Файл қосу

Дирижерлау пәнінің мақсаты



МИНИСТЕРСТВО ОБРАЗОВАНИЯ И НАУКИ РЕСПУБЛИКИ  КАЗАХСТАН
ГОСУДАРСТВЕННЫЙ УНИВЕРСИТЕТ имени ШАКАРИМА г. СЕМЕЙ | |
|СМЖ   3 уровня           |ПОӘҚ                   |                          |
|                         |                       |ПОӘҚ 042-ГУ-4-2014        |
|ПОӘК                     |                       |                          |
|«Хорды дирижерлау»       |Баспа № 2 от           |                          |
|пәнінен оқу жұмыс        |г.16.06.2014 г.        |                          |
|бағдарламасы             |                       |                          |


























                         «Хорды дирижерлау » пәнінен

                           ОҚУ -ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ


                       5В010600 Музыкалық білім

                  Оқытушыларға арналған «Хорды дирижерлау»
                                   пәнінен
                            оқу жұмыс бағдарламасы





















                                 Семей 2014




Алғы сөз



    1   Құрастырған  Уразова  Ж.А.,  Шәкәрiм  атындағы  Семей   Мемлекеттiк
университетiнiң «Музыкалық білім» кафедрасының аға оқытушысы
                                                  «26» «08»2014 ж.


    2  Талқыланды
    2.1  Шәкәрiм  атындағы  Семей  Мемлекеттiк  университетiнiң  «Музыкалық
білім» кафедрасында
    Хаттама     «29» «08» 2014 жыл, № 1.


    Кафедра жетекшiсi ___________ Б.К.Бодауова


    2.2 Педагогика факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінде
    Хаттама «05» «09» 2014 жыл,  № 1.


    Төрағасы ______________ Т.Ш.Ахметова


    3  Бекiтiлдi
    Университеттiң оқу-әдiстемелiк кеңесiнiң  мәжiлiсiнде мақұлданды
    Хаттама  «18» «09» 2014 жыл, № 1.


    ОӘК төрағасы _____________ Искакова Г.К.



























    Мазмұны



1. Қолданылу саласы

2. Нормативтік сілтемелер

3. Жалпы ережелері

4. Оқытушыларға арналған оқу жұмыс бағдарламасының құрылымы     мен

     Мазмұны

5. Студенттердің өздік жұмыстың тақырыбының тізімі

6. Пәнінен оқу - әдістемелік  картасы

7.Әдебиеттер





























   1. Қолданылу саласы

   Дирижерлау  (хор  баскару)  өнері  басқа  музыкалық-орындаушылык,  өнері
сияқты дирижердың хормен немесе оркестрдің "аспабымен" үнемі  қарым-қатынас
жасауы арқылы, яғни жетекшінің  хормен  (оркестрмен)  тікелей  жұмыс  жасау
процесінің барысында дамиды және қалыптасады. Хор  өнерінің  де  өзіне  тән
ерекшеліктері  бар.  Ол  —  сөз  өнері,  музыка,  орындаушылық,   шеберлік,
көркемдік бейнелеу, сахна т.б. онердің тәсілдері бойына  жинаған  синтездік
өнер.


2.Нормативтік сілтемелер

  Берілген  оқу  жұмыс  бағдарламасы  мынадай  құжаттардың   талаптары   мен
нұсқаулығының негізіңде әзірленді:

-Білім берудің тиісті деңгейлерінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім  беру
стандарттар;

5В060100 «Музыкалық білім» мамандығының типтік оқу жоспары;

-СТУ  042-ГУ-4-2014   Университет   стандарты   «Пәндердің   оқу-әдістемелік
кешендерін әзірлеу және рәсімдеу жалпы талаптары»;

-ДП   042-1.01-2014   Құжатталған   рәсімдеме   «Пәндердің   оқу-әдістемелік
кешендерінің кұрылымы және мазмұны».


3.Жалпы ережелері
   Музыкалық  білім  беру  жолында  хормен  орындаушылық  өнері,  жастарды,
оқушыларды музыкаға тәрбиелеудей бөлінбейтін бір сала болып  табылады.  Хор
өнері біріккен ұжымдық топтың қорытындысы  іспетті  адамдардың  бір-бірімен
ынтымақтастығы, бірлігі,  ұйымшылдық  қасиеттерін  көрсететін  және  өзінің
тобын  баска  топтармен  салыстырып  багалай  білушілік,  лидерлік  ықпалды
атқару, тағы басқа  да  қасиеттерді  қамтиды.  Хор  өнері  теориялық  білім
берумен қатар факулътеттегі басқа да негізгі пәндермен:  хор  класы,  хорды
дирижерлау (дирижирование), музыкалық сауат, сольфеджио  сабақтарын  саналы
турде меңгеруге көмектеседі.
   Оркестрмен  немесе  хормен  қарым-қатынас  жасау  ерекшелігі  дирижердан
коптеген қасиеттерді талап етеді: көпшілік орындаушылар тобымен  жетекшілік
ете білу, топпен шығармашылык, қарым-қатынас құра білу, хорды  мінсіз  таза
тыңдай білу жіне орындалу процесін дұрыс  сезіну,  озінің  талаптарын  және
ұсыныстарын ыкшамды және анық тұжырымдап айта білу; дайындык, кезенің дұрыс
жоспарлай білу және барлық оның қатысушыларының уақьггы мен  кушін  үнемдеп
жұмсай  білу,  дайындықты  ұйымдастыру,  (нота)  музыкалык,   материалдарын
дайындау және т.б.
   Ең   басты   мақсат   -   дирижерлык   дайындықтың   мүмкін   болғанынша
мүмкіндіктерін  ашу.  Музыкалык,  қабіліттерін  дамыту   жәнә   қол   қимылы
коріністері арқылы дирижердың сана сезімінде орныққан музыкалық ойларды  әрі
қарай дамыта тусу.
1. Курстың қысқыша мазмұны:  ән  мұғалімін  эстетикалық  тұрғыда  тәрбиелеу:
   студенттерді сабақта да, сабақтан тыс жұмыстарды оқушылармен вокал –  хор
   жұмыстарын жүргізе отырып, оларды ұйымдастыра білуге баулу.
2.   Дирижерлау   пәнінің   мақсаты:   Дирижерлык     дайындықтың     мүмкін
   болғанынша мүмкіндіктерін ашу. Музыкалык, қабіліттерін  дамыту  жәнә  қол
   қимылы коріністері арқылы дирижердың сана  сезімінде  орныққан  музыкалық
   ойларды әрі қарай дамыта тусу. Осы курсты жүргізгенде оқу негізі тарихи –
   теориялық, музыка орындаушылық,  психология  –  педагогикалық  циклындағы
   пәндердің,   музыкалық   білім   тарихымен   теориясы   курсынан    алған
   білімдерінде, іскерліктеріне және дағдыларына сүйенеді.  музыкалық  оймен
   артистік және музыкалық  есте  сақтау,  ырғақты  сезіну,  музыкалық  есту
   қабілетіне жол ашады.
3.3 Пәнінің негізгі міндеттері:
Студенттердің вокалды-хор жүргізу дағдыларының  қалпын,  хор  шығармаларының
құрылым  ерекшеліктерін,  хор  партияларының   байланысын   (аккордтар   мен
жекеәндер, хор партитурасының фортепианода ойналуы, дирижерлық техника,  сөз
бен әуеннің үйлесіп  айтылуы)  сабақта  және  кластан  тыс  жұмыста  балалар
хорымен жұмыс істеу  үшін  репертуар  жирау  және  иаңдай  білуге  үйретеді.
Студенттердің хор коллективімен  жұмыс  жүргізу  кезеңінде  кәсіби  деңгейде
жетілген маман даярлау, дирижерлау техникасын жетік меңгеру, хорға  арналған
репертуарды  талдау  және  жаттау,  оны  хорға  лайықтап  өңдеу,  дирижерлық
тәсілдерді меңгеру мақсаттары қарастырылған.  Барлық  музыкалық  өлшемдермен
танысып, схемаларды көрсете білу.
      Дирижерлау курсы жекеше  үйрету  түрінде  оқытылады.  Педагогитың  осы
үлгіде, сабақ өткізуі оның кәсіби деңгейінің өсуі мен әрбір жеке  студенттің
қабілетін мызыкалық  эстетикалық  және  өзіндік  ерекшелігін  байқауына  жол
ашады.

 - 3.4 Пәнді оқу  барысында студентің міндеттері:
 - фортепиано аспабында музыкалық шығармаларды ойнау;
 - хор партияларын орындау (сольфеджиолау, вокалды  орындау,  әннің  сөзімен
   орындау және тактілеу);
 - музыкалық талдау, дирижерлық қимылдарды жітік меңгеру,  өлшемдерге  көңіл
   бөлу, техникалық жаттығулар жүргізу;
 - сүйемелсіз (а сарреllа) орындалатын шағармаларды дирижерлау,  әр  дауысын
   көрсету, айту, көркемдік орындалуына қол жеткізу;
 - сүйемелмен орындалатын шығармаларға талдау жасау әр қол  қимылының  нақты
   көрсетілуін қадағалау;
 - мектеп шығармасын –өздік меңгеру, аспапта ойнау. Бір қолмен дирижердау;
 - хорға арналған шығармаларды қағаз бетінен  оқу  (ЧХП)  орындаушылық  және
   вокалды – хор талдаулар.
1.3.Пререквизиттер:
      Музыка теориясы, Сольфеджио, Хор классы және жұмыс  істеу  практикумы,
Негізгі музыкалық аспап.
1.4. Постреквизиттер:
          Педагогикалық практикасы,методика преподавания музыки.

3.5 Оқу жоспарынан үзінді:

|Курс |Семестр|Кредитт|Жеке  |ОСӨЖ    |СӨЖ   |Барл        |Бақылау түрі     |
|     |       |ер     |сабақ |        |      |ығы         |                 |
|1    |1,2    |2      |30    |15      |45    |90          |Емтихан.         |

|Курс |Семестр|Кредитт|Жеке  |ОСӨЖ    |СӨЖ   |Барл        |Бақылау түрі     |
|     |       |ер     |сабақ |        |      |ығы         |                 |
|2    |3,4    |2      |30    |15      |45    |90          |Емтихан.         |


|Курс |Семестр|Кредитт|Жеке  |ОСӨЖ    |СӨЖ   |Барл        |Бақылау түрі     |
|     |       |ер     |сабақ |        |      |ығы         |                 |
|3    |5,6    |2      |30    |15      |45    |90          |Емтихан.         |

4. Пәннің оқу - әдістемелік комплексінің тізімі және мазмұны:
2.1. Курстың тақырыптық жоспары
Барлығы (2 кредит) 90 сағат

|р/с  |Тақырып                                       |Жекеше   |ОБ     |СӨЖ   |
|     |                                              |сабақ    |СӨЖ    |      |
|1.   |Дирижерлау пәніне кіріспе                     |2        |1      |4     |
|2.   |Дирижердың қол аппаратын қою.                 |2        |1      |4     |
|3.   |Қол қимылдарына арналған жаттығулар.          |2        |1      |4     |
|4.   |Дирижерлық қимылдардың негізгі принциптері.   |4        |1      |4     |
|5.   |Дирижердың негізгі позициясы.Дирижерлау       |2        |1      |4     |
|     |техникасына түсініктеме. Оң және сол қол      |         |       |      |
|     |кимылдары.                                    |         |       |      |
|6.7. |Дирижерлық орындаушылықтың алғашқы үш         |2        |1      |4     |
|     |элементі.                                     |         |       |      |
|8.9. |Музыкалық өлшемдер:  3/4; 4/4.Схемалар.       |2        |1      |4     |
|10.  |Штрихтарды көрсету заңдылығы                  |4        |1      |4     |
|11.  |                                              |         |       |      |
|12.  |Амплитудалық қимылдың ауықымына сай           |4        |1      |4     |
|13.  |динамикалық белгілерін көрсету                |         |       |      |
|14.  |2 дауысқа арналған хор шығармасын  ф/п        |4        |1      |4     |
|     |аспабында орындау                             |         |       |      |
|15.  |Сүйемелмен орындалатын мектеп әніне           |2        |1      |5     |
|     |дирижерлау.                                   |         |       |      |
|Барлығы:                                            |30       |15     |45    |

Мұғалімнің жол көрсету аясында атқарылатын студенттердің өздік жұмыстарының
сабақ жоспары. (ОСӨЖ)

|Тақырып            |Тапсырманың мақсаты |Әдебиетте|Баллдар |Жұмыстың  |Бақылау  |
|                   |мен мазмұны         |р        |        |өткізілу  |түрі     |
|                   |                    |         |        |мерзімі   |         |
|Дирижерлауға       |Оң және сол қол     |(1,2)    |3       |1 жұма    |Тәжір.   |
|арналған           |кимылдарының  бекіту|         |        |          |көрсету  |
|жаттығуларды       |және меңгеру        |         |        |          |         |
|қайталау.          |                    |         |        |          |         |
|Партияларды аспапта|Студентке өз бетінше|(3,5)    |3       |2 жұма    |Тәжір.   |
|ойнап, айту.       |жұмыс жасай білуге  |         |        |          |көрсету  |
|                   |бағыт беру, жүктеу. |         |        |          |         |
|«Ауфтакт» түсінігін|Ауфтакт, оның       |(1,2)    |3       |3 жұма    |Тәжір.   |
|кеңейту және       |түрлерімен танысу , |         |        |          |көрсету  |
|ауфтактты меңгеру  |қол қимылындағы     |         |        |          |         |
|дағдыларымен жұмыс.|ескерту белгілері.  |         |        |          |         |
|Партияларды айтуда |Шығармаларының жеке |(1,4)    |3       |4 жұма    |Тәжір.   |
|интонациялық       |партиямен жұмыс     |         |        |          |көрсету  |
|тазалық.           |істеу. Партитураны  |         |        |          |         |
|                   |сольфеджио түрінде  |         |        |          |         |
|                   |тапсыру.            |         |        |          |         |
|Мектеп репертуарын |Мектеп репертуардағы|(2,3)    |3       |5 жұма    |Тәжір.   |
|іріктеудің         |ән үйрену. Мектеп   |         |        |          |көрсету  |
|қағидалары.        |әнің сүйемелдеудің  |         |        |          |         |
|                   |фортепиано аспабында|         |        |          |         |
|                   |талдап орындау      |         |        |          |         |
|Шығармадағы        |Партияны сөзімен    |(1,2)    |3       |6 жұма    |Тәжір.   |
|сөздерді мәнерлеп  |орындау.Шығарманың  |         |        |          |көрсету  |
|оқу.               |авторына аннотация. |         |        |          |         |
|Сөздегі көркемдік  |Шығарманың шарықтау |(5,2)    |3       |7,8 жұма  |Тәжір.   |
|бейнені табу.      |шегін білу.         |         |        |          |көрсету  |
|Дирижерлау         |Қол қимылы          |(1,6)    |3       |9,10 жұма |Тәжір.   |
|техникасы          |динамикасының және  |         |        |          |көрсету  |
|                   |штрихының озара     |         |        |          |         |
|                   |байланыстылығы.     |         |        |          |         |
|Партияны жатқа     |Партияны мәнерлеп   |(1,2)    |3       |11,12 жұма|Тәжір.   |
|орындау.           |орындау, айта білу. |         |        |          |көрсету  |
|Шығарманы жатқа    |                    |         |        |          |         |
|орындау.           |                    |         |        |          |         |
|Дикциялық          |.                   |(1,2)    |3       |13,14 жұма|Тәжір.   |
|жаттығулар жасау   |                    |         |        |          |көрсету  |
|Сольфеджилеу       |Хорға арналған      |(1,2)    |3       |17,18 жұма|Тәжір.   |
|                   |шығармаларды нотаға |         |        |          |көрсету  |
|                   |қарап оқу (ЧХП).    |         |        |          |         |
|Дирижерлік         |Дирижерлік          |(1,2)    |3       |19,20 жұма|Тәжір.   |
|аппараттың         |аппараттын          |         |        |          |көрсету  |
|орналасуына        |орналастыру жұмысы  |         |        |          |         |
|көмектесетін       |және дирижердің     |         |        |          |         |
|жаттығулар,        |мануальды техникасы |         |        |          |         |
|мануальды          |                    |         |        |          |         |
|техниканың         |                    |         |        |          |         |
|кемшіліктерін      |                    |         |        |          |         |
|түзету.            |                    |         |        |          |         |
|Динамикалық        |Көркемдік бейнесін  |(1,2)    |3       |21,22 жұма|Тәжір.   |
|белгілерін сақтап  |ашу.                |         |        |          |көрсету  |
|айту.              |                    |         |        |          |         |



2.4 Курс бойынша ауызша үй жұмыстарының тақырыбы. (СӨЖ)


   1.       Партияларды аспапта ойнау.
   2        Хор партиясын сольфеджиялау.
   3.       Авторлар туралы мағлұмат дайындау.
   4.       Хор партиясын мәнерлеп айту.
   5.       Шығарманың өлшемін дирижерлау.
   6.       Партитураны талдау.
   7.       Шығармаға арнап жаттығулар таңдау.
   8.       Дирижерлауға  арналған жаттығуларды қайталау.
   9.       Партияларды аспапта ойнап, айту.
   10.     Партияларды айтуда интонациялық тазалық.
   11.     Шығармадағы сөздерді мәнерлеп оқу.
   12.     Шығарманың авторына аннотация.
   13.     Дикциялық жаттығулар жасау.
   14.   Партияны жатқа орындау.
   15.  Динамикалық белгілерін сақтап айту.
   16.  Партитураны сольфеджио түрінде тапсыру.
   17.  Партияны сөзімен орындау.
   18.  Сөздегі көркемдік бейнені табу.
   19.  Шығарманың шарықтау шегін табу.
   20.  Партияны мәнерлеп орындау.
   21.  Көркемдік бейнесін ашу.
   22.  шығарманы жатқа дирижерлау.


6.Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілу картасы



|Әдебиттер және оқу методикалық   |Экземплярлар  |Студенттердің |Қамтама-с|
|құжаттар                         |саны          |саны          |ыздық    |
|                                 |              |              |пайыз    |
|Абдибекова О., Мангбаева Р.      |3             |32            |10%      |
|Дирижирование как процесс        |              |              |         |
|управления коллективным          |              |              |         |
|исполнением. //В мире музыки.    |              |              |         |
|2006                             |              |              |         |
|Уколова                          |4             |31            |8%       |
|.И.Дирижирование:Учеб.пособие.-М.|              |              |         |
|,2010                            |              |              |         |
|Безбородова Л.А. Дирижирование:  |16            |31            |20%      |
|Учебное пособие.-М.,2010         |              |              |         |


7.Әдебиет


1.   Абдибекова    О.,    Мангбаева    Р.    Дирижирование    как    процесс
   управления коллективным исполнением. //В мире музыки. 2006 №4,   с 10-11.
2. Ақхожин С. Балалар хорымен жұмыс істеу  ерекшеліктері.  //Тәрбие  құралы.
   2006 №2, с 54-55.
3. Әбішева Б. Музыкалық тәрбие туралы. //Музыка әлемінде. 2004 №6, с 22
4. Бобровская О. Музыкальное воспитание. //В мире музыки. 2006  №4,   с  20-
   25.
5. Қыдырбаева К. Орындаушылық топпен жұмыс. //Қазақстан мектебі. 2005 №3,  с
   31-33.
6. Қыдырбаева К. Хор  ұжымындағы  дауыс  жаттығулары.  //Қазақстан  мектебі.
   2004 №7, с40-43.
7. Мұхтаров М. Музыкалық ағарту және тәрбие тәлімдері. //Қазақстан  мектебі.
   2006 №7, с76-77.
8.  Үсербаева  А.  Қосымга  және  бастауыш  музыкалық  білім  беру  мазмұнын
   модернизациялаудың теориялық негіздері. //Музыка әлемінде. 2010 №5,
9. с 25-27.
10. Андреева  Л.,  Бондарь  М.,  Локтев  В.,  Птица  К.  Искусство  хорового
   пения. М., 1963.
11. Анисимов А.И.  Дирижер-хормейстр.  Творческо-методические  записки.  Л.,
   1967.
12. Асафьев Б.В. О хоровом искусстве. Л.: «Музыка», 1980.
13. Әбенбаев С.Ш., Құдиярова А.М., Әбиев Ж.Ә. Педагогика.  Астана:  Фолиант,
   2003.
14. Әбуова К. Хор жүргізу. А., 1992.
15. Әсембекова К. Хорға арналған  шығармалардың  кейбір  ерекшеліктері.  А.:
   “Жалын”, 1979.
16. Безбородова Л.А. Дирижирование. М., «Просвещение», 2010
17. Виноградов К.П. Работа над дикцией в хоре. М., 2005
 18Досанов О.  Ән  айту  кезіндегі  дауыс  аппаратының  жұмысы.  //Қазақстан
мектебі. 2006 №6, с 46-48.
19.Живов В.Исполнительский анализ хорового произведения. М., 2010
20.Живов В.Л. Хоровое исполнительство: Теория (методика). М.: Гуманит.  изд.
Центр ВЛАДОС, 2003.
21.Зимняя И.А. Педагогикалық  психология:  Жоғары  оқу  орындарына  арналған
оқулық. Екінші  рет  толықт.,  түзет.  және  қайта  өңд.  бас./орыс  тілінен
аударған Құсаинова М.А. М.: Логос, Алматы: ТSТ-company, 2005.
22.Казачков С. Дирижерский аппарат и его постановка. М.,1967.
23.Краснощеков В.И. Вопросы хороведения. М., 1969.
24.Қыдырбаева К. Дирижерлық шеберлік. А., 2001.
25.Мукашева А.Б. Развитие музыкального образования в Казахстане. А., 2002.
26.Самарин  В.А.  Хороведение  и  хоровая  аранжировка.   М.:   Изд.   центр
“Академия”, 2002.
27.Струве Г.А. Школьный хор: Книга для учителя. М.,1981.
28.Стулова Г.П. Теория и практика работы с детским хором. М.,2002.
29.Тевлина Б.Г. Работа в хоре. Методика, опыт. М., Профиздат, 1977.
30.Уколова Л.И. Дирижирование. М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2003.
31.Чесноков П.Г. Хор и управление им. М., 2010.




Пәндер