Файл қосу

Өсімдік жасушаның құрылысы





|ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ                   |
|ШӘКӘРІМ атындағы СЕМЕЙ МЕМЛЕКЕТТІК УНИВЕРСИТЕТІ                          |
|Оқу әдістемелік кешенінің  |ПОӘК              |                           |
|құжаты  3 деңгейлі         |                  |УМКД 042-18-22-1.116/01    |
|                           |                  |-20___                     |
|ПОӘК «Ботаника» пәні       |Басылым № __      |                           |
|бойынша                    |от «___»______    |                           |






       5В080300-«Аңшылықтану және аң шаруашылығы» мамандығына арналған

                                  «Ботаника»

                        ПӘННІҢ ОҚУ-ӘДІСТЕМЕЛІК КЕШЕНІ

                ПӘННІҢ ОҚЫТУШЫҒА АРНАЛҒАН ЖҰМЫС БАҒДАРЛАМАСЫ


















                                    СЕМЕЙ
                                    2013



Алғы сөз

1. құрастырылды
Құрастырушы: _______________ «____»___________20____  А.Б.  Исмагулова  «Мал
шаруашылығы және  аңшылықтану,  морфология  негіздерімен»  кафедрасының  аға
оқытушы, биология магистрі

2. талқыланды
 «Мал шаруашылығы және аңшылықтану, морфология  негіздерімен»  кафедрасының
 отырысында

Хаттама  №__    «__»_____20___ж

Кафедра меңгерушісі ___________  С.Тугамбаева


2.2. Аграрлық  факультеттің оқу - әдістемелік кеңесінің отырысында
Хаттама  №__    «__»_____20___ж

Төрағасы  __________ А.Тлеубаева


3. бекітілді
Университеттің оқу - әдістемелік кеңесінің
отырысында қаралып, баспаға ұсынылды
Хаттама  №__    «__»_____20___ж

ОӘК төрағасы _____________Г.Искакова




   «__»_____20___ж №__ басылым орнына енгізілген









                                   Мазмұны


   1. Қолдану саласы.
   2. Ереже белгілейтін сілтемелер
   3. Жалпы ереже
   4. Оқытушыға арналған пәннің жұмыс бағдарламасының мазмұны
   5. Студенттердің өэ бетімен істейтін жұмыстары тақырыбының тізімі
   6. Пәннің оқу әдістемелік картасы
   7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
   8. Әдебиеттер




























1. Қолдану саласы:
  Ботаника пәнінің  оқу-әдістемелік кешені 5В080300  –«Аңшылықтану  және  аң
шаруашылығы»  мамандығы  бойынша  студенттеріне  арналған.  Ол  студенттерді
пәннің     мазмұнымен,     саясатымен,     өзектілігімен,     қажеттілегімен
таныстырады.Оқу-әдістемелік  кешені  пәнді  оқытуда  негізгі   құрал   болып
табылады.

2. Ереже белгілейтін (нормативтік) сілтемелер
Оқытушыға  арналған  пәннің  нағыз  бағдарламасы  «Ботаника»   пәнінің   оқу
барысын ұйымдастыру тәртібін белгілейді:
Семей  қаласының  Шәкәрім  атындағы  мемлекеттік  университетінің  элективті
пәндер каталогы
 «Ботаника» пәнінің оқу бағдарламасы
СТУ 042-СГУ-4-2013 «ПОӘК жасау және  әзірлеудің  жалпы  негізігі  талаптары»
туралы университет стандарты
ДП 042-1.01- 2013 Документациялық процедура «ПОӘК құрылымы мен мазмұны»
ҚРМЖБС-5.04.019-2011 сәйкес құрылған. №158 бұйрық 10.05.2012 № 100 қосымша

3. Жалпы ереже
3.1.Пән мазмұнының қысқаша сипаттамасы.
–«Аңшылықтану және аң шаруашылығы» мамандығының студенті  түлегі    Ботаника
(өсімдік  мүшесін  құрайтын  элементтермен,  атқаратын  қызметтеріне  сәйкес
вегетативті және генеративті  мүшелердің  құрылысымен  ерекшеліктері)  пәнін
зерделеу нәтижесінде кәсіптік білімділікке қойылатын мына  талаптарға  дайын
болуға міндетті.
3.2. Пәннің мақсаты:
Өсімдіктердің   мүшесін  құрайтын  элементтермен,   атқаратын   қызметтеріне
сәйкес вегетативті және генеративті мүшелердің  ішкі  құрылысымен  таныстыру
студенттерге баяндау, оны оларға меңгерту.
3.3 Пәнді зерделеудің негізгі міндеттері: Оқу үрдісінде студент ботаниканың
қазіргі жетістіктеріне сай өсімдіктердің құрылысы, дамуы және    өсу
ерекшеліктерімен негізін білуі тиіс. Ол үшін тиісті ботаникалық  ғылыми
зерттеулердің әдістерін жеткілікті деңгейде меңгеруі қажет.

3.4. Пәнді зерделеу нәтижесінде студент міндетті:
студенттер өсімдік мүшесін құрайтын  элементтермен,  атқаратын  қызметтеріне
сәйкес вегетативті және генеративті мүшелердің ішкі құрылысымен танысу.;
-ботаниканың қазіргі жетістіктеріне сай өсімдіктердің құрылысы,  дамуы  және
  өсу ерекшеліктерімен  танысу:
- өсімдік морфологиясы эволюциясының негізгі бағыттарымен танысу:
- көбеюдің биологиялық мәнімен танысу:
- өсімдіктердің мерзімдік өзгерістерімен танысу:
- өсімдіктер, сондай-ақ басқа да тірі организмдер жғне тіршілік ортасы
арасындағы байланыстарды көрсету:
- пәнге тән терминдер мен ұғымдарды білу қажет.
-микроскоппен  жұмыс  жасау  әдістерін  үйренуге.  Жазғы  далалық   практика
кезінде  өсімдіктердің  мүшелерін  гербарийге  жинауды,  этикеткалауды  және
кептіруді үйренуге міндетті.
-  өсімдіктерді  анатомиялық   жғне   морфологиялық   зерттеудің   қарапайым
әдістері;
- фенологиялық бақылау әдістері;
өсімдік мүшесінің негізгі белгілерін анықтауға міндетті.
3.5. Курстың пререквизиті: «Ботаника» «экология», “өсімдіктану ”,  «жалпы
биология».
3.6.   Курстың   постреквизиті:   «Өсімдіктер   физиологиясы»    «Өсімдіктер
систематикасы», «Геоботаника»


3.7 оқу жоспарынан көшірме
                                                                     1 кесте
|Курс                                                         |Семестр    |
|2                                                            |        3  |
|Дәрістер                                                     |           |
|Ботаника курсына кіріспе. Ботаника пәнінің мақсаты мен       |        1  |
|міндеті. Ботаника ғылымының даму тарихы. Ботаниканың         |           |
|бөлімдері. Өсімдіктердің табиғаттағы және адам өміріндегі    |           |
|маңызы.                                                      |           |
|Жасуша теориясының манызы. Өсімдік жасушаның құрылысы.       |        1  |
|Өсімдік жасушаның негізгі қызметтері (сыртқы ортамен және    |           |
|өз-ара алмасуы, фотосинтез, тыныс алу, тітіркену). Жасушаның |           |
|бөліну жолдары.                                              |           |
|Өсімдік ұлпалары туралы жалпы түсінік. Ұлпалардың жіктелуі   |2          |
|(классификациясы).Түзуші ұлпалар (меристемалар). Жабдық      |           |
|ұлпалар. Ассимиляциялаушы қор жинаушы, қабылдаушы (сорушы),  |           |
|ауа алмастырушы (аэренхима) ұлпалар. Бөліп шығарушы ұлпалар. |           |
|Механикалық ұлпалар. Өткізгіш ұлпалар.                       |           |
|Өсімдіктердің вегетативтік мүшелері. Жалпы түсінік. Өркен    |1          |
|және өркен жүйелері. Бүршік және онын типтері. Жапырақ -     |           |
|өркеннің бүйірлік мүшесі. Тамыр және тамыр жүйелері.         |           |
|Өсімдіктердің көбеюі.                                        |1          |
|Вегетативтік жолмен көбею. Жыныссыз көбею. Жынысты көбею.    |           |
|Трансплантация.                                              |           |
| Систематиканің мақсаты және әдістері. Жіктелуі.             |1          |
|Номенклатура. Филогенетика. Өсімдіктердің негізгі типтері.   |           |
|Талломді өсімдіктер. Құрылысының, морфологиясының,           |1          |
|физиологиясының жалпы сипаттамасы.                           |           |
|Құрылысының, морфологиясының, физиологиясының жалпы          |1          |
|сипаттамасы. Жылбұрындардың даму циклі.                      |           |
|Тұқымды өсімдіктер. Жаланаштұқымды өсімдіктер.               |1          |
|Құрылысының, морфологиясының, физиологиясының жалпы          |           |
|сипаттамасы. Жаланаштұқымды өсімдіктердің көбеюі.            |           |
|Жабықтұқымды өсімдіктер.                                     |2          |
|Құрылысының, морфологиясының, физиологиясының жалпы          |           |
|сипаттамасы. Гүлдің құрылысы, қызметі және шығу тегі (гүлдің |           |
|морфологиясы, серігі, андроцей, геницей, тұқымбүршігі). Гүл  |           |
|диаграммасы және формуласы. Мегаспорогенез және              |           |
|мегагаметогенез. Тозандану және ұрықтану.                    |           |
|Тұқым мен жемістің таралу жолдары. Жемістердің морфологиясы. |1          |
|Жемістерді классификациялаудың принциптері.                  |           |
|Улы және зиянды өсімдіктердің жалпы сипаттамасы.             |1          |
| Өсімдіктердің ылғалға байланысты экологиялық топтары.       |1          |
|Өсімдіктердің жарыққа байланысты экологиялық топтары.        |           |
|Өсімдіктердің тіршілік формалары. Фитоценология.             |           |
|Өсімдіктердің экологиялық топтары және тіршілік формалары.   |1          |
|Өсімдіктердің ылғалға байланысты экологиялық топтары.        |           |
|Өсімдіктердің жарыққа байланысты экологиялық топтары.        |           |
|Өсімдіктердің тіршілік формалары. Фитоценология.             |           |
|Зертханалық сабақтар                                         |           |
|Ботаника пәні,  мақсаты және әдістері.                       |1          |
|Өсімдіктер жасушасы және компаненттері                       |1          |
|Элодейдің жапырағының жасушаларындағы гиалоплазманың         |1          |
|қозғалуы. Хлоропластар. Алғашқы крахмал.                     |           |
|Түзуші ұлпа түрлері.                                         |1          |
|Арқаулық және өткізгіш ұлпа.                                 |           |
|Өсімдіктің вегетативті мүшесі- тамыр.                        |2          |
|Аралық бақылау.                                              |1          |
| Өсімдіктің вегетативті мүшесі- сабақтың морфологиялық       |2          |
|құрылысы.                                                    |           |
|Өсімдіктердің сабағының шоқсыз құрылысы.                     |1          |
|Күнбағыстың сабағының аралық құрылысы.                       |1          |
| Кирказон сабағының шоқтық құрылысы.                         |1          |
| Дара жарнақты өсімдіктердің сабағының құрылысы.             |2          |
|Жапырақтың макроморфологиясы.                                |1          |
|Жапырақтың анатомиялық құрылысы.                             |2          |
|Аралық бақылау.                                              |1          |
| Өсімдіктің вегетативті мүшесі -өркен.                       |1          |
|Гүлдің құрылысы. Гүлшоғырлар.                                |2          |
|Тұқымның құрылысы.                                           |1          |
|Жемістің құрылысы. Қосарынан ұрықтану.                       |2          |
|Аралық бақылау                                               |2          |

   6. СТУДЕНТТЕРДІҢ ӨЗІНДІК ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ.
1.Өсімдіктердің ерекше қасиеттері.
2.Өсімдік жасушасынан заттардың бөлінуі (секреция).
3.Артық қор заттары
4.Бездеуіт және шырын бөлетін бездер.
5.Аэренхима
6.Тамырдың экологиялық типтері
7.Бұтақтану түрлері
8.Жапырақтың тіршілік ұзақтығы
9.Өркеннің мамандануы мен түрлене өзгеруі
10.Жанастыра телу
11.Күлте жапырақшалар
12.Жабықтұқымды өсімдіктер
13.Қосарынан ұрықтану
14.Партеногенез
15.Периспермі бар тұқым

   7. Пәннің оқу-әдістемелік картасы

   3 Кесте   Пәннің оқу-әдістемелік картасы

|Тақырыбы                                    |Көрнекі   |Өз бетімен   |Бақыл|
|                                            |құралдар,Т|дайындалуға  |ау   |
|                                            |ОҚ,плакатт|арналған     |түрі |
|                                            |ар        |сұрақтар     |     |
|Дәріс                      |Зертханалық     |          |             |     |
|1                          |2               |3         |4            |5    |
|Ботаника курсына кіріспе.  |Ботаника пәні,  |Кесте     |Ботаниканың  |ТК   |
|Ботаника пәнінің мақсаты   |мақсаты және    |лер       |құрамына     |     |
|мен міндеті. Ботаника      |әдістері.       |          |қандай       |     |
|ғылымының даму тарихы.     |                |          |жекелеген    |     |
|Ботаниканың бөлімдері.     |                |          |ғылымдар     |     |
|Өсімдіктердің табиғаттағы  |                |          |кіреді.      |     |
|және адам өміріндегі       |                |          |             |     |
|маңызы.                    |                |          |             |     |
|"Өсімдік жасушасы."        |Өсімдік         |Кесте     |Жасушаның    |ТК   |
|Цитологияның тарихы жөнінде|жасушасының     |лер,      |бөліну       |     |
|қысқаша деректер.   Өсімдік|құрылысы        |микропрепа|жолдары      |     |
|жасушасына сипаттама.      |                |рат       |             |     |
|Өсімдік жасушасының        |                |          |             |     |
|құрылысы мен қызметтері.   |                |          |             |     |
|                           |Элодейдің       |          |             |     |
|                           |жапырағының     |          |             |     |
|                           |жасушаларындағы |          |             |     |
|                           |гиалоплаз маның |          |             |     |
|                           |қозға луы.      |          |             |     |
|                           |Хлороплас тар.  |          |             |     |
|                           |Алғашқы крахмал.|          |             |     |
|                           |Өсімдік жасу    |          |             |     |
|                           |шасындағы лей   |          |             |     |
|                           |копластар мен   |          |             |     |
|                           |хромопластар.   |          |             |     |
|                           |Бидайдың дәнінің|          |             |     |
|                           |эндос перміндегі|          |             |     |
|                           |жасу шалардың   |          |             |     |
|                           |алей рон        |          |             |     |
|                           |дәндері.        |          |             |     |
|                           |Крахмал қоры.   |          |             |     |
|Өсімдік ұлпалары. Ұлпаның  |Элодея сабағы   |Кесте     |Бөліп        |ТК   |
|жалпы сипаттамасы.Ұлпаның  |ның лғашқы      |лер,      |шығарушы     |     |
|классификациясы.           |меристемасы.    |микропрепа|ұлпалар      |     |
|Түзуші, жабындық, арқаулық |                |рат       |             |     |
|және өткізгіш ұлпалар.     |                |          |             |     |
|                           |Ирис жапырағының|          |             |     |
|                           |эпидермисі.     |          |             |     |
|                           |Жабындық ұлпа). |          |             |     |
|                           |Арқаулық ұлпа   |          |             |     |
|                           |түрлері.        |          |             |     |
|                           |Өткізгіш ұлпа   |          |             |     |
|                           |түрлері.        |          |             |     |
|"Өсімдіктің вегетативті    |Өсімдіктің      |Кесте,    |Тамыр қынабы |ТК   |
|мүшесі тамыр. " Өсімдіктің |вегетативті     |микропрепа|қандай қызмет|     |
|вегетативті мүшесі тамырға |мүшесі- тамыр.  |рат       |атқарады.    |     |
|жалпы сипаттама. Қызметі.  |                |          |             |     |
|Түрлері. Тамырдың          |                |          |             |     |
|анатомиялық құрылысы.      |                |          |             |     |
|                           |Аралық бақылау  |          |             |     |
|Өсімдіктің вегетативті     | Өсімдіктің     |кестелер, |Жер тағанды  |ТК   |
|мүшесі-сабақ. Өсімдіктің   |вегетативті     |          |сабақ деген  |     |
|вегетативті мүшесі сабаққа |мүшесі- сабақтың|          |не.          |     |
|жалпы сипаттама. Қызметі.  |морфологиялық   |          |             |     |
|Түрлері. Сабақ тың         |құрылысы.       |          |             |     |
|анатомиялық құрылысы.      |                |          |             |     |
|                           |Өсімдіктердің   |микропрепа|             |     |
|                           |сабағының шоқсыз|рат       |             |     |
|                           |құрылысы.       |          |             |     |
|                           |Күнбағыстың     |          |             |     |
|                           |сабағының аралық|          |             |     |
|                           |құрылысы.       |          |             |     |
|                           | Кирказон       |          |             |     |
|                           |сабағының шоқтық|          |             |     |
|                           |құрылысы.       |          |             |     |
|Өсімдіктің вегетативті     | Дара жарнақты  |Кестелер, |Бүршік       |ТК   |
|мүшесі жапырақ. Өсімдіктің |өсімдіктердің   |микропрепа|ішіндегі     |     |
|вегетативті мүшесі         |сабағының       |рат       |жапырақ дамуы|     |
|жапыраққа  жалпы сипаттама.|құрылысы.       |          |деген не.    |     |
|Қызметі. Түрлері.          |                |          |             |     |
|Жапырақтың  анатомиялық    |                |          |             |     |
|құрылысы.                  |                |          |             |     |
|                           |Жапырақтың      |          |             |     |
|                           |анатомиялық     |          |             |     |
|                           |құрылысы.       |          |             |     |
|                           |Аралық бақылау. |          |             |     |
|"Өсімдіктердің             |Өсімдіктің      |кестелер, |Гаметофит    |ТК   |
|көбеюі."Көбею туралы       |вегетативті     |микропрепа|деген не     |     |
|түсінік. Көбею түрлері.    |мүшесі -өркен.  |рат       |             |     |
|Телу әдісі. Ұрпақ алмасу.  |                |          |             |     |
|Өсімдіктің репродуктивті   |Гүлдің құрылысы.|Кесте,    |Тұқым бүр    |ТК   |
|мүшесі-гүл.                |Гүлшоғырлар.    |препарат, |деген не     |     |
|Гүлдің шығу тегі және      |                |гербарйии |             |     |
|функциясы. Гүл формуласы   |                |          |             |     |
|және диаграммасы.          |                |          |             |     |
|Гүлшоғырлар                |                |          |             |     |
|классификациясы.           |                |          |             |     |
|Гинецей. Гинецей жалпы     |Астық           |кестелер, |Ортаңғы жатын|ТК   |
|сипаттамасы. Мегаспорогенез|тұқымдастары.   |микропре  |деген қандай.|     |
|және аналық гаметофит.     |                |парат,    |             |     |
|                           |                |гербарии  |             |     |
|Андроцей. Андроцей жалпы   |Тұқым және жеміс|Кесте     |Тозаң түтігі |ТК   |
|сипаттамасы.               |                |лер,      |неден дамиды.|     |
|Микроспорогенез және аталық|                |микропрепа|             |     |
|гаметофит.                 |                |рат,      |             |     |
|                           |                |гербарии  |             |     |
|Өсімдіктердің тозаңдануы.  |                |Кесте     |Энтомофильді |ТК   |
|Тозаңдану туралы түсінік.  |                |лер,      |өсімдіктердің|     |
|Тозаңдану түрлері. Тозаң   |                |микропрепа|ерекшелігі.  |     |
|түтігінің дамуы.           |                |рат,      |             |     |
|                           |                |гербарий  |             |     |
|Тұқым және жеміс. Тұқым    |Тұқымның        |Кесте     |Перикарпий   |ТК   |
|және жеміс туралы          |құрылысы.       |лер,      |деген не.    |     |
|түсінік.Тұқымның құрылысы  |                |микропрепа|             |     |
|және дамуы. Қосарынын      |                |рат       |             |     |
|ұрықтану. Жемістің құрылысы|                |          |             |     |
|және класификациясы        |                |          |             |     |
|                           |Жемістің        |          |             |     |
|                           |құрылысы.       |          |             |     |
|                           |Қосарынан       |          |             |     |
|                           |ұрықтану.       |          |             |     |
|                           |Аралық бақылау  |          |             |     |


7. Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы
4 Кесте- Оқу-әдістемелік әдебиеттермен қамтамасыз етілуінің картасы

|Оқулықтардың,           |Экземпляр саны  |Студент саны |Қамтамасыздану %  |
|оқу-әдістемелік         |                |             |                  |
|құралдарының атаулары   |                |             |                  |
|1                       |2               |3            |4                 |
| Ағелеуов .  Ботаника.  |10              |7            |100               |
|Алматы. 2000.           |                |             |                  |
|Әметов.Ә.Ә. Ботаника.   |10              |7            |100               |
|Алматы. 2000.           |                |             |                  |
|Комарницкий Н.А.,       |25              |7            |100               |
|Кудряшов Л.В., Уранов   |                |             |                  |
|А.А.  Систематика       |                |             |                  |
|растений. М., 1975      |                |             |                  |
|Абдрахманов О. Төменгі  |10              |7            |100               |
|сатыдағы өсімдіктер     |                |             |                  |
|систематикасы. Алматы.  |                |             |                  |
|1972.                   |                |             |                  |
|Флора Казахстана. В 9-ти|10              |7            |100               |
|томах, 1956-1966.       |                |             |                  |



8. Әдебиеттер.
Негізгі әдебиеттер:
1. Қалекенов Ж. Өсімдіктер физиологиясы Алматы, 2000ж
2. Ағелеуов .  Ботаника. Алматы. 200.
3. Әметов.Ә.Ә. Ботаника. Алматы. 2000.
4. Комарницкий Н.А., Кудряшов Л.В., Уранов А.А.  Систематика  растений.  М.,
1975
4. Курсенов Л.И. и др.. Ботаника в 2-х Т., М., 1951.
5. Абдрахманов О. Төменгі сатыдағы өсімдіктер систематикасы. Алматы. 1972.
6. Голубаева Н.В. Альгология., 199ұ.
7. Шостаковский С.А. Систематика высших растений. М., 1971.
8. Буш Н.А. Систематика высших растений. М., 1972.
9. Горышина Т.К. Экология растений. М., 1979.
10. Культисов И.М., Павлов  В.Н.  История  ситематики  и  методы  (источники
   өфилогении покрытосеменных растений. Учебно-методическое  пособие.  МГУ.,
   1972.
11. Флора Казахстана. В 9-ти томах, 1956-1966.
12. Иллюстративный определитель растений Казахстене. В 2-х Т., 1969; 1972.
13.  Гордеева Т.Н. и др. Практический курс систематики растений. М., 19ұ6.
14.  Нестерова С.Г. Практический курс систематики высших  растений.  Алматы,
   2001.
15. Красная книга Казахской ССР. часть 2. Растения. Алма-Ата, 1981.









Пәндер