Файл қосу
Қой эймериозы
1. ӘЗІРЛЕНДІ
Құрастырған Ысқақов М.М., ветеринария ғылымдарының докторы, профессор,
“Ветеринариялық медицина” кафедрасының меңгерушісі
« » __________ 2012 ж.
.
2. ТАЛҚЫЛАНДЫ
2.1 “Ветеринариялық медицина” кафедрасының отырысында
хаттама № « » 2012 ж.
Кафедра меңгерушісі, профессор ____________________ М.М.Ысқақов
2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
хаттама № « » 2012 ж.
Төрағасы ______________ К.Р. Сатиева.
3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің Оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға
мақұлданған және ұсынылған
«__»_______________200__ж, №__ хаттама.
ОӘК төрағасы, проректор ____________ Б.А.Рскелдиев
4. ЕҢГІЗІЛДІ 01.09.2009 ж. №2 басылымның орнына
Бұл кешен Қазақстан Республикасының іске қосылған Мемлекеттік жалпы
міндетті білім стандартына, ҚР МЖМБС 5.09.019 - 2011сәйкес орындалған.
Жоғары білімді малдәрігері.
Мазмұны
1. Қолданылу аумағы
2. Нормативтік сілтемелер
3. Жалпы ереже
4. Оқытушылар үшін оқу жұмыс бағдарламасының мазмұны
5. Студенттердің өздік жұмыстары үшін тақырыптар тізімі
6. Пән бойынша оқу-әдістемелік картасы
7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
8. Әдебиеттер
1. Қолдану саласы
«Паразитология және инвазиялық аурулар» пәні бойынша оқу - әдістемелік
кешен 051202-“Ветеринариялық санитария” мамандықтарының оқытушыларына
арналған.
2. Нормативтік сілтемелер.
«Қолдану саласы
«Паразитология және инвазиялық аурулар» пәнінің оқу - әдістемелік кешені
келесі құжаттардың ұсынымдарымен және талаптарына сәйкес пән бойынша оқу
үрдісін ұйымдастыру тәртібін белгілейді және жасайды:
«051202»-Ветеринарлық санитария» мамандықтағы мемлекеттік жалпы міндетті
білім стандарты ҚР МЖБС 3.08.0.ХХ – 2004, ҚР Білім және Ғылым
Министрлігінің 7.08.2006 жылғы, №671 бұйрығы бойынша әрекетке енгізілді
және бекітілді.
3. Жалпы ережелер
3.1 Пәннің қысқаша сипаттамасы
«Қолдану саласы
«Паразитология жән инвазиялық аурулар» пәні тоғышарларды және олар
туғызатын паразитарлық немесе инвазиялық ауруларды оқытады. Пән төрт
бөлімнен тұрады. Бірінші бөлім – гельминтология, жануарларда, құстарда және
адамдарда тоғышарлық ететін құрттар (гельминттер), олар тудыратын
гельминтоздар (құрт аурулары) жайындағы паразитология ғылымының бір саласы.
Екінші бөлім – протозоология, жануарлардың, құстардың, адамдардың денесінде
тоғышарлық ететін қарапайымдылар тудыратын протозойлық (протозооз) аурулар
жайындағы паразитологияның бір саласы. Үшінші бөлім – энтомология, әр түрлі
тоғышар жәндіктердің құрылысын, дамып – көбеюін және және жәндіктердің,
олардың личинкаларының тудыратын энтомоз аурулары жайындағы
паразитологияның ғылыми саласы. Төртінші бөлім – арахнология, әр түрлі
кенелердің құрылысын, дамуын, олар тудыратын – арахноздар (әсәресе қотыр
аурулары) жайындағы паразитологияның бір ғылыми саласы.
3.2 «Паразитология жәнезиялық аурулар» пәнінің негізгі мақсаты.
Студенттерге инвазиялық ауруларды кешенді түрде анықтау (балау)
әдістерін үйрету, анықталған ауруларға бірден ең тиімді емдеу әдістерін
қолдану, ауруды тудырмау үшін алдын ала сақтық шараларын ұйымдастыру.
Инвазиялық ауруларды емдеу және алдын алуында студенттерді эпизоотологияны,
өз еліміздің және шет елдердің ветеринариялық фармакологияның жетістіктерін
ескере отырып ең тиімді әдістерді қолдануға үйретеді. Осы пәннің негізгі
мақсаты – әр түрлі шаруашылықтарда жанурлар мен құстарды инвазиялық
аурулардан сауықтыру болып келеді.
3.3 Пәннің негізгі міндеттері.
Жоғарғы мектептің қазіргі кезеңде құрылуы барысында кез келген пәннің
мәселесі жоғарғы мамандарды дайындау талаптарына жауап беруі қажет.
Мәселелер өзекті, жаңалығымен айқындалуы керек. Соған байланысты пәннің
алдына келесі міндеттер қойылады:
• Жануарлар, құстардың, антропозооноздардың инвазиялық ауруларының
жіктелуін, морфологиясын, қоздырғышының биологиясын зерттеу және
инвазиялық аурулар туралы жалпы түсінік беру
• Гельминтозды инвазиясының таралуы маусымдығын, жас шамасына
байланысты инвазияның экстенсивтілігін және интенсивтілігін,
гельминттің иесінің организіміне тигізетін патогенді әсерін, кешенді
диагностиканың әдістерін зерттеп, кең спектрлі әсері бар
антигельминтиктерді қолдана отырып емдеу және алдын алу шараларын
ұйымдастыру.
• Протозоилық аурулар кезінде қоздырғыштардың жаңа систематикасына,
электронды микроскоп деңгейінде құрылымының ерекшеліктеріне көңіл
аудару. Ерекше көңіл бөлетін жайт қарапайымдылардың көбейіп-дамуы,
олардың эпизоотологиялық аймақтарға әсері, патогенезінің ерекшелігі
және инвазияның дамуы, қазіргі таңдағы емдеу мен алдын алудың жаңа
тәсілдері. Өз еліміздің (профессор Сабаншиев М.С., Искаков М.М.,
Дзержинский В.А, т.б.) және шет елдердің ғылыми жетістіктеріне көңіл
бөлу қажет.
• Энтомология бойынша жіктелуін, жәндіктедің биологиясын, олардың
эктопаразит ретінде және жануарлар, құстар және адамдардың
трансмиссивті ауруларының қоздырғышы ретінде қарап зерттеу. Ерекше
көңіл бөлетін жайт қан сорғыш қос қанатты жәндіктер, энтомоз ауруын
тудыратын қос қанатты жәндіктер. Студенттерді жоғарғы дәрежелі
жергілікті (прфессор Ж.М.Исимбековтың мектебі) және шет елдердің
энтомологтармен таныстыру.
• Арахнология бойынша өрмекші тәрізділердің жіктелуін, паразитоформды
және акариформды кенелердің морфологиялық және биологиялық
ерекшеліктерін, табиғаттағы орнын зерттеу. Ерекше көңілді акариформды
кенелер туғызатын акаразға қарсы емдік және алдын алу шараларды
ұйымдастыру, студенттерді өз және шет елдердің ғылыми жетістіктерімен
таныстыру.
• Паразитологияның жаңа бағыттары бойынша, паразитоценология –
паразитоценоз құбылысына және олар туғызатын ассоциативті (аралас)
инвазиясына толық түсінік беру. Ассоциативті инвазияның
моноинвазиямен салыстырмалы түрде патогенезіне көңіл аудару. Ерекше
көңіл бөлетін жайт ассоциативті инвазияға қарсы өз еліміздің
(М.М.Ысқақовтың мектебі), Қазақстан Республикасының алдын ала
патенттерімен расталған емдеу мен алдын алу шараларының эффективті
әдістері.
• Студенттерді әр түрлі себептері бар инвазиялық ауруларда емдеу және
алдын алу шараларын ұйымдастыру жоспарын құруды үйрету.
3.4 «Паразитология және инвазиялық аурулар» пәнін оқығанда студент
БІЛУ КЕРЕК:
1. Инвазиялық ауру қоздырғышының жіктелуін, құрылысын, дамуын.
2. Эпизоотологиялық жағдайды.
3. Қоздырғыштың денеге әсерін.
ИГЕРУ КЕРЕК:
1. Инвазиялық ауруларды кешенді (жалпылама) түрде
анықтауды(эпизоотологиялық, клиникалық, патологоанатомиялық,
зертханалық).
2. Инвазиялық ауруларды емдеу, алдын алудың әдістерін және
тәсілдерін.
ІСТЕУ КЕРЕК:
1. Инвазиялық ауруға дер кезінде, дұрыс диагноз қойып (балау), анықтау.
2. Бірден, жылдам емдеу.
3. Аурудан тазарту үшін емдік, алдын алу шараларының жоспарын құру.
ТҮСІНУ КЕРЕК:
1. Инвазиялық аурулардың қауіптілігін
2. Инвазиялық аурулардың салдарынан пайда болатын экономикалық шығынын
МЕҢГЕРУ КЕРЕК:
1. Теориясын
2. Шет тілдерін, шетелдердің жұмыстарымен танысу мақсатында
ҚОЛДА БОЛУ КЕРЕК:
1. Аппаратура, реактивтер, құралдар және инвазиялық ауруларда диагноз
қоюға септігін тигізетін қосымша жабдықтар
2. Арнайы жабдықталған зертхана
3. Антгельминтиктер, эймериозға қарсы препараттар, инсектицидтер,
акарацидтер, сульфаниламид препараттары, антибиотиктер және кең
спектрлі препараттар
АЛУ КЕРЕК:
1. «Ветеринариялық медицина» мамандығы бойынша теориялық және
тәжірибелік сабақтар
2. Барлық қажетті диагностикалық, емдік препараттар
3.5 Курстың пререквизиттері
• зоология
• биология
• патологиялық физиология
• биохимия
• патологиялық анатомия
• эпизоотология
• клиникалық диагностика
• фармакология
• микробиология және вирусология
• зоогигиена
• экология
• ветеринарлық істі ұйымдастыру
• ветеринарлық-санитарлық сараптама
3.6 Курстың постреквизиттері
• протозоология
• гельминтология
• арахнология
• знтомология
• паразитоценология
Жұмыс оқу жоспарынан көшірме
1 кесте
|Курс |Семестр|Несие |
|1 |2 |3 |
|Дәрістер |
|Арахнология негіздері |1 |Кафедрада нөмірленген |
| | |оқу-әдістемелік әдебиеттер,|
| | |оқулықтар, оқу құралдары: |
| | | |
|Акариформды кенелер. | |Сабаншиев М.С. және |
| | |басқалары «Паразитология |
| | |және инвазиялық аурулар» |
| | |Алматы,2003 |
|Энтомология негіздері, қос қанатты | | |
|жәндіктер. | |Ауылшаруашылық малдарының |
| | |инфекциялық және инвазиялық|
| | |ауруларына қарсы күрес |
|Жәндіктер-тұрақты эктопаразиттер. | |жолдары мен тәсілдерін |
| | |жетілдіру.//Ғылыми |
| | |мақалалар жиынтығы. |
|Жануарлардың сифункулятозы. | |Алматы,2007 |
| | | |
| | | |
|Ірі қараның гиподерматозы. |1 | |
| | | |
|Қой эстрозы. | | |
| | | |
| | | |
|Протозоология негіздері. Жылқының | |№7, №13, №14 |
|пероплазмозы. | | |
| | | |
|Ірі қара тейлериозы. | | |
| | | |
|Қой эймериозы | | |
| | | |
|Тауықтардың және қояндардың эймериоздары | | |
|Жануарлардың токсоплазмозы | | |
| |1 | |
| | | |
|Жануарлардың саркоцистозы. | | |
| | | |
| | | |
|Жылқының трипоносомозы | | |
| | | |
| | | |
|Ірі қара трихомонозы | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№1, №3, №7, №8, №13 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | |№2, №7, №8, №13 |
| |1 | |
|. | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№1, №6, №8, №10 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№2, №4, №7,№9 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№3, №5, №6, №8, №10 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№1, №2, №4, №7, №8, №9 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | |№3, №5, №6, №7, №9, №10 |
| |1 | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№1, №6, №8, №10 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№2, №4, №7,№9 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№3, №5, №6, №8, №10 |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | |№1, №2, №4, №7, №8, №9 |
| |1 | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| | | |
| |1 |№3, №5, №6, №7, №9, №10 |
|Зертханалық-тәжірибе сабақтары |
|Паразитоформды кенелері. Дара жынысты |1 |Кафедрада нөмірленген |
|буынаяқтылар. Денесі сопқшалау немесе элипс| |оқу-әдістемелік әдебиеттер, |
|тәрізді, біртұтас бөлшектенбеген. Құрлысы | |оқулықтар, оқу құралдары: |
|хелицерден және гипостомнан құралған. Дамуы| |№1, №3, №7, №10, №12 |
|жұмыртқадан, балаңқұрттан, протонимфадан, | | |
|телеонимфадан және имагодан тұрады. | |№2, №5, №7, №9, №10 |
|Кенелерді табиғатта және жануарлар | | |
|денесінен жинайды. | | |
|Аргас кенелері. Денесі жайпақ немесе | | |
|домалақ. Кене арқасы қатпарланған және | | |
|көптеген дөңгелек қатты бұдырмақтар |1 | |
|орналасқан, ұз 4-10мм. Көбінесе құстарда | | |
|тоғышарлық етеді. Оңтүстік табиғи | | |
|аймақтарда жиі кездеседі. Аргас кенелері | | |
|құс ұялары мен қораларда жинайды. Кенелер | | |
|жылдам қозғалып, жақсы байқалады. Түнде | | |
|қорадағы құстардың денесімен әр түрлі | |№3, №6, №7, №9, №11, №12 |
|жарықшақ-саңлауларды жарық түсіріп | | |
|тексереді. | | |
|Акариформды кенелер. Acariformes тегіне | | |
|жататын ұсақ кенелер қоздыратын инвазиялық | | |
|аурулар малдың барлық түрінде кездеседі. | | |
|Бұл ауруларды қотыр деп атайды. Кенелердің |1 | |
|ұзындығы 0,1-3мм, денесі екі бөліктен | | |
|тұрады: протеросома – ауыз қуысы және | | |
|алдыңғы екі аяқ; гистеросома – екінші, | | |
|үшінші жұп аяқ және жыныс қуысы. Дамуы | | |
|жұмыртқадан, балаңқұрттан, протонимфдан, | | |
|телеонимфадан және имагодан тұрады. | | |
|Кенелерді табиғатта және жануарлар | | |
|денесінен жинайды. | |№1, №3, №5, №8,№9, №11,№14 |
|Масалар, соналар. Сона денесі 7-10мм, ала | | |
|түсті, мұрттары ұзын. Төбесінде үш | | |
|қарапайым көздері бар. Қанаттарында қоңыр | | |
|дақтармен жолақтар болады. Артқы аяқ | | |
| | | |
| | | |
| |1 | |
| | | |
| | | |
| | | |
|сирақтарының тепкі тырнақтары жақсы | | |
|жетілген. Олар көбінесе бұлтты күндері | | |
|әсіресе жаңбырдан соң жаппай ұшады. | | |
|Масалар барлық аймақтарда кездеседі. Ересек|1 |№1, №2, №6,№7,№8, №9, №12 |
|маса денесі ұзын, цилиндр тәрізді, басы | | |
|кішкене, дөңгелек, екі жағында күрделі | | |
|көздері, алдыңғы жағында ұзын жіңішке, | | |
|істікке ұқсас тұмсығы бар. Маса көп | | |
|жерлерде қалың болғандықтан таңнын атысынан| | |
|кештің батысына дейін, әсіресе тымырық | | |
|желсіз кешқұрым уақытта жан-жануарларға | | |
|жаппай жабылып, шағып, мазасын кетіреді. | | |
|Көктеммен жазда масалар топтасып ұшып, | | |
|өздері шыққан су қоймаларынан 4-5 шақырым | | |
|ұзап, қорек іздейді. Масаның кейбір түрлері| | |
|табиғатта ауру қоздырушыларын сақтайтын | | |
|негізгі қоры болуы мүмкін. | | |
|Маллофагоз. Mallophaga отрядының | | |
|стационарлық эктопаразиттері. Ұсақ, сары, | | |
|ақшыл-қоңыр, қанатсыз, жайпақ, 1,5-5мм | |№3,№5,№7, №9, №11, №13 |
|насекомдар. Пішіні битке ұқсас, | | |
|айырмашылығы – бастары ірі, кеудесінен |1 | |
|жайпақ. Тұмсығы кеміргіш, басының астыңғы | | |
|жағында. Көздері жетілмеген. Насекомдар | | |
|жұмыртқа салып көбейеді. Жүн-қауырсын | | |
|жегіштер ауру малмен құстардан таралады, | | |
|әсіресе жылы қорада олар тығыз ұсталса, | | |
|күтімімен азықтандыруы нашарласа. Бұндай | | |
|жағдайда паразиттердің өсіп-өніп көбеюіне | | |
|мүмкіндік туады. | | |
|Гиподерматоз. Hypoderma bovis тері асты | | |
|оқырасының балаң құрттары туғызады. | | |
|Қоздырғышының ұзындығы 15мм, денесі қалың | | |
|түкті бөгелек шыбыны. Арқасында ұзынынан | | |
|орналасқан қара | |№4, №6, №7, №8, №9, №10 |
| | | |
| | | |
| |1 | |
|жолақтары бар. Аяқтары жақсы жетілген. | | |
|Қанаттары қоңыр түсті. Бөгелектің ұрғашысы | | |
|мал жүнінің әр талшығына жапсырып 800-дей | | |
|жұмыртқа салады.Эстроз. Бұл ауруды қойдың | | |
|танау, кеңсірік, мандай қуысында дамитын | | |
|Oestrus ovis личинкалары туғызады. Қой | | |
|бөгелегінің ересек шыбындары сарғыш-қоңыр, | | |
|денесінің ұзындығы 10-12мм. Денесін сирек | | |
|түк басқан. Басы үлкен, сарғыш түсті, | | |
|домалақ.Ауруды клиникалық белгілерінің, | | |
|эпизоотологиялық деректерінің көмегімен | | |
|анықтайды. | | |
|Қой эймериозы ТМД елдерінде көп таралған. | | |
|Қазақстанда барлық шаруашылықтарда | | |
|кездеседі. Саулық қойлардың эймериозбен |1 |№1, №2, №3, №4, №6, №8 |
|зақымдалуы 59-98%, 1-1,5 жастағы төлде | | |
|80-100%, қозыларда 90-100% болады. | | |
|Саулықтардың 1-1,5 жастағы төлдің инвазия | | |
|интенсиві микроскоптың бір алаңында 1-2-ден| | |
|50 ооцистке дейін болады. Ең жоғарғы | | |
|инвазия интенсиві 800-1000 ооцистке дейін | | |
|2-3 айлық қозыларда кездеседі. Қой | | |
|эймериозын жылдың кез келген маусымында | | |
|анықтап табуға болады. Қозылар арасында | | |
|эймериоз сәуір-мамыр айларынан қыркүйекке | | |
|дейін жиі кездеседі. Анықтау: клиникалық, | | |
|эпизоотологиялық деректер, зертханалық | | |
|анықтау. Төлдің нәжістерін Дарлинг немесе | | |
|Фюллеборн әдістері арқылы | |№6, №7, №8, №10, №13 |
| | | |
| |1 | |
| тексереді. | | |
|Қоян эймериозы. Қояндардың ішектерінде | | |
|эймерийлердің 8 түрі, ал бауырдың өт | | |
|жолдарында 1 түрі тоғышарлық етеді. Қоян | | |
|эймериозы ТМД елдерінің барлық аймақтарында| | |
|кездеседі. Қояндардың кез келген | | |
|жастағылары зақымдалады. Эймерийлердің | | |
|ооцисталарын 8-12 күндік көжектердің | | |
|нәжістерінен табуға болады. Ауру 20-60 | | |
|күндік көжектер арасында ауыр түрде, 3-5 | | |
|айлықтарында жітілеу, 6 айлықтардан жоғары | | |
|және ересек қояндарда жеңіл түрде өтеді. | | |
|Эймериоз мамыр айында басталып қыркүйек |1 |№2, №6, №8, №9, №11, №14 |
|айына дейін созылады, аурудың қыс айларында| | |
|да шығуы мүмкін. Анықтау: клиникалық, | | |
|эпизоотологиялық деректер, зертханалық | | |
|анықтау. Төлдің нәжістерін Дарлинг немесе | | |
|Фюллеборн әдістері арқылы тексереді. | | |
|Жануарлардың токсоплазмозы. Ауруды бір | | |
|клеткалы паразит Toxoplasma gondii | | |
|тудырады. Малдардың және адамның денесінде | | |
|трофозоит және циста түрлерінде тоғышарлық | | |
|етеді. Трофоз жарты ай, доға, банан тәрізді| | |
|түрлері болады. Ұз 4-7мкм, ені 2-4мкм. Ауру| | |
|ТМД елдерінде көп таралған. Токсоплазмоз | | |
|антропозооноз және табиғи ошағы бар ауру. | | |
|Аурумен барлық кез келген жастағы малдар, | | |
|құстар, адамдар ауырады. Нақтылы маусымдығы| | |
|жоқ. Анықтау: клиникалық, эпизоотологиялық | | |
|деректер, зертханалық анықтау. | |№1, №3, №5, №7, |
|Микроскопиялық анықтау, сөл бездерінен |1 |№8 |
|бауырдан, талақтан, жұлын сұйығынан жағынды| | |
|жасап, Романовский-Гимза әдісімен бояйды. | | |
|Саркоцистоз жануарлар мен адамдарда | | |
|кездесетін бір торшалы қарапайымдылар | | |
|қоздыратын, бұлшық еті трофозоитқа толы | | |
|цисталармен зақымдалатын | | |
|инвазиялық антропозооноздық ауру. Ол ауыл | | |
|шаруашылық жануарлардың барлық түлігінде, | | |
|бағалы терілі аңдарда, құстарда және адамда| | |
|кездеседі. Саркоцисталар тұрақты иелерінің,| | |
|яғни мысық пен ит және адам ішегін | | |
|мекендеп, онда ооцисталар түзейді. | | |
|Организмге енген саркоцисталар қан | | |
|тамырларының эндотелий торшаларында көп | | |
|ядролы дөңгелек не сопақ шизонтқа айналады.| | |
|Аралық иелеріне түскен паразиттер 33-45 | | |
|күннен кейін жүрек еті мен басқа да бұлшық | | |
|еттерде ұсақ цисталар түзей бастайды. | | |
|Саркоцистоз жер шарының барлық | | |
|құрлықтарында кездеседі. Ауру 3-6 айлық, ал| | |
|кейде одан да үлкен мал төлінде болады. | | |
|Саркоцисталардың тұрақты иелері | | |
|саркоцистозбен ауырған малдың етін жеп | | |
|зақымданады. | | |
|Жылқының трипоносомозы (су-ауру) Ауруды |1 |№4, №6, №7, №9, №11 |
|бір жіпшелі паразит тудырады. Ұзындығы | | |
|20-32мкм, ені 1,4-2,8мкм. Қанның | | |
|плазмасында, сөл бездерінде, ішкі | | |
|органдарда, жүйке жүйесінде тоғышарлық | | |
|етеді. Трипоносомдар 2,4 кейде 6 бөлікке | | |
|бөліну арқылы дамиды. Олар жіпшесі, | | |
|толқынды жарғағы арқылы және денесінің | | |
|жиырылуымен қозғалады. Трипоносомдармен | | |
|жылқыдан басқа, түйе, сиыр, ит, есек, | | |
|қасқыр, қоян және зертханалық ұсақ | | |
|жануарлар зақымданады. Су-ауру | | |
|трансмиссивті, табиғи ошағы бар ауруларға | | |
|жатады. Қоздырғышты тасымалдаушылар | | |
|қансорғыш жәндіктер, соналар. | | |
|Ірі қара трихомонозы ауруын бір жіпшелі | | |
|паразит тудырады. Түрі сопақша, дөңгелек, | |№1, №3, №5, №6, №7, №9, №12 |
|ұзындығы 3-30мкм, ені 3-15мкм. Алдыңғы |1 | |
|жағында 3, артында 1 жіпшелері бар. | | |
|Трихомонадтар сиырдың қынабының, жатырының,| | |
|кілегей қабықтарында, іштегі төлде және төл| | |
|айналасындағы сұйықта, бұқалардың | | |
|күпегінде, т.б. тоғышарлық етеді. | | |
5 СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
СОӨЖ
5.1. Жануарлардың демодекозы
5.2. Гамаз кенелері
5.3. Жануарлардың қансорғыштары
5.4. Биттер
5.5. Иттердің пироплазмозы
5.6. Жылқы нутталиозы
5.7. Қой бабезиозы
5.8. Шошқа эймериозы
6 ПӘН БОЙЫНША ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КАРТАСЫ
3 кесте
|Тақырыптары |Әдістемелік |Өз бетімен оқу | Бақылау формасы |
| |материалдар, |сұрақтары | |
| |плакаттар | | |
|Дәріс |Тәжірибел| | | |
|сабақтары |ік | | | |
| |сабақтары| | | |
|1 |2 |3 |4 |5 |
|№1 |№1 |Слайдтар,№1-№8|1. Иксодидтердің |1. Аузшы сұрау |
| | |плакаттар, |қандай морфологиялық |2. 1-11 рейтинг |
| | |ТСО-морфология|ерекшеліктері бар. |3. Емтихан |
| | |биологии. |2. Иксодидтердің | |
| | |Оқулық |биологиясының | |
| | |«Профилактика |ерекшеліктері | |
| | |и лечение |3. Жануарлардың | |
| | |паразитозов |протозойлық | |
| | |животных», |ауруларындағы | |
| | |Алматы,2006.(а|эпизоотологиялық | |
| | |втор Искаков |тізбегі | |
| | |М.М. | | |
| | |Макро-микро | | |
| | |препараты-10) | | |
|№2 |№2 №3 |«Профилактика |1. Аргазид ұғымы |1. 1-11 рейтинг |
| | |и лечение |2. Биологиясының |2. Лекция және ЛПЗ |
| | |паразитозов |ерекшеліктері |3. Емтихан |
| | |животных» |3. Морфологиясының | |
| | |Алматы,2006 |ерекшеліктері | |
| | |(автор Искаков|4. Паразитоформды | |
| | |М.М.) ТСО: |кенелерден жануарларды| |
| | |слайды №9-14 |қорғау | |
| | |морфология, |5. Эффективті жаңа | |
| | |биология. |препараттар, | |
| | |Акариформды |профилактика негіздері| |
| | |кенелердің | | |
| | |морфолиясы | | |
| | |бойынша | | |
| | |плакаттар, | | |
| | |макро и микро | | |
| | |препараттар-10| | |
|№3 |№4 |ТСО: қос |1. Қос қанатты қан |Ауызша сұрау, |
| | |қанатты қан |сорғыш жәндіктердің |1-2рейтинг |
| | |сорғыштардың |морфобиологиялық |Етихан |
| | |морфологиясы |ерекшеліктері |Сұрау, 1-11 |
| | |бойынша |2. Күрес жолдары |рейтингтің нәтижесі |
| | |слайдтар. |3. Қан сорғыш |Емтихан |
| | |Макро |жәндіктерден | |
| | |препараттар, |жануарларды қорғау | |
| | |морфобиологияс| | |
| | |ы бойынша | | |
| | |стенд. Микро | | |
| | |препарат-5 | | |
|№4 |№5 |ТСО: слайд-5, |1. Тұрақты |Аузшы сұрау, |
| | |плакат-6, |паразиттердің жіктелуі|1-2рейтинг, емтихан |
| | |макро-микро |2. Морфологиялық | |
| | |препараттар-5.|ерекшеліктері | |
| | |Маллофагтар, |3. насекомдардың толық| |
| | |макро-микро |дамымау типі | |
| | |препараттар-4 |4. сифункулят | |
| | | |отрядының маллофагтан | |
| | | |айырмашылығы | |
|№5 |№6 |«Практикум по |1. Сифункуляттардың |Ауызша сұрау, |
| | |паразитологии»|тұқымдық айырмашылығы |емтихан |
| | |, Алматы,2000 |2. Биологиялық | |
| | |(Исимбеков |ерекшеліктері | |
| | |Ж.М., Искаков |3. Эффективті | |
| | |М.М., |инсектицидтер | |
| | |Дюсембаев | | |
| | |С.Т.) слайд-4 | | |
| | |Макро | | |
| | |препараты 3, | | |
| | |гиподерм | | |
| | |личинкалары, | | |
| | |эстроз-Сов-1-1| | |
| | |11 сатыдағы | | |
| | |личинкалар | | |
|№6 | |ТСО: гиподерм |1. Морфобиологиялық | |
| | |морфобиологияс|ерекшеліктер | |
| | |ы бойынша |2. Жануарларды қорғау | |
| | |слайд | | |
| |№7 |Плакаттар, |«деловые игры», |Сұрау, баға |
| | |макро және |«производственные | |
| | |микро |ситуации» мәселелерін | |
| | |препараттар |шешу | |
|№7 | |ТСО: слайд-4, |1. Диагностика | |
| | |пл-3 |2. Жануарларды қорғау | |
| | | |3. Инсектицидтер | |
|№8 |№8 |1. ТСО үшін |1. Қарапайымдылардың | |
| | |слайдтар |морфологиясы | |
| | |2. Плакат-5 |2. Көбею жолдары | |
| | |3. Микро |3. Жылқы және ірі қара| |
| | |препараттар-15|малдарының | |
| | |. |пироплазмоздарын | |
| | |4. «Вет. |анықтау | |
| | |Протозоология»| | |
| | |Алматы,2007 | | |
| | |(Искаков М.М.)| | |
|№9 |№9 |1. Слайд-5, |1. Тейлериоз, |Сұрау, коллоквиум, |
| | |макро-микро |бабезиоздың таралуы |емтихан |
| | |препараттар-6.|2. Тейлериозбен | |
| | |2. «Вет |бабезиоздың | |
| | |протозоология»|айырмашылықтары | |
| | |Алматы,2007 |3. Профилактикасы | |
|№10 |№10 |Слайд-10, |1.Эймериялардың |Коллоквиум, рейтинг,|
| | |пл-9, Дарлинг |биологиясы |емтихан |
| | |бойынша |2. Қорытынды диагноз | |
| | |сынама-10 |3. Күрес жолдары | |
| | |(қой, төл) | | |
| | |Монография | | |
| | |«Эймериоз с-х | | |
| | |животных» | | |
| | |Алматы,2006 | | |
| | |(Искаков М.М.)| | |
|№11 |№11 |Пл-4, слайд-3 |1. Токсоплазмоздың |Коллоквиум, рейтинг,|
| | |Уч.пос. «Вет |биологиясы, жіктелуі |емтихан |
| | |протозоология»|2. Кешенді | |
| | |Алматы,2007 |диагностиканың жаңа | |
| | |(Искаков М.М.)|әдістері | |
| | |қоян бауырының|3. Профилактика | |
| | |макро және |4. Қоян эймериозының | |
| | |микро |дамуының ерекшеліктері| |
| | |препараттары-1|5. Емдеудің кешенді | |
| | |0 |әдістері | |
|№12 |№12 |Пл-4, слайд-3 |1. Саркоцистоз | |
| | |Токсоплазм мен|қоздырғышының | |
| | |саркоспоридиил|биологиясының жаңа | |
| | |ердің |мәліметері | |
| | |микропрепаратт|2. анықтаудың кешенді | |
| | |ары-10 |әдістері | |
| | |«Вет |3. токсоплазмоз, | |
| | |протозоология»|саркоцистоздың емдеу, | |
| | |Алматы,2007 |алдын алу шаралары. | |
| | |(Искаков М.М.)| | |
| | |« Профилактика| | |
| | |и лечение | | |
| | |паразитозов и | | |
| | |с-х животных» | | |
| | |Алматы,2006 | | |
| | |(Искаков М.М.)| | |
|№13 |№13 |Пл-4, слайд-4.|1. Безноитии және |Коллоквиум, |
| | |Безноитии және|боррелии морфологиясы,|рейтинг-11, емтихан |
| | |боррелии |жіктелуі | |
| | |микропрепаратт|2. Анықтау әдістері, | |
| | |ары-15 |емдеу жіне | |
| | |«Вет |профилактикасы | |
| | |протозоология»| | |
| | |Алматы,2007 | | |
| | |(Искаков М.М.)| | |
|№14 | |Пл-5, ТСО-3 |1. Жіпшелі |Рейтинг-№2, емтихан |
| | |слайд. |қарапайымдылардың | |
| | |«Вет |қазіргі кездегі | |
| | |протозоолия», |мәліметтері | |
| | |«Профилактика |2. Эффективті емдеу | |
| | |и лечение |әдістері және | |
| | |пртозойных |профилактикасы | |
| | |болезней» | | |
| | |Алматы,2006 | | |
| | |(Искаков М.М.)| | |
| |№14 |Протозоология |«Деловые игры», |Жазбаша шешім, |
| | |бойынша барлық|«Решение задач |жануарлардың |
| | |плакаттар, |производственной |протозойлық аурулар |
| | |лекциялар және|ситуации» түріндегі |кезіндегі шаралардың|
| | |басқалар |сабақтар |жоспарын құру |
7 ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК ЭДЕБИЕТТЕРМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТІЛУ КАРТАСЫ
4 кесте
|Оқулықтар, оқу-әдістемелік |Жалпы саны |Студентте|Қамтамасыз етілу |
|әдебиеттердің аттары | |р саны |пайызы, % |
|1 |2 |3 |4 |
|1. Паразитология и инвазионные |50 |30-40 |125 |
|болезни сельскохозяйственных | | | |
|животных. Учебник для вузов. | | | |
|Астана,2000. (Соавтор профессор | | | |
|Искаков М.М.) | | | |
|2. Паразитология и инвазиооные |30 |30-40 |100 |
|болезни сельскохозяйственных | | | |
|животных. Москва,2000. | | | |
|3. Паразитология және инвазиялық |30 |30-40 |100 |
|аурулар. Оқулық. Алматы,2003. | | | |
|4. Ветеринарлық протозоология. Оқу|40 |30-40 |100 |
|құралы. Семей,2007 (автор проф. | | | |
|Ысқақов М.М.) | | | |
|5. Ветеринарная протозоология. |40 |30-40 |100 |
|Учебное пособие. Семей,2007 (автор| | | |
|проф. Искаков М.М.) | | | |
|6. Профилактика и лечение |30 |30-40 |100 |
|инвазионных болезней | | | |
|сельскохозяйственных животных и | | | |
|птиц. (автор Искаков М.М., | | | |
|Дюсембаев С.Т.) Учебное пособие | | | |
|для вузов. Семей,2006 (автор проф.| | | |
|Искаков М.М.) | | | |
|7. Эймериоз кур. Учебное пособие |20 |30-40 |70 |
|для вузов. Семей,2006 (автор проф.| | | |
|Искаков М.М.) | | | |
|8. Балықтар аурулары. Оқу құралы. |30 |30-40 |100 |
|Астана,2007 (автор Ысқақов М.М.) | | | |
|9. Жануарлардың инвазиялық |40 |30-40 |100 |
|аурулары (практикум) Астана,2000. | | | |
|(автор құрамында М.М. Ысқақов) | | | |
|10. Практикум по паразитологии. |40 |30-40 |100 |
|Москва,1994 | | | |
|11. Паразитология и инвазионные |20 |30-40 |80 |
|болезни сельскохозяйственных | | | |
|животных. Методические указания. | | | |
|Санкт-Петербург,2006. | | | |
|12. Арахноэнтомология. Учебное |40 |30-40 |100 |
|пособие для вузов. | | | |
|Новосибирск,2006 | | | |
|13. Эймериоз сельскохозяйственных |30 |30-40 |100 |
|животных. Алматы,2007 (автор проф.| | | |
|Искаков М.М.) | | | |
|14. Ассоциативные инвазии овец и |30 |30-40 |100 |
|ангорских коз. Алматы,2007. (автор| | | |
|проф. Искаков М.М.) | | | |
8 ӘДЕБИЕТТЕР
8.1 Негізгі әдебиеттер
8.1.1 Кадыров Н.Т., Искаков М.М. и др. Паразитология и инвазионные болезни
сельскохозяйственных животных. - Астана, 2002.
8.1.2 Сабаншиев М.С. және басқалар, Паразитология және инвазиялық аурулар,
-Алматы, 2003.
8.1.3 Акбаев М.Ш. в соавторстве Паразитология и инвазионные болезни
сельскохозяйственных животных – Москва, 2000.
8.1.4 Ысқақов М.М. Ветеринариялық протозоология. Семей, 2007.
8.1.5 Искаков М.М.Ветеринарная протозоология. – Семей, 2007.
8.1.6 Искаков М.М., Дюсембаев С.Т. Профилактика и лечение инвазионных
болезней сельскохозяйственных животных.- Алматы, 2006.
8.1.7 Исимбеков Ж.М., Ысқақов М.М., Дюсембаев С.Т. Жануарлардың инвазиялық
аурулары (Практикум). Алматы, 2000№
8.1.8 Ысқақов М.М.. Бөлекбаева Л.Т. Балықтардың аурулары, Астана,.2007.
8.1.9 Искаков М.М. Эймериоз сельскохозяйственных животных//Монография. –
Алматы, 2007.
8.1.10 Искаков М.М. Ассоциативные инвазии овец и ангорских коз//Монография.-
Алматы, 2006.
8.1.11 Искаков М.М. в соавторстве. Иммунология
антропозоонозонов//Монография –Алматы, 2006
8.1.12 Акбаев М.Ш. в соавторстве Практикум по паразитологии – Москва
8.1.13 Шустрова М.В., в соавторстве Паразитология и инвазионные болезни
сельскохозяйственных животных. - Санкт-Петербург, 2006.
8.1.14 Исимбеков Ж.М. Арахноэнтомология.- Новосибирск, 2006.
8.2 Қосымша әдебиеттер
8.2.1 Шабдарбаева Г.С. Ветеринариялық гельминтология.//Оқу қуралы. Алматы,
2007.
8.2.2 Диков Г.И. Справочник по паразитологии сельскохозяйственных животных
в Республике Казахстан.- ч.1.-Алматы,1994.
8.2.3 Романенко Н.А. Санитарная паразитология. М., «Медицина», 2000.
8.2.4 Уркхарий Г. Ветеринарная паразитология. М., 2000
8.2.5 Барышников Е.Н. Медицинская паразитология М., 2005
8.2.6 Ветеринарные препараты М., 2003//Каталог
8.2.7 Кузьмич А.А. Антигельминтики в ветеринарной медицине. М.,
«Аквариум», 2001.
8.2.8 Кожумратов А.А. Государственный реестр ветеринарных препаратов.
Астана, 2005-2006.
8.2.9 Справочник ветерианрного врача. Санкт-Петербург, 2000
8.2.10 Современный справочник врача ветеринарной медицины. Ростов на Дону.
8.2.11 Диагностика, лечение и профилактика гельминтозов и заболеваний,
вызываемых кишечными простейшими. М.,2004.
8.2.12 Клещевые инфекции и их переносчики: современные проблемы
паразитологии. Санкт-Петербург, 2005
8.2.13 Методические указания по выполнению курсовой работы по
паразитологии. Санкт-Петербург, 2005.
8.2.14 Посмертная диагностика гельминтозов животных. Санкт-Петербург, 2003.
8.2.15 Богданова Е.А. Основные болезни коз. Санкт-Петербург, 2000.
8.2.16 Прижизненая диагностика гельминтозов животных. Санкт-Петербург,2002.
8.2.17 Сидоркин В. Паразитарные болезни плотоядных животных М., 2005
8.2.18 Қожанов К.Н. Ветеринариялық фармакология. Алматы, 2007.
8.2.19 Сидоров Е.Г. Паразиты промысловых рыб Казахстана. Алматы, 2008.
8.2.20 Ауылшаруашылығы малдарының инфекциялық және инвазиялық ауруларына
қарсы күрес жолдары мен тәсілдерін жетелдіру. Ғылыми мақалар жиынтығы. –
Алматы, 2007.
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz