Файл қосу
Өсімдік биотехнологиясы
| ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ |
|СЕМЕЙ қаласының ШӘКӘРІМ атындағы МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ |
|3 деңгейлі СМЖ құжат |ПОӘК |ПОӘК |
| | |042-18-22.1.113/02-2013 |
|ПОӘК «Өсімдіктер |Басылым № __ | |
|биотехнологиясы» пәнінің |«__»_______ | |
|студентке арналған | | |
|бағдарламасы | | |
5В050701-«Биотехнология» мамандығына арналған
«ӨСІМДІКТЕР БИОТЕХНОЛОГИЯСЫ»
ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
ПӘННІҢ СТУДЕНТКЕ АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАСЫ
Семей, 2013
Алғы сөз
1. құрастырылды
Құрастырушы: _______________ «____»___________20____ А.Б.Исмагулова «Мал
шаруашылығы және аңшылықтану, морфология негіздерімен» кафедрасының аға
оқытушы, биология магистрі
2. талқыланды
«Мал шаруашылығы және аңшылықтану, морфология негіздерімен» кафедрасының
отырысында
Хаттама №__ «__»_____20___ж
Кафедра меңгерушісі ___________ С.Тугамбаева
2.2. Аграрлық факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама №__ «__»_____20___ж
Төрағасы __________ А.Тлеубаева
3. бекітілді
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында қаралып, баспаға
ұсынылды
Хаттама №__ «__»_____20___ж
ОӘК төрағасы _____________Г.Искакова
. алғаш рет еҢгізілген
МАЗМҰНЫ
1 Колдану саласы.
2 Пәндердің мазмұны және сабақ түрлері бойынша сағаттарды бөлу
3 Пәндерді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
4 Курс форматы
5 Курс саясаты
6 Баға қоюдың саясаты
7 Әдебиеттер
1. ҚОЛДАНУ САЛАСЫ
1.1 Оқытушы және пән туралы мәліметтер
– Исмагулова А.Б.
-«Мал шаруашылығы және аңшылықтану, морфология негіздерімен»
-Байланыс ақпараты – телефоны 442898, № 5 оқу ғимараты
-Сабақ өтетін бөлмелер - № 212
-Пәннің аты – «Өсімдіктер биотехнологиясы»
-Несие саны –3 , ал жалпы сағат саны – 135
1.2 Пәннің қысқаша сипаттамасы:
5В050701-«Биотехнология» мамандығының студенті түлегі «Өсімдіктер
биотехнологиясы» (өсімдік жасушаларын жасанда ортада өсіру) пәнін зерделеу
нәтижесінде кәсіптік білімділікке қойылатын мына талаптарға дайын болуға
міндетті.
1.3 Пәнді оқытудың мақсаты:
өсімдіктен бөлініп алынған жасушаларды, ұлпаларды, мүшелерді жасанды
қоректік ортада асептикалық жағдайда өсірудің теориялық негіздері мен
әдістерін жүйелі түрде студенттерге баяндау, оны оларға меңгерту.
1.4 Пәнді зерделеудің негізгі міндеттері:
Оқу үрдісінде студент биологиялық обьектілер мен биологиялық процестердің
негізінде түбегейлі жаңа технологиялар құру, сол арқылы адамға қажетті
өнімдерді алудың негізін білуі тиіс. Ол үшін тиісті биотехнологиялық
ғылыми зерттеулердің әдістерін жеткілікті деңгейде меңгеруі қажет.
1.5 Зерделеу нәтижесі
Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:
- білу өсімдіктен бөлініп алынған жасушалардың құрылысын материалдық
көзқарасымен олардың дамуын, жетілуін зерттеу;
- игеру мүшелерді жасанды қоректік ортада өсу негіздерін жақсы игере
отырып, биотехнологияның зерттеу әдістерін жете білуді үйрену;
- меңгеру зертханалық сабақтарда студенттер препараттармен жұмыс жасау
әдістерін меңгеру;
- иемдену жасушалардың, ұлпалардың құрылысын, дамуын онто-филогенездік
дамуына байланысты зерттеу;
1.6. Курстың пререквизиті:
1.6.1.Өсімдік биотехнологиясы
1.6.2.Өсімдік физиологиясы
1.6.3.Ботаника
1.6.4.Жалпы биология», курстарынан негізгі білімдері болу қажет.
1.7. Курстың постреквизиті:
1.7.1.Өсімдік биотехнологиясы
1.7.2. Эмбриоинженерия
1.7.3. Биология
1.7.4.Ген инженериясы, пәндерін оқыған кезде қолданылады.
2. ПӘНДЕРДІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША САҒАТТАРДЫ БӨЛУ
|№ рет|Дәрістердің тақырыптары және қысқаша |Дәріс |Зертханал|СОӨЖ |СӨЖ|Әдеби|
|саны |мазмұны | |ық | | |еттер|
|1 |2 |3 |4 |5 |6 | |
| | Модуль 1 Өсімдіктер биотехнологиясының |
| |жүйесі |
| | Блок 1 Өсімдіктер |
| |биотехнологиясы |
|1 |Кіріспе. Өсімдіктер биотехнологиясы | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |ғылымы. Мақсаты мен міндеттері. | | | | |7.2|
| |Өсімдіктер биотехнологиясы ғылымының | | | | | |
| |басқа ғылымдармен байланысы. Өсімдік | | | | | |
| |жасушаларын өсірудің қысқаша тарихы. | | | | | |
| |Терминдер. | | | | | |
|2 |Өсімдік жасушаларын жасанды қоректік | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |ортада өсіру әдістері. Қоректік орталар. | | | | |7.2|
| |Каллус алу. Каллусты өсіру. Жасушаларды | | | | | |
| |сұйық қоректік орталарда өсіру | | | | | |
|3.4 |Жасанды қоректік ортада өсетін | 4 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |жасушалардың биологиясы. Дифференциялану,| | | | |7.2|
| |морфогенез, регенерация. Өсірген | | | | | |
| |жасушалардың әртектілігі. | | | | | |
| Модуль 2 Жасушаларды өсіру жүйелері |
| | Блок 1 Өсімдік жасушаларына әсер ететін факторлар |
|5 |Өсімдік жасушаларын биосинтездік | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |өнеркәсіпте пайдалану. Өсірілетін | | | | |7.2|
| |жасушаларда қосымша заттардың қоры | | | | | |
| |жиналуына әсер ететін фактролар. | | | | | |
| |Өсімдіктің генотипі. Жасушаларды өсіруге | | | | | |
| |әсер ететін химиялық және физикалық | | | | | |
| |факторлар. | | | | | |
|6 |Жасушаларды өсіру жүйелері. | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |Иммобильденген жасушалар. | | | | |7.2|
|7 |Өсімдіктерді клондық микрокөбейту. | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |Микрокөбейтудің әдістері. Микрокөбейту | | | | |7.2|
| |процессінің кезеңдері. | | | | | |
|8 |Өсімдіктерді сауықтыру. Апикальдық | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |меристеманы өсіру. Прогамдық және | | | | |7.2|
| |постгамдық сәйкессіздікті in vitro | | | | | |
| |жағдайында жеңу. Ұрықтарды in vitro | | | | | |
| |өсіру. | | | | | |
| Модуль 3 Жасушалық инженерия |
| | Блок 2 Гаплойдық технология |
|9 |Гапдоидтық технология. Тозаңқаптар мен | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |тозаңдарды өсіру. Микроспо-ралардың in | | | | |7.2|
| |vitro жағдайында дамуы. Аналық | | | | | |
| |гаметофиттің in vitro жағдайында дамуы. | | | | | |
|10 |Жасушалық инженерия.Протопластарды бөліп | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |алу. Протопластардан регенерант | | | | |7.2|
| |өсімдіктер шығару. | | | | | |
|11 |Сомалық будандастыру. Сомалық | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |будандастырудың генетикалық негіздері. | | | | |7.2|
| |Сомалық будандарды сұрыптап алу. | | | | | |
|12 |Жасушалық селекция. Жасушалық селекция | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
| |әдістері. Индукцияланған мутагенез.. | | | | |7.2|
| | Блок 3 Гендік инженерия |
|13. |Гендік инженерия. Басқа организмге | 4 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
|14 |тасымалданатын қажетті генді бөліп алу. | | | | |7.2|
| |Генді тасымалдайтын векторлар. Гендерді | | | | | |
| |өсімдіктерге тасымалдау әдістері. | | | | | |
| |Генофондты in vitro сақтау. Жасушаларды | 2 |1 |1.5 |4.5 |7.1|
|15 |мұздатып сақтау. Жасушаларды қайтадан | | | | |7.2|
| |өсіру және талдау. | | | | | |
|Барлы| |30 |15 |22.5 |67.5 | |
|ғы | | | | | | |
3. Пәндерді оқып-білу жөніндегі әдістемелік ұсынымдар
Оку үрдісіне белсенді қатысу, үй тапсырмасын ынтамен орындау, сабакта
карама-карсы байланысты колдау, ұжымдық жұмыска жәрдемдесу, ұқыпты және
міндеті болу қажет. Курстарымен және оқытушылармен ашық, шыдамды да,
мейірімді болған жөн.
Пән барысы. Оқылатын дәрісте кейінгі ғылымның көкейтесті мәселелері,
қазіргі жетістіктері мен жаңалықтары айтылады. Өткізілетін зертханалық
сабақтарда организмнен алынып, жасалған жасушалар, препараттарын тікелей
зерттеп, электронды микроскопта көрінетін микробейнелерді талдап,
зерделейсіздер. Пәннiң әр дәрiсiнен кейiн ұсынылған сұрақтар мен тестерге
жауап берiп, оған қайтаратын жауапты жинақтап қорытып, күмәндiк туса, алдын
ала дәрiстен оқып, оны толық түсiнiп, дәрiске, сабаққа дайын болып келген
жөн.
Зертханалық сабақтарды өткізуге толық нұсқаулар, ұсынылған
әдебиеттерде толық берілген. Жұмысты бастамас бұрын сабақтың мақсаты мен
міндеттерін анықтап алып, ұсынылған әдебиеттерден теориялық материалдармен
танысу қажет. Жұмысты жасаған соң міндетті түрде қорытынды жазып, суретін
салу керек. Оқулықтағы тақырып соңында берілген сұрақтарға жауап беру
керек.
Зертханалық сабактардың жоспары
Зертханалық сабақтар.
1.Өсімдік жасушаларын өсірудің қысқаша тарихы.
Өсімдік жасушаларын өсіру әдістері
2. Жасушаларды сұйық қоректік ортада өсіру.
1. Жасушаларды өсіру үшін қандай жағдайлар қажет.
2. Қоректік ортаның құрамына қандай заттар кіреді.
3. Өсімдікті заласыздандыратын заттар.
3. Жасушаларды өсіруге қажетті жағдайлар.
Жасушаларды өсіруге қажетті жағдайлармен танысу. Ыдыстырды
залалсыздандыру. Факторостатты бөлмемен танысу.
Жасушаларды өсіру үшін қандай жағдайлар қажет.
4. Жасанды қоректік ортада өсірілетін жасушаларды өсімдіктер
биотехнологиясының теориялық мәселелерін зерттеу үшін пайдалану.
Жасанды қоректік ортада өсірілетін жасушаларды өсімдіктер
биотехнологиясының теориялық мәселелерін зерттеу үшін пайдалануды зерттеу.
5. Жасушаларды өсіру жүйелері.
Жасушаларды өсіру жүйелерімен танысу.
Жасушалар суспензиясы. Иммобильденген жасушалар.Қосымша заттарды алу үшін
жасушалық технологияларды дайындау жұмысының кезендері.
1. Өсірілетін жасушалардан экономикалық маңызды қандай заттар алынады.
6. Өсімдіктерді клондық микрокөбейту.
Өсімдіктерді клондық микрокөбейту әдісімен және кезендерімен танысу.
Қолтық бүршіктерінің дамуын қоздыру. Қосалқы өркендердің экспланттан
тікелей пайда болуы.Регенерант өсімдіктерден каллустың пайда болуы.
Микрокөбейту процессінің кезендері. Өсімдіктердің клондық микрокөбейуіне
әсер ететін факторлар. Клондық микрокөбейту әдісін қолдану және келешегі
Сұрақтар: 1. Клондық микрокөбетудің артықшылығы.2. Жасанды тұқым деген не.
3. Клондық микрокөбейту әдісін қолдану қандай кезендерде ұтымды.
7.Өсімдіктерді сауықтыру.
Өсімдіктерді сауықтырумен таныстыру.
Апикальдық меристеманы өсіру. Вирус жұққан өсімдіктерді айқындау. Картоптың
вируссыз көшетін алу.
Сұрақтар: 1. Өсімдіктердің вирустық ауруларын анықтау әдістері. 2. Вирустық
ауруы бар өсімдікті неліктен жылумен өңдейді.3. Вирустан аластатылған
көшеттерді қалай көбейтеді.
8,9.Сомалық будандастыру әдістері.
Сомалық будандастыру әдістерін зерттеу.
Сомалық будандастыруды сүрыптап алу әдістері. Будан өсімдліктерді талдау
әдістері. Сомалық будандарды практикада пайдалану.
Сомалық будандарды биохимиялық талдау әдістері
Жыныстық будандастырумен салыстырғанда сомалық будандастырудың артықшылығы.
3. Будан жасушалар мен будан өсімдіктер қалай сұрыпталады.
10.11. Жасушалық селекция әдістері.
Жасушалық селекция мәселелерін зерттеу.
Жасушалық селекция әдістері. Төзімді жасушаларды сұрыптау. Төзімділік
белгісінің тұрақтылығы. Индукцияланған мутагенез. Сомаклондық
варианттар.Сомаклондық өзгергіштіктін себептері. Сомаклондық өзгергіштікке
әсерететін факторлар.
Жасушалық селекция деген не және артықшылығы. 2. Жасушалық селекция
әдістері. 3. Қажетті белгісі бар жасушаларды қалай сұрыптап алады. 4.
Жасушалардың мутагенезін қалай индукциялайды.
12. Сомаклондық варианттар.
Сомаклондық варианттар.Сомаклондық өзгергіштіктін себептері. Сомаклондық
өзгергіштікке әсерететін факторлар.
13. Гендік инженерия.
Гендік инженерия мәселелерін зерттеу.
Басқа организмге тасымалданатын қажетті генді бөліп алу. Гендерді
тасымалдайтын векторлар.Бактерия плазмидалары мен рекомбинанттық ДНК
құрастыру.
Сұрақтар.1. Гендік инженерия деген не. 2.Гендік инженерия қалай іске
асырылады. 3. Рекомбинантты ДНК деген не, қалай жасалады.
14. Гендік инженерия.
Гендік инженерия мәселелерін зерттеу.
Агробактерия плазмидаларын вектор ретінде қолдану. Хлоропластық және
митохондриялық ДНК вектор ретінде қолдану. Жылжымалы генетикалық
элементтерді вектор ретінде қолдану. Вирустарды вектор ретінде қолдану.
Сұрақтар: 1. Вектор деген не және оған сай талаптар.2. Қандай генетикалық
құрылымдар вектор бола алады. 3. Агробактериялардың плазмидалары неліктен
ыңғайлы вектор бола алады.
15. Гендік инженерия.
Гендік инженерия мәселелерін зерттеу.
Гендерді өсімдіктерге тасымалдау әдістері. Гендік инженерияның
мүмкіндіктері мен даму болашағы.
Сұрақтар: 1. Бөтен гендерді өсімдік жасушасына қалай енгізеді. 2.
Өсімдіктер ген инженериясының жетістіктері. 3. Өсімдіктер ген
инженериясының келешегі.
4. Курс форматы
Қатынасу: дәрiс, зертханалық сабақтарға мiндеттi түрде қатынасу керек.
Егерде қандайда болмасын себептермен сiз оларға қатынаса алмасаңыз, онда
барлық меңгере алмаған материалға жауапкер боласыз. Мiнез – құлық: Студент
ар кодексiн: мiнез-құлық этикасын сақтауы керек. Сабаққа кешiгу
кешiрiлмейтiн қылық. Сабақ үстiнде оқу тәртiбiн жиi бұзушылар дәрiсханадан
шығарылып жiберiледi, немесе бүкiл курс бойынша «қанағаттанарлықсыз»
бағамен жазаланады. Бақылау тапсырмалары. Олар
сөзсiз орындалып, белгiленген мерзiмде тапсырылуы қажет. Кешiгiп орындалған
жұмыстардың бағасы өзiнен - өзi төмен болады. Межелiк бағалау: Межелiк
бағалаудың қортындысы сабақ қатысуы мен үлгерiмiне, студенттердiң
белгiленген мерзiмге өз бетiмен жұмыс орындауына, сабақта ауызша немесе
жазбаша түрде берген жауабына, межелiк бақылау қортындысына байланысты
қойылады. Көшiрiп алу және бiреудiң шығармасын толық немесе жарым-жартылай
өз атымен ұрлап пайдалану: Қандай да болмасын көшiрiп алу немесе бiреудiң
шығармасын толық, не жарым-жартылай өз атымен ұрлап пайдалану (басқа
студенттерден дайын тапсырма және шешiмдер көшiрмесiн пайдалану)
дәрiсханадан шығарумен тоқтатылады немесе «қанағаттанарлықсыз» бағамен
жазаланады.
5. курс саясаты
Бірігіп жұмыс істеу барысында біз келесідей тәртіпті ұстанамыз:
• Оқытушымен студент бір-біріне сыйластықпен қарау керек.
• Кез келген тәртіп бұзушылықтар жазаланады, ал белсенді жұмыс керісінше
мадақталады.
• Сабаққа кешікпеу және сабақты босатпау.
• Білімді бағалау баллды-рейтингті жүйе бойынша жүргізіледі.
6.Баға қоюдың саясаты
«Өсімдіктер биотехнологиясы» пәнінен балдық көрсеткіш
2 кесте
|Апта |Бақылау түрі |Балл саны|Ескерту |
|1 |2 |3 |4 |
| |1-мен 7 апта аралығындағы барлық сабақ|30 | |
| |түрлеріне қатысуы | | |
|1 |Ағымдағы бақылау 16 балл. СОӨЖ 7 балл.|35 | |
| |СӨЖ 12 балл | | |
|2 |Ағымдағы бақылау 16 балл. СОӨЖ 7 балл.|35 | |
| |СӨЖ 12 балл | | |
|3 |Ағымдағы бақылау 16 балл. СОӨЖ 7 балл.|35 | |
| |СӨЖ 12 балл | | |
|4 |Ағымдағы бақылау 16 балл. СОӨЖ 7 балл.|35 | |
| |СӨЖ 12 балл | | |
|5 |Ағымдағы бақылау 16 балл. СОӨЖ 7 балл.|35 | |
| |СӨЖ 12 балл | | |
|6 |Ағымдағы бақылау 16 балл. СОӨЖ 7 балл.|35 | |
| |СӨЖ 12 балл | | |
|7 |1 аралық бақылау |60 | |
|1-мен 7 апта аралығындағы оқу нәтижелері бойынша|300 | |
|қорытынды баллдар | | |
| |8-бен 15 апта аралығындағы барлық |30 | |
| |сабақ түрлеріне қатысуы | | |
|8 |Ағымдағы бақылау 15 балл. СОӨЖ 5 балл.|30 | |
| |СӨЖ 10 балл | | |
|9 |Ағымдағы бақылау 15 балл. СОӨЖ 5 балл.|30 | |
| |СӨЖ 10 балл | | |
|10 |Ағымдағы бақылау 15 балл. СОӨЖ 5 балл.|30 | |
| |СӨЖ 10 балл | | |
|11 |Ағымдағы бақылау 15 балл. СОӨЖ 5 балл.|30 | |
| |СӨЖ 10 балл | | |
|12 |Ағымдағы бақылау 15 балл. СОӨЖ 5 балл.|30 | |
| |СӨЖ 10 балл | | |
|13 |Ағымдағы бақылау 15 балл. СОӨЖ 5 балл.|30 | |
| |СӨЖ 10 балл | | |
|14 |Ағымдағы бақылау 15 балл. СОӨЖ 5 балл.|30 | |
| |СӨЖ 10 балл | | |
|15 |2 аралық бақылау |60 | |
|8-бен 15 апта аралығындағы оқу нәтижелері |300 | |
|бойынша қорытынды баллдар | | |
|Емтихан бойынша қорытынды баллдар |400 | |
|Академиялық мерзгіл бойынша қорытынды баллдар |1000 | |
7. Әдебиеттер.
7.1.Негізгі әдебиеттер
7.1. Г. Ж. Уәлиханова Өсімдік биотехнологиясы. Алматы «Қазақ университеті»
2001
7.2. И.Р. Рахимбаев Биотехнология растении. Алматы. Қазақ университеті.
1998.
7.2.Қосымша әдебиеттер
7.2.1. Дайырбекова М.М. Өсімдік биотехнологиясының практикумы, Алматы,
1992ж.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz