | | |
|пособие /Под общей редакцией | | | |
|К.А. Тазабекова – Алматы.: | | | |
|Казахстанская ассоциация | | | |
|маркетинга. 2003. – 564 с. | | | |
|Сергеев А.Г., Крохин В.В. |20 |10 |200 |
|Метрология: Учебное пособие для| | | |
|вузов. – М.: Логос, 2000. - 408| | | |
|с. | | | |
|Шишкин И.Ф. Основы метрологии, | | | |
|стандартизации и контроля |5 |10 |50 |
|качества: Учебное пособие. – | | | |
|М.: Издательство стандартов, | | | |
|1987. - 320 с. | | | |
|Лифиц И.М. Основы |10 |10 |100 |
|стандартизации, метрологии и | | | |
|сертификации: Учебник. – М.: | | | |
|Юрайт, 2000. – 285 с. | | | |
|Крылова Г.Д. Основы |20 |10 |200 |
|стандартизации, сертификации, | | | |
|метрологии: Учебник для | | | |
|вузов. – 2-е изд., перераб. и| | | |
|доп. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 1999. -| | | |
|711 с. | | | |
|Маркин Н.С., Ершов В.С. |5 |10 |50 |
|Метрология. Введение в | | | |
|специальность: Учебное пособие | | | |
|для техникумов. - М.: | | | |
|Издательство стандартов, 1991. | | | |
|- 208 с. | | | |
8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі
8.1.1 Основы стандартизации, метрологии, сертификации и менеджмента
качества: Учебное пособие / Под общей редакцией К.А. Тазабекова – Алматы.:
Казахстанская ассоциация маркетинга. 2003. – 564 с.
8.1.2 Сергеев А.Г., Крохин В.В. Метрология: Учебное пособие для вузов. –
М.: Логос, 2000. - 408 с.
8.1.3 Шишкин И.Ф. Основы метрологии, стандартизации и контроля качества:
Учебное пособие. – М.: Издательство стандартов, 1987. - 320 с.
8.2 Қосымша
8.2.1 Лифиц И.М. Основы стандартизации, метрологии и сертификации: Учебник.
– М.: Юрайт, 2000. – 285 с.
2. Крылова Г.Д. Основы стандартизации, сертификации, метрологии: Учебник
для вузов. – 2-е изд., перераб. и доп. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 1999. -
711 с.
3. Маркин Н.С., Ершов В.С. Метрология. Введение в специальность: Учебное
пособие для техникумов. - М.: Издательство стандартов, 1991. - 208 с.
8.2.4 Тюрин Н.И. Введение в метрологию: Учебное пособие. - М.: Издательство
стандартов, 1985. - 248 с.
8.2.5 Метрология, стандарттау және сертификаттау негіздері: Оқу құралы /
Г.Х. Шәкібаева, Х.К. Оспанов, Р.Р. Сыздықов, Л.И. Сыздықова. – Алматы:
Қазақ университеті, 2002. – 242 бет.
8.2.6 Әубәкіров Ғ. Метрология, стандарттау және өнім сапасын басқару:
Оқулық. – Алматы: Республикалық баспа кабинеті, 1996. – 140 бет.
8.2.7 Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы ҚР заңы (2000 жылдың 7 маусымы №
53-11 ( 09.06.2004 ж. өзгерістер мен толықтырулармен)
8.2.8 ҚР СТ 2.3 ҚР МӨЖ. Физикалық шама бірліктерінің эталондары. Негізгі
ережелер. Жасау, бекіту, тіркеу, сақтау және қолдану тәртібі
8.2.9 ҚР СТ 2.4 ҚР МӨЖ. Өлшеу құралдарын салыстырып-тексеру. Ұйымдастырылуы
мен жүргізу тәртібі
8.2.10 ҚР СТ 2.11 ҚР МӨЖ. ҚР калибрлеу жүйесі. Негізгі ережелер
8.2.11 ҚР СТ 2.12 ҚР МӨЖ. ҚР калибрлеу жүйесі. Ұйымдастырылуы мен жүргізу
тәртібі
8.2.12 ҚР СТ 2.15 ҚР МӨЖ. Мемлекеттік метрологиялық қадағалау мен
метрологиялық бақылау. Жалпы ережелер
8.2.13 ҚР СТ 2.20 ҚР МӨЖ. Салыстырып-тексеру таңбалары. Дайындау, сақтау
және қолдану тәртібі
8.2.14 ҚР СТ 2.30 ҚР МӨЖ. Өлшеу құралдарын метрологиялық аттестациялауды
жүргізу тәртібі
8.2.15 ҚР СТ 2.39 ҚР МӨЖ. Салыстырып-тексеру схемалары. Мазмұны мен құрылуы
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz