Файл қосу

Биоалуантүрлілікті сақтау мәселелері



|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                      |
|СЕМЕЙ ҚАЛАСЫНДАҒЫ ШӘКӘРІМ АТЫНДАҒЫ                                          |
|МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                                                    |
|3 деңгейлі СМЖ құжаты     |ПОӘК                    |ПОӘК 042-14.4.05.1.      |
|                          |                        |20.17/01-2013            |
|ПОӘК оқытушыға арналған   |                        |                         |
|«Биоалуантүрліліктің      |№2 басылым              |                         |
|экологиялық негіздері»    |                        |                         |
|пәнінің оқу-әдістемелік   |                        |                         |
|кешені                    |                        |                         |






                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ
                 «Биоалуантүрліліктің экологиялық негіздері»
             5В060800- экология  мамандық студенттеріне арналған




                           ОҚЫТУШЫНЫҢ ПӘН БОЙЫНША
                             ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ


















                                    Семей
                                    2013

                                  Алғы сөз

1. ӘЗІРЛЕГЕН
«Экология және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасының аға оқытушысы
                   м.ғ.к Қабышева Жанар Кобегеновна
«  »              2010 жыл


2. ТАЛҚЫЛАҒАН

2.1 Шәкәрім атындағы Семей мемлекеттік университеті «Экология және қоршаған
ортаны қорғау» кафедрасының отырысында
 «  »                2010 ж., № 1 хаттама
Кафедра меңгерушісі                          б.ғ.д. Сатаева А.Р.

2.2 Аграрлық факультетінің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында
«     »          2010 ж., № 1 хаттама

ПӨӘК  Аграрлық   факультетінің төрағасы  доцент               Джаманова
Г.И.



3. БЕКІТІЛДІ
Университеттің оқу-әдістемелік кеңесінің отырысында шығаруға ұсынады
«  »                 2010 ж., №1 хаттама
ОӘК төрағасы, бірінші проректор                  Молдажанова А.А

Бірінші рет енгізілді




















                                   Мазмұны


   1. Қолданылу саласы
   2. Нормативтік сілтемелер
   3. Жалпы ереже
   4. Оқытушының жұмыс  оқу  бағдарламасының мазмұны
   5. Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары
   6. Пәннің оқу-әдістемелік картасы
   7.  Оқу әдітемелік бағдарламасының әдебиеттермен қамтамасыз ету картасы
   8.  Әдебиеттер





























































     1. Қолдану саласы
«Биоалуантүрліліктің экологиялық негіздері» пәні  бойынша   оқу  әдістемелік
кешен  құрамына   енетін   оқытушының  жұмыс   оқу   бағдарламасы   5В060800
«Экология» мамандығының студенттеріне  арналған.  Ол  студенттерді   курстың
мазмұны мен  өзектілігі мен маңыздылығымен, аясаттылығымен таныстырады.  Осы
пәнді   оқудың   студенттер   топырақты   қорғау   жолдарымен,   экологиялық
жағдайымен, топырақты қорғау туралы заңдармен танысады. Пәнді  оқытуды  оқу-
әдістемелік кешен негізгі құрал болып табылады.


     2. Нормативтік сілтемелер
      Бұл «5В060800»  пәні бойынша  оқу - әдістемелік кешен құрамына  енетін
оқытушының жұмыс оқу  бағдарламасы төмендегі құжаттар талаптарына   сай  осы
 бойынша  оқу үрдістері ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
      -  050608   «Экология»  мамандығы        бойынша   жалпы  білім   беру
мемлекеттік стандарты
      - СТУ 042-РГКП –  СГУ  -8  2007  Университет  стандарты   «Пәннің  оқу
әдістемелік кешенін әзірлеу және  ресімдеудің жалпы талаптары»
      - ДП. 042-14.6.02.01.09-2008  Құжат «Пәннің оқу әдістемелік  кешенінің
құрылымы мен мазмұны»


      3. Жалпы ережелер
      3.1 Пәннің жалпы мазмұны
      Жердегі тірі  қабаты -   топырақ  туралы,   оны  табиғи  дене  ретінде
қарап, онық қасиеттері, түзілуі, эволюциясы  туралы білім негіздерін  қалау.
Топырақ  түзілу  процеін,   оның  жер  бетінде   дамуын,   топырақ   түзуіне
экологиялық  факторлардың  әсерлерін,  топырақ  қорларын  тиімді   пайдалану
жолдарын оқып  біліу.
      3.2. Пәнді оқытудың міндеттері:
      Берілген пәнді оқу нәтижесінде студенттер міндетті:
   - Биоалуантүрлілік туралы түсінікті сақтау мәселесі туралы білу;
   - Биоалуантүрліліктің жалпы түрлерін білу туралы түсінікке ие болуға;
   - Биоалуантүрлілікті  сақтау  мәселелері  туралы  мәселелерді  қарастыру
білуге;
   - Экожүйелердің биоалуан түрлілігі мен тұрақтылығын білуге;
   -Биоалуантүрлілікпен   байланысты   негізгі   заңдар,    ережелер    мен
принциптерін оқуға;
      -Биоалуантүрлілікті сақтау мәселелерін  практикалық дағдыларды
      меңгеруге.
   істей білуге;

3.3 Пәннің пререквизиттері
жоқ

3.4 Пәннің постреквизиті
    пәнін оқу кезінде алынған білімдер келесі пәндерді: табиғатты қорғайтын
мекемелер  мен  жүйелерді  жобалау,   ғылыми   зерттеулер   мен   жобалаудың
негіздері, қоршаған ортаның мониторингі меңгеру барысында қолданылады

3.7 Оқу жоспарынан көшірмеі кестеде
Кесте 1 - Оқу жоспарынан көшірме
|Курс                                                              |Семестр|
|1 модуль. Биологиялық алуантүрлілік  негіздері                    |       |
|1. Кіріспе. Биологиялық алуантүрлілік туралы жалпы мағлұматтар    |1      |
|2. Биоалуантүрліліктің қалыптасуы                                 |1      |
|3. Биоалуантүрліліктің жалпы түрлері.                             |1      |
|4. Экожүйелердің биоалуан түрлілігі мен тұрақтылығы               |1      |
|5. Биоалуантүрлілікпен байланысты негізгі заңдар, ережелер мен    |1      |
|принциптер                                                        |       |
|6. Биоәртүрліліктің азаю тенденциялары мен оның салдары.          |1      |
|7. Биоалуантүрлілік пен əртүрлі сапалылық                         |1      |
|2 модуль. Биоалуантүрлілікті сақтау мәселелері.                           |
|8. Биоалуантүрлілікті сақтау мәселелері.                          |1      |
|9. Биоалуантүрліліктің экономикалық бағасы                        |1      |
|10. Түрлерді жоғалту, қайта жандандыру                            |1      |
|11. Биоалуантүрлілік жəне ортаның биологиялық ластануы            |1      |
|12. Ерекше қорғалатын табиғи территоряларды таңдау мəселесі       |1      |
|13. Ғаламдық мәселелердің биоалуантүрлілікке әсері                |1      |
|14. Биоконструкцияға қажетті табиғи көздер                        |1      |
|15. Экожүйенің генетикалық ресурстары жəне биоалуантүрлілі        |1      |
|Барлығы                                                           |15     |

4.1 Зертханалық сабақтардың тақырыбы
Кесте 3- Зертханалық сабақтардың тақырыбы
|реті |Лабораториялық сабақтар тақырыбы                       |сағат саны  |
|1    |                                                       |2           |
|2    |                                                       |2           |
|3    |                                                       |2           |
|4    |                                                       |2           |
|5    |                                                       |2           |
|6    |                                                       |2           |
|7    |                                                       |3           |
|БАРЛЫҒЫ                                                       |15          |


5 Студенттің өзіндік жұмыстарының  тақырыптарының жоспары (СӨЖ)
Кесте 4 - Студенттің өзіндік жұмыстарының  тақырыптарының жоспары
|№  |Студенттердің өзіндік жұмыстарының тақырыптары                |
|1  |                                                              |
|2  |                                                              |
|3  |                                                              |
|4  |                                                              |
|5  |                                                              |
|6  |                                                              |
|7  |                                                              |
|8  |                                                              |
|9  |                                                              |
|10 |                                                              |
|   |Барлығы                                                       |

   6 Пәннің оқу - әдістемелік картасы
   Кесте 5- пәннің оқу - әдістемелік картасы


   |Тақырып                               |Сабаққа      |СӨЖ сұрақтары   |Тексеру   |
|                                      |кереті құрал |                |түрлері   |
|                                      |жабды        |                |          |
|Дәріс                    |Зертханалық |             |                |          |
|                         |сабақтар    |             |                |          |
|1                        |2           |3            |4               |5         |
|1. Кіріспе. Топырақтану  |Топырақтың  |Мел, доска,  | Топырақтану    |рефер     |
|ғылымы, оның мақаты мен  |морфологиялы|слайды.      |ғылымының       |          |
|міндеттері, топырақ      |қ           |             |дамуында        |          |
|туралы түсінік.          |қасиеттері. |             |В.В.Докучаевтің |          |
|Топырақтанудың  экология |            |             |ролі.           |          |
|ғылымымен  байланысы.    |            |             |                |          |
|Топырақтанудың тарыхы,   |            |             |                |          |
|ғылым ретінде дамытудағы |            |             |                |          |
|В.В.Докучаевтың ролі.    |            |             |                |          |


|2.Топырақтану- топрырақ   |Топырақтың  |плакат,      |Топырақтану   |реферат   |
|туралы  ғылым, топырақ    |физикалық   |слайды       |ғылымының     |          |
|түзілу процесі.           |қасиеттері. |             |Қазақстандағы |          |
|Үгілу және  топырақтың    |            |             |дамуы.        |          |
|түзілуі. Үглудің типтері. |            |             |              |          |
|Алғашқы топырақ түзуші    |            |             |              |          |
|процессі. Топырақ түзуші  |            |             |              |          |
|экологиялық фактор.       |            |             |              |          |
|4.Топырақтың              |Топырақтың  |плакат,      |Топырақ түзілу|реферат   |
|гронулометриялық          |механикалық |слайды       |процесі және  |          |
|(механикалық) құрамы және |құрылымы    |             |оған          |          |
|оның маңызы.              |            |             |экологиялық   |          |
|Топырақтың механикалық    |            |             |факторлардың  |          |
|құрамының биологиялық,    |            |             |әері.         |          |
|физикалық, химиялық       |            |             |              |          |
|қасиеттеріне  әсері.      |            |             |              |          |
|5.Топырақтың компоненттік |Топырақтың  |Плакат,      |Топырақтың    |реферат   |
|құрамдары және  олардың   |су          |слайды       |морфологиялық |          |
|қасиеттері.               |қасиеттері. |             |қасиеттері    |          |
|Топырақтың минералогиялық |            |             |және олардың  |          |
|құрамы.                   |            |             |экологиялық   |          |
|                          |            |             |факторлармен  |          |
|                          |            |             |байланысы.    |          |
|6.Топырақтың химиялық     |Топырақтың  |Мел, доска,  |Топырақтың    |реферат   |
|құрамы.                   |химиялық    |слайды.      |сіңіру        |          |
|Топырақтың химиялық       |қасиеттері  |             |қабілеті оның |          |
|құрамының қалыптасуы.     |            |             |экологиялық   |          |
|Химиялық элементтердің    |            |             |маңызы.       |          |
|топырақ қабатында таралуы.|            |             |              |          |
|7.Топырақтың органикалық  |Топырақтың  |Мел, доска,  |Топырақтың    |реферат   |
|заттармен және  оның      |табиғи      |слайды.      |су-физикалық  |          |
|топырақ құнарлығын        |зоналдылығы.|             |қасиеттері,   |          |
|қалыптауындағы маңызы.    |            |             |олардың       |          |
|Органикалық заттар және   |            |             |экологиялық   |          |
|олардың топырақ құнарлығы |            |             |маңыздылығы.  |          |
|қалыптастырудағы маңызы.  |            |             |              |          |
|Топырақ гумусы.           |            |             |              |          |



|8. Топырақ  құнарлығы.    |Топырақтың|Мел, доска,  |Топырақтың    |реферат  |
|                          |аналитикал|слайды.      |табиғи        |         |
|                          |ық        |             |зоналығы.     |         |
|                          |зерттеулер|             |              |         |
|                          |дің       |             |              |         |
|                          |нәтижелері|             |              |         |
|                          |н         |             |              |         |
|                          |талқылау. |             |              |         |
|9. Топырақтың су-физикалық|          |Мел, доска,  |Қазақстан     |реферат  |
|қаситеттері.              |          |слайды.      |топырақтары,  |         |
|Топырақтағы ылғал         |          |             |олардың табиғи|         |
|түрлері..                 |          |             |экологиялық   |         |
|                          |          |             |сипаттамасы.  |         |
|10. Топырақ  ауасы.       |          |Мел, доска,  |Қазақстанның  |реферат  |
|Топырақ ауа қасиеті.      |          |слайды.      |жазық         |         |
|                          |          |             |территориялары|         |
|                          |          |             |ның           |         |
|                          |          |             |топырақтары,  |         |
|                          |          |             |олардың       |         |
|                          |          |             |экологиялық   |         |
|                          |          |             |жағдайы..     |         |
|11. Топырақтың физикалық  |          |Мел, доска,  |Қазақстанның  |реферат  |
|қаситеттері және оның     |          |слайды.      |таулы         |         |
|экологиялық маңызы.       |          |             |топрыақтары,  |         |
|Топырақтың                |          |             |олардың       |         |
|физика-механикалық        |          |             |экологиялық   |         |
|қасиеттері.               |          |             |жағдайы.      |         |
|12. Топырақ түзуші        |          |Мел, доска,  |              |реферат  |
|экологиялық факторлар және|          |слайды.      |              |         |
|олардың зоналдығына әсері.|          |             |              |         |
|13.Торыпақтың  табиғи     |          |Мел, доска,  |              |реферат  |
|зоналдылығы.аудандастыру. |          |слайды.      |              |         |
|14. ТМД топырақ қоры      |          |Мел, доска,  |              |реферат  |
|                          |          |слайды.      |              |         |
|15. Қазақстанның  топырақ |          |Мел, доска,  |              |реферат  |
|қорлары.                  |          |слайды.      |              |         |




   7.Оқу әдітемелік бағдарламасының әдебиеттер қамтамасыз ету картасы


   Кесте 6- Оқу әдітемелік бағдарламасының әде-биеттер қамтамасыз ету
   картасы
|Әдебиеттердің аты                     |Жалпы саны  |Студенттердің |қамтамасыз  |
|                                      |            |аны           |ету мөлшері |
|1Жамалбеков Е. Топырақтану және       |2           |3             |4           |
|топырақ географиясы мен  экологиясы.  |            |              |            |
|Алматы .                              |            |              |            |
|2. Добровский В.В. География почв с   |30          |50            |100         |
|основными  почвоведения. М.,          |            |              |            |
|«Владос»1999.                         |            |              |            |
|3.Под. Ред. Проф. Кауричева ИС.       |10          |50            |20          |
|Почвоведение -., «Агропромиздат» 1989.|            |              |            |
|4. Т.К. Сагимбаев . Экология и        |10          |50            |20          |
|экономика. Алматы. 1997               |            |              |            |
|5. Чернова Н.М.,А.М. Былова,  Экология|20          |50            |40          |
|М.: «Просвещение» 1988.               |            |              |            |
|6. Хоружая Т.А. Методы оценки         |10          |50            |20          |
|экологической опасности. Москва. 1998.|            |              |            |
|7. А.А. Горелов. Экология. М., 2000.  |10          |50            |20          |
|8. Чернова Н.М.,А.М. Былова,  Экология|20          |50            |40          |
|М.: «Просвещение» 1988.               |            |              |            |
|9.Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г.         |10          |50            |20          |
|«Экология», Алматы , 2002.            |            |              |            |
|10. Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г.       |10          |50            |20          |
|«Экологиядан  оқу әдітемелік құрал»   |            |              |            |
|А.2000.                               |            |              |            |
|11. Сағымбаев Г.К. «Экология          |10          |50            |20          |
|негіздері» Алматы. 1995.              |            |              |            |

















      8 Негізгі әдебиеттер
8. 1.  Қазақстан  Республикасының  экологиялық   кодекстері.  Алматы:  Бико,
2007.
8.2. Панин М.С. Экология Казахстана. Семипалатинск. 2005ж.
8.3.Родионов А.И Техника  защиты окружающей среды. –М., Хими, 1989.
8.4. Ветошкин А.Г. Защита литосферы от отходов.учебное пособие.- Пенза; изд-
во Пенза. Гос. Унив, 2005.

8.5. СНиП 2.0128-85 Полигоны по   обезвреживающию  и  захоронению  токсичных
промышленных  отходов.  Основные   положения  по  проенктированию.  –М.:ЦИТП
Госстроя СССР, 1985.-16 с.
8.6. Абишов М . Радиационная  безопасность  и подходы к   решению   проблемы
радиоктивных   отходов   в   МАД   «Невада   семипалатинск»   //Выш.   школа
Казахстана.2001.
8.7. Ақбасов А.Ж., Сагимбаев Г.Ә. «Экология» Алматы 2003.
8.8.  Оспанов  Г.C.  Бозшатаев  Т.Г.  «Экологиядан   оқу  әдітемелік  құрал»
А.2000.
8.9. Бейсенова Ә., ШілдебаевЖ. «Экология эәне  табиғатты  тиімді  пайдалану»
А. 2000
8.10. Оспанов Г.C. Бозшатаев Т.Г. «Экология», Алматы , 2002.





      8.1. Қосымша әдебиеттер


8.1.1  Алексеев  В.И.,   Винокуров   Е.А.,   Пугачев   Е.Н.   Проектирование
сооружений  переработки и утилизации осадков сточных вод  с   использованием
элементов компьютерных информационных  технологии.  Учеб.  Пособ.  М.:ИЗД-во
АСВ, 2003. 176 с.

8.2.2.  А.М. Никаноров, Т.А.Хоружая . «Экология» .М.,2000.
84.2.3.  Т.К. Сагимбаев . Экология и экономика. Алматы. 1997
8.2.4.  А.А. Горелов. Экология. М., 2000.
8.2.5. Чернова Н.М.,А.М. Былова,  Экология М.: «Просвещение» 1988.
8.2.6.  Глухов В.В., Лисочкина Т.В., Некрасова  Т.П.,  Экономические  основы
экологии Санкт-Петербург « Специальная литература» 1997.
8.2.7.Федорова  А.И.,   Никольская  А.Н.  Практикум  по  экологии  и  охране
окружающей среды. Москва. 2003.
8.2.8. Хоружая Т.А. Методы оценки экологической опасности. Москва. 1998.
8.2.9.  Фурсов В.И. Экологические  проблемы  окружающей  среды.  Алма-Ата  ,
1991.
8.2.10.Новиков Ю.В. Экология, окружающая среда и человек. Учебное пособие  .
Москва.1998.


Пәндер