Файл қосу

Әдеби редакциялау пәні











                        «Әдеби редакциялау»  пәнінің

              5В050400 – «Журналистика»  мамандығына  арналған

                          ОҚУ- ӘДІСТЕМЕЛІК  КЕШЕНІ

               СТУДЕНТТЕРГЕ АРНАЛҒАН ПӘННІҢ ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ



















                                    СЕМЕЙ
                                    2013

КІРІСПЕ

1  ӘЗІРЛЕГЕН
Әзірлеген:  ____________    Каримова Бибігүл Жұмашқызы,  Журналистика және
практикалық қазақ тілі кафедрасының аға оқытушысы.
«___» _______ 2013   жыл


2  КЕЛІСІЛДІ
2.1  Журналистика және практикалық қазақ тілі кафедрасының  отырысында
қаралып, талқыланды.
Хаттама     №    «___» _______  2013  жыл.

Кафедра меңгерушісі: ___________  Каримова Б.Ж.

2.2  Гуманитарлық-заң   факультеттің оқу- әдістемелік кеңесінде талқыланып,
 бекітілді.
Хаттама     №   «___» _______  2013   жыл.

Төрайымы: ___________ Кеңесбаева Ш.С.


3  БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінде бекітілді.
Хаттама №___  «___» ___________2013 жыл.


ОӘК төрайымы _________________ Искакова Г.К.

4  №1 БАСЫЛЫМ















МАЗМҰНЫ


1  Жалпы ережелер
2  Пәннің мазмұны және сағаттарды сабақ түріне шағу
3  Пәнді оқытудың әдістемелік нұсқаулықтары
4  Курс форматы
5  Курс саясаты
6  Бағалау саясаты
7  Әдебиеттер

































      1 ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

      1.1  Оқытушы туралы  және пән туралы жалпы мәлімет:
Каримова Бибігүл Жұмашқызы
Кафедра:Қазақ филологиясы
Кафедраның мекен-жайы : Глинки, 20;  912- бөлме
Ақпараттық  қатынас:  телефон : 44-29-30
Кафедрада болатын уақыты:  күнделікті  08.00-ден-17.00-ге дейін.
Сабақ өтетін орын: 905 аудитория
Кредит саны: 3

      1.2  Пәннің қысқаша мазмұны:
      Журналисттік шығармашылық жан-жақтылықты, әр саладан хабардар  болуды,
әрқашан білімді жетілдіруді талап ететін мамандық.  Редакциялауды  негізінен
редактор атқарады. Редактор білімділігі - мақаланың  тиімділігін  арттыруға,
талаптарға сай жарық көруіне  сеп  бермек.  Редактор  қызметі  қанша  жерден
көптүрлі болғанымен, ең алдымен ол - әдеби  қызметкер. Редактор деп  аталуға
тек жан-жақты, білікті, логикалық ойлау машығынан кенде емес,  әдеби  тілдің
нормаларына қанық адам лайық. Редакторлық баға, сын  -  бұл  шығармаға  сырт
көзбен  қарайтын,  шебер,  білімді   сыншының   бағасы.   Телевизия,   радио
бағдарламаларын,  газет  мақалаларын  дайындау,  жарыққа  шығару   кезіндегі
технологиялық-өндірістік үрдістің барлық  буынын  меңгергендігі  редактордың
ұйымдастырушылық қызмет-міндеттерінің  сапалылығына  әсер  етіп,  өндірістің
бәсекеге қабілеттілігін арттырады.  Газет,
кітап баспасы, полиграфиялық, радио,  телевизиялық  технологиялармен  ұтымды
жұмыс  істегенде,  көркемдеуіш  құралдар  арқылы   шығарманың   маңыздылығын
белгілеуге, селт еткізер тұсын бажайластыруға көмектеседі.


      1.3  Осы курстың  мақсаты:
      Әдеби редакциялау – өзiнiң сапасы жөнiнен қолданбалы, мақсаты  жағынан
тәжiрбиеге жақын, құрамы тарапынан кешендi пән. Ол  қолданбалы  филологиялық
пәндердiң iшiндегi "жаңаларының", "жастарының"  бiрi.  Әдеби  редакциялаудың
қалыптасуы көп  жағдайда  әлеуметтiк  мән-мазмұнға  байланысты  жүзеге  асып
жатады.  Оның  iлгерiлеу  процесi  кiтап  баспасындағы  редактордың  жұмысын
қарастыратын редакциялаудың теориясы мен практикасы секiлдi пәндермен  қатар
жүрiп отырады.


      1.4  Курстың негізгі міндеттері:
      Журналистика бөлiмi студенттерiнiң редакциялаудың  қыр-сырын  бiлуi  –
әрбiр журналистке қойылатын талап. БАҚ жұмыскерiнiң шығармашылық  қызметiнiң
үш функциясы  (ұйымдастырушылық,  жариялаушылық,  туындыгерлiк)  да  мәтiндi
редакциялау жұмысында өз көрiнiсiн табады.
      Оқу пәнi ретiндегi әдеби редакциялаудың  мақсаты  –  газетте,  радиода
және телевизияда  жарыққа  шығаруға  дайындау  үшiн  журналистiк  шығарманың
мәтiнiмен редакторлық жұмыс  жүргiзудiң  теориялық  негiздерiн  және  кәсiби
тәсiлдерiн меңгеруге көмектесу.

      1.5  Курстың соңында студент мыналарды білуі керек:
    –  Редактор жұмысының пiкiр-таласы ретiнде "мәтiн" терминiнiң мән-
   мағынасын, оның сырлары мен сипаттарын жан-жақты ашып көрсетудi үйренедi.
   –  Редакциялаудың психологиялық және логикалық алғы шарттарын айқындауға
мән бередi.
   –  Редакциялаудың алуан түрлi әдiстемелерiмен танысуға қол жеткiзедi.
   –  БАҚ материалдарын әдеби редакциялаудың талаптары тұрғысынан талдауды
үйрету және мәтiндi редакциялаудың техникалық жайлары жөнiнде жаттығулар
негiзiнде түсiнiк беруге дағдыланады.
   –  Редакциялаудың жалпы ережелерiн меңгеру арқылы журналистiк
шығармашылық нақты мiндеттердi шешуге дағдылануды үйренедi.

      1.6  Курстың пререквизиттері:
      1.6.1  Журналистикаға кіріспе
      1.6.2   Қазақ журналистикасының тарихы
      1.6.3   Публицистің шығармашылық негіздері

      1.7  Курстың постреквизиті:
      1.7.1  Публицистің шығармашылық шеберханасы

       2  ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ ЖӘНЕ САҒАТТАРДЫ САБАҚ ТҮРІНЕ ШАҒУ
                                   1 Кесте
|№  |Тақырыптың атауы           |Сағаттар саны             |Әдебиеттер   |
|   |                           |ДС |СП |Л    |С    |С     |             |
|   |                           |   |З  |Б    |Р    |Р     |             |
|   |                           |   |   |     |С    |С     |             |
|   |                           |   |   |     |П    |      |             |
|1  |2                          |3  |4  |5    |6    |7     |8            |
|1  |Әдеби редакциялау пәні     |1  |2  |     |1,5  |1,5   |1, Б. 3-25   |
|   |туралы түсінік             |   |   |     |     |      |             |
|2  |Редакциялаудың жалпы       |1  |2  |     |1,5  |1,5   |2, 82-99 б.  |
|   |әдістемесі                 |   |   |     |     |      |             |
|3  |Ұйымдастырушылық –         |1  |2  |     |1,5  |1,5   |3, 95-98 б.  |
|   |шығармашылық кезең         |   |   |     |     |      |             |
|4  |Әдеби редакция ұғымы және  |1  |1  |     |1    |1     |4, 91-106 б. |
|   |редакторлық қызмет         |   |   |     |     |      |             |
|5  |Редактордың маман ретінде  |   |1  |     |0,5  |0,5   |             |
|   |пайда болуы                |   |   |     |     |      |             |
|6  |Редакторлық талдау және    |1  |2  |     |1,5  |1,5   |1, Б. 25-36  |
|   |әдеби редакциялау.         |   |   |     |     |      |             |
|   |Редакторлық талдаудың      |   |   |     |     |      |             |
|   |обьектісі                  |   |   |     |     |      |             |
|7  |Әдеби редакциялаудың       |1  |   |     |0,5  |0,5   |2, 103-110 б.|
|   |дәстүрлі әдіс-тәсілдері    |   |   |     |     |      |             |
|8  |Редактордың әдеби еңбегінің|   |1  |     |0,5  |0,5   |3, 99-118 б. |
|   |ерекшелігі  және редактор  |   |   |     |     |      |             |
|   |мен  автор  арасындағы     |   |   |     |     |      |             |
|   |шығармашылық процесс       |   |   |     |     |      |             |
|9  |Редактор және мазмұн мен   |   |1  |     |0,5  |0,5   |4, 91-106 б. |
|   |пішіннің бірлік мәселесі   |   |   |     |     |      |             |
|10 |Телерадио бағдарламаларын  |1  |2  |     |1,5  |1,5   |5, 97-106б.  |
|   |дайындаудағы автор мен     |   |   |     |     |      |             |
|   |редактор қызметі           |   |   |     |     |      |             |
|11 |Телерадио бағдарламалардың |1  |   |     |0,5  |0,5   |6, 110-129 б.|
|   |функциялары.               |   |   |     |     |      |             |
|12 |Телерадио бағдарламаларды  |   |1  |     |0,5  |0,5   |1, Б. 37-52  |
|   |редакциялау                |   |   |     |     |      |             |
|13 |Аралық бақылау жұмысы      |   |1  |     |0,5  |0,5   |2, 10-26 б.  |
|14 |Теледидар бағдарламасындағы|1  |1  |     |1    |1     |3, 13-20 б.  |
|   |әдеби сценарийді           |   |   |     |     |      |             |
|   |редакциялау ерекшеліктері  |   |   |     |     |      |             |
|15 |Редакторлық зерттеу,       |   |1  |     |0,5  |0,5   |4, 15-19 б.  |
|   |теледидар бағдарламаларын  |   |   |     |     |      |             |
|   |әдеби редакциялау          |   |   |     |     |      |             |
|16 |Әдеби редакциялау және     |1  |2  |     |1,5  |1,5   |1, Б. 53-56  |
|   |компьютерлік технология    |   |   |     |     |      |             |
|17 |Редакциялаудың             |1  |1  |     |1    |1     |1, Б. 83-86  |
|   |коммуникативті             |   |   |     |     |      |             |
|   |ерекшеліктері              |   |   |     |     |      |             |
|18 |Мәтінді психологиялық      |   |1  |     |0,5  |0,5   |2, 27-35 б.  |
|   |кәсіби тұрғыдан қабылдау   |   |   |     |     |      |             |
|19 |Мәтін түрлері  мен оны     |1  |2  |     |1,5  |1,5   |3, 20-25 б.  |
|   |классификациялау           |   |   |     |     |      |             |
|20 |Автордың мәтін жазудағы    |1  |1  |     |1    |1     |1, Б. 3-25   |
|   |міндеті                    |   |   |     |     |      |             |
|21 |Мәтін - редактор           |   |1  |     |0,5  |0,5   |2, 82-99 б.  |
|   |қызметінің басты пәні      |   |   |     |     |      |             |
|22 |Редакторлық  талдаудың     |1  |1  |     |1    |1     |3, 95-98 б.  |
|   |түрлері.                   |   |   |     |     |      |             |
|23 |Редакторлық талдаудың      |   |1  |     |0,5  |0,5   |4, 91-106 б. |
|   |механизмі                  |   |   |     |     |      |             |
|24 |Редакторлық талдаудың      |1  |1  |     |1    |1     |2, 79-96 б.  |
|   |ерекшелігі                 |   |   |     |     |      |             |
|25 |Аралық бақылау жұмысы      |   |1  |     |0,5  |0,5   |1, Б. 25-36  |
|26 |Шығармашылық жұмыс         |   |   |     |     |      |             |
|   |(орындалмаса -10 ұпай)     |   |   |     |     |      |             |
|   |Барлығы                    |15 |30 |     |22,5 |67,5  |             |

      3 ПӘНДІ ОҚЫТУДЫҢ ӘДІСТЕМЕЛІК НҰСҚАУЛЫҚТАРЫ
      Әдеби редакциялау – өзiнiң сапасы жөнiнен қолданбалы, мақсаты  жағынан
тәжiрбиеге жақын, құрамы тарапынан кешендi пән. Ол  қолданбалы  филологиялық
пәндердiң iшiндегi "жаңаларының", "жастарының"  бiрi.  Әдеби  редакциялаудың
қалыптасуы көп  жағдайда  әлеуметтiк  мән-мазмұнға  байланысты  жүзеге  асып
жатады.  Оның  iлгерiлеу  процесi  кiтап  баспасындағы  редактордың  жұмысын
қарастыратын редакциялаудың теориясы мен практикасы секiлдi пәндермен  қатар
жүрiп отырады.

      4 КУРС ФОРМАТЫ
      Аудиториялық уақытқа дәрістер, семинар сабақтары, оқытылған материалды
талқылау және әртүрлі тапсырмаларды  орындау кіреді. Әрбір  сабаққа  студент
әдебиеттің  негізгі  және  қосымша   қайнар   көздерінің   тізіміне   сәйкес
дайындалуы  керек   (негізгі   бөлімдер   мен   бөлімшелер   әрбір   сабақта
нақтыланады). Аралық бақылау жұмысында болмаған студенттер  автоматты  түрде
0 балл алады және бақылау жұмысын тапсыруға жіберілмейді.
      Негізгі  ұғымдар  дәрістерде  ұсынылады  және  түсіндіріледі.  Сабаққа
қатысу және дәрісте  негізгі ұғымдарды,  түсіндірмелерді  және  мәліметтерді
жазып алу студенттің міндеті болып табылады.  Егер  студент  қандай  да  бір
жағдайлармен дәріске қатыспаған жағдайда, дәрістің материалын топтағы  басқа
студенттен алуы  керек.  Оқытушы  материалды  бірде-бір  студентке  дәрістің
бірде-бір уақытында босату себебіне қарамастан ұсынбайды.
      ОЖСӨЖ  мақсаты  –  журналистика  ғылымының   бітім-болмысын,   жанрлық
ерекшеліктерін зерттеу.
      ОЖСӨЖ міндеттері келесілерді қарастырады:
      - курстың методологиясы және зерттеу әдiстерi;
      -  журналистика  функциялары  мен   жанрлық   пішіндерін   және   оның
        ерекшелiктерi туралы.
      Студенттердің өздік жұмысы – бұл тұлғаның  жеке  танымды  қызметі,  ол
өзіне  тек  қана  алған  білімін  бекітіп  қоймауы,   сонымен   қатар   жеке
шығармашылық ойлау  процесі  болып  табылады.  Өзіндік  жағынан  ол  келешек
маманның шығармашылығы үшін жаңа  білімінің  ашылуына,  қалыптасуына  жағдай
жасайды.
      Өздік  жұмыс  сонымен  қатар   студенттің   максималды   белсенділігін
қарастырады және ол алған білімін ұйымдағы  ғылыми  зерттеу,  қоғамдық  және
өндірістік қызметтерде көрінеді.
      Курсты оқу барысында алынған ұпай жинақталып, жалпы  саны  шығарылады.
Жиынтық бағаны шығару  үшін  әрбір  тапсырма,  сабаққа  қатысуы,  СӨЖ,  ОСӨЖ
тапсырмаларын,  тиісті  жаттығу  жұмыстарын   орындағаны   жөніндегі    ұпай
жиынтығы, кезеңдік, қорытынды  бақылау  нәтижелері  т.б.  түгел  ескеріледі.
Берілген тапсырманы уақытында орындау қажет. Тиісті   тапсырмалар  сессияның
соңғы аптасына дейін өткізілуі тиіс. Орташа ұпай  жинақтай  алмаған  студент
емтиханға жіберілмейді. Әрбір тақырыпты өтеу   міндеті,  өтілген  материалды
меңгеру деңгейі тест, жатқа  жазу,  бақылау  түрінде  тексеріледі.  Себепсіз
сағат босатсаңыз қосымша  шығармашылық  жұмыс  беріледі.  Сабақтан  екі  рет
кешігу бір рет сабақ босатқанға теңгеріледі.

      5 КУРС САЯСАТЫ


      Курсты оқу барысында алынған  барлық  ұпайлар  жинақталып,  бір-біріне
қосылады.  Осы курстан алған ақтық бағаны шығару  үшін  әрбір  тапсырма  мен
аралық және  қорытнды  бақылаудан  алынған  баға  және  емтихан  бағаларының
қорытындысы   бойынша   орташа   ұпай   есептеледі.   Барлық   тапсырмаларды
көрсетілген  уақытында  өткізу  қажет.  Барлық  тапсырмаларды  қабылдап  алу
емтиханға 7 күн қалғанда аяқталады. Барлық тапсырманы өткізбеген  студенттер
емтиханға кіргізілмейді. Жұмысты  кеш  тапсырсаңыз:  қосымша  тапсырма  беру
арқылы жұмыс көлемі ұлғайтылады. Тапсырмалар  оқытушы  тағайындаған  уақытта
қабылданады. Емтиханға келмесеңіз, орынды себеп  болса,  бұрынғы  орындалған
жұмыстарыңыз есепке алынады; орынсыз  себеп  болса,  тапсырманы  орындауыңыз
қажет және осы мәселеге қатысты университет саясаты  есепке  алынады.  Әрбір
тақырыпты қайталау және өтеу міндетті. Өтілген  материалды  меңгеру  деңгейі
тест  арқылы   тексеріледі.   Тест   алдын   ала   ескертілмей   өткізіледі.
Аудиториялық  сабақтарды  босатпау,  кешікпеу  міндетті.  Себепсіз  сабақтан
қалсаңыз: қосымша шығармашылылық жұмыс  беріледі  (реферат,  көркем  мәтінге
талдау  т.б.);   Сабаққа  екі  рет  кешігу  бір   рет   сабақ   босатылғанға
теңгеріледі. Оқу үрдісіне белсенді түрде қатысу қажет.

      6  БАҒАЛАУ САЯСАТЫ
      «Әдеби редакциялау» пәні бойынша ұпайларды бөлу


      |Апта |Бақылау түрі                         |Барлық ұпай    |Ескерту         |
|1    |2                                    |3              |4               |
|     |1-аптадан 8-апта аралығында дәріске  |30             |                |
|     |қатысу                               |               |                |
|1    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |6              |                |
|     |СӨЖ                                  |10             |                |
|2    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |6              |                |
|     |СӨЖ                                  |10             |                |
|3    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |6              |                |
|     |СӨЖ                                  |10             |                |
|4    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |6              |                |
|     |СӨЖ                                  |10             |                |
|5    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |6              |                |
|     |СӨЖ                                  |10             |                |
|6    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |6              |                |
|     |СӨЖ                                  |10             |                |
|7    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |6              |                |
|     |СӨЖ                                  |10             |                |
|     |Аралық бақылау жұмыстары             |62             |                |
|1-7 апта аралығындағы оқу нәтижесі бойынша |300            |                |
|қорытынды ұпай                             |               |                |
|     |8-15 апта аралығында дәріске қатысу  |30             |                |
|8    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|9    |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|10   |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|11   |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|12   |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|13   |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|14   |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|15   |Семинар                              |12             |                |
|     |ОЖСӨЖ                                |5              |                |
|     |СӨЖ                                  |9              |                |
|     |Аралық бақылау жұмыстары             |74             |                |
|9-15 апта аралығындағы оқу нәтижесі бойынша|300            |                |
|қорытынды ұпай                             |               |                |
|Емтихан бойынша қорытынды ұпай             |400            |                |
|Академиялық кезең бойынша қорытынды ұпай   |1000           |                |


7  ӘДЕБИЕТТЕР
7.1 Негізгі әдебиеттер
7.1.1  Справочная книга редактора и корректора. М., 2005.
7.1.2   Тональность  СМИ  в  освещении  положения  меньшинств  в  Республике
Казахстан=Қазақстан Республикасындағы азшылықтар жайында БАҚ-ның  хабар=Mass
media   approachtocover   Minoritie   sissuesin    Kazakhstan:    результаты
исследования=зерттеу нәтижелері /  МЦЖ  MediaNet;  ред.-  сост.  И.Братцев.-
Алматы, 2011
7.1.3  Результаты исследования «Масс – медиа  Казахстана:  ключевые  игроки,
возможности, потребности и риски»/ В абрамов.- Алматы, 2009
Чуковская Л.К. В Лабораторий редактора. М., 2008.
7.1.4  Практическая журналистика в Казахстане: Практическое руководство.-
Доп. изд.- Алматы, 2008.
7.1.5  Тамбетова Д.Х. Техникаречи. Алматы., 2007 г. Учебное пособие.
7.1.6   Сихорский Н.М. Теория и практика редактирования. М., 2002.
7.1.7  Мильчин А.Э. Методика редактирования текста. М., 2010.
7.2  Қосымша әдебиеттер:
7.2.1  Вестник  КазГУ.  Серия  журналистика.  -   Алматы:   изд.   Казахский
университет (2008-2012 г.).
7.2.2  Лазутина Г. В. Основы творческой деятельности журналиста. М., 2008.
7.2.3  Ворошилов В. В. Журналистика. Санкт-Петербург., 2008.
7.2.4 Теория  и  практика  советской  периодической  печати.  Под  редакцией
Пельта В. Д. М., 2000.
7.2.5  Республикалық газет журналдардың тігінділері; (2008-2013 жылдар).


Пәндер