Файл қосу

Тұқымдардың генетикасы





|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                   |
|ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                          |
|Оқу әдістемелік кешенінің  |ПОӘК              |                           |
|құжаты  3 деңгейлі         |                  |УМКД 042-18-22-1.116/01    |
|                           |                  |-20___                     |
|ПОӘК ««Аңшылық ит          |Басылым № __      |                           |
|шаруашылығы» пәнінің       |от «___»______    |                           |
|оқытушысына арналған жұмыс |                  |                           |
|оқу бағдарламасы» пәні     |                  |                           |
|бойынша                    |                  |                           |






       5В080300-«Аңшылықтану және аң шаруашылығы» мамандығына арналған

                           «Аңшылық ит шаруашылығы»

                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

                ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ















                                    СЕМЕЙ
                                    2013
Алғы сөз

1. құрастырылды
Құрастырушы: _______________  «____»___________20____  Туманбаев  В.М.  «Мал
шаруашылығы және аңшылықтану, морфология негіздерімен»  кафедрасының  доцент
м.а.

2. талқыланды
 «Мал шаруашылығы және аңшылықтану, морфология  негіздерімен»  кафедрасының
 отырысында

Хаттама  №__    «__»_____20___ж

Кафедра меңгерушісі ___________  С.Тугамбаева


2.2. Аграрлық  факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама  №__    «__»_____20___ж

Төрағасы  __________ А.Тлеубаева


3. бекітілді
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің
отырысында қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама  №__    «__»_____20___ж

ОӘК төрағасы _____________Г.Искакова



   «__»_____20___ж №__ басылым орнына енгізілген









                                   Мазмұны


Қолдану саласы.
Ереже белгілейтін сілтемелер
Жалпы ереже
Оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасының мазмұны
Студенттердің өэ бетімен істейтін жұмыстары тақырыбының тізімі
Пәннің оқу әдістемелік картасы
Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
Әдебиеттер




























Қолдану саласы:
 «Аңшылық ит шаруашылығы» пәнінің ОӘК 050803 – «Аңшылықтану және аң  өсіру»,
мамандықтарына арналған. Ол студенттерді пәннің мазмұнымен, оның  көкейкесті
және қажеттілігімен, саясатымен, оқу барысында  меңгерілетін  дағдылар  және
іскерліктермен таныстырады. ОӘК пәнді  зерделеудегі  ең  басты  құрал  болып
келеді.

Ереже белгілейтін (нормативтік) сілтемелер
Осы әзірленген «Аңшылық ит шаруашылығы» ПОӘК мына құжаттар талабына,
ұсыныстарына сай, пәннің оқу барысын ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
-050803 – «Аңшылықтану және аң өсіру», мамандықтарына ҚР мемлекеттік
жалпыға міндетті білім беру стандарты, ҚР МЖМБС .03.08.365-2006, ҚР БҒМ №
779 бұйрығымен 2005 ж. 23. 10. бекітілген және іске еңгізілген.
-Шәкәрім атындағы Семей мемлекетік университетінің ПОӘК стандарты 042- РГКП-
СГУ-8-2007
-ДП 042-08.10.10.12-2007 документациялық кұжаттар


Жалпы ереже
3.1.Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы.
0500803 – «Аңшылық және аң  өсіру»  мамандығының  «Аңшылық  ит  шаруашылығы»
пәні — аңшылық маманына қажетті теориялық білім және практикалық  дағдыларды
игеруге көмекетседі, иттердің  шығу  тегін,  оларды  пайдалану,  асылдандыру
және көбейту жұмыстарын  жүргізуге  көмектеседі.  Әртүрлі  иттер  тұқымдарын
аңшылықта қолдануға ықпал етеді.
3.2. Пәннің мақсаты:
Студенттерге аңшылық иттер жайлы  теориялық  және  практикалық  білім  беру,
олардың экстерьерлік, аңшылық қасиеттерін бағалау,  аңшылық  шаруашылықтарда
асылдандыру жұмыстарын жоспарлауды үйрету болып табылады.
3.3 Пәнді зерделеудің негізгі міндеттері: қазіргі кездегі иттер
тұқымдарымен таныстыру, олардың шығу тегін, өсіру, үйрету жұмыстарын
жүргізу, иттердің қолданылатын бағытын, тұқымдылығын анықтау. Студенттерді
өздігінен аңшылық ит шаруашылықты жүргізуге үйрету, осы саланың тиімділігін
арттыру үшін әртүрлі шараларды қолдануды көрсету.

3.4. Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:
-  иттердің шығу тарихын, анатомиялық құрылысының ерекшеліктерін,  экстерьер
мен конституциясын, өсірудің генетикалық негіздерімен  кең  тараған  аурулар
түрлерін білу;
- иттерді үйрету, асырау, қоректендіру, тұқымдылығын анықтау, тұқымдық  және
жұмыс істеу қасиеттерінанықтау әдістерін игеруі керек;
- курстың теориялық және практикалық мәнін игеру;
- өздігінен  аңшылық  иттер  тұқымдарын  анықтау,  оларды  өсіру,  аңшылықта
қолдануды үйрету, оларды көрмелерге шығарып, бағалау;
- аңышылықтағы иттердің маңызын түсінуі тиіс және таза  қаныдылығын  сақтау,
тұқымдылық пен жұмыс қасиеттерін жоғарлату үрдісін жалғастыру;
- аңшылық ит шаруашылығы жайлы жалпы түсінік  қалыптастырып,  олармен  жұмыс
істеуді үйрену.
3.5. Курстың пререквизиті: «Аңшылық ит шаруашылығы» пәнін оқыған кезде
мектептегі зоология, жалпы биология, физиология мен анатомия  курстарынан
негізгі білімдері болуы қажет.
3.6. Курстың постреквизиті: «Аңшылық ит шаруашылығы» пәнінен  алынған  білім
кейінгі курстарда «Аңшылықты ұйымдастыру», «Трофейлік іс»,  «Жабайы  аң  мен
құс аулау техникасы» пәндерін оқыған кезде қолданылады.


3.7 оқу жоспарынан көшірме
                                                                     1 кесте
|Курс|Семестр          |Кредиты                                  |Дәріс |СПЗ   |
|1   |2                |3                                        |4     |5     |
|1   |Кіріспе          |Аңшылық ит шаруашылығының аңшылықтану    |1     |1,2,3,|
|    |                 |жүйесіндегі орны мен рөлі. Аңшылық ит    |      |4,5   |
|    |                 |шаруашылығының пән ретінде қалыптасуы.   |      |      |
|    |                 |Аңшылық ит шаруашылығының дамуында       |      |      |
|    |                 |Л.П.Сабанеев, А.А.Слудскийдің            |      |      |
|    |                 |зерттеулерінің маңызы.                   |      |      |
|2   |Иттердің шығу    |Иттердің шығу тегі жайлы деректердің     |1     |1,2,3,|
|    |тегі. Аңшылық ит |біртіндеп дамуы. Қазіргі кездегі иттердің|      |4,5   |
|    |шаруашылығының   |монофилетикалық дамуы жайлы теория.      |      |      |
|    |дамуы.           |Иттерді қолға үйрету тарихы. Иттердің    |      |      |
|    |                 |көне қазбалардағы қалдықтары. Тұқымдардың|      |      |
|    |                 |алуантүрлілігі. Аңшылық ит шаруашылығының|      |      |
|    |                 |даму бағыттары.                          |      |      |
|3   |Иттердің         |Иттердің анатомиялық және физиологиялық  |1     |1,2,3,|
|    |анатомиялық және |ерекшеліктері. Органдар жүйелері, сезім  |      |4,5   |
|    |физиологиялық    |мүшелері, олардың иттің жұмыс істеуіне   |      |      |
|    |ерекшеліктері.   |көмегі.                                  |      |      |
|4   |Иттердің         |Экстерьер туралы түсінік, оның иттер     |1     |1,2,3,|
|    |экстерьері мен   |жұмысымен байланысы. Тұқымдылық белгілер |      |4,5   |
|    |конституциясы    |жайлы түсінік. Иттердің дене бітімдері.  |      |      |
|    |                 |Экстерьерді бағалау әдістері. Индекстер. |      |      |
|    |                 |Өлшеу техникасы мен құралдары.           |      |      |
|    |                 |Конституция жайлы ілім. Конституция      |      |      |
|    |                 |типтерінің жіктелуі. Конституция типінің |      |      |
|    |                 |практикалық маңызы.                      |      |      |
|5   |Аңшылық иттердің |Аңшылық ит шаруашылығының негізгі        |7     |1,2,3,|
|    |тұқымдары        |бағыттары: кәсіптік және                 |      |4,5   |
|    |                 |спорт-әуесқойлық. Тазылар. Оларды түлкі, |      |      |
|    |                 |қарсақ аулауда қолдану. Тайған.          |      |      |
|    |                 |Лайкалар. Батыс Сібір, орыс-еуропалық,   |      |      |
|    |                 |карело-финдік, шығыс-сібірлік лайкалар   |      |      |
|    |                 |тұқымдары. Қуғыншы иттер. Олардың алуан  |      |      |
|    |                 |түрлілігі. Қазақстанда қуғыншы иттерді   |      |      |
|    |                 |пайдалану мүмкіндігі. Құс аулайтын иттер.|      |      |
|    |                 |Қазақстанда кең тараған тұқымдар.Іңге    |      |      |
|    |                 |кіретін иттер. Вельштерьерлер, таксалар, |      |      |
|    |                 |ягдтерьерлер, фокстерьерлер. Оларды      |      |      |
|    |                 |қолдану салаларын кеңету. Спаниельдер.   |      |      |
|6   |Иттерді өсірудің |Иттерді өсірудің генетикалық             |2     |1,2,3,|
|    |генетикалық      |негіздері.тұқымдарды асылдандырудың      |      |4,5   |
|    |негіздері.       |маңызы. Тұқымдардың генетикасы. Тұқым    |      |      |
|    |                 |қуалаушылық және өзгергіштік. Генетикалық|      |      |
|    |                 |аурулар мен ақаулар.                     |      |      |
|7   |Ит шаруашылығында|Асылдандыру жұмыстарының мақсаты мен     |4     |1,2,3,|
|    |асылдандыру      |міндеттері. Асылдандыру жұмыстарының     |      |4,5   |
|    |жұмыстары        |кәсіптік аудандардағы маңызы. Иттердің   |      |      |
|    |                 |бонитировкасы. Көрмелерді ұйымдастыру.   |      |      |
|8   |Иттердің көбею   |Иттердің көбею биологиясы және өсіру     |2     |1,2,3,|
|    |биологиясы және  |техникасы. Иттердің биологичлық циклдары.|      |4,5   |
|    |өсіру техникасы  |Жыныстық жетілуі мен көбею кезеңдері.    |      |      |
|    |                 |Иттердің көбеюдегі физиологиялық         |      |      |
|    |                 |мүмкіндіктері. Шағылысу. Күшіктеу. Емізу.|      |      |
|9   |Иттерді          |Иттерді қоректендіру ерекшеліктері. Шет  |5     |1,2,3,|
|    |қоректендіру     |елдермен ТМД мемлекеттерінде иттерді     |      |4,5   |
|    |ерекшеліктері.   |қоректендіру нормалары. Негізгі          |      |      |
|    |                 |құрамалар: ақуыз, көміртектер, майлар,   |      |      |
|    |                 |дәрумендер, минералды заттар бойынша     |      |      |
|    |                 |рацион құру. Қоректін энергетикалық      |      |      |
|    |                 |бағасы. Күшіктерді қоректендіру          |      |      |
|    |                 |ерекшеліктері. Аңшылық кезеңінде         |      |      |
|    |                 |қоректендіру.                            |      |      |
|10  |Иттерді тәрбиелеу|Иттерді тәрбиелеу және жаттықтыру.       |2     |1,2,3,|
|    |және жаттықтыру. |Жоғарғы жүйке жүйесінің әрекеттері жайлы |      |4,5   |
|    |                 |ілім, шартты және шартсыз рефлекстер.    |      |      |
|    |                 |Иттерді жаттықтырудың теоретикалық       |      |      |
|    |                 |негіздері. Қоректік, қорғаныс, жыныс     |      |      |
|    |                 |рефлекстер. Тітіркендіргіштер. Иттерге   |      |      |
|    |                 |берілетін бұйрықтар.                     |      |      |
|11  |Арнайы           |Иттерді арнайы үйрету. Жаттықтырудың     |3     |1,2,3,|
|    |жаттықтыру.      |іліктеп үйрету әдісі, оның оң және кері  |      |4,5   |
|    |                 |жақтары. Тазыларды, лайкаларды, қуғыншы  |      |      |
|    |                 |иттерді, інге түсетін иттерді үйрету.    |      |      |
|    |                 |Иттер тұқымдарының жан-жақтылығын дамыту.|      |      |
|12  |Иттердің         |Жиі кездесетін иттердің аурулары, олардың|1     |1,2,3,|
|    |аурулары, оларды |емі мен профилактикасы. Жарақааттар,     |      |4,5   |
|    |емдеу және       |алғашқы көмек көрсету шаралары. Қол      |      |      |
|    |профилатика      |астындағы жабдықты пайдалану. Үсіп       |      |      |
|    |шаралары.        |қалғанда, күйіп қалғанда іске асырылатын |      |      |
|    |                 |шаралар. Зат айналудың бұзылуы, оның     |      |      |
|    |                 |белгілері мен профилактикасы.            |      |      |
|    |                 |Гельминтоздар.                           |      |      |
|    |                 |                                         |      |      |







СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.

Пәннің оқу-әдістемелік картасы

3 Кесте   Пәннің оқу-әдістемелік картасы

|Тақырыбы                           |Көрнекі         |Өз бетімен      |Бақыл|
|                                   |құралдар,ТОҚ,пла|дайындалуға     |ау   |
|                                   |каттар          |арналған        |түрле|
|                                   |                |сұрақтар        |рі   |
|Дәрістер        |Зертханалық        |                |                |     |
|                |сабақтар           |                |                |     |
|1               |2                  |3               |4               |5    |
|Кіріспе         |Иттердің анатомиясы|Слайдтар,       |Аңшылық         |КБ   |
|                |мен физиологиясы   |кестелер,       |шаруашылығының  |     |
|                |                   |схемалар        |маңызы          |     |
|Иттердің шығу   |Экстерьердің       |Слайдтар,       |Иттердің шығу   |КБ   |
|тегі. Аңшылық ит|маңызы. Оны зерттеу|кестелер,       |тегі туралы     |     |
|шаруашылығының  |әдістері.          |схемалар,       |теориялар       |     |
|дамуы.          |                   |                |                |     |
|Иттердің        |Тазы тұқымдарының  |Слайдтар,       |Иттердің қаңқасы|КБ   |
|анатомиялық және|экстерьерлері мен  |кестелер,       |мен бұлшық      |     |
|физиологиялық   |конституциясын     |схемалар,       |еттері          |     |
|ерекшеліктері.  |сипаттау.          |альбомдар       |                |     |
|Иттердің        |Лайкалардың        |Слайдтар,       |Иттердің        |КБ   |
|экстерьері мен  |экстерьерлері мен  |кестелер,       |селекциясында   |     |
|конституциясы   |конституциясын     |схемалар,       |экстерьердің    |     |
|                |сипаттау.          |альбомдар       |маңызы          |     |
|Аңшылық иттердің|Қуғыншы иттердің   |Слайдтар,       |Әртүрлі бағытта |КБ   |
|тұқымдары       |экстерьерлері мен  |кестелер,       |қолданылатын    |     |
|                |конституциясын     |схемалар,       |иттер           |     |
|                |сипаттау.          |альбомдар       |тұқымдарының    |     |
|                |                   |                |пайда болуы     |     |
|Иттерді өсірудің|Құс аулайтын       |Слайдтар,       |Иттердің        |КБ   |
|генетикалық     |иттердің           |кестелер,       |генетикасын     |     |
|негіздері.      |экстерьерлері мен  |схемалар,       |зерртеу әдістері|     |
|                |конституциясын     |альбомдар       |                |     |
|                |сипаттау.          |                |                |     |
|Ит              |Інге түсетін       |Слайдтар,       |Тұқым           |КБ   |
|шаруашылығында  |иттердің           |кестелер,       |карточкаларын   |     |
|асылдандыру     |экстерьерлері мен  |схемалар,       |жүргізудің      |     |
|жұмыстары       |конституциясын     |альбомдар       |маңызы          |     |
|                |сипаттау.          |                |                |     |
|Иттердің көбею  |Спаниельдердің     |Слайдтар,       |Иттердің буаздық|КБ   |
|биологиясы және |экстерьерлері мен  |кестелер,       |мерзімі мен     |     |
|өсіру техникасы |конституциясын     |схемалар,       |күшіктеу        |     |
|                |сипаттау.          |альбомдар       |биологиясы      |     |
|Иттерді         |Әртүрлі            |Слайдтар,       |Әртүрлі жағдайда|КБ   |
|қоректендіру    |физиологиялық      |кестелер,       |қоректенуді     |     |
|ерекшеліктері.  |жағдайларда итерді |схемалар,       |реттеу          |     |
|                |қоректендіру үшін  |альбомдар       |                |     |
|                |рациондарын құрау. |                |                |     |
|Иттерді         |Ит шаруашылығында  |Слайдтар,       |Иттерді         |КБ   |
|тәрбиелеу және  |асылдандыру        |кестелер,       |жаттықтырудың   |     |
|жаттықтыру.     |жұмыстары. Иттерді |схемалар,       |негіздері       |     |
|                |көбейту жолдарын   |альбомдар       |                |     |
|                |талдау.            |                |                |     |
|Арнайы          |Тұқыммен жұмыс     |Слайдтар,       |Жаттықтыру      |КБ   |
|жаттықтыру.     |істеу жоспарын     |кестелер,       |кезінде иттерді |     |
|                |құрау.             |схемалар,       |арнайы          |     |
|                |                   |альбомдар       |дайындаудың     |     |
|                |                   |                |маңызы          |     |
|Иттердің        |Аңшылық иттерді    |Слайдтар,       |Иттердің негізгі|КБ   |
|аурулары, оларды|жаттықтыру         |кестелер,       |аурулары        |     |
|емдеу және      |әдістері.          |схемалар,       |                |     |
|профилатика     |                   |альбомдар       |                |     |
|шаралары.       |                   |                |                |     |

7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
4 Кесте- Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы

|Оқулықтардың,           |Экземпляр саны  |Студент саны |Қамтамасыздану %  |
|оқу-әдістемелік         |                |             |                  |
|құралдарының атаулары   |                |             |                  |
|1                       |2               |3            |4                 |
|Н.Н. Власов и др.       |                |             |                  |
|Охотничье собаководство |                |             |                  |
|Мазовер А.П. Охотничьи  |                |             |                  |
|собаки. М. Лесная       |                |             |                  |
|промышленность          |                |             |                  |
|Марканов Н.А. Охотничьи |                |             |                  |
|собаки. Ташкент: Мехнат,|                |             |                  |
|1993                    |                |             |                  |
|Войлочников А.Т.,       |                |             |                  |
|Войлочников             |                |             |                  |
|С.Д.Охотничьи лайки. М: |                |             |                  |
|Лесная промышленность,  |                |             |                  |
|1982                    |                |             |                  |
|Казанский В.И. Гончая и |                |             |                  |
|охота с ней. М.: Лесная |                |             |                  |
|промышленность, 1973    |                |             |                  |



8. Әдебиеттер.
Негізгі әдебиеттер:
1   Марканов Н.А. Охотничьи собаки. Ташкент: Мехнат, 1993.
2   Власов Н.Н.  и др.  Охотничье  собаководство.  М.:Агропромиздат, 1990.
3   Мазовер А.П. Охотничьи собаки. М. Лесная промышленность, 1982.
4   Чижик И.А. Конституция и экстерьер  сельскохозяйственных  животных.  Л.:
Колос, 1979.
5   Блохин Г.И. и др. Кинология. М, 2001.
Қосымша:
1.Войлочников   А.Т.,   Войлочников   С.Д.Охотничьи   лайки.    М:    Лесная
промышленность, 1982.
2  Казанский В.И. Гончая и охота с ней. М.: Лесная промышленность, 1973.
3  Казанский В.И. Борзые. М: Лесная промышленность, 1984.
4  Охотничье собаководство. Киров, 1971.
5  Охотоведения. Т. 2..Киров, 1971.
6  Слудский А.А. Азиатская борзая. Тазы и охота с ней. А., 1939.

Пәндер